[Müzik] Merhaba gençlik şimdi ne yapıyoruz kaldığımız yerden devam ediyoruz en son ne demiştik kimyasal dengeye etki eden faktörler demiştik ve durmuştuk ÖSYM buradan son ik senedir soru getirdi dengeye etki eden faktörleri bir sözel şeklinde sordu bir de grafik üzerinde değerlendirdi yani Burası Aslında bizim için önemli kısımlardan biri hocam Peki ne demek istiyoruz burada dersek şöyle diyoruz bazen bir denge tepkimesine dışarıdan bir etki yapıldığında Anam durun Heh kalemi seçmemiş hiç de uyarmıyor musunuz hocam kalem seçilmedi diye şimdi dışarıdan bir etki yapıldığında Diyoruz ki bir madde miktarı arttı mı yoksa azaldı mı diye yorumlamak istiyoruz tamam mı Çünkü şöyle düşün bir terazi sistemin var bir dengen var dengeyi bir şeyle bozuyorsun yani denge bozuldu denge bozulunca eski haline gelmek için ne yapması lazım buradaki maddeleri diğer tarafa taşıyarak geri yeniden bir denge kurması lazım işte bu dengeyi nasıl yapıyor Kim kuruyor nasıl bir şekilde işleyeceğiz dersek karşımıza leat diye bir tane amca çıkıyor leat Kendi adını verdiği bir sistem kuruyor diyor ki eğer ki dengedeki bir sisteme dışarıdan bir müdahale yaparsan denge bu müdahaleye en az indirici şekilde hareket eder Ne demek yani girenlerin miktarı artarsa giren maddeler ürüne dönüşür geri sistem dengeye gelir ürünlerin miktarı artarsa ürünler girene dönüşür geri dengeye gelir ya da endotermik bir tepkimede sıcaklık artarsa sistem ürünlere kayar dengeye gelir gibi cümleler kuracak gelin bir bunları inceleyelim ne demek istiyoruz yani şöyle diyoruz leet diyor ki dengedeki bir sisteminde sıcaklık basınç ya da tepkimeye giren maddelerin derişimine herhangi bir dış etki yaptığında denge bu etkiyi en az indirici şekilde hareket eder ve yeniden denge kurulmasını sağlar O zaman dengeye kimler etki ediyor dersek hocam sıcaklık etki etti Derişim etki etti hacim etki etti ve basınç etki etmiş oldu gelin şimdi bunları ayrı ayrı incelemeye çalışalım ilk olarak sıcaklık etkisine bakalım diyecek ki sıcaklık değişimi denge tepkimesini Hocam bu tepkime endotermik mi yoksa ekzotermik mi buna göre etkileyecek ikisini farklı etkiliyor gençler o yüzden Bak Kural ezberlemeye gerek yok mantık ezberlemeye gerek yok Sadece Diyoruz ki Nasıl bir işlem yapıyoruz nasıl bir etki yapıyoruz bunu anlayınca hep hepsini uygulayabiliyor o yüzden ezberlemek Yok burada Diyoruz ki sıcaklık sabitinin sayısal de daha doğrusu sıcaklık diyoruz denge sabitinin sayısal değerini değiştiren tek faktör kimdir sıcaklıktır Denge sabiti kdy etkileyecek tek faktördür O yüzden burası aşırı önemli bir bölge olacak endotermik bir tepkimeye sıcaklık etki ederse ne olur şimdi bir tepkimede ısı nerede girenler bölgesinde a hocam endotermik mesela yaptığın etki diyelim ki sıcaklığı arttırmak olsun Burası arttı mı arttı Sen diyorsun ki terazi gibi düşün bu sistemi terazideki sistemin hangi bölgesini arttırdım girenler bölgesini o zaman giren maddeler ürünlere dönüşerek yeniden dengenin kurulmasını sağlar Aa hocam o zaman girenler azaldı ürünler arttı yorumunu getireceksin tamam mı Ya da endotermik bir tepkimede tam tersi sıcaklığını azaltsın ne olacaktı Bu sefer sistem tersine dönecekti girenler ürünlere dönecekti geri denge sağlanacaktı Yani sen giren bölgesi arttırırsan ürüne kayarsın ürün miktarı artar hocam ürün miktarını arttırsın girene Kayı giren