🌍

Skład i budowa atmosfery Ziemi

Apr 27, 2025

Atmosfera - skład i budowa

Skład atmosfery

  • Zewnętrzna powłoka Ziemi złożona z gazów.
  • Składniki stałe:
    • Azot (78% powietrza):
      • Obniża zawartość tlenu.
      • Spowalnia procesy spalania i przemiany materii.
      • Ważny dla tworzenia białek w roślinach.
    • Tlen:
      • Uczestniczy w procesach spalania, oddychania, butwienia.
    • Pozostałe gazy (1%):
      • Argon, Hel, Wodór, Krypton, Ksenon.
  • Składniki zmienne:
    • Para wodna, dwutlenek węgla, ozon, metan, związki siarki i azotu.
    • Ilość tych składników w powietrzu jest zmienna.
  • Aerozole:
    • Zawiesina kropelek cieczy i elementów stałych unoszących się w powietrzu.
    • Uczestniczą w kondensacji pary wodnej.
    • Przykłady: kryształki soli, pył pustynny, pyłki roślinne, sadza, pyły przemysłowe.

Budowa atmosfery

  • Troposfera:
    • Pierwsza warstwa od Ziemi.
    • Zawiera 80% powietrza atmosferycznego.
    • Grubość: 6-8 km na biegunach, do 18 km na równiku.
    • Spadek temperatury o 0,5°C na każde 100 m wysokości.
    • Zjawiska pogodowe i klimatyczne.
    • Temperatura przy górnej granicy: -70°C na równiku, -40°C na biegunie latem.
  • Stratosfera:
    • Rozciąga się do 50-55 km nad Ziemią.
    • Zawiera ozonosferę (od 20-25 km), gdzie w wyniku promieniowania UV tlen przechodzi w ozon.
    • Chroni przed promieniowaniem ultrafioletowym.
    • Wzrost temperatury do 0°C przy górnej granicy.
  • Mezosfera:
    • Sięga do 80-85 km nad Ziemią.
    • Spadek temperatury do -80/-90°C.
    • Ciśnienie atmosferyczne: 0,1 hPa.
  • Termosfera:
    • Temperatura rośnie do 1000-1500°C.
    • Powietrze silnie zjonizowane, pochłania promieniowanie słoneczne.
    • Zjawisko zorzy polarnej.
  • Egzosfera:
    • Powietrze bardzo rzadkie, na granicy grawitacji.
    • Cząsteczki uwalniają się w przestrzeń międzyplanetarną.

Znaczenie atmosfery

  • Chroni przed wiatrem słonecznym, promieniowaniem UV, meteoroidami.
  • Utrzymuje odpowiednią temperaturę na Ziemi dzięki efektowi cieplarnianemu.
  • Efekt cieplarniany jest pozytywny, ale jego nasilenie jest niebezpieczne.

Podsumowanie

  • Atmosfera jest kluczowym elementem ochrony i regulacji klimatu na Ziemi.
  • Kurs zakończony zachętą do dalszej nauki i odkrywania tematu.