Overview
Deze les behandelt de verschillen tussen arme en rijke landen, hoe welvaart gemeten wordt, oorzaken van ongelijkheid en de positie van Nederland in de wereldeconomie.
Verschillen tussen Arme en Rijke Landen
- Er bestaan grote verschillen in armoede, welvaart en kansen wereldwijd.
- Welvaart is de rijkdom van een land, vaak gemeten aan het bruto binnenlands product (bbp) per hoofd.
- Het bbp per hoofd wordt berekend door alle inkomsten van een land te delen door het aantal inwoners.
- Landen worden vaak ingedeeld als lage, midden en hoge inkomenslanden, gebaseerd op welvaart en werkverdeling.
Meten van Welvaart en Welzijn
- Naast bbp per hoofd wordt de verdeling van de beroepsbevolking tussen sectoren bekeken.
- Veel mensen in de primaire sector duidt op een arm land, tertiaire sector op een rijk land.
- Welzijn kijkt naar levensomstandigheden zoals levensverwachting, alfabetiseringsgraad en koopkracht.
- De Human Development Index (HDI) combineert deze factoren tot een welzijnsscore per land.
Formele versus Informele Sector
- In de formele sector is werk bekend bij de overheid en wordt belasting betaald.
- In de informele sector, zoals straatverkopers, zijn banen niet geregistreerd en wordt geen belasting betaald.
- In armere landen werken meer mensen in de informele sector.
Sociale en Regionale Ongelijkheid
- Binnen landen kan grote ongelijkheid bestaan; rijke en arme groepen kennen andere kansen.
- Sociale ongelijkheid is het verschil in welvaart tussen groepen mensen binnen een land.
- Het bruto regionaal product (brp) per hoofd laat inkomensverschillen tussen regio’s zien.
Globalisering en Handel
- Globalisering betekent dat landen steeds meer met elkaar verbonden raken door handel.
- Lage inkomenslanden leveren vaak grondstoffen; rijke landen verkopen eindproducten.
- Multinationale ondernemingen (MNO's) vestigen zich wereldwijd om productie goedkoop uit te voeren.
- Arbeidsintensieve producten worden vaak in lage lonen landen gemaakt.
Nederland als Rijk Land
- Nederland heeft een bbp per hoofd van €54.200 en staat hoog op de welzijnsindex.
- Handel, goede infrastructuur en vestigingsplaatsfactoren maken Nederland aantrekkelijk voor bedrijven.
- De haven van Rotterdam is een belangrijk logistiek knooppunt (mainport) in Europa.
- Ook in Nederland bestaat regionale en sociale ongelijkheid; Ă©Ă©n op de vijf gezinnen heeft schulden.
Factoren van Ongelijkheid in Nederland
- Inkomen, opleiding, beroep, gezondheid, sociaal netwerk, en taal beĂŻnvloeden kansen op armoede of rijkdom.
- Relatieve armoede betekent dat iemand leeft rond het minimum om te kunnen rondkomen.
Key Terms & Definitions
- bbp per hoofd — Gemiddelde inkomsten per inwoner in een land per jaar.
- Human Development Index (HDI) — Welzijnsindex gebaseerd op levensverwachting, scholing en koopkracht.
- Formele sector — Werk waarvan de overheid op de hoogte is; belasting wordt betaald.
- Informele sector — Ongeregistreerde banen, vaak zonder belastingafdracht.
- Sociale ongelijkheid — Verschillen in inkomen en kansen tussen bevolkingsgroepen.
- Globalisering — Proces waarbij landen steeds meer met elkaar verbonden raken.
- Mainport — Belangrijk knooppunt in het internationale transport (zoals de haven van Rotterdam).
Action Items / Next Steps
- Leer de definities van bbp per hoofd, HDI, formele/informele sector en globalisering.
- Bestudeer kaarten over welvaart, welzijn en ongelijkheid voor inzicht in wereldwijde verschillen.
- Bereid je voor op toetsvragen over oorzaken en gevolgen van armoede en rijkdom.