Hej wszystkim Dzisiaj sobie porozmawiamy na temat układu hormonalnego tutaj macie Jak zwykle plan działania a tutaj obie podstawy programowe i układ Który sobie dzisiaj omówimy jest bardzo ważny i tak właściwie w trzech zdaniach do czego nam on jest potrzebny a więc ten układ zapewnia nam homeostazę czyli tak zwany stan równowagi w organizmie do tego umożliwia organizmowi przystosowanie się do warunków środowiska które jak wiemy są zmienne i wraz z układem nerwowym kontroluje on funkcję fizjologiczne organizmu czyli układ hormonalny kontroluje również nasze procesy życiowe jeśli chodzi o nazewnictwo tutaj możecie się spotkać z czterema różnymi określeniami na ten układ czyli może to być układ hormonalny dokrewny endokrynny albo wewnątrzwydzielniczy Gdybyśmy chcieli określić jego budowę to na pewno trzeba wspomnieć o tym że składa się z gruczołów dokrewnych i też z komórek wydzielniczych często są pomijane i zapominamy przy właśnie tym układzie I co jest bardzo ważne to to że z nimi każdy gruczoł który występuje w naszym organizmie należy do tego układu ponieważ mamy też na przykład gruczoły potowe i łojowe a one hormonów nie wydzielają na początku powiemy sobie Co to są hormony I co to są gruczoły A więc pierwsze będą hormony są to po prostu substancje chemiczne albo substancje Inaczej mówiąc organiczne Możemy też je określić jako cząsteczki sygnałowe i te substancje wiążą się ze specyficznymi Receptorami które występują w obrębie naszego organizmu i to przyłączenie ma wywołać jakiś efekt czyli zmiany w naszym organizmie a dokładniej zmiany funkcjonowania w naszym organizmie Możemy również powiedzieć że hormony modyfikują czynność komórek docelowych i to też jest bardzo ważne żeby pamiętać że hormony nie działają na wszystkie komórki które napotykają na swojej drodze bo jak wiemy jeśli hormon trafia do krwioobiegu kto trafia do bardzo różnych i wielu komórek i obecność receptorów umożliwia nam to że hormony działają tylko na określone komórki komórki docelowe i ogólnie hormony produkowane są przez gruczoły tkanki układu hormonalnego mogą być produkowane przez komórki endokrynne komórki dokrewne ale też Pamiętajcie że hormony mogą być sztucznie dostarczone tak jakby zewnątrz chociażby insulina o czym jeszcze warto wspomnieć hormony znajduje się cały czas w naszym krwioobiegu i ich stężenie jest albo zmienne jak w przypadku adrenaliny albo jest względnie stałe to znaczy utrzymuje się na względnie stałym poziomie i to jest charakterystyczne dla przykład dla tyroksyny i też dość ważny jest podział hormonów ze względu na ich budowę ponieważ różnie będą oddziaływać na komórkę docelową i możemy sobie wyróżnić takie dwie grupy czyli hormony steroidowe i niesteroidowe ten pierwszy rodzaj czyli hormony steroidowe powstają z cholesterolu a Mam nadzieję że pamiętacie o tym że cholesterol jest steroide mi dlatego taką mają nazwę te hormony i to hormonów steroidowych zaliczamy na przykład testosteron kortyzol albo estrogeny natomiast Hormony niesteroidowe to są hormony które pewnie Jak się można domyślić nie się cholesterolu ale to taka grupa do której należał hormony białkowe hormony peptydowe a także pochodne aminokwasów pochodne kwasów tłuszczowych i do hormonów niesteroidowych należy na przykład adrenalina glukagon insulina czy kalcytonina obie te grupy hormonów różnią się od siebie rozpuszczalnością w wodzie ale to jeszcze na spokojnie do tego wrócę hormony Możemy również podzielić ze względu na miejsce i zakres ich działania i tutaj mamy hormony o działaniu ogólnym które są wydzielane przez gruczoły dokrewne i to będzie na przykład adrenalina i mamy też hormony tkankowe którzy są produkowane przez komórki wydzielnicze i te komórki znajdują się w obrębie narządów i może to być na przykład żołądek i tych hormonów tkankowych jest dość sporo ale tutaj sobie omówimy erytropoetyny histaminy oraz gastryny ze względu na działanie hormonów możemy wyróżnić działanie autokrynne czyli takie gdzie komórki wydzielnicze te komórki docelowe oraz działanie parakrynny czyli komórkami docelowymi są sąsiednie komórki jak to łatwo zapamiętać jeśli mamy ale to mamy dwie komórki a więc jedna z nich po prostu będzie produkować dany hormon a druga będzie mieć receptory i na niego będą oddziaływać te hormony mamy też działanie endokrynne czyli takie gdzie hormony trafiają do krwi a z krwi do odlegle położonych komórek docelowych oraz działanie neurogenne czyli takie