Canlıların Ortak Özellikleri

Giriş

• Canlıların ortak özellikleri önemli bir konu.
• Önceki dersimizde bilimsel yöntem ele alındı.
• Bu derste:
  • Canlıların ortak özellikleri
  • Örnek sorularla konunun pekiştirilmesi.

Canlıların Ortak Özellikleri

• Canlıların ortak özellikleri:
  • Hücresel yapı
  • Organizasyon
  • Beslenme
  • Enerji üretimi
  • Metabolizma
  • Boşaltım
  • Büyüme ve gelişme
  • Üreme

Hücresel Yapı

• Hücre: Canlıların yapı taşıdır.
• Canlılar:
  • Tek hücreli: Gözle görülmeyen mikroorganizmalar (örneğin, bakteriler, arkeler).
  • Çok hücreli: Gözle görülen canlılar (örneğin, bitkiler, hayvanlar).

Tek Hücreli Canlılar

• Bakteriler, archi, amip, öglenalar, terliks hayvan.
• Maya mantarları: Tek hücreli canlıdır.

Çok Hücreli Canlılar

• Bitkiler, hayvanlar, bazı mantarlar (örneğin, şapkalı mantarlar).

Ökaryot ve Prokaryot Hücreler

• Ökaryot Hücreler:
  • Çekirdek içeren hücreler.
  • Örnekler: Bitkiler, hayvanlar, mantarlar.
• Prokaryot Hücreler:
  • Çekirdek içermeyen hücreler.
  • Örnekler: Bakteriler, arkeler.

Beslenme

• Canlılar beslenirler.
  • Üretici Canlılar: Kendi besinini üretebilenler (örneğin, bitkiler).
  • Tüketici Canlılar: Dışarıdan besin alanlar (örneğin, hayvanlar).
  • Hem Üretici Hem Tüketici: Öglena gibi bazı canlılar.

Beslenme Türleri

1. Ototrof: Kendi besinini üretebilen (inorganik bileşikleri organik hale getiren).
2. Heterotrof: Hazır besinleri dışarıdan alan.
3. Kemosentetik: Kimyasal enerji ile besin üreten.

Boşaltım

• Metabolik faaliyetler sonucunda atık oluşur.
• Boşaltım yolları:
  • İdrar yoluyla atıkların atılması.
  • Terleme.
  • Karbondioksit solunumu.

Boşaltım Organları

• Omurgalılar: Böbrekler.
• Tek hücreli canlılar: Kontraktile koful.

Enerji Üretimi ve Tüketimi

• Canlılar enerjiye ihtiyaç duyar.
• Enerji ATP (Adenozin trifosfat) molekülünde depolanır.

Solunum Türleri

1. Aerobik Solunum: Oksijenli.
2. Anaerobik Solunum: Oksijensiz.

Fermentasyon

• Oksijensiz ortamda besinlerin kısmi parçalanmasıdır.
• Türleri: Etil alkol ve laktik asit fermentasyonu.

Hareket

• Hayvanlar aktif hareket eder.
• Bitkiler durumsal hareketler yapar (örneğin, tropizma).

Sonuç

• Canlıların ortak özellikleri: hücresel yapı, beslenme, boşaltım, enerji üretimi, metabolizma, hareket.
• Sonraki derste virüsler ve soru çözümleri yapılacak.