miktarı artardı tamam mı bu şekilde hareket ettirmeye çalışacağız O halde ilk yorum şöyle gelecek denge sıcaklığı azaltıcı önünde hareket edecek hemen Şurayı temizleyelim tekrardan ne demek istiyoruz hocam şunun miktarı arttığı zaman sistem nereye kaydı ürünlere kaydı o zaman bundan x kadar harcanırken Bundan Ne oldu 2x kadar oluştu neden bundan x harcanıp bundan 2x x oluştu dersen de katsayısında 1 ise x harcanır 2 ise de 2x oluştuğunu söylemiş olursun Peki hocam tepkime sıcaklığı azaltmak için sıcaklığın olmadığı tarafa yani ürünler tarafına doğru hareket eder dedim Dedim ki Tamam peki burada ne olacak no gazının derişimi ne olacak artacak niye e Başlangıca göre bundan ne yaptın 2x kadar da arttırdım peki N2 4'ün miktarı ne olacak Derişim bu sefer azalacak Çünkü buradan da harcadım bilgisi geliyor peki sana şöyle söyleyecek ileri yöndeki Denge sabiti nasıl değişir yani burada biz hatırlıyorsanız bir KC den bahsediyorduk kc k ileri böl K geri değil miydi Şimdi ileri yönün tepkime hızı ne olacak hocam ileriye kaydırdım Aa o zaman burası arttı geri yöndeki ne olur sakın azalır deme niye sıcaklığın artması Endo ya da egzo fark etmez tepkimeyi hızlandıran bir detayı O yüzden Denge sabiti olan ileri yönlü de geri yönlü de arttırır fakat tepkimeyi ürünler yönüne doğru hareket ettirdiğin için ileri yönlü denge sabini daha fazla artırır Bu da seni KC dediğin denge sabitinin artmasına sebep olur O yüzden KC ii etkileyen tek faktör kimdir Arkadaşlar sıcaklıktır bunun sayısal değerini sıcaklık dışında hiçbir şey değiştirmez İster derişimle oyna ister basınçla oyna İster hacimle oyna Bunlar değiştirmiyor KC denge sabini değiştiren tek faktör sıcaklıktır bunu asama as asla unutmuyoruz Peki hocam grafiği nasıl olacak dersek şöyle bir şey diyoruz n24 ve no'yu ilk önce şöyle bir denge sisteminde göreceğim sıcaklıkla oynadığında şöyle parabolik azalma ya da parabolik artış oluyor Hocam ne demek parabolik şimdi İlerleyen zamanlarda göstereceğim bazı tepkimelerde şöyle bir görsel göreceğin birden şöyle azalma bak birden şöyle azalmalar ya da birden böyle artmalı artış ya da azalış olmaz sıcaklığın etkisinde sıcaklığın etkis İkisi de yavaş yavaş böyle parabolik bir artış ya da bir azalma oluyor şimdi girenleri harcadığım için bunun ne olması lazım azalması ürünleri oluşturduğum için bunun ne olması lazım artması lazım arttırdıktan Sonra tepkime şu noktadan yani T2 noktasından sonra tekrar dengeye ulaşıyor ve derişimler sabit oluyor burada sana şu yorum yaptırıyorlar diyorlar ki T1 anına kadar çizginin düz ilerlemesi ne demekti T1 Aa kadar tepkime dengede demektir O zaman şurada ileri yönlü tepkime hızı geri yönlü tepkime hızı nedir eşittir T1 anında bir etki yapıldığı anlamına gelir neden dengeyi bozdun demektir denge tekrar kurulabilmektedir hareket ettikten sonra T2 anına kadar gelir T2 anında yeniden denge kurulduğunu söylenir ve denge kurulduktan sonra derişimler tekrar sabit bir şekilde ilerlediğini söyler Peki hocam geldik egzo termik bir tepkime olsaydı ne ile karşılaşacaktır şöyle tepkimeyi gördüm enerji nerede ürünlerde Çünkü egzo termik yaptığım Etkin ne olsun sıcaklığı arttırmak olsun hocam sıcaklık arttı Tamam şimdi sıcaklık artarsa ürünleri artırdınız anlama gelir E nasıl kaydıracağı ürünlerdeki SO3 2x harcarsam katsayıyla bağlantılı o zaman bundan x kadar oluşturdum bundan