kanalına hepiniz hoş geldiniz 38 gün ets4 kampımızın bugün geldik 39 gününe son gününe artık bitiriyoruz vedalaşacağız vedalaşmayı videonun sonunda yaparız oyun sonu charge Kafamızda bu aynı zamanda 21 günü bugün doğal afetler olarak bildiğiniz ama aslında ona afet dememiz gerekiyor afetler konusunu öğreneceğiz Evet ben kalemimi aldım hazırım Sende beğen tuşuna basıp abone olarak hazırladıysan o zaman ne diyoruz Yunus hoca şöyle bir defa Öğren Bir de asla unutma gençler dersin etlere dur orada dur derse başlamadan önce ilk önce bir hazır bulunuşluğunun yüksek olması lazım şimdi Bakın ben size ta kampın başında ne dedim bazı konular vardır çok önemlidir Ya zaten 5 soru çıkıyor bu 5 soruyu da stratejik olarak çalışman lazım bazı konulara çok önem vermen lazım bazı konulara İlla konu atlamayacaksan Bazı konuları da böyle kabaca bilmen gerekiyor çok fazla not tutmadan böyle kabaca öğrenmen gerekiyor dünyanın şekli ve hareketleri konusunda öyle dıdısının kadar en iyi Car kadar öğrenme diye seni uyardım 12 soruluk bir testin 6 tanesini yapman yeterli dedim sana Sakın Orada yanlış yapınca moralim bozulmasın pes etme dedim sana neden çünkü sorularımızın hemen hemen nereden geldiği belli o konulara Ama iyi öğren dedim sana bugün öyle bir konudayız nüfustan soru kaçıramazsın 12 soru varsa onu üstü yapmak zorundasın bugün öğreneceğimiz doğal afetlerden soru kaçırma ihtimalin olmamalı 12 soru varsa 12'de 12 yapacaksın gerekirse o yüzden çok dikkatli bir şekilde dinleyeceksin bol bol bulabildiğin kadar soru çözeceksin Bu dersle alakalı doğal afetlerle alakalı bugün ders bittiğinde soru bankamızın kampında 18 eylül'de başlatıyoruz Belki senin izlerken başlamıştır bitmiştir bile 18 eylül'de başlatıyoruz kampını kamp takvimi Google'da biliyorsunuz linklerim de var Oraya da ekledim kamp takvimini yine videonun sonunda gösteririm size ders biterken bugünkü konuğunuz bugün ders bittiğinde hangi sayfaları çözeceksiniz 169 170 171 ve 172'yi çözeceksiniz sadece bu kitabı değil elinizde başka kaynaklar varsa onun da afetler kısmını kesinlikle çözün ama bundan da ötv'nin kitabından bile öteye ogmateryal yazacaksın internette devletin Sitesi oraya gireceksin doğal afetler sorularının hepsini tek tek çözeceksin Evet anlaştıysak bu konuda iyice bunun ne kadar önemli bir ders olduğunu anladıysan o zaman gelin neden bu derse doğal afetler dersi değil de afet dediğimizde öğrenelim afetleri öğreneceğimizi öğrenelim bakın gençler Biz aslında doğal afetleri bakın doğal afet afetleri yanlış söyledim Affet Beni doğal afet ve beşeri afet olarak ayırıyoruz O yüzden biz bunlara doğal afet dediğimizde sadece buradaki doğal afetleri kapsıyor bu kavram o da yanlış oluyor bizim bunlara ne dememiz lazım afet dememiz lazım afetler çünkü hem doğal hem de beşeri olarak ayıracağız Peki hocam afet ne demek Bak tanımı ezberleme Ama gel seninle tanımdan tek tek gidelim bak canlı ve cansız çevreye zarar veren Demek ki ben bir afet diyebilmem için buna çevreye Özellikle de canlılara zarar verecek bu zarar verme olayının gerçekleşmesi gerekiyor bir zarar verecek 2 yani hiç kimseye zarar vermemiş hiçbir şeye zarar vermemiş bir olay afet olarak nitelendiriliyor Bunun dışında insanların normal yaşantısını durduran ya da kesintiye an hayatımızda kesintiye uğratma yapacak hiç umurumuzda olmayan bir şey yaşandı kutuplarda bu olur mu bu olmaz Bu bir doğal afet midir Bu bir afet midir Hayır hiçbir şekilde hiç kimseyi etkilemiş bir şey etkilemiyor hiçbir atmıyor Demek ki bizi kesintiye uğratacak cam ve mal kaybına neden olacak can ve mal kaybına neden olacak büyük can ve mal kayıpları göreceğiz işte Biz bunlara afet diyeceğiz İşte bu afeti ikiye ayıracağız 1 doğal afet iki beşeri afet Doğal afetlere bak tanım yine aynı can ve mal kaybına neden olacak ağırlıklı olarak ya da tamamen doğal koşulların neden olduğu afetler bunlar yani ortada etkili olan ana unsur doğal koşullar olacak doğal koşullar etkili olduğunda doğal afet olmuş oluyor ağırlıklı ya da tamamen derken orada hani hafif etkisi insanların da etkisi İllaki vardır Bu doğal afetlerde hızlandırıcı etkisi vardır gibi ama burada ağırlık yine doğanın kendisinde olmuş oluyor Bunun dışında bakın beşeri afetlere bakın nükleer kazalar biyolojik kazalar patlamalar gibi asıllı insanların ortaya çıkarttığı afetleri kapsıyor buradaki doğal afeti mantığını öğrendik mi Tamam gelin şimdi bu doğal afetlerle ile alakalı bilmemiz gereken bazı şeyleri bakalım ilk olarak burada insanların bundan etkilenmesi gerekiyor afetlerden bunu unutmuyorsun Bunun dışında bir de şu var gelişmiş gelişmemiş ülkelerde afetlerin etkileri farklı oluyor gelişmiş ülkelerde afetler insanları daha az etkiliyor Çünkü onlar afetlere karşı bilinçliler kendilerini önceden koruyabiliyorlar önceden tedbirlerine almışlar ama az gelişmiş ya da gelişmemiş ülke dediğimiz ülkelerde doğal afetlerin yıkıcı etkisi daha fazla oluyor Aynı büyüklükte bir deprem gelişmiş ülkede daha az insan kaybeden neden olurken aynı büyüklükteki bir deprem az gelişmiş ülkede daha fazla insan kaybına neden olabilir gelişmişlik Doğal afetlerden etkilenmeyi fazla ya da az olarak sağlayabiliyor Tamam bunu unutmuyorsun gelişmiş ülkeler Demek ki farklı olabiliyor Bir de şu yaşanan afetler farklı afetlere neden olabilir Deprem olduğunda bir deprem yaşandı deprem sonucunda tsunamiye neden olabilir bu mesela aynı deprem çağı tetikleyebilir aynı deprem bir heyelan faaliyetini tetikleyebilir Yani bir deprem Yani bir afet başka bir afetin ortaya çıkmasına neden olabilir Bunu da aklımızda tutalım böyle sorularda gelebiliyor bize hızlı gerçekleşen afetlere önlem almak daha zor hızlı gerçekleşen afetlerden kastığımız ne şurası bizi Bunun soru olarak da sorabiliyorlar yani şu hızla bak aniden gerçekleşen deprem aniden gerçekleşiyor değil mi buna önlem alabilmek biraz daha zor olabiliyor mesela açı yine önleme alınabiliyor bazılarına Tabii ki alınabiliyor ama önlem alabilmek daha zor gerçekleşiyor Çünkü aniden gerçekleşiyor bu önlem almak öncesinde Tabii ki önlem alabiliriz ama önlem almak şu yavaş gerçekleşenlere göre daha zor bakın hangilerini yavaş hangilerinin hızlı gerçekleştiği senin sınav sorun olabilir Çünkü o geometeryalde bununla alakalı soru tarzımız var sana