Romantyzm

Pojęcia

1. Gotycyzm - Artystyczny kierunek zainspirowany średniowieczem.

   • Poezje ruin i powieść gotycka.
   • Stare gotyckie zamczyska jako sceneria.

2. Ludowość - Zainteresowanie kulturą i obyczajami ludowymi.

   • Wykorzystanie motywów ludowych w sztuce.

3. Orientalizm - Zainteresowanie kulturą wschodu.

   • Indyjskie i arabskie baśnie.
   • Wrażenia z podróży na wschód.

4. Historyzm - Zainteresowanie historią, szczególnie średniowieczem.

5. Mesjanizm - Oczekiwanie na Zbawiciela.

6. Winkelriedyzm - Postawa aktywna, gotowość do walki o niepodległość narodu.

7. Irracjonalizm - Wiara w poznanie świata poprzez uczucia i intuicję.

8. Mistycyzm - Wiara w kontakt z bóstwem poprzez widzenie lub sen.

9. Metafizyka - Rozważania o kwestiach poza zmysłowych.

10. Indywidualizm - Wyróżniająca się osobowość, nieprzystosowanie do środowiska.

11. Romantyzm - Epoka literacka charakteryzująca się odrzuceniem realizmu.

12. Romantyk - Artysta tworzący w okresie romantyzmu.

13. Natura - Uważana za organiczną całość, panteistyczne wizje.

14. Panteizm - Przekonanie o boskiej naturze wszechświata.

15. Młodość - Postrzegana jako czas buntu i pełnej wolności.

16. Miłość - Najważniejsze doświadczenie człowieka.

17. Sentymentalizm - Skupienie na wewnętrznym życiu człowieka.

18. Teoria dusz bliźniaczych - Dusze zakochanych ludzi są połączone na zawsze.

19. Magnetyzm serc (mesmeryzm) - Duchowe zrozumienie między ludźmi.

20. Spirytualizm - Ważność podmiotu duchowego.

Gatunki Literackie

• Powieść poetycka - Łączy cechy powieści z elementami lirycznymi i dramatu.
• Ballada - Opowiada historie o nadnaturalnych zdarzeniach.
• Sonet - Utwór liryczny o ściśle określonej budowie.
• Epopeja - Długi utwór epicki opisujący losy bohaterów.
• Dramat romantyczny - Łączy różne gatunki, odrzucenie klasycznych zasad.

Utwór Synkretyczny

• Zawiera elementy dramatu, epiki.
• Kompozycja otwarta, brak rozstrzygnięcia akcji.
• Dwupłaszczyznowość - realistyczny i fantastyczny świat.
• Bohater romantyczny - dynamiczny indywidualista.

Motywy

1. Sen (oniryzm)
2. Ojczyzna
3. Artysta
4. Wieszcz
5. Cierpienie
6. Samotność
7. Bunt
8. Rewolucja
9. Wolność
10. Miłość
11. Podróż
12. Młodość
13. Prometeizm
14. Akwatyczny (wody)
15. Vanitas
16. Theatrum mundi
17. Mater dolorosa

Ważne Daty

• Romantyzm w Polsce: 1822 - 1864
  • Zapoczątkowany dziełem Adama Mickiewicza "Ballady i romanse"
• Wielka rewolucja francuska: 1789-1799
• Powstanie listopadowe: 1830-1831
• Powstanie styczniowe: 1863-1864
• Królestwo Polskie: 1815-1832

Charakterystyka Bohatera Romantycznego

1. Indywidualista
2. Nieszczęśliwie zakochany
3. Walczący o wolność
4. Poeta, wieszcz
5. Buntownik
6. Szaleniec

Twórczość Adama Mickiewicza

"Dziady"

• Cz. II: Lektura uzupełniająca

• Cz. IV: Monolog Gustawa w Dzień Zaduszny

  • Godzina miłości, rozpaczy, przestrogi.
  • Cechy bohatera: nieszczęśliwie zakochany, indywidualista, buntownik, mistyczna postać.

• Cz. III: Lektura obowiązkowa

  • Prolog: Gustaw zmienia się w Konrada.
  • Sceny więzienne, Wielka Improwizacja, mesjanizm Polski.
  • Motywy: sen, ojczyzna, artysta, wieszcz, cierpienie, bunt, wolność, miłość.

Sonety

• Bakczysaraj: Przemijanie chwały, orientalizm, historyzm, vanitas.
• Burza: Walka człowieka z naturą, panteizm, vanitas.
• Mirza i Pielgrzym: Odwaga, kruchość życia, orientalizm.

Wiersze

• Gdy tu mój trup: Dwoistość śmierci, indywidualizm, mesjanizm.
• Nad wodą wielką i czystą: Natura vs człowiek, samotność, vanitas.
• Polały się łzy: Melancholia, vanitas, młodość.

Ballady

• Romantyczność: Polemika między światem racjonalnym a intuicyjnym.
• Rybka: Tragiczna miłość, ludowe wierzenia, mistycyzm.

Johann Wolfgang Goethe

"Cierpienie Młodego Wertera"

• Motywy: cierpienie, samotność, bunt, miłość, podróż, młodość, vanitas.
• Cechy bohatera: uczuciowość, panteizm, idealizacja miłości, indywidualizm, melancholia.

Juliusz Słowacki

"Testament mój"

• Gatunek: Testament poetycki.
• Motywy: śmierć, nieśmiertelność, ojczyzna, cierpienie.
• Nurty: romantyzm, indywidualizm, mesjanizm, prometeizm.

"Grób Agamemnona"

• Problematyka: krytyka polskiej szlachty, bohaterstwo Greków.
• Motywy: ojczyzna, bunt, historia, prometoizm.

"Nie-Boska komedia"

• Dramat romantyczny z dwoma wątkami: rodzina hrabiego Henryka i rewolucja społeczna.
• Motywy: poezja, artysta, bunt, śmierć.
• Charakterystyka bohatera: indywidualista, buntownik, honorowy.

Cyprian Norwid

• (Not mentioned in detail)