Selam dostum kanalıma hoş geldin yepyeni bir seriyle karşındayım. Emek hocam ya ne bu havalar çok havalı bir şeye başlıyoruz. Eee ne yapacağız hocam?
10 günde dil bilgisini öğreneceğiz. 10 günde dil bilgisi kampının birinci günüyle birlikteyiz. Hocam ya ben şu an çok heyecanlandım.
Ben de çok heyecanlıyım niye biliyor musun? Hani eğer futbola meraklı biriysen Real Madrid ve Barcelona'yı duymuşsundur. Bu takımların özelliği nedir?
Gol atmak gibi zor bir şeyi çok kolay gösterirler. Böyle Benzamay'ı, Neymar'ı falan izlediğin zaman, artık Lewandowski var tabii. Bunları izlediğin zaman dersin ki, bu ne ya ben de bu golü atardım dersin. Neden? Çünkü profesyonel oldukları için sana o golü çok kolay gösterirler.
Sen de izlerken dersin ki, vay be ben de atardım. Halbuki öyle bir şey yok. Dil bilgisi de öyle bir şeydir.
Gol atmak gibidir. Bu sene sınavda 7-8 tane sorumuz var. Dışarıdan bakınca çok kolay göstereceğim sana. Dil bilgisi çok zor bir konudur. Ama ben sana...
Lewandowski'nin golleri gibi kolay göstereceğim. Senden tek istediğim şu, videoyu izledikten sonra gün gün izleyeceksin ya bu videoları, her gün mutlaka en az 100 tane soru çözmeni istiyorum. İlk videomuz ses bilgisiyle ilgili olacak. Ses bilgisiyle ilgili ne bilmen gerekiyorsa, sınava hazırlanan bir insanın neleri aklında tutması gerekiyorsa, her şeyi sana anlatacağım, bol bol örneklerle göstereceğim. Senden istediğim de...
Gidip bununla ilgili soru çözmen. Sonra yorumlara gel soruyu çözebiliyor musun çözemiyor musun? Birazcık konuşalım dertleşelim dostum.
O zaman hızlı bir şekilde videoya geçelim mi? 10 günde dil bilgisi kampının ilk günü başlasın mı? Başlasın hocam.
O zaman ne yapıyoruz? İlk önce bu havalı gözlüğü çıkarıyoruz. Yerine bu gözlüğü takıyoruz. Başlıyoruz. Geldim hocam 10 günde dil bilgisi kampı.
Neredeyiz hocam? Birinci gündeyiz. Haydi bismillah. Başladım ses olayları. Emek hocam ses olayları deyince benim aklıma ne gelir?
Öncelikle sen sesin ne olduğunu bilmelisin. Hocam ses dediğimiz nedir? Hani biz yazı yazarken alfabedeki harfleri kullanmıyor muyuz?
Aslında bizim kullandığımız her bir harf bizim ağzımızdan çıkan bir sestir dostum. O zaman hocam ses olayları da bizim ağzımızdan çıkan seslerin gösterildiği harflerin işte türemesidir, düşmesidir, yumuşamasıdır, hoplamasıdır, zıplamasıdır. Çok çok çok basit şeylerdir. Mantığını kavrayalım.
Tamam hocam ünlü düşmesi senin karşına hece düşmesi şeklinde de çıkabilir. Nasıl ya hocam? Hece düşmesi şimdi sen bir hece oluştururken mutlaka bir ünlü harfinde olması gerekmiyor mu?
Gerekiyor. Örnek veriyorum bak ünlü derken hop ne yaptım? İki hece bak iki tane ne var? Ünlü harf var. Görüyorsun bak ünlü düşmesi yerine ses yitimi derse korkma.
Burayı sileyim birazcık. Çok güzel. Ünlü düşmesinin diğer ismi. hece düşmesidir.
Çünkü bak ben biliyorum ki bir hecenin oluşması için mutlaka ünlü bir harfin de olması gerekir. Yani orada ünlü harf düşünce hece düşmüş oluyor doğal olarak. Tamam hocam peki ünlü düşmesi, hece düşmesi başka ne şekilde sorabilir?
Sana ses yitimi diye de sorabilir. İşte ses yitimi diye bir şey görürsen işte kağıdı kalemi fırlatıp Allah kahretsin böyle sınavı falan deme. O zaman ses yitimi neymiş?
Ünlü düşmesinin aynısıymış. Peki Emek hocam, ünlü düşmesi hangi durumlarda olabilir? Bir sözcük türerken olabilir. Hocam türemesi ne demek? Yapım eki alması demek değil mi?
Biz nasıl türetiyorduk bir sözcüğü? Yapım eki varsa yeni bir şey yapıyorsa o zaman yeni bir şey türüyordu. Değil mi?
Bak türeme. Tamam. Hocam o zaman yapım eki alıyorsa türel türerken ünlü düşmesi olabilir. Birleşik sözcük olurken olabilir. Yardımcı sözcük gelirken olabilir.
Hani var diye benim yardımcı eylemlerim etmek, eylemek, olmak, kılmak, buyurmak. Tamam hocam. Bir de ikinci hecede ünlü düşmesi.
olabilirmiş. O zaman gel şu türekenden başlayalım. Başladım hocam. Türerken.
Hocam sözcüğün yapım eki alırken ünlüsünü kaybetmesi midir? Evet. Bak unutma.
Sözcük yapım eki alacak. Yapım eki aldıktan sonra da bir ünlüsünü kaybedecek. Tamam.
Sarardı. Hocam ya ben bunu artık tiksindim. Herkesten duyuyorum. Sarar. Sararmanın kökü sarıdır değil mi?
Evet. Bak şuradaki ı'nın düştüğünü görüyorsun. Hocam beslemek Aslında bu besilemektir değil mi? Bak besi hayvancılığı değil mi? Bak tarım ve hayvancılıkta besi hayvancılığı vardır.
Bak beslemek, besilemek. Lale benim yapım ekidir. Bir yerde lale eki varsa zaten muhtemelen ünlü düşmesi var demektir. Bak beslemenin kökü ne?
Besi, besilemek. Görüyorsun buradaki i düşmüş. Karardı.