doğal afetlerden soru sorulacaksa böyle bir soru çıkabilir karşımıza hangisi hızlı gerçekleşen hangisi yavaş gerçekleşen diye bak mantıken sen bunların hepsini öğrendiğimizde oturacak kafanda deprem Çığ bir anda gerçekleşiyor Ama bu tarafa bak şiddetli soğuklar kuraklık kuraklık sürekli küresel ısınmayla beraber Yavaş yavaş kuraklıklara gidiyoruz değil mi kıtlıklar erozyons erozyon hocam Ben bunları bilmiyorum erozyon falan merak etme az sonra öğrendiğinde hangisinin yavaş hangisinin hızlı gerçekleştiğini sen karar vereceksin bunun dışında bakın affetleri Biz böyle ayırıyoruz işte klimatik afetler jeolojik Jeomorfolojik afetler biyolojik afetler diye ayırıyoruz Hocam ben bunları böyle tek tek ezberleyeceğimi ezberlemeyeceksin mantığını bileceksin nasıl hocam mantığını bileceğim Şimdi ben her zaman her derste yaptığım gibi bu tabloyu öğreneceğiz şimdi seninle beraber en son tsunaminin ne olduğunu bildiği için hangisine girebileceğini de sen karar vereceksin tabloyu Sen kendin oluşturabileceksin Ama ben sana şimdi desem ki Tsunami jeolojik afettir desem tsunaminin ne olduğunu bilmediğin için bunun altına neden girdiğini mantıken öğrenemezsin O yüzden bunu en sona bırakacağız hepsini öğrendiğimizde kendini zaten yerleştirebileceksin ama en sonra atlama Çünkü burada biyolojik afetlerle alakalı çok önemli bir Püf nokta vereceğim sınavda büyük bir ihtimalle onu bekliyorum Bu sene İnşallah unutmam şu tabloya geri dönmeyi Allah'ım dur ya En sonunda bir not alayım da unutmayın orayı dur yoksa unuturum sona geri dön Pardon başa dön kesin unuturum yoksa çok önemli unutmamam lazım geldik şimdi depremlere Aslında bundan önceki konularda Biz depremleri öğrenmiştik deprem fay hatlarının nerelerden çizildiğini görmüştük Türkiye'de de dahil olmak üzere depremleri nerede olduğunu görmüştük Şu an aslında senin için bir genel tekrar gibi bu depremleri daha çok biz nerede görüyorduk deprem bölgelerini bir dünya haritasını açtığımızda hemen açalım o zaman nasıl yapıyorduk depreme depremi çizmeyi bilirsem birçok şeyi bilirsin zaten Çünkü depremlerle sıcak su kaynakları kaplıcalar zengin tarım arazileri volkanik araziler birçok şey paralellik gösteriyor ne yapıyorduk geliyorduk bu kıtanın Batı kıyısını boydan boya çiziyorduk Batı kıyısını boydan boya çiziyorduk sonra geliyordu şuradan Alp dağlarından başlayıp Himalaya dağlarına doğru uzanan Endonezya üzerinde şuradan Yeni Zelanda'ya buradan Japonya'ya uzanan hattı çiziyorduk Afrika'nın Doğu kesiminden gelende Vadisi'ni Türkiye'de birleştiriyorduk bir de şurada Atlas okyanusunun ortasında bir tane hattımız vardı bu bizim deprem bölgelerimiz dünyadaki deprem bölgelerini Bilmem Aslında buradan çıkacak olan soruyu çözmenin de sağlayacak Peki hocam Türkiye'de nerelerde deprem görülür o deprem haritasında açalım Bu da bizim deprem haritamız deprem bölgelerimiz Biz birinci derece şöyle biraz daha yakınlaştırayım He şöyle kırmızı olanlara dikkat et asla ihtimalle daha yüksektir hangisinde daha azdır diye bakın Kuzey Anadolu Fay Hattı demiştik Doğu Anadolu fay hattı demiştik Batı Anadolu Fay Hattı demiştik Buralar depremlerin yüksek olduğu yerler biz bu hatlardan ne kadar uzaklaşırsak o kadar depremden korunmuş oluruz ama Bu tamamiyle deprem olmaz anlamına gelmiyor deprem burada buradaki kırık da olsa bile Etkisi buraya kadar gidebilir Tabii ki etkisi azalır gücü azalır ama buralara kadar uzaklaşır Buralara Kadar etkisine gösterebilir ama şuraya bakın beyaz olan kısma karavandan Aksaray'a doğru uzanan şu Hatta deprem olma ihtimali çok daha düşüktür ne kadar uzaklaşırsa şu kırmızı hattan Bakın şu bölgelere uzaklaştığımızda deprem olma ihtimali azalıyor yine şurada Trabzon'un reislerinin Artvin'in deniz kenarına doğru uzaklaştığımızda Kırklareli Edirne'nin daha Kuzey taraflarına gittiğimizde deprem olma ihtimali azalıyor bakın gençler burada iller verilip hangisini depreme ihtimali daha azdır ya da bir harita verilip hangisine depreme ihtimali daha azdır diye sorulabilir çok da güzel olması gereken de bir sorudur türkiye’de yaşayan bir insan olarak senin depremin daha az nerede olduğunu bilmen gerekiyor böyle bir deprem haritası verildiğinde onun mantığına oturtman lazım bu haritayı oturttuk mu kafanızda Tamam geçelim dersinize şimdi depremleri demiştik bir rihder ölçeği vardı değil mi Bir de merkali ölçeğimiz vardı bunlara göre ölçüyorduk ve şunu depremin şiddeti farklı dır farklıdır 7 büyüklüğünde olabilir mesela deprem 7 büyüklüğünde olabilir ama şiddeti Belki de 8 büyüklüğünde Olabilir Neden Çünkü şiddeti etkilenmeyi Aslında ifade ediyor Çünkü depremlerin büyüklüğü 7 büyüklüğünde olsa bile bazen bazıları çok derinlerde olabiliyor Onun bize etkisi daha az olabilir şunu hep duymuşuzdur yaşadığımız depremden sonra işte Japonya'da 9 büyüklüğünde bir deprem oldu Türkiye'de 7 büyüklüğünde bir deprem oldu Japonya'daki çok fazla etkilemezken Türkiye'deki çok fazla etkiledi ve bu Tartışma konusu da olmuştur bunu mesela tartışmamız lazım Evet Japonya'daki 9 büyüklüğünde bir deprem ama o çok daha derinlerde olmuş ama onun şiddeti de fazladır şiddeti de fazladır Japonya bundan az etkilenir Çünkü Japonya'nın yaptığı binalar sağlam ve dayanıklı binalardır O yüzden önlemlerini almışlardır önlemleri alınmış dayanıklı binalar olduğu için tedbirler alındığı için Japonya'da ölümler çok az olur dersin en başında söylediğimiz Şey geliyoruz gelişmiş ülkelerde doğal afetlerin afetlerin etkisi daha az az gelişmiş ülkelerde daha fazla olur ülkemizde Evet 7 büyüklüğünde görünse de bu deprem yedi küsür büyüklüğünde görünse de bu deprem şiddeti daha fazla olmuş olabilir ama daha az gelişmiş olduğumuz için ovalara binaları yaptığımız için etkisi bize daha fazla oldu daha fazla Can kaybına neden oldu Bu durum ne dedik en başta en temel şey budur gençler şiddetiymiş büyüklüğümüz Bunlar Tabii ki etkili Ama siz yeteri kadar Tedbiri almıyorsanız yeteri kadar önüne almıyorsanız can ve mal kaybı daha fazla yaşanır az gelişmiş ülkelerde afetlerde etkilenme düzeyi çok daha yüksektir gelişmiş ülkelerde ise gerekli tedbirler alınır Ve o tedbirler daha az insanın hayatını kaybetmesini sağlar O yüzden afetlerde en temel şey Tedbiri almaktır tedbirleri gerçekten alabildiğimiz bir ülke olmak dileğiyle