Dzień dobry atmosfera skład i budowa moi kochani Co to za smutny atmosfera No każdy z nas wie że jest to zewnętrzna powłoka ziemi która składa się z gazów a stanowią powietrze czyli właśnie mieszanina różnych gazów i aerozoli jeżeli chodzi o skład powietrza to musimy wiedzieć że są dni w nim składniki i stałe czyli ich ilość się w powietrzu raczej nie zmienia i składniki zmienne czyli ich i tychże z kolei ilością zmienia i teraz Proszę państwa składniki stałe to oczywiście azot tlen i pozostałe gazy i teraz Proszę państwa siedemdziesiąt osiem procent powietrza stanowi azot Jaką rolę odgrywa azot on obniża Zawartość tlenu w atmosferze to z kolei spowalnia procesy spalania Czy przemiany materii natomiast proszę państwa bierze udział w tworzeniu białka roślin z i na przykład są takie rośliny jak właśnie rośliny motylkowe które mają te zdolność pochłaniania bezpośrednio z powietrza azotu więc to rzeczywiście Azot jest ważnym składnikiem kolejny składnik to tlen oczywiście on z kolei bierze udział w procesie spalania i oddychania czy butwienia Natomiast pozostałe gazy to proszę państwa argon Hel wodór Krypton ksenon one razem stanowią 1% z czego sam argon to to większość tak Proszę państwa są również składniki zmienne i co wchodzi w skład tych tychże zmiennych składników oczywiście para wodna i doskonale wiemy że ilość pary wodnej w powietrzu jest się zmienia i każdy z nas tobie dalej Dwutlenek węgla który produkują organizmy żywe chociażby No człowiek też tak więc jego ilość mu powietrzu jest proszę państwa zmienna co dalej moi kochani ozon który nie zapominajmy jest trojatomowy planem czyli jego symbol to odszedł Przepraszam moich korzeni metan i Związki siarki i azotu i to są elementy które powietrzu Rzeczywiście są ale ilość ich czyli stężenie tych że jest zmienne moi kochani bardzo ważnym składnikiem powietrza są również aerozole Co to są jest to zawiesina No domyślam się kropelek cieczy elementów stałych drobno unoszących się w powietrzu one biorą udział oczywiście procesie kondensacji pary wodnej pamiętamy że para wodna skrapla się na czymś Jest właśnie chociażby na tych aerozolach ale proszę państwa Co to są te cząsteczki w stanie stawem czy ciekłym no proszę państwa Kryształki soli był pustynny pyłki roślinne zarodniki ale również proszę państwa zanieczyszczenie w postaci sadzy w postaci pyłów przemysłowych tak postaci dumą naszego komina których właśnie znajdują się również były jakieś elementy stałe to proszę państwa jest powietrze tak Czyli jeszcze raz elementy stałe to są gazy takie jak azot tlen argon Krypton wodór hel ksenon i tak dalej również elementy zmienne czyli właśnie para wodna medal dwutlenek węgla tylko łaski siarki i azotu ozon i aerozole dobrze proszę państwa budowa atmosfery w pionie Jest rzeczywiście różne troposfera Jest to pierwsza od Ziemi warstwa atmosfery Ona jest dla nas bardzo ważna zaraz powiemy sobie dlaczego i teraz musimy wiedzieć że troposfera ma różną grubość ona jest grubsza w okolicach równika a cieńsza w okolicach biegunów Dlaczego proste narożniku powietrze jest lekki jeżeli lekkie to się unosi Jak się nosi to idzie do góry czyli rozpycha nam troposfery natomiast na biegunach powietrze z innej ciężkie jak opada to nam ją zgniata więc Oczywiście to jest na biegunach cienka i w kierunku równika się rozszerza i jak się waha 6 8 kilometrów na biegunie grubości a do 18 kilometrów na równiku rzeczywiście różnica jest całkiem spora i teraz co my musimy wiedzieć że troposfera nie zawiera prawie 80 procent powietrza czyli rzeczywiście tutaj powietrze największą gęstość i musimy wiedzieć że jest do najwięcej i tutaj też ciśnienie powietrza jest najwyższe bo pamiętajmy że im wyżej tym to powietrze jest rzadsze a ciśnienie