Hocam karardı. Karadan gelmez mi? Evet. Aslında kara ardı değil mi? Bak buradaki a ne olmuş?
Düşmüş. Yapım eki geldikten sonra bir ünlü kaybetmiş. Ünlü düşmesi. Hece düşmesi. Diğer adı ne hocam?
Ses yitimi. Süprüntü. Aslında bunun kökü süpürüntü değil mi?
Bak ü düşmüş. Buyruk. Bunun kökü buyurmak değil mi hocam? U düşmüş.
Sıyırık. Bunun kökü sıyırmak değil mi hocam? I düşmüş. İlerledi.
Aslında bunun kökü ileriledi değil mi? Bak şöyle. İ-le. Bak görüyor musun? Aslında bu ileri.
Hocam iyi düşmüş. Çevreniz. Aslında çevirden gelmez mi? Çevirmek.
Çevir. Bak iyi düşmüş hocam. Harikasın.
Bak şu ikisine çok dikkat et. Yanlış ve yalnız. Bak yanılmaktan yanlıştır. Yalından yalnızdır. Ne olmuş?
I düşmüş değil mi dostum? Devrik. Hocam devirden gelmez mi? Bak devir.
Aynen. Bak buradaki i ne olmuş? Düşmüş.
Kavşak. Kavuşaktan gelir. Bak. Aklına kötü şeyler gelmesin.
Kavuşak dedim. Başka bir şey demedim. Pislik yapıyorsun sonra yorumlarda. Görmüyorum sanma.
Neyse kavşak. Bak tamam mı? Kavuşaktan gelir.
E hocam U düşmüş. İçerledi. Bak bu çok güzel bir örnek. Aslında bunun kökü ne? İçerilemek.
Bak içerledi. İ düşmüş. Yumurtladı. Aslında bak bunun kökü ne? Yumurta.
Değil mi? Yumurtaladı. Bak buradaki A ne olmuş?
Düşmüş. Aslında yumurtaladı. Yumurtladı olmuş.
Bak oradaki A düşmüş. Bu örnekleri aklında tut. Sana sorarlarsa muhtemelen bu örnekleri sorarlar.
Bu örnekler genelde öğrencilerin böyle karıştırdığı örneklerdir. Aman dikkat et dostum. Bak türerken ünlü düşmesi budur. Bir yapım eki olacak.
Yapım eki geldikten sonra ünlü ne olacak? Düşecek dostum. Bu kadar basit. Sana bir tane metin verecek.
Yukarıdaki metinde hangi ses olayı yoktur diyecek. 4 tane ses olayı bulduracak sana. Bir tanesini bulduramayacak.
Yani bir soru da... Aslında sana 5 tane ses olayı sormuş olacak. O yüzden bu konu çok önemli.
Hece düşmesi de çıkma ihtimali olan bir şey. O zaman hadi gel ikinci kısma geçelim. Geldim hocam. Şimdi birleşik sözcük olurken ünlü düşmesi. İlkini hallettik.
Şimdi neredeyiz? Aha buradayız. Tamam. Hocam birleşik sözcük olurken ünlü düşmesi nasıl olur? Örnek veriyorum.
Nasıl? Bak ne asıl? Niçin? Ne için?
Sütlü aç. Sütlü aş. Kahve altı. Bak kahve altı.
Cuma ertesi, Cuma ertesi. Burada, bak bu arada, şurada şu arada, orada o arada. Hocam bak şu sütlacı kahvaltıyı, cumartesiyi yani benim nenem de yapar. Ama bak nasıl, niçin, burada, şurada, orada.
Bak bu sözcüklerde de bir ünlü düşmesi olduğunu aklında tut. Bak burada, aslında bu arada, bak ağ düşmüş. Şurada, şu arada, bak ağ düşmüş. Orada, o arada, bak ağ düşmüş.
Bunlara dikkat et. Bunlara dikkat et. Geçen bir denemeyi inceledim.
Şurada çıkmıştı. İşte bir tane soru vermiş. Koskocaman bir soru.
Bir paragraf. Yukarıda verilen metinde işte aşağıdaki ses olaylarından hangisinin örneği bulunmamaktadır. Metinde şurada diye bir ifade vardı.
Ve onu ünlü düşmesi olarak kabul etmişti. Yani öğrencinin bunu fark etmesi, görmesi çok zordur. Ama artık ne yapacaksın?
Sen bunu fark edeceksin. O zaman gel şimdi yardımcı sözcük gelirken nasıl oluyormuş. Bir ona bakalım.
Geldim. Zehretti. Devretti, seyretti, kaydetti, kayboldum.
Hocam bak önce ben yardımcı sözcükleri bir bileyim. Etmek, eylemek, olmak, kılmak, buyurmak bunlar benim yardımcı eylemlerim değil mi? Tamam hocam bak şunu şurada inceleyelim. Bunun kökü nedir hocam?
Zehir etmek değil mi? Bak zehir etti derken benim şu zehirdeki i düşmüş mü? Düşmüş.
Bir ses olayı olduğu için bitişik mi yazılmış? Yazılmış yardımcı eylemle kurulan sözcüklerde bir ses olayı olursa mutlaka bitişik yazarsın. Örnek veriyorum bak fark etti dediğim zaman fark etti dediğim zaman herhangi bir ses olayı var mı? Yok ayrı yazdım ama zehir etti dediğim zaman bak buradaki i düşmüş yani bir ünlü düşmesi olmuş. Nasıl yazdım?
Bitişik yazdım. Hocam devretti ya hocam bu devir etti değil mi? Bak normalde bu nedir?
Devir etti. Bak buradaki i ne olmuş? Düşmüş. Seyretti.
Hocam normalde bu nedir? Seyir etti. Bak buradaki i düşmüş.
Kaydetti. Aslında nedir bu? Kayıt etti.
Kayboldum. Bak mantığını anladın. Şükrettim.
Aslında nedir bak? Şükür ettim. Sabrettim.
Aslında nedir? Sabır ettim. Bak ı düşmüş.
Haps oldu. Aslında nedir bu? Hapis oldu.