Bir daha böyle acıları yaşamamak dileğiyle geldik gelelim buraya artık şimdi bakın her deprem duyduğunuzda hemen öyle deprem oldu Deprem oldu diye sürekli böyle haberler yapıyorlar ya hemen öyle atlamayacaksın Çünkü bazı depremler vardır etkisi çok fazla değildir aslında bizi duyarsızlaştıran da bu haberler Çünkü şurada deprem oldu Burada deprem oldu diye Aslında 4 büyüklüğündeki bir depremi söylüyorlar bize sürekli böyle haberler sonra 6 büyüklüğünde 7 büyüklüğünde bir deprem olduğunda insanlar da bunun ne anlama geldiğini ilk başta idrak edemiyorlar Aynı bu son yaşadığımız depremde olduğu gibi sen şunu bileceksin Eğer bir deprem birle beş arasındaysa bu depremin çok fazla yıkıcı etkisi yoktur Bunu hissetme ihtimalin bile azdır şimdi bile kan dilleri rasathanesine girersen bir sürü deprem olduğunu görürsün ülkemizde ama bunları hissetmeyiz biz biz ne zaman bunları hissetmeye başlarız 5'in üstüne çıkmaya başladığında biz bunları Artık hissetmeye başlarız ve 5 ile 7 arasındaki depremler artık can ve mal kaybına neden olabilecek depremlerdir ve 7 ile 9 arasındaki depremlerse artık çok şiddetli depremlerdir çok fazla can ve mal kaybına neden olur ilk kez genç oluşumlu bir ülke oluşumlu bir ülke olduğumuz için de sürekli depremlere maruz kalıyoruz ülkemiz tamamıyla alpimera deprem kuşağı vardı alpimalaya deprem kuşağının geçtiği bir hat aşağıdan Afrika'dan gelen Hatta ülkemize doğru geliyor bunların etkisiyle ülkemizin deprem riski Aslında çok yüksek Bu yüzden ülkemiz tam bir deprem ülkesidir depremle yaşamayı öğrenmemiz lazım Bunun için de depremden korunmayı bilmemiz lazım bazı şeyler var gençler deprem öncesinde deprem sırasında ve deprem sonrasında yapmamız gerekenler Bu bize soru olarak geliyor gelme ihtimali de var bu sene Belki de deprem konusunda soru çıkarsa ki çıkmasını istemem ben açıkçası çıkarsa Burası çıkabilir karşımıza şöyle bir soru formatımız var Hangisini deprem sonrasında yaparsın hangisini deprem anında yaparsın hangisini deprem sırasında yaparsın gibi öncesinde yaparsın diye yapılabilecekler Mesela biri bana şunu dediğinde halk eğitilmeli bunu deprem sırasında yapmazsın değil mi depremden önce yapman lazım halkı Depremden önce Eğitmen lazım başka depremin yaşayacağımız zaman neleri yapmamız gerektiğini Depremden önce yapmamız lazım evimizdeki ve iş yerindeki eşyaları sabitlemeyi Depremden önce yapmamız lazım Depremden önce deprem çantası hazırlanır depremden sonra değil depremde nasıl bir pozisyonda bulunmamız gerektiğini Depremden önce öğrenmemiz gerekiyor deprem sırasında deprem sonrasında değil deprem sırasında yapılması gerekenler panik yapmayacağız uygun bulacağız başımızı koruyacağız çömeleyeceğiz üçgen kuralını unutmayacağız ve uygun yerleri çömelip bekleyeceğiz özellikle cam kenarlarından Uzak kalmaya çalışacağız özellikle dolaplar varsa dolaplardan Uzak kalmaya çalışacağız yatak varsa kanepe varsa özellikle yatak varsa gençler yatağın kenarına geçmemiz gerekiyor ve orada çömelmeyi ve kafamızı korumayı öğrenmemiz gerekiyor panik yapmayacağız deprem sırasında deprem sırasında koştur koştur merdivenlerde yakalanmayacağız genelde hayatını kaybedenlerin çoğu deprem sırasında panik yapıp merdivenlerde asansörde binada yakalananlar O yüzden deprem başladıysa panik yapmadan Sakin bir şekilde kafanızı koruyup kendinizi bina düştüğünde Hayat üçgeninde kalabileceğiniz pozisyonda korumaya almak Hayat üçgeni dediğimiz şey ne sert bir şey buluyorsun üzerindeki bina üstüne düştüğünde üzerindeki betonlar üstüne düştüğünde o ezilse bile çok fazla ezilmeden hemen senin üçgende korumanın sağlayacak bir yere geçiyorsun ve özellikle bu pozisyonda başını koruyorsun baş koruma burada çok çok önemli Hayat üçgeni gençler hayat kurtarır O yüzden buna dikkat ediyorsun panik yapmıyorsun asansörü kesinlikle kullanmak yok devrilecek eşyalardan uzak duruyorsun trafikteysen de aracını durduruyorsun güvenli bir şekilde Tabii ki deprem Bittiği anda da binadan hemen çıkıyorsunuz Peki hocam deprem sonrasında yapılacaklar neler hemen gazlar binada ne varsa hemen hızlı bir şekilde kapatıyorsun Bunları bunları yaptıktan sonra hızlı bir şekilde binayı terk ediyorsun açık bir alana gidiyorsun toplanma alanları var o toplanma alanlarına geçiyorsun enkazların arasında binaların arasında dolaşmıyorsunuz gençler Burada da yapılmaması gerekenlerle alakalı bilgiler verildi deprem konusu biraz sıkıntılı bir konu hepimize geçmiş olsun Bir daha kimsenin yaşamaması dileğiyle Bu sene çıkacak sorusunu sana Yüzde Tsunami %20 orman yangınları %20'de deprem ile alakalı özellikle dünya deprem dünya haritası üzerindeki bir deprem sorusu bekliyorum ama büyük ihtimalle tsunamiye veriyorum Sonra da orman yangınına veriyorum çünkü orman yangını 2 sene önce Yaşadığımız bir doğal afetti bu sene çıkma ihtimali yüksek ama en önemlisi bana göre tsunamidir tuzuna mi dediğinde birisi sana bakın şöyle dalgaları düşüneceksiniz tuz su geliyor diyeceksiniz Eğer Tsunami aklına getiremiyorsan bilmiyorsa nasıl bir doğal afet olduğunu böyle düşün geliyor diyeceksin sussun diye büyük dalgaların tabii biz genelde bunu çok büyük dalgalar olarak söylüyoruz ama 3-6 metre arasındaki dalgalar da aslında bir Tsunami etkisi yaratıyor Tsunami büyük dalgaların kıyıya vurmasını ifade ediyor Tsunami Peki hocam nasıl olsa sorun olacak Bize Tsunami yaşanabilmesi için su geliyor ama bir deprem olması lazım deprem olacak sonra o deprem suyu kabartıp kıyıya vuracak deprem Demek ki tsunamiye neden oluyor bu çıkıyor karşımıza diğeri volkanizma yaşanabilir suyun arasında da yaşanabilir bu volkanizma suyun altında O volkanizma hareketinin yaşanması de suyun dalgalanmasına neden olacak tsunamiye neden oldu mu Oldu heyelanlar Hey lan gelme toprağın kayıp devasa bir şekilde kayıp gelmesi heyelanlar da tsunamilere neden olabilir Bunun dışında buraya bir tane daha not alın meteorlar meteor düştüğünde ciddi bir meteor düşüşü olduğunda Bunlar da tsunamiye neden olabilir ve bunlar sonucunda kıyıya ciddi bir dalga geliyor gençler Bu dalga şöyle bir dalga geldiğini düşünün bütün kıyıyı süpürüp götürebiliyor tsunamiyi bileceksin ama Tsunami Sana sorarlarsa bu sene nasıl sorabilirler Hatta şöyle söyleyeyim size dünya haritası üzerinde sorabilirler dikkat edin