Pozytywizm - Podstawowe Informacje

Kontekst historyczny

• Rok 1863, powstanie styczniowe i jego klęska.
• Zmiana myślenia o niepodległości - praca jako sposób odbudowy narodu.
• Represje w zaborze rosyjskim, konfiskata majątków, zakazy kulturowe.
• Emancypacja kobiet jako konieczność z powodu represji i braku opiekunów.

Ideologie pozytywizmu

• Użyteczność społeczna (utylitaryzm) - kluczowe pojęcie dla twórców epoki.
• Nazwa "pozytywizm" w literaturze polskiej, podczas gdy w Europie dominował realizm.

Pięć podstawowych haseł

1. Praca u podstaw

   • Współpraca z najbiedniejszymi, analfabetami.
   • Zakładanie szkół dla młodzieży wiejskiej.

2. Praca organiczna

   • Współpraca wszystkich warstw społecznych, rozwój kapitalizmu.
   • Przykład: Stanisław Wokulski z "Lalki".

3. Asymilacja Żydów

   • Żydzi jako część społeczeństwa, walka z antysemityzmem.
   • Przykład: Maria Konopnicka "Mendel Gdański".

4. Emancypacja kobiet

   • Konieczność edukacji i samodzielności kobiet.
   • Przykład: Maria Skłodowska wyjeżdżająca do Paryża.

5. Scjentyzm

   • Entuzjazm dla nauki, rozwój wynalazków i odkryć.
   • Wynalazki: żarówka, telefon, samochód, itp.

Literatura i kierunki artystyczne

• Realizm - szczegółowość opisu, fotograficzne odtwarzanie rzeczywistości.
• Naturalizm - pokazywanie instynktów biologicznych, mroczne obrazy.

Literatura pozytywistyczna

• Brak popularności poezji, dominacja prozy użytkowej.
• Twórczość w odcinkach, przykład "Lalka" Bolesława Prusa jako powieść realizmu krytycznego.

Kluczowe dzieła i postacie

• Lalka
  • Warszawa w szczegółowych opisach, trzy pokolenia idealistów.
  • Postacie: Ignacy Rzecki, Stanisław Wokulski, Julian Ochocki.
  • Proces o lalkę, symbolika lalek.

Podsumowanie

• Pozytywizm a polskie społeczeństwo: brak przyjęcia idei.
• Analiza dlaczego idee pozytywistyczne nie przyjęły się w Polsce.
• Porównanie pozytywizmu do romantyzmu.