11. Sınıf Sinir Sistemi Dersi Notları

Giriş

• 11. sınıf konularına başlanıyor.
• THT-AYT çalışanlar için de AYT konuları başlıyor.
• Sinir sistemi müfredatın ilk konusudur.

Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler

• Vücutta organları denetleyen ve düzenleyen üç sistem:
  • Sinir Sistemi
  • Endokrin Sistem
  • Duyu Organları
• Bu sistemlerin ortak adı: Denetleyici ve Düzenleyici Sistem.

Sinir Sistemi

• Sinir sistemi canlıların dış dünyayı algılamasına ve tepki vermesine yardımcı olur.
• Sinir sistemi sadece hayvanlarda bulunur.

Nöronlar ve Glialar

• İki ana hücre grubu:
  1. Nöronlar
     • Impuls iletimi sağlar.
  2. Glialar
     • Nöronları destekler, hayatta kalmalarını sağlar.

Nöron Yapısı

• Nöronun 3 ana kısmı:
  1. Hücre Gövdesi: Tipik bir hücre yapısına sahiptir.
  2. Dendritler: Kısa uzantılar, diğer nöronlardan uyarı alır.
  3. Akson: Uzun uzantı, uyarıyı bir sonraki nörona iletir.

Hücre Gövdesi

• Hücre zarı: Nörolemma.
• Sitoplazma: Nöroplasma.
• Bol miktarda organel, özellikle mitokondri ve granüllü endoplazmik retikulum bulunur.
  • Nisil Cisimcikleri: Granüllü endoplazmik retikulumların yoğun olduğu bölgeler.
  • Nörofibril: Nöronun hücre iskelet elemanı.

Uzantılar

• Dendritler: Uyarıyı alır ve iletir.
• Aksonlar: Uyarıyı taşır, mielin kılıfı ile hızlı iletimi sağlanır.

Mielin Kılıfı

• Akson üzerinde bulunan lipidçe zengin bir tabaka.
• Mielin kılıfı nöron tarafından üretilmez, özel glialar tarafından üretilir.
  • Oligodendrosit: Merkezi sinir sisteminde mielin kılıfı üretir.
  • Şıvan Hücreleri: Çevresel sinir sisteminde mielin kılıfı üretir.

Nöron Çeşitleri

• Görevlerine göre nöronlar:
  1. Duyu Nöronları: Duyu organlarından uyarıyı beyine taşır.
  2. Ara Nöronlar: Merkezi sinir sisteminde bulunur, uyarının değerlendirilmesini sağlar.
  3. Motor Nöronlar: Beyinden organlara emir ileten nöronlardır.

Nöronların İşlevleri ve Bozuklukları

• Lokal Anestezi: Duyu nöronunun görev yapmaması, uyuşturma etkisi.
• Felç: Ara nöronun çalışmaması, his kaybı.
• Botoks: Motor nöronun çalışmaması, kas hareketinin engellenmesi.

Sonuç

• Nöron yapısı ve çeşitleri hakkında temel bilgiler verildi.
• Bir sonraki videoda impuls iletimi ve nöronların çalışma şekli ele alınacak.