Leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym

Nadciśnienie tętnicze

Najważniejszy modyfikowalny czynnik ryzyka sercowo-naczyniowego
Najczęstsza przyczyna przedwczesnych zgonów na świecie (WHO)
Dotyczy 11 mln Polaków (30% nieświadomi choroby)
Linieowy związek między wysokością ciśnienia a chorobami serca, udarami, itp.
Nadciśnienie: powyżej 140/90 mmHg (dwukrotnie w odrębnych wizytach) lub powyżej 180/110 mmHg (jednorazowo)
Wartości graniczne: wystarczy, że jedna z wartości (skurczowe lub rozkurczowe) przekracza normę

Modyfikacja stylu życia (pierwsza wizyta nawet przy wysokim prawidłowym ciśnieniu)
- Utrata masy ciała
- Ruch
- Dieta: warzywa, owoce, mniej soli, cukrów prostych, tłuszczów nasyconych
- Rzucenie palenia
Farmakoterapia: Nadciśnienie II i III stopnia -> od razu; I stopnia -> modyfikacja stylu życia 3-6 miesięcy, jeśli nieskuteczna -> farmakoterapia

Osoby <65 lat: skurczowe poniżej 140 mmHg (docelowo 130-120 mmHg)
Osoby 65-79 lat: skurczowe poniżej 140 mmHg
Osoby >80 lat: rozpoczęcie leczenia przy ciśnieniu >160/90, ciśnienie docelowe 140-150 mmHg
Ciśnienie rozkurczowe: poniżej 80 mmHg (wszystkie grupy)
Specjalne przypadki: przewlekła choroba nerek -> nie obniżać poniżej 130 mmHg

Inne rzadziej stosowane: antagoniści aldosteronu, diuretyki pętlowe, alfa-1 blokery, alfa-2 agoniści

Ciśnienie zależy od pojemności minutowej serca i oporu obwodowego
- Pojemność minutowa -> objętość wyrzutowa + częstość akcji serca
- Obj. wyrzutowa -> kurczliwość mięśnia sercowego + preload (obj. końcowo-rozkurczowa)
- Opór obwodowy -> stan obkurczenia tętniczek
Układ współczulny zwiększa pojemność minutową i opór obwodowy
Układ renina-angiotensyna-aldosteron (RAAS) reguluje ciśnienie krwi poprzez skurcz naczyń i retencję sodu

ACE inhibitory: blokują angiotensyna II (kaptopryl, enalapryl, ramipryl)
- Działania niepożądane: kaszel, obrzęk naczynioruchowy, hiperkaliemia
- Przeciwwskazania: obustronne zwężenie tętnic nerkowych, wysoki poziom potasu, ciąża
ARB (Sartany): blokują receptory angiotensyny II (losartan, telmisartan)
- Działania niepożądane: rzadkie, hiperkaliemia, podwyższone enzymy wątrobowe
- Przeciwwskazania: podobne do ACE inhibitorów

Blokują kanały sodowo-chlorkowe -> zapobiegają resorpcji sodu (hydrochlorotiazyd, indapamid, chlortalidon)
- Działania niepożądane: zaburzenia metaboliczne, hipokaliemia, hiperurykemia
- Przeciwwskazania: dna moczanowa, zaburzenia metaboliczne, ciąża

Blokują receptory beta-1 w sercu -> zmniejszają kurczliwość i akcję serca (bisoprolol, metoprolol)
- Działania niepożądane: bóle głowy, zaburzenia żołądkowe
- Przeciwwskazania: bloki serca II i III stopnia, astma oskrzelowa

Blokują kanały wapniowe w mięśniówce gładkiej naczyń -> rozkurcz naczyń (amlodypina, felodypina)
- Działania niepożądane: bóle głowy, obrzęki obwodowe, tachykardia

Początkowe leczenie: połączenia lekowe (SPC)
- Dwuskładnikowe: ACE lub ARB + tiazyd/tiazydopodobny lub bloker kanału wapniowego
- Monoterapia: tylko w szczególnych przypadkach (niska ryzyko, osoby starsze)
W przypadku nieskuteczności: podwajanie dawki lub włączenie trójskładnikowych preparatów
Tabletkowe połączenia trójlekowe w Polsce:
- Perindopryl + indapamid + amlodypina
- Walsartan + hydrochlorotiazyd + amlodypina
Specjalne połączenia: beta-blokery + blokery kanału wapniowego (kobiety w wieku rozrodczym)

Beta-bloker + niedihydropirydynowy bloker kanału wapniowego (ryzyko bradykardii)
Beta-bloker + tiazyd (zwiększenie niekorzystnych efektów metabolicznych)
Antagonista aldosteronu + ACE-inhibitor (ryzyko hiperkaliemii)
Sartan + ACE-inhibitor (ryzyko niewydolności nerek)

Nieselektywne: fenoksybenzamina, fentolamina (operacje nadnerczy)
Selektywne: prazosyna, doxazosyna (przerost prostaty)
- Działania niepożądane: tachykardia, kołatania serca, bóle głowy

Klonidyna, metylodopa (ciężarne z nadciśnieniem)
- Działania niepożądane: suchość w jamie ustnej, zmęczenie, depresja