Cześć dzień dobry tematem dzisiejszym będą początki rządów Wazów Rzeczypospolitej Obojga Narodów zapraszam do oglądania [Muzyka] taka początek żeby ogarnąć co i jak jesteśmy aktualnie przy trzecim bezprawiu po pierwszym deszczu był królem zostaje Henryk Walezy po drugim Batory i baterii umiera w 1576 roku i rozpoczyna się jakby trzecia już wolna elekcja kandydaci do tronu są następujące jednym mniej niż poprzednio ponieważ ten warunek który należało spełnić żeby być katolikiem No nie do końca było to na rękę większości kandydatów z przy tej drugiej wolnej elekcji gdzie byli odrzuceni dlatego są luteranami Czy są prawosławni to będziemy ich dwóch już katolików no jednego prawosławnego ale o nim na końcu sobie powiemy pierwszym takim kandydatem najpoważniejszym wydawałoby się ten czas będzie Maksymilian III Habsburg błąd popierany Przez dyszę duchowieństwo przez część magnaterii oraz takie stronnictwa skupione wokół rodziny zborowskich Ja tylko przypominam że wcześniej najważniejszym było to żeby ten kandydat był katolikiem No i teraz to jest Atut tego maksymalna trzeciego który jest nie tylko katolikiem takim standardowym jest gorliwym katolikiem habsburgowie byli u szczytu potęgi oni będą walczyć z każdym to nie jest katolikiem więc militarne Taki sojusz przeciwko Turcji która właściwie naszej Południowej granicy jest dłuższego czasu i nie wiadomo kiedy może nam w końcu zagrozić a zagrozi a to będziemy w latach następnych sobie już omawiali leżaka następna jest to że Polacy bali się bardziej tego że tracimy ziemię na rzecz Moskwy że bardziej się wzmocnią niż właściwie tego że szlachta będzie miała prawa Ograniczone w Polsce bo habsburgowie swoim państwie przecież rządzili twardą ręką Oni nie dopuszczali żadnych tam grup społecznych do tego żeby oni mogli im w czymkolwiek właściwie to pomagać doradzać i tak dalej w drugim kandydatem jest Zygmunt III Waza jego ojciec Jan III będąc weteranem był właściwie to dwukrotnie odrzucony w tym takim przebiegu o koronę polską Więc postanowiłam w państwie luterańskim Szwecja wychować w duchu katolickim swojego syna czyli Zygmunta III wazę Mało tego Zygmunt III Waza jest synem No nie tylko oczywiście Jana trzeciego ale jego żony czyli Katarzyny Jagiellonki i atutem Zygmunta poza tym katolicyzmem jest również to że on spełnią jakby oczekiwania ludzi którzy już tych poprzednich dwóch lekcjach mówili o tym że warto byłoby mieć na tronie Piasta czyli nie dynastii Piastów tylko generalnie kogoś kto jest Polakiem ten pies takim synonimem Polaka Więc można powiedzieć że tutaj sytuacja była dosyć taka klarowna że mamy Piasta bo jest on powodzenia właściwie to z Polski z Katarzyny Jagiellonki jak powiedziałem wcześniej jest katolikiem Ponadto Zygmunt obiecał że włączy do Polski ostatnią część Inflant która nie jest Polska czyli jest to nie ale Sonia wtedy należała jeszcze do Szwecji trzecim takim kandydatem Chyba nie do końca na poważnie Był car moskiewski czyli Fiodor Romanów o nikłe poparcie prostu szans na lekcji Nie miał żadnych ale był kandydatem więc należy o nim też tutaj wspomnieć w 1587 roku dochodzi do podwójnej elekcji Jedni popierający Maksymiliana trzeciego czyli wokół rodziny zborowskich wzięli jego stronę i Maksymilian w 88 roku w ołomuńcu przyjść zaprzysiągł pacta conventa to samo zrobił Zygmunt trzeci ze swoimi zwolennikami w Oliwie i w tym samym roku 87 Maksymilian