gdzie hormony są wydzielane przez neurony i te hormony działają na inny neurony albo na odległe komórki docelowe i zanim przejdę dalej to jeszcze tutaj takie Cztery w sumie definicję które uważam za dość istotne Pierwsza z nich to hormon tropowy i hormony tropowe to są takie hormony które są wydzielane przez przedni płat przysadki i one regulują wydzielanie innych hormonów to jeszcze raz sobie Tłumaczymy przysadce ale przykładem hormony tropowe go jest na przykład TSH Czyli tyreotropina jak widzicie łatwo zauważyć domyśleć się Który hormon jest hormonem płciowym ale no niestety są takie dwa wyjątki w zasadzie ponieważ somatotropina mimo że ma tą końcówkę tropina to ona hormony tropowe mnie jest jeszcze mamy prolaktyny która jest wydzielana przez przedni płat przysadki ale ona nie reguluje wydzielania innych hormonów tutaj też będzie nam się przewidziało działanie antagonistyczne czyli działanie przeciwstawne i to działa w sumie taka troszkę pętla ponieważ będą tutaj w sumie takie dwie pary przedstawione i w tej parze jeden hormon pobudza dany proces a drugi hamuje i właśnie przykładem jest kalcytonina spar.at hormonem oraz insuliny i glukagonu to jeszcze dodam że istnieją hormony które są wydzielane na zewnątrz organizmu i to są na przykład feromony u zwierząt i też mamy hormony katabolicznych i anabolicznych to jest właściwie inny podział hormonów i hormonami katabolicznymi jest na przykład adrenalina kortyzol glukagon i te hormony nasilają procesy rozkładu natomiast hormony anaboliczne czyli hormon wzrostu insulina one z kolei nasilają proces syntezy hormony sobie umówiliśmy to teraz gruczoły gruczoły to są w sumie struktury które się specjalizują wydzielanie substancji i tu będziemy mu narządach na przykład o trzustce nadnerczach tarczycy przytarczyc ach oraz ogona dach i będą też komórki gruczołowe czyli na przykład komórki endokrynne w żołądku i wśród wszystkich gruczołów mamy gruczoły wewnątrzwydzielnicze inaczej dokrewne albo endokrynne i tutaj taka wskazówka Jak zapamiętać różnice między Endo egzod option to mamy literkę d i ja to zawsze kojarzyłam z wyrazem do środka tam mamy aż dwie literki d a przy wyrazie egzo mamy literkę z tak jak zewnątrz a więc gruczoły te wewnątrzwydzielnicze charakteryzują się tym że tam nie ma przewodów wyprowadzających i te hormony które one wyprodukują trafiają do krwi lub łąki lub płynu zewnątrzkomórkowego i przykładem tych gruczołów są nadnercza tarczyca albo przytarczyce natomiast gruczoły zewnątrzwydzielnicze czyli egzokrynne posiadają przewody wyprowadzające i substancje trafiają do Jam ciała lub na powierzchnię cię z przykładami są gruczoły potowe Gruczoły łojowe także ślinianki i przypominam że one nie należą do układu hormonalnego istnieją także gruczoły mieszane czyli gruczoły które produkują wiele substancji to znaczy nie tylko hormony i przykładem jest szóstka która produkuje insulinę glukagon A także enzymy trawienne Tak więc trzustkę spotkamy i ucząc się układu hormonalnego a także przy układzie pokarmowym bardzo ważne przy tym temacie jest sprzężeniem zwrotnym i możemy je określić jako mechanizm homeostazy i jak pewnie wiecie to wydzielanie hormonów podlega ścisłej regulacji i to jest zasługa właśnie sprzężenia zwrotnego i możemy mieć sprzężenie zwrotne ujemne albo dodatnie tym że częściej się będziemy spotykać ze sprzężeniem zwrotnym ujemnym i Polega ono na tym że efekt albo produkt danego szlaku hamuje cały ten szlak czyli na przykład duże stężenie jakiegoś hormonu zmniejsza wytwarzanie tego hormonu i przykładami sprzężenia zwrotnego dodatniego jednak ta spośród tutaj tego wam nie będę tłumaczyć tylko dałam takie przykłady że ona faktycznie istnieje to dodatnie sprzężenie i sprzężenie zwrotne ujemne występuje przy regulacji poziomu glukozy we krwi regulacji poziomu hormonów tarczycy we krwi albo przy termoregulacji i teraz przejdę do tego jak to jest że dany hormon działa na komórkę i coś się dzieje coś się zmienia i już co nieco wiemy o hormonach białkowych o steroidowych zacznę więc od tych białkowych I jak wiemy są rozpuszczalne w wodzie i to oznacza że są nierozpuszczalne w tłuszczach ta grupa hormonów nie dyfunduje do wnętrza komórki przez błonę komórkową ale wyjątkiem są hormony tarczycy ponieważ one akurat wnikają do wnętrza komórki ale ogólnie hormony białkowy wiążą się z receptorem który znajduje się na zewnętrznej powierzchni komórki docelowej i przez to połączenie