馃摎

Zrozumienie norm prawnych i ich klasyfikacja

Dec 17, 2024

View transcript

Wyk艂ad: Normy prawne

Definicja normy prawnej

  • Norma prawna: jednostka logiczna oparta na przepisach prawnych, tworz膮ca integraln膮 ca艂o艣膰.
  • Sk艂ada si臋 z:
    • Hipotezy: okre艣la adresat贸w i okoliczno艣ci zastosowania.
    • Dyspozycji: wskazuje oczekiwane zachowanie adresata (obowi膮zki lub uprawnienia).
    • Sankcji: okre艣la konsekwencje niedostosowania si臋 do dyspozycji.

Elementy normy prawnej

Hipoteza

  • Mo偶e zawiera膰:
    • Element podmiotowy: np. wiek adresata.
    • Element przedmiotowy: zjawiska i okoliczno艣ci zwi膮zane z adresatem.

Dyspozycja

  • Forma obowi膮zku (nakaz/zakaz) lub uprawnienia (swoboda wyboru).

Sankcja

  • Rodzaje sankcji:
    • Represyjna: kara przewidziana w prawie karnym.
    • Egzekucyjna: np. eksmisja, post臋powanie egzekucyjne.
    • Niewa偶no艣ci: czynno艣膰 prawna jest niewa偶na (prawo cywilne).

Klasyfikacja norm prawnych

Wed艂ug tre艣ci

  • Nakazuj膮ca: wymaga okre艣lonego zachowania.
  • Zakazuj膮ca: zabrania okre艣lonych czynno艣ci.
  • Dozwalaj膮ca: umo偶liwia wyb贸r zachowania bez sankcji.

Przyk艂ady z kodeksu rodzinnego

  • Art. 87: nakaz wzajemnego szacunku (nakazuj膮ca).
  • Art. 13: zakaz zawierania ma艂偶e艅stwa b臋d膮c w zwi膮zku (zakazuj膮ca).
  • Art. 25: wyb贸r nazwiska (dozwalaj膮ca).

Wed艂ug specyficznych zwi膮zk贸w tre艣ciowych

  • Lex Generalis: og贸lna zasada zachowania.
  • Lex Specialis: wyj膮tek od og贸lnej zasady.
    • Przyk艂ad: Artyku艂 209 kodeksu karnego.

Wed艂ug charakteru obowi膮zywania

  • Ius Cogens: bezwzgl臋dnie obowi膮zuj膮ca, brak odst臋pstw.
  • Ius Dispositivum: wzgl臋dnie obowi膮zuj膮ca, pozostawia wyb贸r.
    • Przyk艂ad: Artyku艂 174 kodeksu sp贸艂ek handlowych.

Wed艂ug sankcjonowania

  • Lex Perfecta: sankcja niewa偶no艣ci aktu.
  • Lex Imperfecta: brak sankcji (prawo rodzinne, konstytucyjne).
  • Lex Plus Quam Perfecta: sankcja niewa偶no艣ci + sankcja represyjna.
  • Lex Minus Quam Perfecta: brak niewa偶no艣ci, istniej膮 sankcje.

Przyk艂ady

  • Lex Perfecta: Art. 945 kodeksu cywilnego (niewa偶no艣膰 testamentu).
  • Lex Imperfecta: Art. 23 kodeksu rodzinnego (r贸wno艣膰 ma艂偶onk贸w).
  • Lex Plus Quam Perfecta: Art. 82 kodeksu cywilnego + Art. 191 kodeksu karnego.
  • Lex Minus Quam Perfecta: Art. 13 kodeksu rodzinnego + Art. 206 kodeksu karnego.

Podsumowanie

  • Om贸wienie normy prawnej, budowy i klasyfikacji.
  • Zach臋ta do dalszych wyk艂ad贸w dost臋pnych na stronie.

Full transcript