podszedł pod Kraków ze swoją armią niezbyt liczną bo 5 tysięcy ludzi wziął ze sobą Ponadto dołączył do niego Polacy w liczbie półtorej tysiąca to nie jest jakaś wielka liczba sugerując się tym że ma zamiar walczyć o Polskę koronę więc on jakby nie miał ochoty tego Krakowa dłuższy czas obrażać Zresztą odszedł do tego oblężenia postać kierunku granicy z Cesarstwem Witam dziś sobie Krążył w tym czasie Zygmunt przeszedł przez całą Polskę tak właściwie jak po swoje Dlaczego Dlatego że został poparty pewnym momencie przez arcybiskupa karnkowskiego oraz przez Jana Zamoyskiego czyli hetmana koronnego natomiast ani jeden ani drugi sensie ani Zygmunt panie Maksymilianie chcę ustawić korony rezygnować więc musi dojść do starcia bitewnego idę takiego dochodzi w roku 1588 Maksymilian II księciem on tej bitwie bierze udział i bitwa jest pod byczyną wygrywa oczywiście Wojsko Polskie właściwie to wojsko Jana Zamoyskiego i pokonany Maksymilian musiał odejść z niczym i zrzec się pretensji do tronu polskiego po tym jak pochwycił go pod byczyną oczywiście sam Zamoyski to tam właśnie arcyksiążę został pokonany i musiał zrzec się owych pretensji do tronu jakby się mogło wydawać Zygmunt trzeci powinien być wdzięczny Zamojskie mu za to że oni właściwie utorować w tą drogę do tej korony ale te pierwsze lata będą jakieś takie wybitne jeżeli chodzi o rządy samego Zygmunta III Przypominam że jego ojciec jeszcze żyje w Szwecji I to jest Jan III Waza A jak on umrze to wszystko będzie troszkę komplikować i ta sytuacja geopolityczna w głowie Zygmunta trzeciego też troszeczkę będzie się zmieniała ale po kolei celu trzeci prawdopodobnie wtedy kiedy obejmował polski tron miałoby to samo co Batory Czyli będzie sobie rządził polską jak gdyby nigdy nic bo wciąż będzie jej królem a tutaj ściana tą ścianę jest magnateria szlachta oni absolutnie nie pozwalają Zygmuntowi podejmować ważnych decyzji to oni właściwie Polsce rządzą przecież zgodził się podczas artykuły henrykowskie więc wiedział jak jest Polsce ustrój więc w czym problem dlatego też te pierwsza tam rządów Zygmunta były pod znakiem konfliktu jego samym Janem zamoyskim Zresztą Polakom nie mogło się podobać to co być może chciał uczynić z mój trzeci Ponadto potwierdzenia jakiegoś wielkiego nie ma kontaktu z Habsburgami cały czas utrzymywał będzie z nimi miał bardzo dobre takie kontakt tym polu że i Niektórzy twierdzą że Sejmu trzeci był gotowy opróżnić Tron polski na rzecz Maksymiliana w zamian za to że Maksymilian wesprze go w walce o Korona szwedzką już po śmierci oraz trzeciego Zygmunt trzeci wie że jego stryj czyli brat Królewski No możemy troszeczkę tutaj utrudnić drogen kokonem szwedzką i generalnie chciał mieć poparcie następnie jak już będą koronę polską zdobył maksymalną Jako król Polski oddaje Szwecji cała implanty pomagam Zygmuntowi wojny ze Szwecją i wszyscy są szczęśliwi Ale to były plany które mogłyby być zrealizowane w tym czasie no kwestia Myślę że interpretacji tego co działo się w tym czasie w Polsce ale też całej Europie na pewno szlachty takie plany się nie mogę podobać i ten konflikt pomiędzy Zygmuntem Adrianem miał jakby dobiec końca w roku 1592 na sejmie wtedy właściwie wszyscy oczekiwali tego że dojdziesz do konfliktu pomiędzy królem a jego zwolennikami a zamojskim i jego zwolennikami tu się okazuje że sobie Podaj mi rękę na zgodę że się pojednal i że są takimi