Dünya haritasını inceleyeceğiz şimdi ama İncelemeden önce şunu söylemek istiyorum tsunami tsunami sanki böyle hidroloji klimatolojik gibi düşünebilirsin Hani su geliyor ya su geliyor ama gençler suyun gelmesine neden olan şey ne depremler suyun gelmesine neden olan şey ne volkanizma yani jeolojik bir afettir tsunamiyi biz jeolojik afetler grubuna koyuyoruz Bunu kesinlikle unutma çıkacak olan soru büyük bir ihtimalle bununla alakalı olacak tsunamiyi gördüğünde hidrolojik gibi düşünüyorsun hayır tutsunami jeolojiktir yaz oraya Yıldız at notunu alır oraya gelin şimdi haritalarını inceleyelim şimdi Tsunami haritasına bakarsan Aslında buranın deprem fay hatlarıyla paralellik gösterdiğini görürüz şurası bizim Ateş çemberimiz bakın Pasifik Ateş Çemberi Burası deprem bölgesi O zaman burada Deprem olduğunda Tsunami olma ihtimali çok yüksek Bakın şu bölgeler komple tsunaminin yüksek olduğu hatlar Çünkü burası Pasifik Ateş Çemberi Bunun dışında dikkat edin Akdeniz'de alpimalaya daha kuşağından gelen bir hayatımız vardı Bu da bu bölgelerde Tsunami ihtimalini arttırıyor şurada Türkiye'ye dikkat etmenizi istiyorum Türkiye Gençler Tsunami itibari'nin çok yüksek olduğu bir ülkedir Akdeniz bakın yine Tsunami ihtimali buralarda yüksek özellikle şurada Türkiye tsunama ihtimalini yüksek olduğu bölgelerden bir tanesi sanki Türkiye'de Tsunami yokmuş gibi düşünüyoruz ama Türkiye de Tsunami geçmişte fazlasıyla olmuş şimdi haritasını göreceğiz hala olma ihtimali yüksektir Hocam ben nerede aramayacağım Tsunami şu ortada bizim Atlas okyanusu'ndan kaynaklanan bir fay hattımız vardı Şu bölgelere Bunun etkisi var büyük bir ihtimalle ama çok fazla değil bakın düşüklüğü daha düşük riskli yerler şu Afrika'nın iç kesimleri bayağı düşük riskli yerler Bir de şu Kuzey kısımlara bak Kuzey kısımları depremden uzak alanlar düşük riskli alanlar Türkiye haritasına bakalım Bu da Türkiye'de geçmişte yaşanmış tsunamileri gösteriyor bize bakın özellikle İstanbul çevresinde Marmara'da çok fazla Tsunami yaşanmış geçmişte yine burada Akdeniz kıyılarında hafif hafif var şurada Hatay civarında şu Ege kıyılarında var Karadeniz kıyılarında daha az var yine şuralarda da biraz daha az var Tsunami Ama şunu gördük Biz şimdi Türkiye'de Tsunami Olabilir mi Olabilir Türkiye'de Tsunami olduğunda bundan en fazla etkilenecek olan yerlerden bir tanesi de Marmara ve çevresidir geçmişte olmuş mu olmuş yine olabilir mi Yine olabilir özellikle gençler İzmir'de tsunami'ye rastlama ihtimalimiz yine fazla dikkat etmemiz lazım Anlaştık mı buraya kadar tamam Beni etiketlediğinizi görüyorum Öyle bir haber çıktığında Hemen haberim oluyor aktif yanardağlara İtalyan Endonezya Japonya Şili İzlanda izlanda'da da var bu alanlarda özellikle İzlanda İtalya'yı unutmayın Japonya'da da yine aktif olabiliyor ama en önemlisi en son gördüğümüz İtalya ve izlanda'da rast diyoruz buna ülkemizde hocam rastlanıyor mu bunlara ülkemiz aktif yanardağların olduğu bir ülke değil ama şöyle bir sıkıntı çıkıyor şimdi aktiflikten kastımız ne şu an aktif bir yanardağ görebiliyor musun Hayır görebiliyor muyuz Hayır geçmişte görebildik ve bakın en son 1941-43'te tendürek'te Nemrut supan Tendürek ağrıları diyorduk doğuda yaşanmış bu aktiflik aslında aktif bir yanardağımız yok Biz de söylerken aktif bir yanardağımız yok diyoruz ama literatürde Akademik olarak şöyle deniliyor son 11-10.000 yıl boyunca aktif hale gelmiş bir yanardağ varsa Biz ona aktiftir o bölge diyoruz bizim ülkemizde de bakın geçmişte böyle 1941'de yaşanmış Mesela en son böyle 10.000 yıl içerisinde yaşanmış olduğu için şu tanım tam doğru olmuyor Aslında aktif Volkan yoktur tanımı tam doğru olmuyor yani bizim düşündüğümüz aktif Volkan yoktur derken yani patlayan volkanımız yok bu ama literatürü düşündüğümüzde Akademik olarak tam olarak oturmuyor bu bilgileri birbiriyle oradaki aktiflikle bizim düşündüğümüz aktiflik kısmı biraz daha farklı aktif Volkan var mı ülkemizde yok yani Peki hocam volkanlar patladığında ne gibi etkileri oluşturabilir bunu yorumlarsın can ve mal kaybına neden olur şunu unutma Hava Yolları gençler uçamıyor beni üniversitedeyken izlanda'daki o jef Joy gibi yanardağlar var ya bir tanesi patlamıştı Avrupa'da bir hafta hava yolu ulaşımı durmuştu yapılmamıştı yani hava yolu ulaşımına da etki ediyor Bir tane Volkan'ı düşünün bütün Avrupa'daki uçak seferlerini durdurmuş tarım alanlarına aktığı için zarar görebiliyor çevre sorunlarını arttırabiliyor Az önce gördük tsunamileri de etki edebiliyor volkanizmayı da öğrenmiş olduk geldik kütle hareketlerine kütle hareketleri heyelan Kaya düşmeleri çamur akıntıları gibi şimdi en önemlisi heyelan geçen sene meysu'ydı soruldu ve hatta ciddi bir sıkıntılı da bir soruydu problem de yaşamıştık heyelanın ne olduğunu bir kere mantı iken kafanda oturtman lazım senin heyelanla erozyonu karıştırmamalısın [Müzik] koca bir parçasının kayıp aşağıya doğru gitmesini aklına getireceksin Hey Lan bu heyelanın ne olduğunu bildin şimdi heyelanın oluştuğu arazilerin özelliklerine bakalım bir arazi eğimli olacak değil mi şimdi burası düz olsa o toprak kayabilir mi kayamaz Demek ki arazimizin eğimli olması lazım Karadeniz'de var mı bu var Diğeri şiddetli yağmuru ve kar erimeleri olacak Neden biliyor musunuz bu Toprak böyle durup dururken kayamaz ü yemesi lazım suyu yiyecek şişecek suyu yiyecek şişecek ağırlaşacak şişecek ağırlaşacak suyu öyle bir yiyecek ki artık daha fazla su alamaz hale gelecek ve sonra altta Killi bir yapı olacak kirli yapıdan kastımız kil bu çanak çömlek yapılan kil var ya o bu çanak çömlek yapılan bir kil tabakası oluyor altta Toprak iyice şişiyor şişiyor şişiyor o kil tabakasının üstünde kayıp gidiyor kayganlaştırıcı Bir zemin gibi oluyor alttaki ki kil de önemli bu heyelanın yaşandığı arazilerde başka toprak suya doyacak dedik ki Yapı olacak dedik tabakalar eğim doğrultusunda uzanması lazım heyelanın Olması için bu bak olmaması için değil En doğrultusunda uzanmasından kastımız şu tabakalar şöyle tabaka böyle duruyor Şimdi burada çeşitli tabakalar var öyle düşün şöyle bu çeşitli tabakalar eğimle aynı doğrultuda uzanırsa kayması kolay olur değil mi ama diyelim ki eğim böyle ama tabaka böyle yani eğim eğim böyle giderken tabaka eğimi dik duruyor eğim doğrultusunda