Bak buradaki i ne oldu? Düştü. O zaman bak etmek, eylemek, olmak, kılmak, buyurmak, yardımcı... Eylem kullandığım zaman bakıyorum bir ünlü düşmesi var.
Nasıl yazacağım? Birleşik yazacağım. Bak bu yazım kurallarında da karşımıza çok çıkıyor. Bunu da bir tekrar etmiş olalım.
Görüyorsun bak burada bir ünlü düşmesi var. Zehir etmek, zehir etmek, iyi düşmüş. Devir etmek, devretmek, iyi düşmüş.
Seyir etmek, bak iyi düşmüş. Kayıt etmek, ı düşmüş. Kayıp olmak, şükretmek, hapsetmek, sabretmek. Bak bunların hepsi yardımcı sözcük gelirken ünlü düşmesine...
uğrayan sözcüklerdir. Hocam kaldı. İkinci hecede düşmek. Hocam o nasıl oluyor?
Gel şimdi hemen onu da inceleyelim. Aha! Geldik şimdi ikinci hecede.
Hocam ikinci hecede bir ünlü düşecek. Tamam pratikte çok kolay. Hocam burnu, omzu, göğsü, metni, fikri, zihni, aklı, karnı.
Haydi hocam bir tanesini seç. Bir incele bakalım. Tamam.
Metni. Al bunu buraya. Hocam normalde bu nedir?
Metin değil mi? Bak metini yani metni diyoruz. İşte okuduğu metni çok güzel okudu. Okuduğu metini çok iyi okudu değil mi? Bak metni derken buradaki i düşmüş mü?
Düşmüş. Bak ikinci hecede bir düşme oldu. Metniye dönüştü mü?
Dönüştü. Bak fikri. Bunun kökü nedir hocam?
Fikiri. Hocam fikri derken şuradaki i düşmüş mü? Düşmüş.
Zihni derken bak zihini. Zihini. Şuradaki iyi düşmüş mü? Düşmüş.
Karnı derken? Karnı değil mi? Bak karnı acıktı. Bak düşürüyoruz buradaki ünlü ne olmuş? Düşmüş.
Burnu derken? Burunu. Aha bak bu düşmüş.
Bu arada mouse ile yazıyorum. Bir tane tablet sipariş ettim ama hala gelmedi. Bir yandan da kampı geciktirmek istemedim.
O yüzden 1-2 videoda böyle mouse ile yazacağım. İdare edin. Tabletimiz gelmek üzere. Tablet gelince böyle kalem kağıt edasıyla yazacağım.
Onu da söylemek istiyorum. Emek hocam ne kadar galibansın. Bir tabletim bile yok demeyin.
Yolda la yolda aldım ama daha gelmedi. Ne yapayım yani. Vermişler şimdi şey olmasın reklam olmasın bir tane kargoya. 3 gündür bizi asker ettiler evde.
Bekliyoruz bekliyoruz. Gelmiyor. Ben de daha ne yapayım başlarım dedim kampa. Kampa başlayayım dedim. Çocuklar da beklemesin dedim.
Yani birazcık böyle hocam iğrenç yazıyorsun falan. Düzelecek. Aslında benim yazım güzeldir ama aha şu mouse ile yazmak Bak hocam mouse'u çıkardın. Bu mouse ile yazmak çok zor oluyor.
İnanmıyorsanız da deneyebilirsiniz efendim. Aklı. Hocam akılı. Bak a, kıl, ı.
Bak buradaki ı düşmüş. Sen olayı anladın. Göğsü. Bak göğüs değil mi?
Göğüsü. Buradaki ü ne olmuş? Düşmüş.
Bak bunlarda da ne var? İkinci hecede ünlü düşmesi var. Burnu, omzu, göğsü, metni, fikri, zihni, aklı, karnı. Bunlarda da ne var? Bak ikinci hecede ünlü düşmesi var.
Hece düşmesi var. Bir de ne derlerdi? Ne derlerse korkmayacaksın. Ses yitimi. Bak bunlarda ne var?
Bir ses yitimi var. Ses dediğimiz harftir dostum. Biz konuşurken ses çıkartıyoruz.
Fakat yazarken bu sesi çıkartamadığımız için bu seslerin kağıdın üstünde bir karşılığının olması gerekiyor. Onlar da harftir dostum. İşte bak ünlü.
Ünlü düşmüş. Ünlü harfleri zaten biliyorsun. A, E, I, İ, O, Ö, U, Ü. Bak ünlü ne olmuş? Düşmüş. Şimdi ünlü düşmesi, hece düşmesiyle ilgili bir notum var.
Şimdi biliyorsun benim bir ek eylemim var. Hocam ek eylem neydi? Koskocaman bir i harfiydi.
Hatırlıyor musun? Ben sana videoda anlatırken dedim ki bu eski öz Türkçeden gelme bir şeydir. Biz konuşurken ve yazarken zamanla ne yapmışız?
Bunu kullanmamışız. Atmışız. Aslında hala orada var ama kullanmıyoruz.
Ek eylemdeki i ile ile de ki i ünlü düşmesidir. Bak seviyordu. Aslında seviyor idi.
Bak Bak burada bir ek eylem var mı? Var. Peki ben buradaki i'yi düşürmüş müyüm yazarken?
Düşürmüşüm. O zaman bak bir yerde ek fiil varsa diyeceksin ki hocam Allah'ın emri burada ne vardır? Ünlü düşmesi vardır. ÖSYM ve sınavı hazırlayan abilerin ablaların bunu böyle kabul ediyorlar. Yengesi ile.
Hocam bu normalde yengesi ile. Bak beraberlik anlamı katmış değil mi? Bak burada bir edat var.
Ama ne olmuş? Buradaki i'yi düşürmüş. L'yi birleştirmiş.
Ya hocam sonuçta i ünlü bir harf değil mi? Evet. Burada düşmüş mü?
Düşmüş. O zaman ünlü düşmesi kabul ediyorsun. Bak bir yerde ek fiil varsa Allah'ın emri ünlü düşmesi vardır.