ziomkami tym momencie z mój trzeci zauważył że wykonał bardzo dobry krok jakby mając po swojej stronie dalej Jana Zamoyskiego ale to wiecznie trwać nie będzie Chciałbym tutaj podkreślić W tym samym roku czyli w 1592 umieram król szwedzki i ojciec Zygmunta Jan III Waza wtedy rozpoczynamy się pertraktacje o koronę szwedzką do samego Zygmunta 8 pamiętać o tym że Zygmunt jesteś chujem Szwecji więc momencie kiedy on będzie wybrany na króla szwedzkiego a będzie wybrany i zostanie on koronowany w roku 1594 mamy unię personalną polską szwedzką ale Zygmunt nie chce rządzić w Szwecji on będzie siedział sobie w Polsce więc roku 1596 postanawia być bliżej Szwecji i przenosi on stolicę z Krakowa do Warszawy to w Warszawie będąc chce doglądać tych spraw szwedzkich jak się okazuje szwedom to nie bardzo pasuje i tam wykorzystuje Karol 9 sudermański czyli ten strój samego Zygmunta detronizuje on Zygmunta trzeciego strony szwedzkiego mamy rok 1599 Zygmunt trzeci był bardzo mocno zirytowany tym faktem on w ogóle tej detronizacji nie uznał więc w drodze kary dla Szwedów którzy go zdradzili jak on to sobie głowę ułożył w roku 1608 realizuje on postanowienia pacta conventa czyli włącza on do Polski stronie i to jest jakby oficjalny początek wojen polsko-szwedzkich inaczej być nie może wchodzić sobie nie pozwolę na to żeby jakiś tam zdetronizowany Zygmunt który nie jest żulem Szwecji decydował za króla szwedzkiego którym zostaje Karol dziewiąty Waza w tym momencie żebym przyłączyć ziemię szwedzkie do innego kraju a tym bardziej do Polski bo jak widzimy zł w Polsce prawdopodobnie Podgórza też krew szwedom tym swoim zachowaniem Przechodzimy więc do wojny o Inflanty początkowo bo w 1600 roku dochodzi do działań które są dziełem właściwie szwedzkim zajmują oni kolejne twierdzę zajmują oni kolejne ziemię później Polacy w ramach kolejnego roku walki zaczynają te twierdzę od Szwedów odzyskiwać i tam wojna jest taką przepychaczkę o zdobycie twierdzi tak dalej Dopiero w roku 1601 dochodził takiej większej bitwy bitwy pod kokenhausen ale mam pioruna a dokładniej to Krzysztofa pioruna Radziwiłła który pokonuje tutaj Szwedów i Szwedzi muszą się spotkać hausen czyli z tego miejsca leciutko wycofać Musimy pamiętać że kokenhausen jest już tuż przy kurlandii czyli Szwedzi naprawdę daleko zaszli w ciągu tego krótkiego okresu czasu w kolejnych latach znowu dochodzi do kilku porażek z naszej strony i w roku 1500 czwartym hetman Jan Karol Chodkiewicz dokonuje rzeczy właściwie to niemożliwych kilku rzeczy niemożliwych na początku pokonuje on trzykrotnie liczniejsze oddziały w bitwie oczywiście Szwedzkie w bitwie pod Białym kamieniem zobaczcie jak to było wcześniej mamy kokenhausen na dole a nie jesteśmy już pod Białym kamieniem czyli naprawdę taka ekspansja myślę że dosyć mocną odbijająca się na takim powiedzmy honorze szwedzkim Chodkiewicz wykonuje kolejny krok i wokół 1605 właściwie to jeszcze większy cud się dzieje pod Kircholmem pokonuje on Szwedów nie byłoby w tym nic dziwnego gdyby nie fakt że Szwedzi tej w tym tej bitwie byli przynajmniej trzy i pół raza licznie si więc generalnie husaria zrobiła tutaj naprawdę dobrą robotę tak husaria to jednak jest duża potęga No ale czym tak husaria była która była bardzo dobrze wyszkolona Zresztą podobnie jak ikonie ale do uzbrojenia sobie Przejdźmy oni mieli Kopie kopie która robiła bardzo dużą różnicę na