uzanmıyor o zaman tabaka eğimi dik durursa kayması zorlaşır değil mi Ama tabakayla eğim aynı paralelde uzanıyorsa aynı doğrultuda uzanıyorsa o zaman Kaymak daha da kolaylaşır sana soru sorulduğunda böyle yorum yaparak öğren cevapla soruyor atlama soruyor hemen bütün şıkları böyle benim sana tek tek öğrettiğim gibi tek tek yorumlamayı öğren Tamam diğeri depremlerin yaşanması E bu bölgede şimdi durup dururken yine heyelan olabilir su yer vesaire ama deprem yaşandığında o tetiklenmeyi sağlar ve bir anda kayıp gidebilir depremlerde heyelanlara neden olabilir yani ve Bunun dışındaki geçen sene sıkıntı yaşadığımız kısım buydu yol bina köprü yapımı gibi bakın Gençler bu arazide Ben şimdi buraya gelip yol yapmaya kalksam ne olur arazinin dengesini bozarım Çünkü orada kocaman bir boşluk yapıyorum resmen orayı kazıyorum bir araçlar gelip gidiyor orada bir boşluk oluşturuyorum arazide arazinin dengesini bozuyorum ve heyelana neden olur Evet buraya kadar doğru ama geçen sene çıkan msü sorusunda dediler ki ağaçların kesilmesi de heyelana neden olur bu şimdi sıkıntılı bir bilgi neden sıkıntılı bir bilgi ağaçları kesersem heyelana neden olur ağaçları kesersem Bu heyelana neden olur şimdi ağaçların kökleriyle heyelan Aslında o kadar fazla bağlantılı değil aslında heyelanı yabancı kaynaklara baktığımızda ikiye ayırıyorlar bununla alakalı sıkıntılı soru çıktığında çok fazla akademik kaynak araştırdım makale okudum Bir makaleden almışlar o bilgiyi MEB kitabına da almışlar o bilgiyi ağaç kesilmesi hey neden olur diye ama aynı makalede Aslında ağaçların varlığının heyelanı arttırdığını da söylüyor aynı makalede söylüyor bunu ama onlar onu kabul etmemiş sadece ağaçları kesersek heyelanı arttırır bilgisini almışlar Yani şöyle bir durum çıkıyor ortaya özet olarak Bakın şimdi gençler gördüğünüz resim bir heyelan resmi ağaçlar var mı var ağaçların varlığı heyelanı engelliyor mu engelleyemiyor sıheylanda etki edebiliyor Evet sayı heyelanda etki edebiliyor Ama derin heyelanda ağaçlar olsa da olmasa da o heyelan yaşanıyor Karadeniz'de Biz bunu görüyoruz Karadeniz'de gittiğimizde en fazla heyelanın yaşandığı bölge her taraf ormanlık ağaçlık Ama şunu görüyoruz yaşanan heyelanlar hep Ağaçlı yerlerde yaşanıyor ağaçların kesilmesi heyelana sığ heyelana Evet etki ederken Aslında derenin heyelanla arasına bir bağlantı kurulamıyor O yüzden şunu demek çok sağlıklı değil ağaçları kesersek heyelan artar ağaçları kesersek heyelan artar Bu bir makale Araştırma konusu Evet artmasına yönelik bulgular bulunmuş ama aynı makalede ağaçların varlığının da heyelanı arttırdığı söylenmiş Yani şöyle bilgiler var ağaçlar olduğunda ağırlık yapıyorlar ve ağır olduğu için heyelanın artışına neden olabiliyor aynı ağaçlar rüzgarın önünü de kesiyor yani rüzgarın önünde durduğu için hareket etmesine neden oluyor o bölgenin o ormanın olduğu bölgenin görmüşsünüzdür rüzgarla beraber hareket eden ağaçlar ve kendi toprağını kaldıran ağaçlar Rüzgar böyle ormanları ağaçları hareket ettirdiğinde de arazinin aşağı kaymasına da neden oluyor biliyor aynı makalede bunu da söylüyor Yani aslında ağaçlar heyelanı hem artırabiliyor sığ heyelanda da ağaçlar kesildiğinde heyelanın artışına neden olma durumu var Yani aslında bu bir Araştırma konusu ama bunu alıp geçen sene mensuride sordular ağaçların kesilmesi heyelanı arttırır mı diye ve bunu kabul ettiler Tamam aç o zaman bizde mecbur bunu kabul edeceğiz diyeceğiz ki arkadaşlar kesildiğinde heyecan artışı gerçekleşebiliyor bu bilgiyi unutmayın gençler üzerinde bolca durdum geçen sene Çünkü sıkıntı Yaşadığımız bir konuydu Çünkü biz konuları öğrenirken bunu ben değil bütün öğretmenler anlatırken ağaçlarla heyelanlar arasında çok bir bağlantı olmadığını belirtiyoruz aslında öyle de arada çok ciddi bir bağlantı yok ama geçen sene ağacı kesersek heyelana etki eder mi diye soruldu ve bu bağlantı yoktu noktası sıkıntı oluşturdu aklımızda Dursun konunun bu noktasını da bilir Tamam Bunun dışında Kaya düşmelerinde de rastlıyoruz özellikle gençler Kaya düşmeleri böyle Çorak arazilerde görülüyor bitkilerin ormanların olmadığı yerlerde daha fazla görülüyor doğuda eğimli arazilerde Çorak arazilerde bitkilerin az olduğu yerlerde sürekli Kaya düşmelerine rastlarız Bunun dışında ani yağmurlarla beraber çamur akıntılarında görebiliyoruz aynı arazilerde şöyle bunun haritasına bakalım şimdi Türkiye'deki heyelan haritası Bu dikkat etmenizi istediğim bir nokta var Özellikle eğimli araziler şuraya bakın Trabzon Rize Artvin bu bölge zaten heyelanın en üst seviyede olduğu bölge yine arka tarafta Erzurum'da da var aslında dikkat edin Erzincan Sivas Yani biraz daha arka taraf şu dağlık bölgelerde de heyelana rastlayabiliyoruz Çünkü Buralar eğimli araziler ama en fazla Rize Trabzon Artvin Erzurum Ama bunlar arasında sayı olarak baktığımızda en fazla Kastamonu'da yaşanıyor Kastamonu zirvede heyelan sayısında bu bölgede Karadeniz gibi sürekli Yağmur olan bir bölge dikkat edin Buralar tesadüfe bakın ki hep ağaçların da olduğu bölgeler yani ağaçlarla Aslında heyelan arasında öyle çok ciddi bir bağlantı kurmak çok da mantıklı değil ki makalede de söylediği gibi Aslında ağaçların varlığı ağırlık oluşturuyor ve aynı zamanda rüzgarların önünü kapattığı için heyelanın artışına da neden olabiliyor aslında heyelanı Nerede aramayacağım bakın Güneydoğu Anadolu düz yerler ağaç yok zaten buralarda İç Anadolu kısımları düz yerlere ağaçlar yok şu kısımlar gençler Çok da fazla heyelan faaliyetini yaşandığı bölgeler değil heyelanı bu bölgelerde arayacağız haritayı dikkatli bak çıkarsa bizi harita üzerinde sorar bu soruyu geçelim diğer kısmı geldik erozyona buna erozyon demeyeceğiz erozyont diyeceğiz erozyont toprağın üstünün yontulması yontulu süpürülmesi biri bana erozyon dediğinde bu arazi gelecek aklıma erozyon denildiğinde kurak bir bölge düşüneceksin ağaç olmayan bir bölge düşüneceksin ağaç olmayacak burada kurak olacak bu bölge yağmurlar yağdığında rüzgarlar estiğinde toprağın üstündeki en ince kısmı süpürüp götürecek toprağın en verimli kısmı neresi en üst kısmıdır gençler toprağın en üst kısmındaki en verimli kısmı Sen alıp süpürüp götürürse ne olur o ülke o toprak çoraklaşır verimsizleşir ve belirli bir süre sonra kıtlıklara bile neden