indukują zmiany i po kolei jak to wygląda mamy dane hormon przyłącza się on do receptora błonowego i powstaje nam kompleks receptor hormon ten Flex jak powstaniem to uaktywnia on białkiem które wcześniej jest nieaktywne to białko g z kolei uaktywnia enzym który się nazywa cyklaza adenylowa inaczej adenylowa i ta cyklaza przekształca ATP cykliczny np cykliczny np z kolei aktywuje inny enzym który się nazywa kinaza białkowa i ta kinaza katalizuje reakcję fosforylacji z udziałem at powstaje nam aktywna forma białka i finalnie następuje zmiana aktywności bądź metabolizmu tej komórki a jak to jest przypadku hormonów steroidowych są one lipofilne czyli rozpuszczalne w tłuszczach czyli nierozpuszczalne w wodzie one dyfundują przez błonę komórkową one przyłączają się do receptorów i tutaj jest taka różnica że receptory znajdują się w cytoplazmie albo w jądrze czyli nie Na Błonie komórki jak w przypadku tych białkowych hormonów i po kolei najpierw mamy hormon on sobie wnika do wnętrza komórki tworzy nam się kompleks hormon Red chorób ten kompleks wnika do jądra komórkowego wiąże się on z receptorem jądrowym który się znajduje na DNA to połączenie stymuluje transkrypcją określonego genu powstaje nam mRNA który następnie ulega translacji powstaje nam białko i finalnie mamy zmianą aktywności komórki to tyle w ramach takiego powiedzmy wstępu i teraz przejdę do głównej części czyli przez Śledzimy sobie po kolei wszystkie gruczoły i hormony i jak to wszystko działa włącznie z nadczynnością z niedoczynnością bo tak uznałam że będzie najwygodniej pierwsze mamy pod wzgórzem podwzgórze jest elementem mózgu a dokładniej międzymózgowia występuje ono u kręgowców i jest to gruczoł wydzielania wewnętrznego czyli gruczoł endokrynny Czyli już wiecie gdzie te hormony będą uwalniane i dość często będziecie się spotykać z czymś takim jakoś podwzgórze przysadka i coś tam na przykład nadnercza i właśnie podwzgórze Jestem pierwszym elementem i tak globalnie patrząc na to podwzgórze to ona zawiera ośrodki regulujące wiele czynności autonomicznego układu nerwowego czyli ono nie należy jedynie do układu hormonalnego i tam znajdują się ośrodki które regulują gospodarkę wodną ośrodki pragnienia termoregulację głód i wiele innych i to podwzgórze zawiera skupiska komórek Neuro wydzielniczych Czyli po prostu neurony podwzgórze wydzielają neurohormony i znalazłam takie fajne Obrazki które pokazują gdzie dokładnie znajduje się to podwzgórze jeśli chodzi o hormony które podwzgórze produkuje to będą to hormony które regulują czynności przysadki i te hormony możemy podzielić na dwie grupy czyli liberyny i statyny i przykładowo to będzie tyreoliberyna gonadoliberyna kortykoliberyna somatoliberyna I jak widzicie Ta końcówka będzie nam mówiła o tym że ten hormon należy do grupy liberyny czyli do hormonów które pobudzają przysadkę do wydzielania hormonów natomiast będą też hormony z końcówką statyna czyli one będą hamować wydzielanie hormonów przez przysadkę Krav sumie wskazówka jak będziecie widzieć skrót od hormonu na przykład TRH gnrh CRH to ta końcówka RH najczęściej oznacza releasing hormon czyli uwalnianie hormonu czyli liberyny i przykładowo tyreoliberyna czyli TSH pobudza uwalnianie TSH z przysadki mózgowej oprócz liberalni statyn podwzgórze również produkuje oksytocynę i Wazopresyna I co to jest takim troszkę odstępstwem to to że podwzgórze jedynie je produkuje a tylny płat przysadki robi za magazyn i one są tam magazynowane pierwszy wymieniony hormon czyli Oksytocyna jest to hormon który odpowiada za pobudzenie skurczów mięśnia macicy a skurcze mięśnia macicy są nam potrzebne przy porodzie a także Oksytocyna odpowiada za wydzielanie mleka a nie produkowanie ponieważ za produkcję odpowiada prolaktyna drugi wymieniony hormon to Wazopresyna inaczej hormon antydiuretyczny inaczej oddech skrócie i ten hormon zmniejsza wydali wody z organizmu jak to łatwo zapamiętać tutaj macie nazwę antydiuretyczny i diureza oznacza Tak powiedzmy potocznie sikanie po prostu no więc antydiuretyczny będzie oznaczał trochę anty sikanie Czyli po prostu zmniejszanie wydalania tej wody a więc skoro takie jest działanie tego hormonu to jeśli ktoś będzie go miał zbyt mało nie będzie miało właśnie tego hamulca No to będzie mogła wystąpić tak zwane Moczówka prosta czyli taki pacjent wydala bardzo duże ilości moczu i nawet to może być 20 litrów i kolejna taka w sumie właśnie ciekawostka to to że Wazopresyna