x kadar oluşturdum cümlesini kurarım o halde bu mantığa göre SO3 derişimi ne olur azalır O2 derişimi artar so2 derişimi artar e aynı şekilde SO3 mol sayısı ne olur azalır o2'nin derişimi artar mol sayısı O da artar so2nin derişimi artar mol sayısı O da artar Anlaştık mı denge girenlere kayar ve tekrar sistem dengeye girir O zaman burada şöyle diyor sıcaklığı artırdığından denge sıcaklığı azaltıcı yönde hareket etti yani girenler yönünde kaydırdı tepkime sıcaklığını azaltmak için sıcaklığın olmadığı tarafa yani girenler tarafına doğru hareket ettiğini söyledi sonra SO3 gazının derişiminin azaldığını Çünkü burada bir harcanma olduğunu söyledin so2 ve O2 gazlarının derişimlerinin arttığını Çünkü burada Hatta Burası da 2x miş derişimlerinin arttığını Çünkü bunlardan oluşturduğunu söyledin ileri ve geri yönlü hız sabitleri K ileri böl K geri artar Fakat burada şöyle diyorsun hocam kcy incelerken K ileri böl K geri olduğunu biliyordum zaten sıcaklığı arttırmam ileri ve geri yönlü tepkime hızını arttırır yalnız burada şöyle bir şey var tepkimeyi geri yönüne kaydırıyoruz o zaman geri yönü hız arttı ileri de arttı fakat geri yönüne kaydırdığımda fazla arttı Bu yüzden kcn sayısal değeri azalmak zorunda kalır Tamam buraya çok dikkat et o halde Ne diyorsun ancak geri yönü daha çok artar Bu nedenle denge sabitinin sayısal değerinin azaldığını söylemiş olacağız burada da peki bunun grafiği nasıl olacak aynı Kural sana so2 O2 SO3 derişimleri vermiş T1 anına kadar düz çizgiyi gördüğüm için şu anda sistem dengede T1 anında dengeye bir etki yapılıyor E bir bakıyorum birden artmaya da azalma var mı Hiçbirinde yok O zaman şu anda sadece sıcaklıkla oynadığım bilgisi geliyor Peki hocam bunu harcayıp bunu azalttığımızda o zaman T2 de ne oldu yeniden denge kuruldu bu cümleyi de kurabileceği inşallah gençler Çünkü burası şöyle ezber yapacağım bir bölge değil endom ve ekzom buna göre karar ver sıcaklıkta nasıl bir etki yapıyordun grafiğini nasıl değiştiriyordum bizim için önemli olan bölgeler Sadece bunlar Peki hocam geldim diğer bir etkiye derişiminin etkisi hocam burada neden bahsedeceğim der ki bize laşet ilkesine göre dengedeki bir sisteme maddelerden bir in derişimi değişirse denge bu değişimi eski haline getirmek için girenler veya da ürünler yönüne doğru hareket edecek yani Yaptığım bu etkiyi en az indirgemek isteyecek O zaman diyorsun ki Derişim değiştiğinde denge sabitin sayısal değeri değişmez neden E bunu değiştirebilecek bir tane faktör vardı kimdi o sıcaklık sıcaklık dışında hiçbir şey denge sabitin sayısal değerini değiştirmeyecek e dedin ki devam ediyorum girenlere bir madde ekl sistem ürünlere hareket eder O zaman ürünlere bir madde eklenirse e sistem girenlere hareket eder Yani dengelemek için eklediğin yerin zıttına gidiyorsun veya da dengedeki bir sisteme bak çok dikkat et saf katı veya sıvının eklenmesi dengeni yönünü değiştirmez Ama burada sıvıda çok dikkat edin hacim değişimi olmadığı sürece tamam mı hacim değişimi olursa bu sefer Neyi etkilemiş oluyorsunuz burada mecburen derişimlerde oynuyorsunuz o zaman etkiler ama katıya ya da sıvıyı eklemen denge sabitinin herhangi bir tarafa doğru kaydırmaz Anlaştık mı peki o zaman sabit hacimde bir kapta gerçekleşen amonya denge tepkimesine Bir bakalım nasıl bir şey şöyle bir mantıktan bahsediyorsun Hatta ilk bakalım kimi eklemiş