olur Bu Toprağın verimli kısmını Kaybedersen ülke fakirleşir O yüzden Erozyon çok çok tehlikeli bir doğal afettir yavaş yavaş gerçekleşir öyle bir anda gerçekleşmez öyle bir anda gerçekleşmez yavaş yavaş yavaş gerçekleşen doğal afetlerden bir tanesidir Peki hocam Erozyon nasıl bir arazide oluyor önlemek için nasıl tedbirler almamız lazım şimdi bakın gençler bir arazide ağaçlandırma Aksa resimde gördük Az önce ağaç Yoksa orada erozyon daha fazla olur Demek ki ağaç olmayan bitki olmayan bölgelerde görülüyor erozyon o zaman bunu engellemek için de ne yapmam lazım benim önlem alabilmek için ağaç dikerek önlem alabilirim heyelanda ağaç dikerek önlem alamıyoruz gençler yani heyelan bölgesine ağaç dikelim heyelanı engelleyelim olmuyor erozyona erozyon bölgesinde her tarafı ağaç dikmek o toprağın üstünü süpürülmesini gitmesini engelleyecektir diğeri evli araziler erozyon her tarafta gerçekleşebiliyor gençler ama eğimli arazileri de daha fazla daha hızlı gerçekleşiyor şimdi eğimli arazilerde taraça yaparsam ne olur taraçadan kastımız Şöyle merdiven merdiven basamaklar toprağın akmasını engelleyecek önlemler almış oluyorsun böyle taraçalar yaparsan Toprak atamaz Toprak akamayacağı için de erozyonu engellemiş olursun önlemiş Olursun azaltmış Olursun hızını diğeri Tarım arazilerine eğ me dikme bu vardı Mesela tar ım araya doğru paralel bir şekilde bak paralel sürüyor eğime paralel sürersem toprağı alıp götürmüş olurum toprağa alıp götürürsem de erozyonu daha fazla etki etmiş olurum benim ne yapmam lazım erozyon olan arazileri de olabilecek arazilerde toprağı eğme dik sürmen lazım dik sürmek bu eğim böyle dik sürmek bu yani böyle sürersem toprağın aşağı gitmesini biraz daha olsun engellemiş olurum ama eğime paralel sürersem toprağı alıp götürürüm demek ki ne yapacağım toprağı eğime dik süreceğim paralel sürmeyeceğim bir diğeri meraları aşırı otlatmak merallar hayvanların otlatıldığı yerler çayırlık Çimenler Şimdi sen toprağın üstünde meralar çayırlar var bu çayırlar hayvanları otlatırsan sürekli toprağa çıplak bırakmış olursun toprağa çıplak bırakacaksan da bu erozyona neden olur toprağın üstü çıplak al Rüzgar aldı götürdü Yağmur aldı götürdü Ama meralar orada olsa aşırı otlatmasak çayır çimen olsa orası toprağın üstünü alıp götüremez rüzgar ve Yağmurlar O yüzden toprağa ne yapacağız meraları aşırı otlatmayacağız tarlalarında erozyona nasıl etki yapar diye nöbetleşe kim yapmak güzel bir şeydir şöyle diyorsun toprağı ben bu sene boş bırakmayayım diyorsun ben buraya su için bırakıyorduk ya başka bir ürün Ekim su istemeyen bir ürün Ekim Böylece Toprak boş kalmasın diyorsun bir o ürünü bir Bu bir ürünü ekeyim yani nöbetleşe Ekim yapayım toprağı boş bırakmayayım diyorsun Bu Da Toprağın boş kalmamasına neden oluyor Gençler bu da erozyonu engelleyecek bir şey toprağın üstünü dolu tutuyorsun geçen sene çıkan soru işte buydu Demek ki nöbette şey ki toprak için iyi bir şey ormanlık alanları korumak ormanları korursam toprağın üstü dolu olmuş olur rüzgar ve yağmur etkisi azalmış olur Toprak taşınamaz insanlara bilinçlendirmek işte bütün yukarıdan da dans meraların aşırı otlatılmaması ormanların ekilmesi Bütün bunlar insanların bilinçlenmesi ile alakalı bir durum Aslında erozyonu önlemek için alınacak tedbirleri konuştuk Erozyonun etkileri neler Toprak verimsizleşir başta bu var Toprak verimsizleşirse insanlar göç etmek zorunda kalır kıtlık ve açlık başlar bitki çeşitliliği giderek azalmaya başlar çoraklaşır etraf aynı zamanda o toprağın üstündeki o ince kısımlar o ince Topraklar rüzgarlarla yağmurlarla sularla akarsulara akarsularda da barajlara gider Barajı doldurmaya başlar barajın ömrünü kısaltır aracın bir süre sonra belirli bir süre sonra bir anlam ifade etmemesine neden olur erozyon önemlidir Yani yani toprağın üstünü korumak lazım erozyon faaliyetinin olmaması gerekiyor diğeri Türkiye'de erozyon bakın Türkiye topraklarının yüzde seksen altısı erozyon tehlikesi altında ülkemiz gençler birçok bölge erozyon tehlikesi altında ülkemiz dağlık engebeli kurak ve yarı kurak bir ülke olduğu için bu şekilde evlil araziler fazla mı Al sana erozyona bir neden bitki örtüsü ülkemizde sürekli tahrip mi ediliyor Al sana bir neden kurak yarı kurak bir ülke miyiz Al sana bir neden daha bunu dışında Az önce gösterdiğimiz gibi Nadas gibi sürekli yanlış tarama uygulamaları mı yapıyoruz Al sana bir neden daha yağışlarımız az ve aynı zamanda düzensiz düzenli olmadığı için birçok bölgemiz yüzde seksen altısı ülkemizin erozyona maruz kalabiliyor Karadeniz kısmı Eğer sorulursa bize Erozyonun en az olduğu yer bu da erozyon faaliyetiydi şiddetli rüzgarlar kasırgalar Fırtınalar Tsunamiler bunların nerede rastlayacağız genç Pide onlar diyoruz biz risk kısmında görmüştük nerede görüyorduk tropikal sikil onları adı üstünde tropikal bölgede Ekvator çizgisinin yakın çevresinde göreceksiniz tropikal siklonları orada arayacaksınız Kasırga hurry Kane Willy Willy Tornado diyorduk Biz bunlara özellikle tropikal bölgelere yakın olan kısımlarda görecektik bunları bunu sana rüzgarlar kısmında Ayrıca göstermiştim ülkemizde bunlar olur mu gençler bakın ülkemizde bazı dönemlerde işte Akdeniz'de böyle hortumlar görünse de burada söylediğimiz şiddetli rüzgarlar tropikal siklonlar boyutunda değildir onlar Bunu unutmayın tropikal siklonlara ülkemizde rastlamıyoruz tropikal siklonlara tropikal Ekvator bölgesine yakın kısımlarda rastlayacağız Tamam sen ve Taşkınlar özellikle kar erimeleriyle ve ani yağışlarla Seller yaşanıyor gençler akarsuyun bir anda bir anda yükselmesi büyük bir su akıntısı anlamına geliyor selleri biliyoruz Taşkın kavramı biraz daha farklı gençler o sel kısmında o yağmurlar arttığı zaman akar suyun bir yatağı var Eğer o yatağından su çıkıyorsa İşte biz ona Taşkın diyoruz yani taşmış yatağından çıkmış anlamında seni ve taşkınların nedenleri neden olur olabilir Bunu da sorabilir bize dikkat edin bir aşırı ve aniden yağmur olacak o yüzden taşkınları rastlıyor ve buz erimeleri o sel ve taşkınları şiddetini arttırabilir şiddetli rüzgarlar Fırtınalar yaşandığında onlar genelde yağmurlu oluyorlar Bu Evet aşkınlara neden oluyor ve ülkemizde genelde gördüğümüz olay şu dere yataklarına Biz evler yapıyoruz nereye yataklarını kullanıyoruz