polu walki kopia która miała od 45 do prawie 6 i 2 metry długości czyli ona była dwa razy dłuższa niż te które mieli Szwedzi a dokładniej to szkodzi mieli pliki stąd oddziały szwedzkie nazywane są pikiniera mi Poza tym mieliśmy pistolety pistolety skałkowe mieliśmy Shop nie mieliśmy oczywiście Skrzydła które były takim elementem charakterystycznym one były też to zależy dokładnie od opisu one były albo przymocowanych do zbroi albo do siodła z tyłu ale podczas jazdy wydawały bardzo taki charakterystyczny dźwięk który położył konie No i prawdopodobnie też poszedł troszeczkę przeciwników byliśmy wtedy jednym z najpotężniejszych Oddziałów w Europie jeżeli chodzi o ciężkozbrojna jazdę nasi kucharze byli ubrani też takie skóry dzikich zwierząt które nawiązywały do kultury taki wschodnie tatarskiej wręcz tureckiej ale wracamy pod Kircholmem bo to co miałem ukryty Husarii tak po krótce powiedzieć Już powiedziałem jak się okazuje swoistą pokonani i to będzie coś co będzie charakterystyczne dla rządów właściwie to wszystkich Wazów w wieku 17 po ładnych pięknych wielkich zwycięstwach dochodzi do dramatu czyli do nie umiejętności wykorzystywania tych zwycięstw i do bicia wroga pokojem my podpisujemy rozejm po tej bitwie dopiero w 1611 roku nie wiem że było inne problemy na przykład w Rosji które Myślę że będziemy włączali A to będzie tematem następnym ale generalnie można było to załatwić jeszcze zaraz po tej bitwie dobijający Szwedów zmuszając ich do podpisania kapitulacji jakieś ciężkiego pokoju cokolwiek My nie potrafimy uprawiać polityki i to jest pierwsza choroba Rzeczypospolitej aw17 taka aktualna Bo wcześniej to było liberum veto bo wcześniej to było przejęcie jakby nie patrzeć rządów de facto przez szlachte ograniczenie praw Królewskich to są choroby które trafiły polskie od dłuższego czasu a do tego jeszcze 17 wieku jak na domiar złego dojdzie liberum veto więc nie mamy prawa przetrwać tak długi okres czasu i tak że żyjemy jako Polska jako kraj istniejemy na mapie do 1795 roku to można nazwać poniekąd cudem ale jak to wyglądało wszystko potem 1605 roku już mówię No niestety ale Zygmunt miał dosyć ciężkie Powiedzmy że urządzenie w Polsce on cały czas chciałby wzmacniać swoją władzę królewską masz lat Natalia mówiła nie tym razem pojawiły się wręcz w Polsce dwa stronnictwa pierwsze to byli regaliści Czyli generalnie ci którzy popierali starania króla o wzmocnieniu niego władzy o poszerzenie jego władzy drudzy to byli popularności Czy ludzie którzy byli raczej skupieni wokół Jana Zamoyskiego a po śmierci Jana Zamoyskiego wokół Mikołaja Zebrzydowskiego oni już wcześniej powiedzieli że nawet zawsze sięgając że będą bronić praw szlacheckich aż do samego końca Aż do swojej śmierci więc ten konflikt o do którego zmierzamy Był jakby nie patrzeć nieunikniony a dokładniej to chodziło o działania Zygmunta I krytykę tych działań ze strony populistów chodzi o to że Zygmunt nawiązał kolejne kontakty z Habsburgami i w ramach tych kontaktów wstąpiło w związek małżeński z kolejną habsburżanka w i to nie podobało się popularyzacją że on ciągle tak kombinuje z tymi Habsburgami że on chce im ewidentnie oddać polską koronę azymut trzeci dalej realizować swoją politykę i myślał że to Dzień dobry czas na to żeby te władze swoje prawa swoje możliwości wzmocnić 1606 roku król po śmierci Jana Zamoyskiego na sejmie przedstawił oficjalnie