atmosferyczne to nacisk powietrza na powierzchnię ziemi oczywiście czyli jak będziemy Stale się podnosi ciśnienie będzie nam spadać bo nami po prostu powietrza będzie mniej ona jest coraz rzadsze jest go teraz mniej a więc coraz mniej naciska okej prawie cała para wodna atmosfery również Skupiona jest właśnie w tejże troposferze A jeżeli tak to znaczy że zachodzą tutaj procesy które kształtują pogodę i klimat związku z tym rzeczywiście troposfera jest dla nas bardzo bardzo ważne i nie zapominajmy że w troposferze temperatura spada 0,5 stopnia Celsjusza na każde 100 metrów prosto można obliczyć że w takim razie paradoksalnie chłodniej będzie nad równikiem przy górnej granicy troposfery niż nadbiegu dlaczego Bo na równikiem troposfera jest grubsza związku z tym jak to powietrze jego temperatura Spada Spada Spada do spadnie do niższych temperatur niż kiedy jest nad biegunem ta warstwa cieńsza więc nie zdążę się tak wychodzić teraz tak temperatura spada przy górnej granicy troposfery do około minus 70 stopni Celsjusza narożniku i na biegunie zimą No bo wiemy dobrze że podłożył jest na starcie zimno więc ona się ochładza i może dojść do nas 70 ale na biegunie latem ona spada do około minus 40 45 stopni w ogóle jeżeli chodzi będziecie się uczyć jak temperatura rośnie spada to Pamiętajcie że to się dzieje na przemian mamy 5 warstw atmosfery I teraz tak spada rośnie spada rośnie spada nie spada rośnie spada rośnie spada również Oczywiście mamy świadomość że spada ciśnienie ale o tym ale o tym już powiedziałam okej Proszę państwa czyli jakbym jutro ważna troposfera kończy się propos pauzą trochę po zajezdni gruba około kilometr 2 i ma stałą temperaturę i później zaczyna nam się stratosfera stratosfera i sięga do około 50 55 kilometrów nad nad powierzchnią Ziemi i teraz moi kochani ta dolnej części bliżej ziemi nazywana jest warstwą zimna ponieważ tam no temperatura jest niska ale od około 2025 kilometra coś się zaczyna dziać pojawiam zaczyna nam się tam warstwa zwana ozonosfera ozonosfera jest bardzo ważna i teraz do czego dochodzi pod wpływem promieniowania ultrafioletowego tlen czyli o 2 przechodzi w tlen trójatomowy czyli ozon i to powoduje wzrost temperatury i właśnie tam temperatura wzrasta i ostatecznie przy górnej granicy temperatura nam rośnie ponownie do zera czyli było minus 70 a teraz mamy proszę państwa że Czyli mamy wzrost temperatury i teraz mój kochany pamiętajmy że ta ozonosfera jest bardzo dla nas ważna ponieważ rzeczywiście chroni nas przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym o dokładnie tym Ultra fioletowym Okej znowu stratosfera kończy się strato pauzą stratopauza temperatura jest około czyli tej warstwie przejściowej około 0 stopni tak jak przy górnej granicy stratosfery i zaczynam się proszę państwa mezosfera i tutaj mamy ponowny spadek temperatury do około minus 80 nawet minus 90 stopni i moi kochani ta nieszczęsna czy Szczęsny Przepraszam czemu tak mówię mezosfera ma jakby sięga do około 80 kilometrów 85 nad powierzchnią Ziemi za mezosferą mamy menopauzy gdzie temperatura jest minus 80 i Uwaga proszę państwa ciśnienie atmosferyczne dzisiaj jedną dziesiątą hektopaskal A czyli już wyobrażam sobie że to powietrze jestem rzeczywiście szalenie szalenie rozrzedzone i zaczyna się kolejna warstwa której temperatura ponownie nam rośnie to jest termosfera i mówi się że w termosferze temperatura rośnie do tysiąca czasem nawet do 1500 stopni Celsjusza Czyli możemy śmiało powiedzieć że nad ziemią jest piekarnik termosfera sięga do około 800 kilometrów nad powierzchnią Ziemi i teraz co się dzieje powietrze jest bardzo silnie rozrzedzone i jest mocno zjonizowane i teraz co się dzieje cząsteczki tlenu i azotu które są stosunkowo rzadkie mocno