Bir yerde ile'nin i'si düşmüş. La'yı le'yi birleştirmişse Allah'ın emri ünlü düşmesi vardır. Bir de bak ikilemelerde ünlü düşmesi olmaz. Omuz omuza bir mücadeleye giriştik.
Bunu omuz omuza yazamazsın. Yani bak şu omuzayı omuz. Omza diye yazamazsın. Hop sana cahil derler. Bir yerde ikileme varsa ünlü düşmesi olmaz.
O şekilde yazamazsın. Şu iki sözcüye de çok dikkat et. Öğrenci, öğrenicidir.
İyi düşmüş. Dilenci, dilenicidir. İyi düşmüş.
Öğrenci ve dilenci kelimelerinde ünlü düşmesi vardır. Yani bu çok ekstrem örnekler. Yani karşına çıkarsa lütfen bil. Öğrenci, öğrenici.
Ö-re-ni-ci Bak iyi düşmüş Dilenci Dilenici Bak D-i-le-ni-ci Ne olmuş? İyi düşmüş Hocam sonuçta ünlü değil mi? Evet düşmemiş mi? Düşmüş O zaman ünlü düşmesi Ha bir ünlü düşmesi daha var O da şöyle Diyelim ben yolda gidiyorum Ayağım takıldı düştü Ne oldu?
Ünlü düşmesi oldu Hocam ya yine bak güneş gözünü takarsın falan Aman aman ders kaynamasın Neyse ben devam ediyorum Hocam iğrençsin Peki geç Geldim hocam Ünlü daralması Bak genelde yor ekinin olduğu yerlerde olur. Bak bir yerde yor eki varsa bir böyle hani çoban köpeği gibi kulakları dikelt. Böyle bir dikkat kesil. Ha yor eki var o zaman de ki muhtemelen burada bir daralma olmuş olabilir. Bir de bak bazen bizim olumsuzluk eki mame var ya o böyle mımi şeklinde yazılabilir.
Olumsuzluk eki mame'nin mımi şeklinde yazılması da daralmadır. Bak bu iki şeye dikkat edersen yani sana ne sorabilir ki yani? Her şeyi yapacaksın.
Sana sorabileceği hiçbir şey yok. Tamam. Hocam bekliyor. Bak bunun kökü beklemek değil mi?
Evet. Bak beklemek. Bekliyor olmuyor. Bekliyor oluyor. Hocam burada bir daralma olmuş.
Mesela sızlıyor. Ya bunun kökü sızlamak değil mi? Evet. Ya hocam benim gözüm kör değil ki. Bak a, ı'ya dönüşmüş.
Ne olmuş yani? Daralmış. Harikasın. Zıplıyor.
Bak aslında zıplamaktır değil mi? Zıplıyor. Ağlıyor. Aslında ağlamaktır.
Ağlıyor. Başlıyor. Başlamaktır.
Başlıyor. Anlıyor. Anlamaktır. Gözlüyor.
Gözlemektir. Diliyor. Başarılı olmanızı emek hocanız yürekten diliyor. Bak diliyor dilektir değil mi? Dilemektir.
Diyecek. Aa bak bunlar önemli. Bak diyecek, yiyecek ve niye de daralma vardır. Çünkü diyecek bir şey demekten gelir. Kökü demek fiilidir.
Yiyecek yemekten gelir değil mi? Niye de neye aslında neye? Ama biz onu ne yapmışız?
Niye yapmışız? Daraltmışız. Birazcık kibarlaştırmışız.
Bak bunları görürsen ne olacak? Daralma olacak. Ne olursun unutma.
Bak ne olursun unutma. Geliyor, bakıyor, duruyor. Bunlarda daralma yok. Neden yok hocam? E zaten burada benim köküm gel.
Herhangi bir ünlü harf başka bir ünlü harfe dönüşüp daralmamış ki. Bakıyor. Ya benim köküm zaten bak.
Duruyor. Ya benim köküm zaten durmak. Yani burada hani şu bekliyordaki beklenin e'nin.
İ'ye dönüşmesi gibi bir durum yok ki. Bunlar zaten kök halinde. O yüzden bak geliyor, bakıyor, duruyor. Daralma yok.
Öyle her yor gördüğün zaman burada daralma varmış deyip atlama. Bir bak bakalım. Bir köküne bak.
Bir köküne bak. Beklemek. Tamam hocam beklemek. Ama bak bekliyor.
Benim E, İ'ye dönüştü. Ne oldu? Bir daralma oldu.
Mantığımız budur dostum. Daralma çok basittir. Tek başına sana daralmayı sormazlar. Ama dediğim gibi bir metin verir. Metinde bir sürü ses olayı verir.
Hangisi yoktur diye sorar. Muhtemelen böyle bir soru çıkacak. Yoksa kalkıp da işte 5 tane cümle verip hangisinde daralma yoktur diye sorsa onu benim nenem de çözer. Nenemi soksak nenem de ilk 10 bine girer öyle sorulara. Hocam neyse nenemizi karıştırmayalım.
Olumsuzluk eki daralmış. Konuşmuyor. Susmuyor.
Silmiyor. Aslında bak bu nedir? Konuşma.
Değil mi? Sen susla konuşma. Susmuyor.
Susma. Silmiyor. Sil-me.
Gelmiyor. Gel, me. Gitmiyor.
Git, me. Bak görüyor musun? A'lar, e'ler neye dönüştü?
İ'lere dönüştü. U'lara dönüştü. Yani benim mame olumsuzluk hekim mımiye falan dönüştü.
E o zaman ne olacak hocam? Daralma var. Bak bir yerde a, e dönüşüyorsa bir de büyük ihtimal yor eki varsa orada ne vardır hocam?
Daralma vardır. E hadi geçeyim o zaman. Diyecek, yiyecek niye? Bu üçüne de yıldız koydum.
Yani ilk başta fark etmen zor oluyor. Yani bir anlıyor. Anlıyor.
Bak bunları fark edersin ama acaba ne diyecek? Dediği zaman he diyecek bunun kökü demektir. Bir şey söylemek demek değil mi? Hani aklına o gelmeyebilir.
Aman dostum uyanık ol. Geçtim. Geldim hocam. Ünlü türemesi. Ünlülerin aralarında evlenip çocuk yapmaz.
