Podstawowe Pojęcia Stosowane w Rozrodzie Zwierząt

Okresy Życia Zwierząt Gospodarskich

Życie zwierząt gospodarskich można podzielić na 4 okresy związane z procesami rozrodu:

1. Okres Płodowy i Noworodkowy

   • Powstają komórki płciowe.
   • Następuje różnicowanie i rozwój narządów rozrodczych.
   • Rozpoczęcie wydzielania gonadotropin i hormonów steroidowych.

2. Okres Młodzieńczy Zakończony Osiągnięciem Dojrzałości Płciowej

   • Zwierzęta osiągają zdolność do wytwarzania gamet i charakterystycznego zachowania seksualnego.

3. Okres Dojrzałości Płciowej

   • Zdolność do rozrodu: samice mają powtarzające się cykle jajnikowe, samce produkują pełnowartościowe nasienie.
   • Samice osiągają dojrzałość wcześniej niż samce.

4. Okres Przekwitania i Starości

   • Stopniowe obniżenie wydajności rozrodczej aż do jej zaniku.

Ruja

• Ruja to stadium cyklu płciowego, w którym ma miejsce owulacja.
• Samica wykazuje wzmożony popęd płciowy i akceptację samca.
• Dochodzi do kopulacji i zapłodnienia.

Cykl Płciowy (Rujowy)

• Okres między jedną a następną rują.
• Zwierzęta poliestralne: krowa, locha, królica.
• Zwierzęta monoestralne/diestralne: suki.
• Sezonowo poliestralne: klacz, owca, koza, kotka.

Dojrzałość Płciowa

• Różne gatunki zwierząt osiągają dojrzałość płciową w różnym wieku:
  • Trzoda chlewna: samce 7-10 miesięcy, samice 6-7 miesięcy.
  • Bydło: samce 6-10 miesięcy, samice 6-12 miesięcy.
  • Konie: samce 23-27 miesięcy, samice 12-18 miesięcy.
  • Owce: samce i samice 5-7 miesięcy.
  • Kozy: samce i samice 6-7 miesięcy.
  • Psy: samce i samice 9-12 miesięcy.
  • Króliki: samce 4-6 miesięcy, samice 4-6 miesięcy.

Długość Cyklu Rujowego

• Krowa, locha, koza: 21 dni.
• Owca: 17 dni.
• Klacz: 21 dni.
• Królica: 7-9 dni.

Owulacja

• Zdolność komórki jajowej do zapłodnienia.

Czas Trwania Rui i Występowania Owulacji

• Krowa: ruja 15 h, owulacja 30 h (15 h po zakończeniu rui).
• Świnia: ruja 50 h, owulacja 40 h.
• Klacz: ruja 2-11 dni, owulacja 4 dzień.
• Owca: ruja 30 h, owulacja 25-30 h.
• Koza: ruja 30 h, owulacja 30 h.
• Królica: ruja 12-36 h, owulacja 10-11 h po kopulacji.
• Suka: ruja 7-9 dni, owulacja 2-3 dzień.
• Kotka: ruja 4-10 dni, owulacja 20 h po kopulacji.

Zapłodnienie i Ciąża

• Połączenie się komórek rozrodczych tworząc zygotę.
• Implantacja to pierwszy etap rozwijającej się ciąży u ssaków.

Ciąża

• Stan, w którym produkty zapłodnienia są zaimplantowane fizjologicznie w błonie śluzowej macicy.

Okres Międzyciążowy

• Czas między zakończeniem porodu a kolejnym zajściem w ciążę.

Położenie oraz Postawa Płodu

• Opisuje orientację płodu w macicy.

Błony Płodowe

• Zapewniają połączenie między zarodkiem a matką.

Poród

• Wydalenie płodu i łożyska z macicy samicy.

Siara

• Wczesne mleko produkowane po porodzie.
• Zawiera wysoką zawartość białka, lipidów, witamin oraz immunoglobulin.
• Pełni funkcję odżywczą i ochronną, wspomaga odporność bierną.
• Na jakość siary wpływa rasa, żywienie i warunki utrzymania.