อาณาจักรโบราณในไทย

Overview

สรุปเนื้อหาเกี่ยวกับ 11 อาณาจักรโบราณบนแผ่นดินไทยก่อนยุคปัจจุบัน เน้นที่ตำแหน่งที่ตั้งและความเจริญรุ่งเรืองในแต่ละยุคสมัย

อาณาจักรในภาคเหนือ

• อาณาจักรโยนกนาคพันธุ์มีศูนย์กลางที่เชียงแสน จ.เชียงราย ก่อตั้งโดยพระเจ้าสิงหานวัฒน์
• อาณาจักรฮริพุนชัยศูนย์กลางที่ลำพูน ก่อตั้งโดยฤษีวาสุเทพ พระนางจามเทวีสร้างความเจริญ
• อาณาจักรล้านนา ก่อตั้งโดยพญามังราย ศูนย์กลางที่เชียงใหม่ รวมอาณาจักรเหนือเข้าด้วยกัน มีภาษาและวัฒนธรรมเป็นเอกลักษณ์

อาณาจักรในภาคอีสาน

• อาณาจักรโคตรบูรณ์ศูนย์กลางที่นครพนม และท่าแขกของลาว พระธาตุพนมเป็นหลักฐานสำคัญ
• อาณาจักรอีสานปุระ หรือเจนละ ศูนย์กลางที่กำโปงธม กัมพูชา เจริญด้านศิลปะ มีปราสาทหินพนมรุ้งและพิมาย

อาณาจักรในภาคกลางและฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา

• อาณาจักรฟูนันโบราณ ศูนย์กลางแถบภาคกลางและอีสานตอนล่าง มีระบบเกษตรกรรมและการค้าขาย
• อาณาจักรทวารวดี ศูนย์กลางที่นครปฐม เลื่อมใสในพระพุทธศาสนา พระปฐมเจดีย์เป็นสัญลักษณ์
• อาณาจักรละโวศูนย์กลางที่ลพบุรี มีหลักฐานพระปรางค์สามยอด แสดงอิทธิพลขอม

อาณาจักรในภาคใต้และอาณาจักรที่เกี่ยวข้องกับการค้า

• อาณาจักรตามพรลิงค์ เมืองท่าค้าขายชายฝั่งทะเลใต้ ศูนย์กลางที่นครศรีธรรมราช
• อาณาจักรศรีวิชัย ศูนย์กลางที่ปาเลมบัง อินโดนีเซีย มีอิทธิพลถึงภาคใต้ของไทยและมาเลเซีย หลักฐานคือพระบรมธาตุชายา
• อาณาจักรกลันตันหรือกรัมกาสุกะ รุ่งเรืองก่อนถูกศรีวิชัยครอบครอง

Key Terms & Definitions

• โยนกนาคพันธุ์ — อาณาจักรโบราณภาคเหนือ ศูนย์กลางเชียงแสน
• ฮริพุนชัย — อาณาจักรโบราณลำพูน รุ่งเรืองศิลปะวัฒนธรรม
• ล้านนา — อาณาจักรเหนือศูนย์กลางเชียงใหม่
• โคตรบูรณ์ — อาณาจักรภาคอีสานศูนย์กลางนครพนม
• อีสานปุระ/เจนละ — อาณาจักรขอมโบราณ
• ฟูนัน — อาณาจักรเก่าแก่ภาคกลาง
• ทวารวดี — อาณาจักรศูนย์กลางนครปฐม
• ละโว — อาณาจักรศูนย์กลางลพบุรี
• ตามพรลิงค์ — อาณาจักรชายฝั่งทะเลใต้
• ศรีวิชัย — อาณาจักรใหญ่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
• กลันตัน/กาสุกะ — อาณาจักรโบราณภาคใต้

Action Items / Next Steps

• ทบทวนแผนที่และที่ตั้งของแต่ละอาณาจักร
• ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับศิลปะ วัฒนธรรม และโบราณสถานสำคัญของแต่ละอาณาจักร