Öyle bir şey yok. Ünlü türemesi öyle bir şey değil. Örnek veriyorum. Hocam yapma böyle espriler.
Peki şimdi örnek veriyorum. Bircik diye bir şey olur mu? Ama biricik olur.
Darcık diye bir şey olur mu? Olmaz. Daracık. olur. Normalde bu nedir hocam?
Azıcıktır. Bak azıcık ama ne olmuş? Azıcık olmuş.
Hop araya bir tane ünlü girmiş. Ne olmuş? Bir ünlü türemiş.
Gencecik. Aa hocam bu nedir normalde? Gençtir değil mi?
Bak genç, ecik. Gençcik. Aa hocam bak bir düşme gibi oluyor. Ben kimseye gençcik diyemem ama gencecik diyebilirim değil mi? Ben bir şeye sap sağlam diyemem ama sapa sağlam derim.
Yap yalnız diyemem, yapa yalnız derim. Güp gündüz diyemem. Güpe gündüz. Düp düz diyemem.
Düpe düz. Ya bakıyorsun araya bir ünlü girmiş. Ne olmuş hocam?
Ünlü türemiş. Bak sırılsıklam ve çırılçıplak. Bu sözcüklere dikkat et.
Bunda hem ünlü hem ünsüz türemesi vardır. Bak normalde düp düz sır sıklam. Hocam mantık olarak aynı.
Ama bak sırılsıklam derken hem ünlü türemiş ı var. Hem de bir tane l gelmiş değil mi? Bir tane de ne var? Ünsüz türemesi var.
hem ünlü hem ünsüz türemesi var. Çırılçıplak bak hem ünlü hem ünsüz türemesi var. Bu iki sözcüye çok dikkat et.
Bu ikisinde hem ünlü hem ünsüz türemesi vardır. İşte gencecik, sapa sağlam, yapayalnız, güpegündüz. Bakıyorsun araya böyle ünlü girmişse bir ünlü türemesi var diyorsun.
Hop geçiyorsun. Çok basit. Geçti. Geldim hocam. Ünlü değişimi.
Türkçe'de iki tane sözcükte ünlü değişimi vardır. Senin karşına çıksa çıksa bana sana gelir. Bak. Bana ve sana gördüğün zaman diyeceksin ki hocam burada ünlü değişimi var. Çünkü bananın kökü bendir.
Sananın kökü sendir. E bakıyorum hocam A'lar E'lere dönüşmüş. Bak A E ile değişmiş değil mi?
Bak ünlü değişimi. Bak A'lar ne olmuş? E'lere dönmüş.
Bir ünlü değişimi yok mu? Var. Bazen sana ünlü değişimi demez.
Kökte ünlü değişimi diye de sorabilir. Sakın korkma. İşte aşağıdaki cümlelerin hangisinde kökte ünlü değişimi olmuştur? Kalemi bırakırsın. Yani böyle Oh dersin yuh dersin yani bak olmaz ya da işte sana bir metin verir işte metni numaralara böler birden 5'e kadar falan işte c şıkkına koyar.
2 numaralı cümlede kökte ünlü değişimi olmuştur var ya böyle duvarı izlersin bir dakika dersin ki Allah'ım biz çattık yani ne belaya düştük dersin korkma korkma. Bana sana bize bir şey olabilir. Bana sana bak ünlü değişimi kökte ünlü değişimi falan görürsen bana sana.
Bana sana görüyor musun? De ki tamam burada ünlü değişimi var. Kral geç gitsin.
Bana, sana, ben, sen. Tamam olay bu kadar basit. Geçiyorum. Geldim hocam. Ünsüz düşmesi, ses yitimi. Emek hocanın ünlü olmadan önce ayağının kayıp düşmesi falan.
Hocam sen çok şımardın ya. Yani bu abone sayısı seni çok değiştirdi. Abone sayısı da 3000 yani.
Allah tabi vermez değil mi çocuklar? Neyse. Bak. ünsüz değişimi. Hocam bunun diğer ismi nedir?
Ses yitimidir. Bak ses yitimi diye de sorabilir. Korkma sakın.
Tamam. Hocam yumuşacık diyorum. Ya bunun kökü yumuşak değil mi? K düşmüş. Bir ses yitimi olmuş mu?
Olmuş. Sıcacık. Hocam sıcak değil mi bunun kökü? Evet.
Minicik. Hocam minik değil mi? Çabucak. Hocam çabuk değil mi?
Ufaldı. Ufak. Ufaktan gelir değil mi?
Küçücük. Küçük. Hocam Minicik ufacık bak ufaldı ufacık aynı bak şu ufaldı ile ufacık neredeyse aynıdır ikisi de ufaktan gelir.
Ben burada k'yi yani ünsüz bir harfi ne yapmışım yitirmişim değil mi dostum? Sağlayacak aa bak sağlayacak kelimesinde ne var hocam? Sağlıkcak aslında bak hocam bu nedir?
Sağlayacak sağlıkcaktır. Bak burada da bir k harfi düşmüş mü? Düşmüş var ya sağlayacak. Sözcüğünü versin ünsüz düşmesi var mı yok mu diye sorsun sınava girenlerin %90'ı bunu yapamaz.
Alçaldı hocam alçak değil mi? Yamuldu hocam bu yamuktan gelmez mi ya? Yamuktan bak yamulmuş k var. Yüksek bak yükseldi yüksek. Asteymen üsteymen bak bunlar çok güzel.
Normalde bu nedir? Asteymen bak burada bir t var düşmüş. Hocam üsteymen aslında üsteymen.
Bak buradaki t ne olmuş düşmüş Ya hocam adaşta ne var Bak bu da şöyle yazılır At Daş. D'nin birini olmuş, düşmüş. Bak bunları görürsen bu örnekler güzel örneklerdir dostum. Yani öyle ilkokul çocuğuna sorduğu gibi sormaz sana.
Birazcık örnekleri zorlaştırmamız gerekiyor. Bunları bil. Adaş görürsen bak kimse fark etmez ya. Kimse demez ki adaşta bir ses yitimi var, ünsüz düşmesi var. Atdaştır değil mi?
