Doğal Afetler Dersi Notları

Giriş

• ETS4 Kampı'nın son günü
• Doğal afetleri öğreniyoruz
• Doğal afetlerden %100 soru gelecek (12/12 yapılmalı)
• 18 Eylül'de soru bankası kampı başlıyor
• Kamp takvimi linki Google'da
• Ders sonunda çözülmesi gereken sayfalar: 169-172
• İlgili diğer kaynaklardan da doğal afetler kısmını çöz

Afetler ve Tanımı

• Doğal afet ve beşeri afet olarak ikiye ayrılır
• Afet: Canlı ve cansız çevreye zarar veren olaylar
• İnsanların normal yaşantısını durduran veya kesintiye uğratan olaylar

Afet Türleri

Doğal Afetler

• Tamamen veya ağırlıklı olarak doğal koşullara bağlı
  • Depremler, Tsunamiler, Volkanik patlamalar vs.

Beşeri Afetler

• İnsan faaliyetlerinden kaynaklanan olaylar
  • Nükleer kazalar, biyolojik kazalar, patlamalar vs.

Genel Bilgiler

• Afetlerin ülkelerdeki etkisi gelişmişlik seviyesine göre değişir
• Gelişmiş ülkelerde önlemler daha etkili
• Afetler aniden veya yavaş gerçekleşebilir
  • Aniden (deprem) daha zor önlem alınır
  • Yavaş (kuraklık, erozyon) önlem alınabilir

Afet Türlerine Göre Detaylar

Depremler

• Türkiye deprem kuşağında (Kuzey, Doğu ve Batı Anadolu fay hatları)
• Rihder ve Merkali ölçeği
  • Büyüklük ve şiddet farkı
  • Gelişmiş ve gelişmemiş ülke farkı
• Deprem anında yapılacaklar: panik yapma, uygun pozisyon, asansör kullanma
• Deprem sonrası yapılacaklar: Gaz ve elektrik kapama, binayı terk etme

Tsunamiler

• Büyük dalgaların kıyıya vurması
• Tsunamiye neden olan olaylar:
  • Depremler, volkanizma, heyelanlar, meteor düşüşleri
• Türkiye'de tsunami riski Marmara ve Akdeniz'de yüksek

Yanardağlar

• Türkiye'de aktif yanardağ yok (son 10.000 yılda Tarihi aktif yanardağlar var)
• Yanardağ patlamalarının etkileri:
  • Hava yolları etkisi, tarım alanlarına zarar, tsunamiler

Heyelanlar

• Eğilimli arazide, suya doymuş toprakta, kil tabakası üstünde meydana gelir
  • Karadeniz ve Doğu Anadolu
• Ağaçların kesilmesi sıhayelanı etkileyebilir ama derin heyelanda fazla etkili değildir

Erozyon

• Kurak, ağaçsız alanlarda
• Üst verimli toprağın rüzgar ve yağmurla taşınması
• Önlemler: Ağaçlandırma, taraça yapma, eğime dik ekim, meraların korunması
• Türkiye topraklarının %86'sı erozyon tehlikesi altında

Seller ve Taşkınlar

• Ani yağmurlar, kar erimeleri
• Dere yataklarına yakın yerleşim alanları riskli
• Taşkınlara karşı alınacak önlemler: Altyapı geliştirme, bitki örtüsünü koruma
• Türkiye'de sel ve taşkınlar en fazla Erzurum, Ağrı, Sivas gibi doğu bölgelerde

Çığlar

• Dağlık, engebeli, bitkisiz araziler
  • Doğu Anadolu (Tunceli, Bingöl, Bitlis, Hakkari)
• Binalar, yollar, depremler ve insan sesleri çığa neden olabilir

Orman Yangınları

• Özellikle Akdeniz iklim bölgelerinde
• Sebepler: İnsan faaliyetleri (%85), doğal olaylar (%15)
• Türkiye'de orman yangınları en fazla Akdeniz ve Ege kıyılarında

Kamp Takvimi

• 18 Eylül: Soru Bankası Kampı başlıyor
• Takvim Google'da, videonun sonunda detaylar
• Z Takımı hocalarının kamplarına da erişim
• 1 Kasım'da AYT kampı başlayacak