Lament świętokrzyski

Wstęp

• Lament świętokrzyski to tekst anonimowy, nie posiadający tytułu od autora.
• Znane tytuły: "Żale Matki Boskiej pod krzyżem" oraz "Posłuchajcie bracia miła".
• Powstał w drugiej połowie X wieku, rękopis pochodzi z opactwa Świętego Krzyża na Łysej Górze.
• Często nazywany "Lamentem świętokrzyskim" ze względu na miejsce znalezienia.

Gatunek

• Lamenty wyrażają żal, ból, skargę, żałobę.
• Tematyka często związana ze śmiercią.
• Nawołują do wspólnego przeżywania cierpienia.

Tematyka i inspiracje

• Inspiracja apokryfami - teksty odwołujące się do biblijnych motywów i wydarzeń nieopisanych w Biblii.
• Przedstawia bardziej szczegółowo biblijnych bohaterów, np. dzieciństwo Jezusa.
• Wzrost kultu maryjnego pod koniec X wieku.

Struktura i treść

• Utwór zbudowany z ośmiu strof.
• Liryczny monolog Maryi, Matki Jezusa pod krzyżem.
• Skierowany do różnych adresatów: ludzie, Archanioł Gabriel, wszystkie matki.
• Maryja przeżywa matczyną tragedię, jest bezsilna wobec cierpienia syna.
• Używa zdrobnień i czułości wobec Jezusa.

Adresaci i emocje

• Skarga do Archanioła Gabriela - poczucie zawiedzenia z powodu nieprzewidzianego cierpienia.
• Zwraca się do matek, by prosiły Boga o uniknięcie tragedii śmierci dziecka.
• Podkreślenie osamotnienia Maryi w momencie śmierci Jezusa.

Symbolika i znaczenie

• Maryja jako Mater Dolorosa - symbol ludzkiego cierpienia.
• Matka Boża ukazana jako postać bliska ludziom, przeżywająca realne cierpienie.
• Utwór jako przykład na temat cierpienia i żałoby, szczególnie matki tracącej dziecko.

Motywy literackie

• Obecność motywów fantastycznych - kontakt z Archaniołem.
• Temat wiary i buntu wobec wyroków boskich.

Podsumowanie

• Lament świętokrzyski ukazuje dramatyczną sytuację Maryi, jej wewnętrzne przeżycia i emocje.
• Jest przykładem literackiego przedstawienia cierpienia związanego z utratą bliskiej osoby.

Dalsze informacje o lekturach i zagadnieniach maturalnych dostępne są na platformie matura.pl.