N2 gazı eklemiş bak dengede olan sisteme diyorsun ki N2 gazının miktarını arttırıyorum buradan ekledim şimdi olay şu hocam buradan ne kadar eklendi atıyorum a kadar eklendi Ee sistem nereye doğru hareket etmek isteyecek girenler arttığı için ürünleri hareket edecek ürünleri hareket ederse bu eklendikten sonra bundan x kadar harcarım bundan 3x kadar harcarım bundan da 2x kadar oluşturmuş olurum şimdi cümlelerime çok dikkat edin gençler başlangıçta bundan ekledi Derişim arttı Daha sonra bir miktar azaldı ama eklediğin kadar azalmaz buna çok dikkat edin O yüzden n2n derişimi Ne oldu derse arttı dersin hocam mol sayısı ne oldu arttı dersin Ama hocam harcanıyor şöyle düşün sallıyorum bundan 5 mol ekliyorsa 0,1 mol harcarsın veya da 0,2 molünü harcarsın anlaştık mı yani eklediğin şey çok daha fazladır O yüzden azot gazının mol sayısı arttı hocam derişimi O da arttı ikisini arttı Yorum mu gelir Peki hidrojen gazından ekleme yok E sadece bundan harcıyorsun o zaman hidrojen gazının mol sayısı ne oldu dersen azaldı derişimi Ne oldu E ona da azaldı yorumunu getireceğim e tepkimeyi ürünlere döndürdüm e 3'te ne yaptın sadece oluşturdun değil mi o zaman hem mol sayısını hem de kimini değiştirmiş oldun bunun derişimini arttırmış oldun Anlaştık mı peki sana diyecek ki bu tepkimenin denge sabitinde ne yaptın hiçbir şey yapmadım Niye denge sabitini değiştiren bir tane Detay var Onun da adı neydi sıcaklık neı o zaman buradaki mantığa göre şöyle diyorum n2n derişimi anlık artar sonra bir miktar azalarak dengeye gelir hidrojen gazının miktarı azalır nh3ün derişimi artar denge ürünler yönüne hareket eder ileri ve geri yönündeki hızlar artar ikisini arttırıyordu Peki denge sabitinin sayısal değeri değişmez Anlaştık mı Gençler burası çok önemli bir bölge Peki şöyle bir şey grafiğini nasıl göreceğim sistem dengedeyim bir sistemi kime ekledim azot gazı bak bir şeyi ekledi isen anında birden küt diye bir çıkıyor herhangi birisi bir anda çıktıysa Bu şunu gösterir ortam azot gazı ilavesi oldu sonra bunlar azalıyor ama şuraya Baksanıza azalıyor da eski haline dönebiliyor mu dönemiyor o yüzden azot gazının derişimi arttı mol sayısi arttı yorumunu yapmak zorunda kalıyor Peki hidrojen gazını direkt azaltmış o zaman bak parabolik azalma azot gazını arttırmış parabolik artma O halde bak sıcaklıkta her şeyi parabolik görürken ekleme çıkartmalara şöyle diyorsun kimden ekledi isse onun birden arttığını ya da çeke de bilirdim onun birden azaldığını ığını görürsün birden artış ve birden azalış görürsen bir maddede o zaman bundan eklediğini ya da çıkarttığını ifade etmiş olacak mevzu Bu kadar basit gençler Peki gelelim şimdi bu sefer ne yapalım hidrojen gazını ortamdan uzaklaştırdım ne yapacağız Hocam bunu ortamdan çektim ne kadar - a kadar çektim Tamam bunu çekince Sistem geri bunun miktarını arttırmak için kime hareket eder girenler yönüne doğru hareket eder girenler yönüne doğru hareket etmesi demek bunun - 2x harcanıp bunun + 3x oluşması bunun da + x oluşması Kural gene aynı çektiğin madde oluşturduğun maddeden çok daha fazladır O yüzden dersin ki bu sistemde hidrojen gazının mol saysi azalır Derişim O da azalır Ama hocam artmıyor mu artsa da eski haline gelemiyor Tamam hem Derişim hem mol sayısı azalıyor azot gazının mol sayısı arttı hocam derişimi arttı hocam nh3ün mol sayısı azaldı derişimi azaldı