oznacza skurcz naczyń ponieważ była to oznacza naczynia presena możemy sobie przetłumaczyć jako skurczenie czyli ten hormon ma takie właściwie dwa działania następnie mamy przysadkę mózgową co jest dla was bardzo istotne to to że składa Ona się z dwóch płatów czyli przedniego i tylnego i płat tylny stanowi przedłużenie podwzgórza aksony neuron bardzo zbożowych docierają do tylnego płata przysadki i uwalniają one wyprodukowane neurohormony czyli w ten sposób magazynowane są hormony ADHD i Oksytocyna natomiast płat przedni On produkuje i wydziela hormony w odpowiedzi na hormony podwzgórza czyli wspomniane statyny i liberyny i one dają sygnał albo do uwalniania albo nie poniższych hormonów i tutaj mamy na przykład hormonów wzrostu czyli somatotropiny która nie jest hormonem torfowym i ten hormon działa bezpośrednio na tkanki docelowe on pobudza wzrost organizmu dokładniej wzrost masy mięśniowej kostnej czyli wzrost kości długich pobudza on wzrost i rozwój tkanek które są do tego zdolne i stężenie tego hormonu maleje wraz z wiekiem bo jak wiecie przez całe życie nie rośniemy tak intensywnie jak jesteśmy jeszcze dziećmi co jeszcze warto dodać to to że ten hormon indukuje przemianę i białek i tłuszczów i węglowodanów i jeśli chodzi o niedoczynność czyli zbyt niski poziom tego hormonu tutaj może przez to wystąpić karłowatość przysadkowa i takie osoby są niskie i mają krępują budowę ciała Natomiast jeśli chodzi o nadczynność kiedy tego hormonu jest po prostu za dużo to w zależności od okresu życia kiedy ta nadczynność występuje możemy mieć albo gigantyzm i takie osoby są po prostu bardzo wysokie ale co jest istotne to to że proporcje ciała są zachowane czyli tak jakby mamy człowieka po prostu w powiększeniu Natomiast jeśli nadczynność wystąpi po okresie wzrastania to możemy mieć do czynienia z akromegalię i takie osoby mają nadmiernie duże ręce stopy małżowiny uszne język także narządy wewnętrzne na przykład serce wątrobę i to co różni te dwie choroby to fakt że u dzieci proces wzrastania kości nie jest zakończony to znaczy że kości długie mogą nadal wzrastać a u dorosłych No jest on zakończony więc kości a co za tym idzie wzrost nie ulega właściwie większej zmianie tak To tyle jeśli chodzi o hormon wzrostu kolejny hormon to jest prolaktyna i ona działa bezpośrednio na tkanki docelowe Dlatego ona nie jest hormonem stropowym i prolaktyny odpowiada za produkcję mleka czyli tak ładnie mówiąc laktogeneza i ona też hamuje owulację przysadka produkuje i wydziela też inne hormony i tutaj mamy hormony tropowe czyli na przykład tyreotropiny kortykotropiny i gonadotropiny pierwszy hormon czyli tyreotropina pobudza czynność tarczycy kortykotropina pobudza czynność wydzielniczą nadnerczy a gonadotropiny inaczej hormony gonadotropowe to są takie dwa hormony FSH i LH one regulują czynności jąder i jajników ani dokładnie zajmiemy się przy układzie rozrodczym klejem gruczołem jest szyszynka i szynka produkuje i wydziela melatoninę jest to hormon który jest wydzielany głównie podczas ciemności i On reguluje tak zwany zegar biologiczny inaczej rytm dobowy i on dodatkowo ha nie czynności gonad niedoczynność bądź nadczynność szyszynki może powodować zachwianie rytmu dobowego a także powodować zmianę w czynności gonad na przykład przedwczesne dojrzewanie kolejny gruczoł to tarczyca inaczej gruczoł tarczowy tarczyca występuje u kręgowców i Składa się ona z dwóch płatów które są ze sobą połączone tarczyca wydziela takie trzy hormony T3 T4 oraz kalcytoninę t3i T4 to inaczej trójjodotyronina i tyroksyna są to pochodne aminokwasów tyrozyny i te hormony pobudzają metabolizm czyli one zwiększają syntezę białek zwiększają One również produkcję ciepła przez co wzrasta zużycie tlenu przez tkanki i uwalnianie hormonów tarczycy podlega mechanizmowi sprzężenia zwrotnego ujemnego zaraz je sobie omówimy dokładnie Jeśli chodzi o niedoczynność tarczycy to ona będzie się objawiać taką suchą rogowaciejąca szorstką zimną skórą No to chyba dość łatwo skojarzyć bo skoro te hormony pobudzają metabolizm zwiększają produkcję ciepła to przy niedoczynności ta skóra no musi być zimna także niedoczynność może się objawiać przyrostem masy ciała uczuciem zmęczenia i osłabienia uczuciem głodu też będą występować zaparcia czy zaburzenia miesiączkowania I pamiętajcie niedoczynność tarczycy nie równa się Hashimoto tak zwanym pewnie o nim już Słyszeliście ale to jest wydaje mi się już materiał