pochłaniają Promieniowanie słoneczne i to właśnie powoduje potężny wzrost temperatury i uwaga w tym oto miejscu a mianowicie termosferze mamy wogóle musimy wiedzieć że w związku z tą silną jonizację powietrza Termo sferę nazywamy również jonosfera tak bo powiedziałam zjonizowane powietrze natomiast moi kochani musimy wiedzieć że w termosferze ma miejsce zjawisko Zorzy Polarnej i teraz Co to jest zorza polarna żeby o tym powiedzieć to muszę troszkę jakby zmienić odejść na boczny Tor z tłumaczeniem my musimy wiedzieć że ziemia ma też taką powłokę która nazywa się magnetosfera Co to znaczy przemieszczające się wewnątrz jądra materia powiedziałam wykonuje pewne ruchy plus ruchy ziemi powodują że ziemia wytwarza pole magnetyczne właśnie zwane magnetosfera No i to pole magnetyczne jest bardzo ważne ponieważ chroni nas przed wiatrem słonecznym ale luzie mi powoduje że to pole magnetyczne jest jakby trochę jakby nieszczelne w okolicach biegunów i kiedy ten wiatr słoneczny dostaje się proszę państwa w okolice biegunów to co się dzieje organizowane atomy tlenu i azotu zaczynają świecić Dlaczego cząstki wiatru słonecznego który właśnie to magnetosfera nie stanie zatrzymać bo tam wygląda to inaczej zdarzają się z atomami właśnie tlenu i azotu które pochłaniają tą energię i uwalniają postaci światła i mamy spektakularne właśnie zjawisko zwane zarząd polarną okej Proszę państwa termosfera przechodzi nam bardzo sferę I co tutaj się dzieje tutaj proszę państwa powietrze jest bardzo rzadkie To już jest na granicy grawitacji ciężko nawet określić górną granicę egzo sfery i teraz Proszę państwa co się dzieje cząsteczki powietrza są na tyle czy powietrze na tyle rozrzedzone żebyśmy powiedzieli cząsteczki powietrza w postaci jonów dryfują na granicy grawitacji i dochodzi do tego że ono uwalniają się spod wpływu grawitacji ulatują w przestrzeni międzyplanetarnej gdzie temperatura powietrza wynosi minus 273 stopnia Celsjusza Czyli zero Calvina No czyli wiemy że przestrzeni międzyplanetarnej jest całkiem chłodno i teraz moje kochanie ja takie dwa zdania na koniec powiem którą Uwielbiam atmosfera stanowi parasol ochronny dla życia na ziemi Dlaczego Dlatego że chroni nas przed wiatrem słonecznym przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym chroni nas przed meteoroidami czyli proszę państwa chroni nas przed odłamkami skalnymi spadającymi w ziemię bo one właśnie spalają się i myślę że większość z was wie drodzy maturzyści że przyszli że kiedy wpada taki taki odłamek skalny w atmosferę ton płonie Kiedy widzimy takie płonące smugi nazywając je spadającymi gwiazdami to wiemy że właśnie meteoroidy spadają w atmosferę i wtedy są Meteora mi kiedy zdarza się że nie do końca spodnie idealnie widzimy to wtedy jest to meteoryt a więc już wiemy że atmosfera chroni nas przed takimi niespodziankami ale również proszę państwa Zobacz powoduje że mam jest stosunkowo fajną temperaturę na Ziemi która umożliwia życie a mianowicie proszę państwa atmosfera daje nam efekt cieplarniany Tak moi kochani efekt cieplarniany jest zjawiskiem pozytywnym Dzięki pamiętanie minus 273 przestrzeni międzyplanetarnej Dzięki efektowi cieplarnianemu na ziemi jest temperatura nadająca się do życia i a więc on jest dobry co jest złe widzicie cieplarnianym że się nasila więc my często mówiąc to powoduje efekt cieplarniany to jakby stosujemy skrót to powoduje nasilenie efektu cieplarnianego o tym powinniśmy wiedzieć sam efekt jest dobry nie jest dobre to że się nasila reakcje będziemy mówić na innej lekcji proszę państwa Mam nadzieję że coś co jest czasem trudne i pamięciowe sprawdziłam że będzie łatwiejsze do przyswojenia życzę wam owocnej nauki i do zobaczenia na kolejnej lekcji Pozdrawiam serdecznie do zobaczenia