yerleşime açıyoruz yandığında hafife hızlı bir şekilde sebze Taşkınlar görüyoruz diğeri Dere yataklarından değiştirilmesi Dere yatağı buradan akıyor Biz diyoruz ki biz buraya ev yapacağız değerli burası ev yapıyoruz oraya genelde bunu Büyük şehirlerde İzmir'de Ankara'da İstanbul'da görüyoruz buraya ev yapıyoruz derenin yatağını buraya getiriyoruz başka bir yere kanalize ediyoruz kanalize Ediyoruz sonra ani bir yağmuru yaşandığında o dereye yatağı tekrar eski yatağına geri dönüş yapıyor orada akış yapmaya başlıyor ve bir bakıyoruz bütün evleri su altında kalmış dereye yatağının değiştirmek sıkıntı bitki örtüsünü tahrip etmekte sellere neden olabiliyor Çünkü o bitki örtüsü suyun çekilmesine neden oluyor Bunun dışında alt yapının da yetersiz olması etkiliyor yani altyapı yetersiz olduğunda suyu yeteri kadar kanalize edecek kanalizasyonlar yok kanalizasyonları yetersiz olduğunda ya da tıkandığında bir anda seyrede taşkınları görüyoruz şehirleri şişmenin artması da bunda etkili Peki hocam ülkemizde sel ve taşkınların durumu nasıl dikkat edin Bakın Şu soru Bizim için önemli Nissan mayıs haziran aylarında daha çok görülüyor buraya dikkat ederseniz nisan mayıs ayları Bizim daha çok kar ve buzların erime ayları ya da eğer İç Anadolu Bölgesinde iseniz Ankara civarındaysanız o bölgelerde de ilkbahar yağmurlarının yaşandığı aylar Buralar en fazla bakın Erzurum Sivas Kayseri civarlarında var şöyle haritasına bakalım bakın haritasına en fazla Erzurum'da Seller yaşanıyor gençler yine doğuya doğru dikkat edin Bingöl Ağrı Sivas Kayseri'de var burada bu bölgelerde Seller daha fazla yaşanıyor dikkat edin Bir de burada Ankara'yı da fazla var altyapısı Ankara'nın bir türlü yeterli olmuyor Bir de ilkbahar yağışları burada Fazla etkili Evet sellerin yaşandığı yerlerde Buralar Evet sev ve taşkınları da döndük gördük geldik çığlara Çığ nerede dağlık engebeli bir yer olacak özellikle yüksek bir yer olacak dağlık engebeli daha çok doğuda rastlayacağız çığlara nedenlerine engebeli bir arazi lazım bize bitki örtüsünden yoksun olacak böyle çok fazla ormanlık çam Ağaçlı olan bir yerse çığı engeller böyle daha bitkilerin olmadığı bir yerse Çığ olma ihtimali daha yüksek yol yapım sırasında ses yapıyor insanlar bu da Çağa neden olabiliyor Bunun dışında depremler volkanlar patladığında bir Sarsıntı yapacak o da Çağ neden oluyor araçlar ve insan sesi de Çığa neden olabilir çığın ne olduğunu biliyoruz Ve dağlık engebeli yer arayacaksın ülkedeki haritamıza bakalım bu harita önemli gençler çığların nerede olduğuyla alakalı dikkat edin bakın Batı kısmında çığr rastlamayacağız dümdüz yerler buralarda çağır rastlamıyoruz Ama özellikle şu bölge bakın doğuya gittik Tunceli Bingöl Bitlis Hakkari bu tarafa Erzurum Artvin'e doğru uzanan şu hat şöyle bir hat var Özellikle şurada Bingöl Tunceli hattı Buralar çok dağlık engebeli yerler aynı zamanda bitki örtüsünden de yoksun araziler bu arazilerde şiddetli çığlar yaşanıyor bakın özellikle Bitlis'te şiddetli çığlar var Evet Çığ bulmak çok kolay doğudan gebeliği yeri arıyorsunuz çığda öğrendik geldik Türkiye'deki Orman yangınlarına Orman daha çok Akdeniz iklim bölgesine biraz böyle kurak yarı kurak alanlarda yine tropikal bölgelerde de var orman yangınları sıcaklık Orada da var ama böyle kuraklığın daha fazla olduğu Akdeniz iklimi özellikle dünya haritasında işaretlerse bize Akdeniz iklimini göreceksin Akdeniz iklimini nasıl yapıyorduk Hani Afrika'nın en kuzeyinden Batıya doğru çizgi çiziyorduk Afrika'nın en kuzeyinden en güneyine iniyorduk uç noktaları işaret ediyorduk Akdeniz ikliminin hakim olduğu yerlerde arayacağım orman yangınlarını orman yangını sorulursa bana bu bilgi üzerinden sorulacak unutma Akdeniz iklimi eşittir orman yangınları 2 sene önce yazın bizde yaşamıştık bunu değil mi hatırlıyorsunuz bütün Akdeniz'de çok ciddi Orman yangınlarına rastlamıştık bu sene Yunanistan'da mesela çok ciddi orman yangınları yaşandı bakın gençler orman yangınlarının %85'i beşeri faaliyetler sonucunda ortaya çıkıyormuş Yani asıl orman yangınlarında etkili olan faktör İnsan bunu unutma insanlar yakıyor ormanları %15'i doğal olaylarla oluşuyormuş orman yangınlarının nedenleri Yıldırım lar yaşandığında ormanlar yanabilir Volkan konaklamalar bizim ülkemizde görülmese de diğer ülkelerde orman yangınları için önemli bir neden devam eden yangınlar Yani bir yangın diğer bir yangını tetikliyor başka bir yara sıçrıyor bütün ormanların yanmasına neden olabiliyor hayvanlar da orman yangınlarını taşıyabiliyor ormanın içerisinden yanan bir hayvan mesela koşuyu başka bir yere diğer taraflara orman yangınlarını taşıyabiliyor meteorlar düştüğünde Orman yangınlarına neden olur Çünkü düştüklerinde Alev alıyorlar anızları ve çöpleri yakarken insanlar Orman yangınlarına neden oluyor piknik yaparken insanlar Orman yangınlarına neden oluyor sigaraları camları atıyorlar Orman yangınlarına neden oluyorlar camların atılması Bir de deniz kenarlarında bizim ülkemizde mesela hiç olmaz öyle şeyler Deniz kenarlarında Allah'tan böyle çok gelişmiş bir ülkeyiz kesinlikle devlette buna müdahale eder ve kesinlikle oralara bina yapılmasına izin vermez kati surette yapılmasına izin vermez Bizim ülkemiz gibi gelişmiş ülkelerde hayatta böyle bir şey olmaz Deniz kenarlarında özellikle orman yangınları çıkar bazı ülkelerde oralara oteller yapmak için bizim ülkemiz Buna kesinlikle müsaade etmez deniz kenarında bir orman yangını çıktığında oraya hiçbir binanın yapılmasına izin vermez gençler orman yangınları ne yazık ki orman yangınları Deniz kenarlarında özellikle bilinçli bir şekilde yapılıyor Türkiye'deki orman yangınlarının bakın yüzlerle yüzler ve ihmaller sonucu kasıtlı %30'u da bilinmiyor büyük ihtimalle insan tarafından yakılıyor ama kim olduğu suçlu olduğu bilinmiyor gibi nedenlerle ortaya çıkıyor orman yangınları Her geçen yıl sayısı artıyor şöyle orman yangınları haritasına bakalım Orman yangınlarına bakın en fazla Akdeniz kıyılarında görüyoruz Biz Antalya Muğla Buralar zaten çok ciddi anlamda Kızıl çam ormanlarıyla dolu şu hat çok ciddi orman yangınlarının yaşandı hat Bunun dışında yine diğer taraflarda da var ama bakın sarı renkle gösteriliyor Trabzon Rize gibi yerlerde de Orman yangınlarına rastlanır gençler