na studia bardziej Natomiast jeśli chodzi o nadczynność tarczycy To tutaj możemy ale nie musimy mówić o chorobie gravesa-basedowa bo tutaj nadczynność tarczycy nie równa się tej chorobie i tutaj będziemy mieć wytrzeszcz gałek ocznych nadpobudliwość potliwość przyspieszoną akcję serca będzie również utrata masy ciała Skóra będzie ciepła i wilgotna i również będą zaburzenia miesiączkowania I tutaj macie takie dwa wydaje mi się dość czytelne wykresy które przedstawiają nam regulację poziomu hormonów tarczycy we krwi a więc jako pierwsze tutaj najwyżej w tej hierarchii mamy podwzgórze ono produkuje i wydziela hormon TSH czyli tyreoliberyna i tyreoliberyna pobudza przysadkę mózgową do wydzielania TSH TSH to tyreotropina i ten hormon TSH stymuluje tarczycę do produkcji T3 it4it hormony są uwalniane do krwi i poziom tych hormonów i jest względnie stały Natomiast jeśli ten poziom ulega wahaniom i okazuje się że jest zbyt wysoki ten poziom to zwrotnie te hormony hamują i podwzgórze i przysadkę to znaczy one dają sygnał i podwzgórzu i przysadce żeby trochę przy hamowały z produkcją i wydzielaniem TRH itsa i skoro te hormony nie są produkowane to nie ma sygnału dla tarczycy żeby uwalnia vat-3 et4 a więc ich po prostu nie uwalnia A skoro ich przez pewien czas nie uwalnia to ten poziom Ułanów sobie powoli spada Natomiast jeśli ten poziom jest zbyt niski to wtedy po prostu nie ma tego hamulca i podwzgórze wraz z przesyłką sobie tam produkują produkują hormony i tarczyca otrzymuje to sygnały do produkcji więc produkuje i uwalnia te hormony i poziom tych hormonów po prostu wzrasta i Jakich znowu będzie za dużo to będą hamować podwzgórze przysadka i tak to w skrócie wygląda oprócz t3i T4 Mamy również kalcytoninę i ten hormon reguluje gospodarkę wapniową w naszym organizmie i to też warto zapamiętać że calcy oznacza wapń i ona dokładniej mówiąc zmniejsza stężenie jonów wapnia we krwi i ten hormon robi to w ten sposób że blokuje uwalnianie wapnia z kości i oczywiście jest to hormon antagonistyczny do parathormonu i trzeba pamiętać że te oba hormony nie są produkowane przez ten sam gruczoł ponieważ parathormon wydzielany jest przez przytarczyce jak rozkazuje Znajdują się one przy tarczycy i ten parathormon zwiększa stężenie jonów wapnia we krwi i on też zwiększa wchłanianie zwrotne wapnia w nerkach i w jelicie czyli w sytuacji kiedy stężenie jonów wapnia we krwi będzie niskie to uwalniany będzie parathormon jeśli za duży to wtedy kalcytonina i jak to zapamiętać ja sobie parathormon zapamiętałam jako łopatkę jako właściwie firmy łopatki Która z kości po prostu ten wapń uwalnia a Pamiętajcie im głupszy skojarzenia bardziej abstrakcyjne tym po prostu bardziej One siedzą potem w głowie i będziecie to pamiętać do końca świata Tak więc nie wiem czy jesteście gotowi na witaminy przy układzie pokarmowym ze mną Jeśli chodzi o niedoczynność przytarczyc tutaj będziemy mieć zmniejszenie ilości jonów wapnia we krwi czyli będziemy mieć hipokalcemia może wystąpić mrowienie a nawet tak zwana tężyczka i ona objawia się zwiększoną pobudliwość mięśniową i ta zwiększoną pobudliwość mięśniowa prowadzi do takich niekontrolowanych skurczów oraz drżenia mięśni szkieletowych i też zwiększa nam się wentylacja to znaczy przyspieszony jest oddech kolejnym gruczołem jest grasica Jest to element układu limfatycznego i układu hormonalnego ono produkuje wiele hormonów między innymi produkuje tym ocenę a to jest hormon który bierze udział w dojrzewania limfocytów T nie będę tutaj szczegółowo omawiać grasicy ponieważ Zajmę się nią przy układzie odpornościowym i oczywiście niedoczynność tego gruczołu może powodować jakieś problemy z układem odpornościowym czyli jakieś niedobory odporności następnie mamy nadnercza i jest to parzyste gruczoły składa się on z kory i z rdzenia i tutaj mamy Także kora wytwarza swoje hormony a rdzeń swoje skoro znajduje się bardziej na zewnątrz w sumie to na zewnątrz po prostu analogicznie jak w przypadku budowy drzewa kora jest właśnie na zewnątrz także to też to zapamiętać kora wytwarza mineralokortykosteroidy glikokortykosteroidy a także androgeny Ale to w małych ilościach rdzeni natomiast wytwarza katecholaminy i pod tą skomplikowaną nazwą kryje się adrenalina noradrenalina oraz dopamina i w przypadku kory nadnerczy mamy sprzężenie zwrotne ujemne jeśli chodzi o uwolnienie hormonów i ten szlak wygląda także w podwzgórzu produkowana jest i uwalniana