Bak D düşmüş. Asteymen, üsteymen. Aslında asteymen, üsteymen. Bak ünsüz düşmesi var. Yükseldi yüksektir değil mi?
K düşmüş. Yamuldu yamuktur. Hele şu sağlayacak bak inanılmaz bir sözcük.
Sağlık. Sağlıktan gelmez mi hocam? İnanılmaz bir sözcük. Bak sağlayacak.
K düşmüş. O zaman bunları da görürsen diyeceksin ki hocam ünsüz düşmesi var. Ses yitimi var.
Sıcacık minicik. Bunlar çok basit olur. Ama bir az teğmen üst teğmen adaş bir yamuldu falan sorarsa gerçekten seni yamultabilir.
Aman hocam dikkat et. Yeşerdi sözcüğünde hem ünlü. hem ünsüz düşmesi vardır. Hocam yeşerdinin kökü yeşildir. Hatta onu da geçmişe götürürsek yaşıldır.
Bizim öz Türkçe bir kelimemizdir. Yaşıl. Yaşıl öz Türkçe bir kelimemizdir. Ne yapmışız? Yeşil yapmışız.
Hocam bak hem ünlü hem ünsüz. Ne olmuş? Düşmüş.
O zaman bak yeşerdi kelimesinde hem ünlü hem ünsüz düşmesi vardır. Aklında bulunsun. Emek hocam. Haydi geçtim bakalım.
Geldim hocam. Ünsüz benzeşmesi, ünsüz sertleşmesi, ünsüz uyumu. Ne olursun ikinci isimleri aklında tut.
Yani bir artistlik falan yapmak isterler. Soruyu böyle biraz değişik soralım derler. Bildiğin şeyi de yanlış yaptırırlar sana. Hocam 40 yıllık fıstıkçı şahap. Fıstıkçı şahap ünsüzleriyle biten bir sözcük.
CDG ile başlayan ek aldığında ÇTK'ya dönüşür. Bak şu tanımı boşver. Şu tanımı boşver. İlkokuldan beri böyle öğrettiler sana.
Bak fıstıkçı şahap harflerinin yanına ÇTK harflerinden biri geliyorsa Ezberle ya de ki burada bir sertleşme var burada bir benzeşme var. Bak benzeşme mutlaka ekte olur kökte benzeşme falan olmaz. Aklında bulunsun. Şimdi örnek veriyorum fıstıkçı şapın yanına çtk geliyorsa sertleşme var diyeceğiz. Ya gözü gören herkes harfleri bilen herkes bunu yapabilir.
Gitti hocam git bak aha burada bir t var. Bakıyorum gitti yanına bir t daha gelmiş hop sertleşme var. Seçkin hocam bak. seçmekten seçkin. Tamam.
Ç'den sonra ne gelmiş? ÇTK'daki K gelmiş. Sertleşme var.
Bitti. Çocukça hocam fıstıkçı şahaptaki K var. Bak sonra ÇTK'daki Ç gelmiş yanına.
Sertleşme var. Sınıfta hocam fıstıkçı şahaptaki F var. Sonra bak ÇTK'daki T yanına gelmiş.
Sertleşme var. Fıstıkçı şahapın yanına ÇTK gelmişse soruyu okuma bile benzeşme var. Ezberle dostum. Bitki.
Ama bak fıstıkçı şahaptaki T Sonra ÇTK'daki K gelmiş. Sertleşme var. Ya 3 saniyelik bir olay.
Gözü gören herkes yapabilir. Yani bunu yapamayan korkuyordur. Bak bir çocuğun sertleşmeyi, benzeşmeyi yapamamasının tek bir açıklaması vardır.
Korkuyordur. Çok heyecanlıdır. Anlamayacağını düşünüyordur.
Hani biz dersin başında dedik ya. Barcelona'nın, Real Madrid'in attığı goller. Adamlar o kadar güzel gol atıyorlar ki.
İzlerken çok basit bir şeymiş gibi görüyorsun. Çünkü sana çok kolay gösteriyorlar. Bak.
Dil bilgisi de uzaktan böyle çok zor bir şey olduğunu içten içe biliyorsun ama benim amacım ne? Sana kolay göstermek. Lewandowski'nin gol atışı gibi ben de böyle ses olaylarını sana anlatmak istiyorum.
Senden de tek istediğim dinledikten sonra gidip bir soru çöz. Bir bak bakalım anlamış mısın? Yani dinlediğin gerçekten işine yaramış mı?
Yaramamışsa ne bileyim kaynak kitaptan çözebilirsin. Gelip videoyu bir daha izleyebilirsin. Tekrar falan yapabilirsin. Bak lütfen dikkatli ol.
Bak benzeşme, sertleşme, ünsüz uyumu dediğimiz budur. Fıstıkçı şapın yanına ÇTK gelmişse benzeşme vardır, sertleşme vardır. Aman emek hocam çok uzattın, çok da kısa anlattın ama yine de uzattın.
Sen ekonomiklik ilkesini bozduk. Hadi devam edelim, devam ediyoruz. Geldim hocam.
Ünsüz yumuşaması, ünsüz değişimi. PÇTK, BCDG'ye dönüşecek. Bu kadar basit.
Hocam bunun kökü nedir? Ortak. Bak ortak, ortağı olmuş. Hocam K yumuşak G'ye mi dönüşmüş?
Aynen yumuşama var. Borç. Hocam normalde bu borç değil midir?
Bak ne olmuş? Ç C'ye dönüşmüş. Damağı. Hocam ya normalde bu damak değil mi?
Aynen. Bak buradaki K var ama damağı olmuş. Buradaki yumuşak G'ye dönüşmüş. O zaman bir sertleşme mi var? Sertleşme var.
Bayrak, bayrağı. Umut, umudu. Kasap, kasabı.
Bak ağarsa çok güzel. Bunun kökü nedir hocam? Aktır. Ak nedir? Beyazdır.
İşte saçım ağarmış. Yani saçım beyazlamış. Saçım akarmış. Ak.