unutmayın ama Orman yangın denildiğinde hemen Ege Akdeniz diyeceksiniz orman yangınlarında bitirdik tablomuza geri dönelim Az daha tablomuzu unutuyorduk unuturdum ben eğer orada not yazmasaydım oraya unuturdum şimdi bakın gençler bize çok çeşitli işlemediğimiz farklı türde doğal afetlerde de var Hepsini işleyemeyiz bir sürü doğal afet var şimdi bunların gruplanması bizim için çok önemli jeolojik afetleri denildiğinde bak deprem ezberlemede buna bakmana beni burada anlatabileceğim bir şey de yok Sanayi teknoloji ile alakalı değil mi teknoloji afetin altına giriyor işte diyeceksin burada senin için çok önemli bir Kriter var bakın o gemi materyalde bununla alakalı sorular var çıkarsa böyle bir soru kimseye yapamaz çok dikkat etmeni istiyorum senden erozyons orman yangınları erozyonları Bunlar biyolojik afetleri içerisine giriyor böcek İstilası salgın hastalıkları biyolojik olduğunu anlarsın ama bu erozyonla orman yangını bu çok çıldırıcı orman yangını ve erozyon biyolojik afetlerde şöyle tanım var yani benim kafama bir türlü mantığıma oturmuyor tam olarak İnsanların etkisi var diye düşünüyor ama diğer afetlerde de İnsanların etkisi var burada şöyle bir şey var insanların doğal ortamda diyor doğal ortamda oluyor İnsanların bu doğal ortamdaki yaşanan bir duruma etkisi oluyor etkisi hızlandırıcı etkisi oluyor böyle bir mantıkla biyolojik afete koymuşlar canlıların neden olduğu diye ama benim kafama bir türlü mantığı oturmuş değil ama bunu unutmayacaksın erozyon ve orman yangını biyolojik afet Bunu unutma Bu karşımıza çıkabilir Bunun dışında bakın klimatik hidrolojik diyeti çıkabilir karşımıza kuraklık dolu hortum yıldırım düşmesi Kasırga sel Buz Çağı Taşkın bunlar hep havayla ve suyla alakalı klematik afetler içerisine koyacaksın bunu ezberleyemeyeceksin lütfen lütfen tekrar uyarıyorum Tsunami jeolojik afettir erozyon orman yangınları biyolojik afettir dedik ve bitirdik Evet geldik koca bir kampı bitirdik Ben de yoruldum Sizler de yoruldunuz Evet hepimize geçmiş olsun gençler büyük bir ihtimalle sen bu videoyu belki sınava Çok yakın bir tarihte izleyeceksin inşallah sınavda başarılı olursunuz İnşallah Emek verdiğiniz kadar emeğinizin karşılığını alabilirsiniz Benim artık emeğimin karşılığını alma zamanım geldi bu 3 senemiz seneyi bitirdik 4 senemize girdik 2020'de başlamıştım Hatta 2024 Tayfa olarak Sizler benim 9 sınıftaki ilk öğrencilerimdiniz ilk defa mezun vereceğim şimdi ve bu mezunu verirken Ben de asıl hayalime geçiş yapacağım Çok güzel denk geldi 9'dan size aldım tam mezun ederken ben de karavanımı alıp gideceğim karavana Ocak ayında almayı planlıyorum Ocak ayında almaya başlayacağım ocaktan hazirana kadar geçen dönemde karavan alma işlemleri video çekimi fotoğraf çekimi gibi eğitimlere katılacağım o arada Ekipmanları tamamlamam lazım ekipmanların tamamlanması gibi eğitimlere katılacağım Haziranda şöyle bir planım var Sizi sınava uğurlayacağım zaman ben arabaya bineceğim böyle bir plan çizdim Yani öyle bir olacak ki karavan Gezileri başlarken 2024 tayfayı saat 10 15 diyecek Siz sınavda soruları çözmeye başlayacaksınız Ben karavanımın kapısını açıp yola çıkmaya başlayacağım tam 4 yılda bunu başarmış olacağım sıfır başlamıştım 9 sınıfla başlamıştım bu işe şimdi 800.000 abonem var tam 4 yılın sonunda asıl hayalime ve hedefime ulaşmış olacağım gençler bakın bir insan istiyorsa önünde kimse duramaz Bunu size yaşayarak gösteriyor Ben bu kanalı açtığımda şu an büyük bir ihtimalle 2024 Tayfa olarak büyük bir ihtimalle beni belki o yıllardan tanıyorsundur sen ben bu kanalı açtığımda hiçbir şeyim yoktu hiçbir şey yoktu bugün geldiğim nokta gerçek bir gerçek bir başarı hikayesi gençler Bunu ben hiçbir şeyim yokken sıfırken yapabildiyse herkes yapabilir Ben bu düşünce değil Bugün yeni bir başarıyı daha başlatacağım başarı hikayesinde başlatacağım göreceksiniz bakarsanız öyle çok da bir insan değilim ama göreceksiniz o karavan projesi başladığında 2-3 yıl sonra nerelere gittiğimi nerelere ulaştığımı başarı olarak nasıl bir değişim yaşadığımı ve yaşattığımı asıl o zaman göreceksiniz bildiğim tek bir şey var hedefini doğru koymuş bir insan ama hedefini doğru koymuş bir insan yapılabilecek hedefler koymuş bir insan Hedef koymak çok önemlidir ölümüne çalışacağız Evet ama doğru Hedef koyamadığın sürece ölümüne çalışmanın bir anlamı da yok Sen kuşsan uçma hedefi koyacaksın balıkken uçma hedefi koyarsan olmaz o iş yanlış hedefler bizi bitiriyor Aslında hedefi doğru koy ölümüne çalış başarının nasıl geleceğini göreceksin hepinize gençler başarılar diliyorum Bu yılın verimli geçmesi dileğiyle sınavınızda başarılı olmanız dileğiyle kapınız Bu arada başlıyor tam kapatacaktım kampın bilgisini de vereyim size şöyle gençler bakın benim bir tane linkim var O linke tıkladığınızda bu açılır buradan benim her şeyime ulaşabilirsiniz harita oynama ulaşabilirsiniz buradan YouTube kanalıma buradan Z takımı parafa tıkladığınızda burada Z takımı hocaları açılır Z takımı hocalarımızın kanallarına ve kamplarına da burada ulaşabilirsiniz bu üstte kamp takvimi var kamp takvimine tıkladığında bakın burada soru bankasının kamp takvimini ben buraya koydum şurada görüyorsunuz 27 günde bitireceğiz soru bankasının kampını 18 eylül'de başlıyoruz ve 19 Ekim'de bitecek Sadece cuma günleri video atmayacağım Onun dışında Bütün günler video var 19 Ekim'de bitecek bir ayda bitecek 27 gün 27 gündür soru bankası kampımızı bitiriyoruz sadece benim değil Z takımı hocalarının kampları da burada başlıyor bakın merkeze teğet İlhan Hoca geometri üçgenler kampını benimle aynı başlatıyor O da 27 günde bitiriyor aynı şekilde bitiriyor Bunun dışında fizik kimya biyoloji tarihi mehmetçeliler hocanın felsefe atölyesinin kampı da burada olacak onlar da buraya ekleyecekler bir iki gün içerisinde bütün kamp programını buraya eklemiş olurlar onlara da görürsünüz gençler bizim yıl içerisindeki bütün takvimimizi buradan görebilirsiniz bir Kasım'da mesela AYT kampımız başlayacak hem soru bankası çıkacak Eylülün sonunda ayete kitabımızda var zaten onu da 1 Kasım'da başlatacağım mesela onu da buradan takip edebilirsiniz buraya ekleyeceğim onu da 2 hafta içerisinde eklerim Merak etmeyin Tamam kamp programımız burada soru bankası kampımızla başlıyor sevgili