kortykoliberyna następnie w przysadce produkowany i uwalniany jest hormon adrenokortykotropowy i on pobudza korę nadnerczy do wydzielania tych hormonów które ona sobie tam produkuje teraz zajmiemy się tymi hormonami i tak po kolei jako pierwsze mamy tutaj mineralokortykosteroidy Ja wiem że te nazwy są trochę długie ale też można się spotkać z krótszą nazwą czyli mineralokortykoidy i przykładem jest aldosteron a jego funkcją jest regulacja gospodarki żadnej organizmu on zatrzymuje jony sodu w organizmie i on robi to w ten sposób że po prostu Dzięki niemu wzrasta resorpcja zwrotna w kanalikach nerkowych a także wchłanianie zwrotne sodu w przewodzie pokarmowym i znowu jak to zapamiętać tutaj mamy w nazwie mineralno i mineralną kojarzy się tam z jakimiś wiecie kamieniami ona mi sądami solą tak więc tutaj powinno się wam skojarzyć że jak Mineral oto właśnie ten sód w odróżnieniu do glikokortykosteroidów ponieważ tutaj w nazwie mamy iglicę ale to za chwilkę a więc glikokortykosteroidy to inaczej kortykosteroidy albo glikokortykoidy i przykładem jest kortyzol i on wpływa na wiele narządów w naszym organizmie przede wszystkim powoduje wzrost stężenia glukozy i właśnie tutaj macie to powiązanie z nazwą on też powoduje wzrost ciśnienia krwi obniża troszkę odporność organizmu powoduje rozpad białek i rozpadowi ulegają białkowe kompleksy technologiczne a także białka mięśniowe i tutaj troszkę Łatwo się domyślić co będzie przy nadczynności skoro następuje hydroliza białek mięśniowych a także ten kortyzol nasila glukoneogeneza hormon ten bierze również udział w reakcji stresowej i przy niedoczynności możemy mieć chorobę addisona i czym ona się charakteryzuje tutaj Ta pani właśnie ma tę chorobę czyli tutaj mamy przebarwienia skóry zmniejszeniu ulega masa ciała a także występują bóle brzucha utrata apetytu jakieś nudności wymioty może też być niedociśnienie tętnicze Czyli po prostu za niskie ciśnienie krwi i też tacy pacjenci są ciągle osłabieni i mogą oni też mieć skłonności do zasłabnięć ponieważ mają to niedociśnienie tętnicze a także hipoglikemię Natomiast jeśli chodzi o nadczynność to tutaj możemy mówić o chorobie Cushinga nie Cushinga i tutaj Widzicie tego pana po prawej stronie który ma właśnie tę chorobę i wydał że troszkę się rzucają jego rozstępy na brzuchu i właśnie to jest Jeden z objawów tej choroby przy niedoczynności mieliśmy spadek masy ciała a więc tutaj będziemy mieć przyrost masy ciała i tacy pacjenci mogą być otyli z tym że tutaj ta otyłość jest taka dość charakterystyczna ponieważ tkanka tłuszczowa gromadzi się głównie na karku twarzy oraz tułowiu może wystąpić nadciśnienie tętnicze może się pojawić trądzik albo hirsutyzm czyli nadmierne owłosienie ciała również można wymienić osłabienie mięśni ponieważ tkanka mięśniowa ulega zanikowi i jeszcze nam została adrenalina oraz noradrenalina są to hormony niesteroidowe i są one uwalniane w reakcji na krótkotrwały stres i możecie się spotkać często z określeniem hormony walki lub ucieczki ponieważ one nas Właśnie przygotowują albo do walki albo do ucieczki i jeśli one są uwalniane to wtedy wzrasta poziom glukozy we krwi ponieważ potrzebujemy energii albo do tej walki albo teczki powodują one wzrost ciśnienia krwi wzrost metabolizmu przyspieszenie akcji serca a także zwiększenie wentylacji płuc ale o stresie to jeszcze za chwilkę i została nam jeszcze trzustka ona Posiada dwa rodzaje tkanek i pełni dwie funkcje Pierwsza funkcja to funkcja gruczoły trawienne go czyli funkcja zewnątrzwydzielnicza ponieważ trzustka produkuje sok trzustkowy druga funkcja to trzustka Wyspowa czyli funkcja wewnątrzwydzielnicza i to nas tutaj najbardziej interesuje ponieważ komórki Alfa trzustki produkują glukagon a komórki beta produkują insulinę i te dwa hormony działają antagonistycznie tutaj macie bardzo fajne i przede wszystkim po polsku wykres także warto go przeanalizować A jeśli chodzi o insulinę to ona powstaje z aktywnej formy z proinsuliny a uwalnianie insuliny pobudzają na przykład pokarm a dokładniej zwiększenie poziomu glukozy we krwi a także hormony przewodu pokarmowego pobudzenie układu parasol pysznego jeśli chodzi o jej działanie to one zmniejsza poziom glukozy we krwi ponieważ zwiększa transport glukozy do wnętrza komórek więc skoro z krwi glukoza przedostaje się do komórek to poziom glukozy we krwi maleje i jak widzicie na schemacie Dzięki insulinie wzrasta synteza glikogenu w wątrobie czyli Tutaj