Hocam bak ağarsa kökünde. K. Ne olmuş? Yumuşak G'ye dönüşmüş. Harika bir yumuşama örneği.
Ağırsa. Bak bu çıksa var ya yamultur. Hocam harcamış.
Bak harcamışın kökü nedir? Harçtır. Harç. Harç. Harçlık hani diyoruz ya.
Al sana harçlık bunu harca. Bak Ç ne olmuş hocam? C'ye dönüşmüş.
E hocam yumuşama yok mu? Var. Sebebin. Hocam sebeptir değil mi?
Bak P'dir. Neye dönüşmüş? B'ye dönüşmüş.
Yudum. Hocam yudumun kökü yutmaktır ya. yutmaktan yudumdur.
Hocam bak aha buradaki T neye dönüşmüş? D'ye dönüşmüş. O zaman ne diyeceksin? Yumuşama var diyeceksin.
Bak dibi. Bunun kökü nedir hocam? Dip'tir. Bak dip.
P neye dönüşmüş? B'ye dönüşmüş. Çoğu.
Hocam bunun kökü nedir? Çoktur. Bak tatmaktan gelir yine tadım.
Bak tat. Bak tattan ne olmuş? Tadım olmuş.
Hocam T D'ye mi dönüşmüş? Bak T D'ye dönüşmüş. Yumuşama var.
P Ç T K B Ç D G'ye dönüşüyorsa Ünsüz yumuşaması var demektir. Aa bak şuna dikkat edeceksin. Atmaktan adım, gitmekten giden, renk, bak renk, renk. Ne olmuş? G'ye dönüşmüş.
Bak bu normalde nedir? Renktir değil mi? Bak renk.
Ne olmuş? G'ye dönüşmüş. Renk, rengarenk.
Değil mi? Bak renk. Gecikti. Geçten, geçten gecikti. Değil mi?
Bak bu örnekler, güzel örnekler. Ben senin yerinde olsam bu örnekleri bir kağıda not ederim. Gir bir denemeye.
Bak denemede bunları görmezsen eğer gel yorum yaz. De ki hocam senin yazdığın örneklerin hiçbiri benim karşıma çıkmadı. Aha dürüst bir şekilde ben de yorum atayım.
Diyeyim ki vallahi özür dilerim. Gir bir denemeye falan çıkmış sorulara falan bak. Hep böyle sordular dostum. Hep bu şekilde örnekler.
Yani kalkıp da işte bayrak bayrağı, umut umudu bunlar basit. Sen yudumu fark edebiliyor musun? O önemli. Yutmaktan yudum. İşte harcamış, harçtan gelir.
Onu fark edebiliyor musun? Önemli olan. Mesela örnek veriyorum dibi.
İşte Allah korusun dibi gördü. Ya sen dibi derken bunun kökünün dip olduğunu, p'nin b'ye dönüştüğünü, burada bir yumuşama olduğunu fark edebiliyor musun? Bak önemli olan budur. Dilimize yabancı dillerden geçmiş bazı sözcüklerde yumuşama kuralı olmaz.
Bak şunları görürsen bunlarda yumuşama olmaz dostum. Hukuku, hürriyeti, milliyeti, hayatı, gurbeti. Bak bunlarda yumuşama olmaz.
Yani sen kalkıp da bunu şu şekilde yazarsan. İşte hukuu diye yazarsan hop sana cahil derler. Bunu yapma.
Bak bunlar da yumuşama falan olmaz. Bunu da söyleyeyim. Hay demek hocam.
Devam edelim. Geldim hocam. Ünsüz türemesi. Diğer adı nedir?
Ünsüz ikizleşmesi. Bak ikizleşmesi. Hocam ikiz deyince benim aklıma ne gelir?
Tıp atıp birbirinin aynısı olan iki insan gelir değil mi? Ya da iki hayvan gelir. Böyle bazen oğlaklarda koyunlarda falan da ikizlik olabiliyor.
Yani birbirinin aynısı olacak değil mi? Tamam. Bakıyorsun birbirinin aynısı iki harf yan yana gelmiş mi?
Ama bak yine dikkatli olacaksın. Hocam sırrım, köküm ne? Sır.
Sırrım derken bak bana ait olan bir sır var. Bak bir aitlik anlamı var. Ama araya ne gelmiş? Bir re eki daha gelmiş.
Bak ne oldu? Ünsüz türemesi oldu. Zannetti. Hocam normalde bu nedir? Bak zan etmek değil mi?
Hocam şuradaki ne'nin yanına bir ne daha getirmişim. Bak türeme olmuş. Affetti.
Normalde bunun kökü nedir? of Etmektir. Ne olmuş?
Bak araya bir F daha gelmiş. Hocam bunun kökü nedir? Şıktır. Bak şıkı olmazdı şıkkı yaptık.
Hakkı olmazdı hakkım yaptık. Ceddi olmazdı ceddim yaptık. Zamı olmazdı zammı yaptık.
Haddim olmazdı haddim yaptık. Tıbbi, Rabbim bak görüyor musun? Bunlarda ne var? Bir ünsüz ikizleşmesi var.
Bak bakıyorsun biri kökte olacak biri gelen ekle kök arasında olacak. Mesela örnek veriyorum Rab. Değil mi? Bak benim Rabbim.
Bak Rab. Değil mi? Allah. Rab'tır.
Rabbim derken bak kimin Rabbi? Benim Rabbim. Ama Rabbim diye bir şey yoktur değil mi? Ne diyorum ben? Yüce Rabbim diyorum.
Bak Rab kökümdü. Gelen ekle arasına kökteki son harften bir tane daha sıkıştırdım. İşte bak zam mı?
Zam. Bunun kökü ne? Zam.
Zamı. Bak onun zamı. Tamam.
Ama olmuyor. Bak köktü, ekti, kökle ekin arasına son harften bir tane daha sıkıştırdım. Dünyadaki en basit şey benim canım dostum güzel dostum. Bak bunlarda türeme yoktur madde. Ya hocam nasıl türeme olur?
Maddenin kökü mat mı? Caddenin kökü cat mı? Hissizin kökü tamam hocam hissizin kekü his de.