yorumları gelir denge girenler yönüne kaydı denge sayısın sabitinin sayısal değeri değişmedi niye bunu değiştirebilecek bir tane faktör var Onun da adı kimmiş kimdi sıcaklık Onun dışında hiçbir şey burayı etkilemeyecek şimdi Gel gelelim Yorumlara bak hidrojen gazının anlık olarak derişimi azalır Daha sonra bir miktar artarak geri dengeye ulaştırıyor n2n derişimi olacak hocam arttı nh3ün derişimi azaldı dengeyi girenler yönüne kaydırdım ileri ve geri yönündeki hız sabitleri azalt Çünkü ortamda madde çektin denge sabitinin sayısal değerini değiştirmedi grafikte Neyi göreceksin şöyle sistem dengede dururken kime etki ettim hidrojen ortamdan çektim bak ortamdan çekince küt diye düştü Sonra dengeye gelebilmek için + 3x dedim ya oluşturdum oluşturdum ama bak eski haline ulaşabiliyor mu eski haline ulaşamadı o yüzden derişimi Başlangıca göre azaldı yorumunu yapmak zorundasın Tamam mı peki n2den oluşturdum arttı nhan harcadım azaldı daha sonra T2 anında Sistem tekrar dengeye oturdu bak yavaş yavaş artık mantığını oturtuyor a hocam çektiğim azaldı eklediğim arttı daha sonra bunu azaltıcı yönde hareket etti şeklinde cümleler kurabileceğim Peki geldim şimdi basınç ve hacimle oynarsam neler değişecek demeye Bundaki olay da şu Biz her şey sıvı çözelti ya da gaz formu üzerinden kuruyoruz yani molarite eştir M BV diye düşünsem dedi ki sana kabın hacmini azaltıyorum ya da kaba su ekliyorum derişimini azaltıyorum hacmi azaldığı zaman derişiminin ne olduğunu söylersin bir anda arttığını söylersin değil mi zıtlık ikisi bak burayla oynamıyorsun Çünkü ya da tam tersi hacmini arttırdığımız aldığını söylersin o zaman verilen yapının yorumlamasını yapacağız bak şimdi çok önemli bir hacim azalırsa hacim azalırsa hacim azalırsa Derişim ne oluyor artıyor kimin derişimi artar bütün hepsinin mesela gaz fazında gerçekleşiyorsa bütün gazların derişimi bir anda ne olur artmaya başlar Daha sonra sistemin artan derişimini geri azaltmak isteyeceğim ama hocam hepsini arttırdım bu sefer şuna bakıyorsun hocam girenlerin mol sayısı Bir de ürünlerin mol sayısına bakarsın kiminki Daha fazlaysa diyorsun ki hocam burada Normalde Derişim arttı ya ben az olan tarafa kayayım kimin mol sayi azsa az olan tarafa doğru sistem hareket eder Ve tekrar dengenin gelmesi sağlanır Peki hocam tam tersi olsa hacim artarsa bu sefer hacim arttığında Ne yapıyorsun derişimler azaldı kimin derişimi azaldı bütün gazların bütün gazların derişimi kütür kütür kütür düştü daha sonra sistem azalan bu etkiyi arttırmak için gaz mol sayısı fazla olan yöne doğru hareket etmek isteyecek tamam mı hangi tarafta azsa o tarafa doğru hareket edeceksin devam edelim hocam gaz fazında sabit sıcaklık gerçekleşen tepkimelerde toplam basınçta arttırılabilir ya da azaltılabilir aynı gr an O hapşur gene gençler Demek ki bu seneki sınav sorusu da dengeyi etkil eden faktörlerden gelecek Hatta Derişim etkisinden gelecek de diyebiliriz totemim yazdık buraya da şimdi toplam basınç iki şekilde değiştirilebilir bir kap hacmini arttırma ya da azaltma yapabilirsin ya da sistemin sabit sıcaklık altında inert yani tepkime ve bir gaz eklenebilir çıkartılabilir Peki hocam gelelim bunun yorumlarını görelim şu anda bunda hiçbir şey anlamadım normaldir bu sana şöyle bir tepkime veriyor verdiği tepkimede hacim azalır hemen bir bakalım molarite eş nv diyoruz aşırı dikkat