swoje plany polityczne którym powiedział że będzie on systematycznie wzmacniał swoją władzę Po tym wystąpieniu wybuchu Rokosz Rokosz czyli zbrojne wypowiedzenie posłuszeństwa królowi Rokosz ten przechodzi do historii pod nazwą właśnie pod nazwiskiem tego który stał na czele populistów czyli Mikołaja Zebrzydowskiego stąd Rokosz Zebrzydowskiego Zygmunt nie ustępował krytyka się nasila ma więc generalnie musiało dojść do starcia takiego wojennego do bitwy a dokładnie do bitwy pod guzowem w 1607 roku w bitwie tej ci którzy byli skupieni wokół która wokół Zygmunta pokonują rokoszan skupionych wokół Mikołaja Zebrzydowskiego pomimo Zwycięstwa na polu walki No Zygmunt musiał jednak przełknąć gorzką pigułkę tak gorycz poczuć aż nawet to zwycięstwo nie umożliwiło mu jakby nie patrzeć przejęcia władzy szerszej w Polsce niż to sobie zaplanował ponieważ oni ci rokoszanie po tej bitwie oficjalnie poprosili o wybaczenie następnie król innego wybaczenia udzielił oni jakby nie patrzeć zostali objęci amnestię także bitwa Zwycięska Rokosz rokoszanie właściwie to pokonani ale plan wzmocnienia władzy niestety się nie powiodły hurbanovo ponad 40 lat miał swoje plany polityczne część zrealizował część nie ale będziemy jutro Zygmuncie mówi na kolejnych lekcjach przy okazji wojny z Turcją czy wojen z Rosją to nie ma znaczenia będziemy o nich jeszcze sobie mówili o tych wojnach o rządach Zygmunta a teraz przejdźmy sobie tego planów część było rzeczywiście zrealizowanych ale część niekoniecznie plan taki pierwszy który wysuwa się na przód jest to przejęcie korony szwedzkiej i to się udaje później zostają zdetronizowany próbuje odzyskać koronę i to już się nie udaje następnie chciał zawrzeć sojusz takie Przymierze z Habsburgami przeciwko Turcji No to mu się udaje i następnie próbował on jakby wzmocnić swoje jakby wpływy w Moskwie i to się udało tych płytach to będziemy mówili już na lekcji następnej już po tej akcji z Rosją w roku 1813 Zygmunt trzecim zawiązuje takie oficjalne Przymierze Salzburga mi które mówiło o tym że będą sobie wzajemnie pomagać habsburgowie i wazowie na wypadek buntów poddanych mówiliśmy rokoszu przed chwileczką więc generalnie taki buntów więcej nie będzie na czasów Zygmunta ale on się też zabezpieczy w pewien sposób zapraszam habsburgowie nie musieli pomagać ale Zygmunt pomógł habsburgom dwukrotnie właściwie wraz pomógł przy tym jakby interwencję w Czechach a później podczas wojny trzydziestoletniej Kiedy będzie oblężony Wiedeń między innymi to wyślę tam Zygmunt swoich lisowczyków którzy zrobią podłogę która stanie się przyczyną wojny z Turcją ale to będzie wysoki na lekcji lekcjach następnie pod koniec panowania Zygmunta niestety zaczęła słabnąć pozycja międzynarodowa na Rzeczypospolitej i utraciliśmy status mocarstwa Także niestety to panowanie będzie takie długie intensywne będzie dużo wojen ale nie będzie to panowanie ekspansywne ponieważ my będziemy niestety wiele tracić niż zyskiwać i te koszty będą O wiele większe wracamy do wojny wejdziemy sobie do wojny o ujściem Wisły w roku 1921 już Nowy władca szwedzki a dokładnie to Gustaw II Adolf rozpoczął on atak na ziemie polskie dokładnie to zaatakował implanty zajmuje on port w Rydze i to jest takim dosyć dużym ciosem dla nas ponieważ my jesteśmy już po wojnach właściwie z z Rosją jesteśmy początków wojen z Turcją więc musimy zacząć z nimi pokój a właściwie to