mówimy o procesie glikogenogeneza i hormonem przeciwstawnym do insuliny jest glukagon i działanie glukagonu polega na tym że stymuluje on rozkład glikogenu który się znajduje w wątrobie i uwalniana jest glukoza do krwiobiegu czyli glukagon stymuluje glikogenoliza jeśli chodzi o niedoczynność trzustki to tutaj musimy wspomnieć na temat cukrzycy typu pierwszego oraz cukrzycy typu drugiego a więc cukrzyca typu pierwszego to inaczej cukrzyca insulinozależna i to jest choroba autoimmunizacyjna i w tym typie chodzi o to że organizm niszczy sobie sam komórki beta trzustki A te komórki są odpowiedzialne za produkcję insuliny a więc skoro one ulegają zniszczeniu to nie będziemy mieć wystarczającej ilości insuliny A skoro nie mamy insuliny to mamy duży poziom glukozy we krwi i ten duży poziom glukozy we krwi jest niekorzystne dla organizmu ponieważ w komórkach brakuje tej glukozy i komórki tą energię muszą pozyskiwać w jakiś inny sposób i one zaczynają rozkładać białka i tłuszcze i przez to powstają tak zwane ciała ketonowe i organizm ulega zakwaszeniu i przez powstawanie tych ciał ketonowych może dojść do kwasicy ketonowej i ten typ cukrzycy występuje najczęściej u osób młodych to znaczy osób przed trzydziestym rokiem życia i on stanowi około 10 procent wszystkich przypadków zachorowań na cukrzycę ten typ cukrzycy można leczyć i podaje się zastrzyki z insuliną i te zastrzyki trzeba stosować przez cały okres życia Mamy jeszcze drugi typ cukrzycy Attack w ogóle to jest ich wiele ale tutaj po prostu omawiamy tylko te dwa ponieważ są najczęstsze i drugi to inaczej cukrzyca insulinoniezależna i tutaj występuje oporność na insulinę to znaczy że mamy zmniejszoną wrażliwość tkanek na insulinę i też mamy niedostateczną produkcję insuliny i ten typ to około 90 procent przypadków cukrzycy w przeciwieństwie do typu pierwszego tutaj w typie drugim objawy często są takie niespecyficzne i po prostu niezauważalne i też narastają powoli ten typ cukrzycy to około 90 procent przypadków cukrzycy A jeśli chodzi o przyczyny to tutaj najczęściej wymienia się uwarunkowania genetyczne oraz styl życia który jest nieprawidłowy to znaczy występuje otyłość bądź nadwaga zła dieta Pawła dieta to taka która jest bogata w cukry proste w tłuszcze trans i gdzie mamy bardzo dużo tłuszczów nasyconych ten typ również możemy leczyć i tutaj leczenie opiera się aktywności fizycznej diecie niskoglikemicznej a czasami także trzeba włączyć leczenie farmakologiczne ostatnimi gruczołami są gonady która produkują hormony steroidowe i tutaj mamy takie trzy grupy hormonów czyli androgeny estrogeny i progestageny i musicie pamiętać że estrogeny nie są wyłącznie żeńskimi hormonami androgeny męskimi ponieważ i osobniki męskie i żeńskie posiadają te trzy grupy hormonów tylko Różnica polega na ilości tych hormonów a więc jądra syntezują głównie androgeny albo androgenów należy między innymi testosteron jest on wytwarzany w jądrach i w mniejszym stopniu w korze nadnerczy odpowiada on za rozwój męskich narządów płciowych czyli jąder a także Odpowiada za dojrzewanie płciowe testosteron reguluje również spermatogenezę ale to dokładnie sobie powiemy przy układzie rozrodczym jajniki natomiast produkują estrogeny głównie czyli między innymi to będzie ekstra estrogeny odpowiadają za rozwój żeńskich narządów płciowych i dojrzewanie płciowe i regulują One również cykl miesiączkowy i ta trzecia grupa wspomniana to progestageny czyli na przykład progesteron on odpowiada za pogrubienie się endometrium podczas cyklu miesiączkowego i umożliwia rozwój zarodka i płodu i o tym też będzie na spokojnie przy układzie rozrodczym zostały nam jeszcze hormony tkankowe czyli hormony które są produkowane i wydzielane przez gruczoły a komórki lub grupy komórek i tutaj do tej grupy należą na przykład gastryna erytropoetyna histamina cholecystokinina sekretyna czy prostaglandyny ale tutaj jak już wspomniałam tylko te trzy sobie omówimy gastryna jest to hormon który jest wydzielany głównie w żołądku i początkowym odcinku jelita cienkiego i gastryna Reguluje procesy trawienia i prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego To znaczy ona stymuluje wydzielanie kwasu solnego i pepsyny genu przyczynia się do utrzymania prawidłowego stanu błony śluzowej żołądka to znaczy że ona odpowiada za regenerację tej błony śluzowej a także pobudza perystaltykę przewodu pokarmowego erytropoetyna w skrócie EPO jest to hormon