edin Şimdi bak burası çok önemli hacim azalırsa Derişim Ne oldu arttı hocam kimin derişimi arttı azot gazının arttı hidrojeni arttı nh3ün arttı kütür kütür kütür önce hepsinin derişimi artar burada duralım şimdi artan bu derişimi geri azaltmak isteyeceğim hocam buraya baktığım zaman 1 mol burada 3 mol burada Toplamda 4 mol gaz var mı var peki burada kaç mol var 2 mol gaz var mı var Şimdi mantıken artan miktarı geri azaltmak istiyorum o zaman neyi düşünürsün gaz mol sayısi kimde azsa sistem oraya kayar e kimde az hocam ürün Nerede o zaman sistemin ürünlere kaymasını beklersin ürünlere kayması demek bunlar - x harcamak bundan - 3x harcamak bundan + 2x oluşturmak demektir dur bitmedi olay şimdi yorumlar geliyor sana diyecek ki hocam azot gazının derişimi ne olur şimdi kafadan şöyle diyeceksin a azalır diyemezsin niye Derişim başlangıçta üçünün de arttı hocam bunların azalır ama eski haline gelemiyim artar hidrojen gazının derişimi artar nh3ün derişimi artar hepsi artar yapacak hiçbir şey yok buna ama çok dikkat et Şimdi hocam Derişim artıyor da bundan harcıyorum Onan oluşturuyorum ya mol sayesi ne olur azalır a Nasıl yani azot gazının bak cümleme Dikkat et azot gazın mol sayısı azalır ama derişimi artar hidrojen gazının mol sayısı azalır ama derişimi artar NS iün hem mesi hem derişimi artar diyorsun hocam Ne kadar ilginç bir olay Şimdi de grafik üzerinde bir değerlendireceğiz Bak şöyle diyor hacim arttı benim hacimdeki tanecik sayısı ve gaz basıncın ne olacağını Göce azaldım azalan basıncı biz geri arttırmak için sisteme gaz mesi fazla olan yöne dur hacim artarsa tam tersini yapmış hacim azalırsa yapmışız gençler dur Şurayı değiştirelim yorum tam zıttına gelecek hacim azalırsa yapmışız Biz azalırsa yanlışı koymuşum Tamam o zaman Yo doğru yapmışım ben burada yanlış uyguladım durun durun durun doğru yapmışım ben burada yanlış uygulamış soru doğru Ben yanlış uyguluyorum hemen Şurayı değiştirelim Şurayı sileyim şimdi geldim ikinci şekilde anlatmaya hacim artarsa molarite eşittir n b v hocam hacim artarsa diyor Ben azalır Say iı yapmışım hacim artarsa Derişim Ne oldu azaldı kimin derişimi azaldı Bu adamın K azaldı Bu adamın K azaldı Bu adamın azaldı azalan da ne demiştik şurada 4 mol gaz var burada 2 mol gaz var Derişim azalıyorsa azalan derişimi arttırmak için bu sefer gaz mol sayesi fazla olan yöne doğru yani girenler yönüne doğru hareket ettin dedin ki Tamam peki hocam burası normalde ne olacaktı - 2x harcadım buradan + 3x oluşturdum buradan + x kadar oluşturdum güzel bu sefer diyorsun ki Derişim azaldı Derişim azaldı Derişim azaldı fakat mol sayısı arttı mol sayısı arttı mol sayısı azaldı yorumları geliyor şimdi geldik Geri sisteme ne diyoruz birim hacimdeki tcik sayısı ve gaz basıncını azalt hepsi azaldı azalan basıncı arttırmak için sistem mesi fazla olan yöne yani giren hareket ettin dedin ki Tamam tüm gazların derişimi ne olur azalır Bak bütün gazların derişimi azalır ki grafiğe bir bakın küt küt küt üçüne de etki ettin Eğer ki üçüne de etki ediyorsan zaten ya hacimle ya basınçla oynadığın anlama gelir üçüne de etki etmişin hocam azot ve Hidrojen gazı mol sayısı ne olur artar Çünkü girenlere kaydırı musun Bak mol sayısı artar nh3 gazın mol sayesi azalır güzel her iki yöndeki tepkime hızı azalır KC değeri değişmez fakat geldik Derişim ifadelerine bak azot gazı