Rodzeń rozejm zawarty jest w mitawie następnie w roku 1625 Gustaw II Adolf po raz kolejny atakuje tym razem już opanował większość właściwie to implant i już rok później 26 wkroczył on do Prus książęcych oraz do w Królewskich tego było za wiele Szwedzi zajęli właściwie wszystkie porty z wyjątkiem Gdańska Pucka i królewca i generalnie Gdańsk został zablokowany Co uniemożliwia nam jakby rozwój handlowy uzyskanie jakiś kwot pieniędzy które mogłyby nam pozwolić na kontynuowanie tej wojny dlatego też wojska Rzeczypospolitej w roku następnym roku 1627 Rozpocząłem walkę walkę na dwóch frontach na Morskim oraz na naziemnym w tej morskiej bitwie którą Widzimy tutaj w roku 1627 rozegrała się na pod Oliwą Wygrywamy pokonujemy Szwedów i w drugiej na lądzie też w tym samym roku Zresztą pokonujemy ich Pod Czarnym co z tego że ich pokonujemy i w jednej i drugiej bitwie skoro znowu tego nie wykorzystujemy następnie w roku 1629 dochodzi do kolejnej bitwy bitwie pod ścianą wojskami polskimi dowodził hetman Stanisław koniecpolski który miał dwa razy mniejsze wojska od Szwedów a mimo to ich pokonuje pokonuje I znowu to samo nie zrobimy tego zwycięstwa wykorzystasz z nie odzyskaliśmy ziem które utraciliśmy na rzecz Szwecji i niestety musimy podpisać z nimi pokój pokój właściwie to też rozejm rozejm którym właściwie to nastały nam Szwedzi przy okazji wojny trzydziestoletniej która aktualnie gdzieś tam w Europie się tli Francuzi jakby politycznie byli w stanie dogadać ze Szwecją żeby szukać zostali sprawy polskie a włączyli się w wojnę 30-letnia i ten rodzaj którym teraz mówimy czyje 1629 roku podpisany on był w altmarku czyli w starym targu był kolejnym ciosem w Polskę po Szwedzi przebywają właściwie trzy bitwy ważniejsze przegrali ale co z tego skoro my znowu tego nie wykorzystujemy a warunki były wręcz upokarzające dla Polaków dokładniej to Szczecin zatrzymują całe Inflanty które zajęli aż do rzeki Dźwiny dotrzymują przy sobie wszystkie porty poza Gdańskiem Puckiem oraz królewcem i mało tego sportu Gdańskiego pobierają część słowa a dokładnie to trzy i pół procent które jest dosyć dużym Sorry w naszą stronę ponieważ tych 30 procent Szwedzi byli w stanie kontynuować wojnę trzydziestoletnia to pozwoliło im finansować udział w tej wojnie A my nic z tego my tutaj niestety nic skóra Ci nie mogliśmy też końcówka panowania Zygmunta trzeciego roku 1632 Zygmunt trzecim umiera i jak się okazuje W tym samym roku gmina polu walki Gustaw II Adolf czyli w bitwie pod licen wezwania 30-letnia w Polsce będzie rządził syn Zygmunta czyli Władysław 4a na terenie szwedzkim władzę przejmuje Krystyna wazówna która niekoniecznie chciała te wojny kontynuować więc podpisano wtedy rozejm w sztumskiej wsi tym roku 1635 troszeczkę na lepszych warunkach niż ten Zack Marku ale co z tego skoro dalej jest on dla Polski w gruncie rzeczy niekorzystnym rozejmu obowiązywać 26 i pół roku to po pierwsze Po drugie Inflant zostają przyszłości Więc jaka tylko że dla Polski Polska odzyskuje te porty które Szwecji mieli wcześniej więc to jestem plus drugim plusem będzie to że wtedy skończyli pobierać słowo Gdańska czystego tracimy ziemię Zygmunt III pod koniec swojego panowania niestety nie może pochwalić się wielkimi sukcesami są to właściwie same dyplomatyczne porażki i na tych porażkach sobie tą lekcję zakończymy Dziękuję za uwagę i pozdrawiam serdecznie do widzenia ah