stymulujący procesy krwiotwórcze czyli erytropoezy są produkowane ona jest w nerkach i wątrobie A jeśli chodzi o efekty jej działania to dzięki niej wzrasta liczba erytrocytów oraz stężenie hemoglobiny i Być może słyszeliście o tym że jest stosowana jako środek dopingujący ponieważ ona zwiększa wydolność organizmu ale jak wiecie środki dopingujące są złe i jeszcze mamy histaminę która jest produkowana przez komórki i tkanki organizmu Na przykład leukocyty błonę śluzową przewodu pokarmowego i ona bierze udział w stanach zapalnych w reakcjach alergicznych istomina powoduje skurcz mięśni gładkich oskrzeli skurcz mięśni przewodu pokarmowego rozszerza naczynia krwionośne i przez to że je rozszerza to też nam spada ciśnienie krwi a także zwiększ Otwórz czelność naczyń co ma znaczenie przy stanie zapalnym bo dzięki temu odpowiednie komórki mogą przenikać do tkanek Gdzie występuje ten stan zapalny ale o tym również będzie na studiach Został nam jeszcze stres i tak postaram się w skrócie o nim powiedzieć na więc stres to jest reakcja psychologiczne i fizjologiczne organizmu na stres sorry A stresory to są czynniki albo bodźce które powodują zmianom funkcjonowania organizmu to znaczy one wywołują reakcję stresową troszkę to jest masło maślane ale no Wiecie o co chodzi it stresory zaburzają nam homeostazę jeśli chodzi o przykłady tych stresorów to mogą one być fizyczne czyli to będzie temperatura albo zimno albo gorąco także hałas choroba ból urazy fizyczne albo głód i są też stresory psychiczne czyli presja pośpiech zmiany w życiu trudności jakieś problemy stresory aktywują układ współczulnym a układ współczulny z kolei aktywuje rdzeń nadnerczy jeśli chodzi o taki krok po kroku Jak to się dzieje to najpierw nam pojawiają się stresory następnie one pobudzają podwzgórze a podwzgórze uwalnia kortykoliberyna czyli cnh cnh z kolei pobudza przysadkę mózgową przysadka uwalnia hormon adrenokortykotropowy następnie pobudzony zostaje rdzeń nadnerczy on wydziela adrenalinę i noradrenalinę i następnie mamy efekty działania tych hormonów czyli wzrost ciśnienia akcji serca oraz metabolizmu i również aktywowana jest kora nadnerczy w celu regulacji natężenia tej reakcji stresowej i to co wam opisałam to jest oś podwzgórze-przysadka-nadnercza i musimy też sobie trochę powiedzieć o tych hormonach o ich roli podczas reakcji stresowej podczas stresu a więc adrenalina działa Bardzo szybko one stymuluje glikogenoliza czyli glikogen będzie ulegał rozpadowi i będziemy mieć wzrost poziomu glukozy we krwi powoduje przyspieszony oddech rozszerza oskrzela i dzięki temu nasz organizm otrzymuje więcej tlenu zwiększa się akcja serca i ciśnienie rozszerzają się naczynia krwionośne w mózgu i w mięśniach szkieletowych i dzięki temu one są lepiej ukrwione a obkurczają się naczynia krwionośne w skórze i przestanę bladą skórę i też rozszerzają się źrenice bo Jak pamiętacie jest to hormon walki ucieczki a więc on nas przystosowuje do właśnie albo walki albo ucieczki i drugim hormonem jest kortyzol który reguluje przebieg i natężenie tej reakcji stresowej on zwiększa poziom glukozy we krwi i on stymuluje dokładniej glukoneogeneza o hamuje on stany zapalne i reakcje alergiczne Czyli po prostu spada nam odporność i wyróżniamy dwa rodzaje stresu czyli stres pozytywny i przewlekły negatywny długotrwały i Ten pierwszy jest pozytywny ponieważ on nas mobilizuje do działania działa motywująco OK natomiast stres długotrwały powoduje zaburzenia czynności psychicznych i fizjologicznych naszego organizmu i skutki długotrwałego stresu to skutki po prostu długotrwałego nadmiaru kortyzolu A jak wiecie już to on jest glikokortykosteroidem czyli będziemy mieć jakieś zaburzenia odporności długotrwała hiperglikemia niektóre nie jest korzystne ponieważ może prowadzić do rozwoju cukrzycy będzie też występował katabolizm białek i zanik mięśni uwalniane będą kwasy tłuszczowe Czyli będzie spadać masa ciała mogą się pojawić wrzody żołądka owrzodzenie żołądka ponieważ kortyzol zwiększa wydzielanie kwasu solnego w żołądku może się pojawić nadciśnienie tętnicze zaburzenia koncentracji i pamięci oraz depresja Myślę że nie będę was tutaj pouczać tak jak w podręcznikach jak sobie walczyć ze stresem bo mam nadzieję że Wiecie gdzie szukać pomocy i jeśli już to zrobię jakiś post na Instagramie o tym jakieś Tips ołówki także to chyba tyle na dzisiaj i dziękuję wam bardzo za oglądanie i do usłyszenia w następnym filmiku