azaldı sonu arttı ama eski halde ne olmadı ulaşamadı N2 gazının miktarı azaldı arttı ama burada biraz grafik kaymış gene de eski haline ulaşamadığını söyleyeceğim Burası azaldı ve azaldı O halde şöyle diyorsun azot gazının derişimi azalır mol sayısı artar hidrojen gazının derişimi azalır ama mol sayısı artar hocam nh3ün derişimi azalır bunun mol sesi de azalır şeklinde yorum gelmiş oluyor çok sağlam bir yorum durumdur gençler basınç etkisine ya da haz cm etkisine çok dikkat etmiş olacağız Peki hocam sistemi bozalım bu sefer diyor ki sistemde sabit hacimli kaba inert bir gaz eklenirse ne olur şimdi hocam Hacim ne burada sabit hacmi hiçbir şekilde oyn atmıyorsun inert bir gaz ekleme ya da çıkartma Neyi değiştir ki hocam değiştirmez bak hacmi de oynatamıyor tepkimeye de dokunmadın hiçbir şeye dokunmadın o zaman dengeye dokunamazsın ki Anlaştık mı Bak sabit hacimli bir kabın içerisine inert bir gaz mesela helyum gazı neon gazı Argon gazı tepkime vermeyecek bir gaz gönderiyor e Hocam adam tepkime vermiyor hacmi değiştiremiyor E ne yapıyor sadece kabın toplam basıncını arttırıyor arttırırsın bu beni ilgilendirmez ki bu yüzden şöyle diyorsun inert bir gaz eklenirse inert bir gaz olduğu için dengedeki gazlarla tepkime vermiyor Başka toplam basınç artar ancak kısmi basınçları değişmez bunların kine dokunamazsın başka dengedeki gazların mo sayısı değişmez dengedeki gazların derişimi değişmez bunları etki edemeyeceğiz gençler Peki başka bir tane notumuz geliyor gaz fazında gerçekleşen bir tepkime gördüm hocam şöyle bir tepkime var diyor ki girenler ve ürünlerdeki toplam gaz M sayesi Eğer ki eşitse hacmi arttırma ya da azaltma herhangi bir gazın kısmi basıncını eşit oranda etkileyeceğinden ileri ve geri yönündeki tepkime hızları aynı değişir Mesela sana şöyle bir yorum yapıyor diyor ki molarite eşittir n BV diyelim tamam Hatta bir bakalım yorum yapmış mıyız Eee hacmini küçültür bak hacim küçülürse Derişim ne olur artar kimin derişimi arttı hidrojeni arttı klorun kki arttı hinki arttı güzel artan bu etkiyi azaltmak istiyorum gaz mol sayısı az olan yöne döneceğim de hocam girenlerde de ürünlerde de eşit gaz mol sayısı var o zaman hiçbir yeri hareket etmez O halde hidrojen gazının derişimi Ne oldu arttı klorun derişimi arttı h Derişim arttı Ama hiçbir mol ses değişmedi niye herhangi bir yöne doğru hareketlenme sağlanmadı O halde bunun grafiğini şöyle görmem lazım hiçbirisinin mol sayısının değişmediğini göreceğim güzel Derişim azaldığı Pardon hacim azaldığı için Derişim arttı küt küt küt üçün de arttı daha sonra tekrar sabit kaldığını göreceğim tamam buraya çok dikkat edin çünkü kayabek edebileceğim herhangi bir bölge Maalesef ki yok Peki devam ediyorum burası yıldızlıdır Bak bunun ilgili çok soru gelir bu bir tuzak sorudur aşırı bir derecede dikkat edin nasıl bir şey tepkimede yer alan maddelerden sadece birisi gaz fazında diğerleri katı ya da sıvıysa dengeyi sadece gaz fazında olanlar etkiler Nasıl yani hocam adam katı Bu da katı Bu da gaz bir tane gaz var şimdi şöyle bir yorum getiriyorsun katının etkilenmesi eklenmesi denge yörü değiştir mi değiştirmez hocam istersen Kalsiyum karbonat tekli istersen kalsiyum oksit denge hiçbir yere hareket etmez denges sistemini bir tek gazın artması ya da azalması bozulup eski haline getirmesini sağlar şimdi Yorum Şu kaba bir miktar karbondioksit gazı ekliyorum dedim ki nerede karbondioksit gazı ürünlerde Hocam bu arttığı zaman dengeyi bozdu geri sistemin dengeye gelmesi için Bu sistemin girenlere doğru hareket etmesi lazım girenlere hareket etmesi için - x harcanır - x harcanır + x kadar oluşur mu oluştu Şimdi bak grafik üzerinde bir yorumlayalım diyorum ki Derişim nerede hocam kalsiyum Karbonun derişimi Zaten yoktur kalsiyum oksit sabit burada Derişim ifade eden bir tane gaz var o da karbondioksit yaptığın etki bunun derişimi küt diye bir anda artırdı geri eski haline dönmek istiyorum hocam yalnız dengede bir tek karbondioksit var karbondioksitin tekrar dengeye gelebilmesi için derişimin geri eski haline gerekiyor Başka ifaden yok o yüzden karbondioksit gazı eklediğin anda şu cümleyi kurarsın hocam eklediğim ad msi arttı Tamam cepte problem yok fakat Derişim artar diyemez geri eski haline gelir değişmez Çünkü Derişim değişirse denge olmaz Mesela bu tepkime için denge sabitti yazmak isteseydim KC eşittir Hocam bu Yazılmıyor bu yazılmıyor bir tek bu yazılıyor o zaman 1 B karbondioksitin derişimi demiyor muyduk hocam dengede bir tek karbondioksit var o zaman bunun derişimi artarsa dengeyi bozdun geri eski haline gelmesi için dengenin geri eski haline getirmen lazım Peki hocam şunun mol sayısı bu azalır Bunlar tepkimeye girdi döndü Çünkü bunun mol sayısı artar bunda problem yok Bak mol sayısı arttı mol sayısı arttı mol sayısı gene arttı ekledin Çünkü fakat yaptığın etkiyi en az endirce şekilde hareket ettiğinden dolayı Neyi değişmeyecek diyorsun Bunun derişiminin değişmeyeceğini söylemiş oluyoruz ki zaten mol sesi detaylarında bak mol saysi arttı mol sayısı azaldı mol saysı çıktı Sonra azalma sistemini uygulamış olacaksınız Burası da tuzaklı olan sistemdir çok fazla Sorulur buraya da dikkat edin hocam geldik son kısımlara yani katalizörün dengeye etkisini incelemek istiyorum Nasıl bir şeyden bahsedeceğim şu katalizör ileri ve geri tepkimenin aktifleşme enerjisini düşürür bak aktifleşme enerjisini düşürüyor ileri ve geri tepkimenin hızını eşit oranda etkiler ikisini de eşit oranda etkiler tepkimenin daha hızlı dengeye gelmesini sağlar pama denge sabitin KC değerini değiştiremez bunu bir tek sıcaklık değiştiriyor tepkime verimini değiştiremez tepkime yönünü değiştiremez girenleri ürüne ürünleri girene çeviremez sadece ne yapabilir tepkime hızlandırır gençler başka bir numarası yok Bak katalizör olmadan bir denge sistemini düşündüğünde kator olursa bunu sadece geriye çekiyor Yani bu tepkimenin daha hızlı dengeye gelmesini sağlıyor Onun dışında hiçbir yöne hareket ettirmiyor hiçbir maddenin mesini ya da derişimini etkilemiyor Evet gençler Böylelikle ne yaptık sıvı çözelti dengesi kısmını bitirdik şimdi denge konusu Ben normalde 3 bölgede inceliyorum Normalde sıvı çözelti dengesi daha sonra asit baz dengesi çözünürlük dengesi şimdi şu ikisi kaldı sıvı çözelti dengesini bitirdik burada sizden isteyeceğim ilk önce buradaki testleri çözmeniz Daha sonra da soru Bankasına geçmeniz Bu ikisini halledip denge konusuna böyle güçlü bir şekilde gidersek şu iki konud da birbirini çok benzeri yani eee asit baz dengesiyle sıvı Ee çözünürlük dengesi birbirin neredeyse aynısı bunları çok rahat halledebilirsin ama buranın testini çözmeden asla geçmek yok o zaman gençler Bir sonraki dersimizde tekrardan görüşmek üzere hoşça kalın