Bu hissiz yani olumsuzluk anlamı katan bir ek. Bak bu da kendi başına bir ek. Tamam bu kök bu ek yani kökle ek arasına aynı harften bir tane daha girmemiş ki. O zaman bak madde cadde hissiz Bunlarda türeme yoktur. Her yan yana gördüğün iki harfe türeme var deme.
Bak bakalım biri kökte, diğeri de kök ile gelen ek arasında mı? Eğer öyleyse ünsüz türemesi, ünsüz ikizleşmesi var diyeceksin. Geçeceksin.
Bak bu işin mutfağı budur, bu işin matematiği budur dostum. İlerliyorum. Geldim hocam kaynaştırma.
Yaşasın. Hocam neye sevindin ya bu kadar? Ne yaşasın? Onu demiyorum ya. Yaşasın.
Y-Ş-S-N. Bakıyorsun. Eğer bak Türkçe'de... Türkçe'de iki tane ünlü harf yan yana gelmez.
Mutlaka arada bazı ünsüzlerin falan da olması gerekir ki hece oluşturalım biz değil mi? Tamam şimdi bakıyorum yedişer köküm ne? 7. Tamam er gelmiş.
7 ile er arasına bak ne yaptım? Yaşasından uygun olanı getirdim. Arası, arası da tamam.
Hocam bakıyorum. Ne getirdim? Uygun olanı getirdim. Masanın, hocam masa, masaın tamam.
Tamlayan tamlanan eki. Hatırlıyorsun isim tamlamalarından. Ama bak arayana gelmiş kaynaştırma.
Ayşe'nin, bak görüyor musun? Ayşe benim köküm. Kimin?
Ayşe'nin. Arayana olmuş kaynaştırmadan uygun olanı gelmiş. Anlayacak.
Aa bak güzel örnek. Anlamak benim köküm. Acak ecek benim gelecek zaman kipim.
Anlayacak. Aa bak araya yaşasından uygun olanı getirdim. Neden?
Çünkü iki tane ünlü harf yan yana olmaz. Araya kaynaştırmamız için. Bu ikisinin arasını yapmamız için bir şeylerin gelmesi lazım. O zaman bak bir yerde s, s, ar, er, ya falan görürsen bir dikkat et ya. Bak sinemaya.
Hocam a var, a var. İki ünlü yan yana olur mu? Olmaz. Sinema kök, sinemaya.
tamam bir yönelme anlamı var. Hocam bunların hepsi haleki tamam arayana gelmiş yaşasından uygun olan gelmiş. Arabası. Kimin arabası? Onun arabası.
Araba kök ı tamam ona ait olduğunu belirtiyor. Arayana gelmiş kaynaştırmalardan uygun olan gelmiş. Bakıyorsun iki ünlü arasında yeşe sene'den biri varsa diyeceksin ki hocam kaynaştırma var burada. Geçiyorsun.
Arasında derken bak ara arası değil mi? Bak aslında şu arasında da var. Bak ara ı Değil mi? Bak ara-ı arası olmuş. Bak iki ünlü arasına kaynaştırma gelmiş değil mi?
Bak yaşasından. Bak örneğin içinde bir örnek var. Geçeyim mi hocam? Geçiyorum.
Geldim ulamaya. Hocam ay doğduğu zaman işte kurtların yaptığı bir iş oluş hareket. Öyle bir şey yok.
Bu ulama o ulama değil. Hocam nedir? Ünsüz ile biten bir sözcükten sonra ünlü ile başlayan bir sözcük gelirse biz ne yapıyoruz?
Ulama yapıyoruz. Bir de bak şuna dikkat edeceğiz. Bir yerde ulama yapacaksam eğer noktalama işareti getirmeyeceğim.
Yani bir yerde ulama varsa noktalama işareti koymuyorum. Çam ağacının altında oturup piknik yaptık. Hocam çam derken ünsüzle başlamış. Ağaç derken ünlüyle başlamış.
Bak ünsüzle bitmiş ünlüyle başlamış. Hop burada bir ulama var. Ağacın altında hocam ünsüzle başlamış. Ünlüyle devam etmiş.
Hop burada bir ulama var. Mesela bak oturup piknik yaptık. Ünsüz ünsüz ulama yok.
Hocam ünlüyle bitmiş, ünlüyle başlamış. Ulama yok. Tamam, ünsüzle bitmiş ama ünsüzle başlamış.
Ünlüyle başlaması lazımdı. Ulama yok. Bunlara dikkat et canım.
Geçiyorum. Geldim hocam. N-M değişimi, dudak ünsüzlerinin benzeşmesi de derler.
Yani sana bunu çok sorarlar mı bilmiyorum. Ama yine de anlatmak istedim. İçimde kalsın istemedim. B'den önce N bulunmaz.
B sesi kendinden önceki N'yi M'ye çevirir. B sesinden önce N olmayacak. Eğer B sesinden önce N oluyorsa o N M'ye dönüşecek. Mesela bak saklambaç diye bir şey yoktur.
Saklambaç vardır. Dolambaç yoktur. Dolambaç vardır.
Bu çok dolambaçlı bir yol falan. Pembe yoktur. Pembe vardır.
Tambur yoktur. Tambur vardır değil mi? Tamburi Cemil Bey.
Çember yoktur. Çember vardır. Çarşamba yoktur.
Çarşamba vardır. Canbaz yoktur. Canbaz vardır.
Kamber yoktur. Kamber vardır. Bak B sesinden önce bir N varsa...
Bu ne? M'ye dönüşür. Buna da NM değişimi derler.
Dudak ünsüzlerinin benzeşmesi derler. Karşına çıkar mı? Vallahi billahi bilmiyorum. Ama çıkarsa da ya Emek Hoca dil bilgisi kampında bunu bize göstermemişti deme diye bunu da öyle bir iki dakika anlatmak istedim. Gel seninle birazcık yakından konuşalım.
Dostum dil bilgisi kampımızın birinci gününü noktaladık. Ses bilgisiyle ilgili ses olaylarıyla ilgili ne bilmen gerekiyorsa karşına çıkma ihtimali olan her şeyi sana anlat. Hocam neden büyükünlü uyumu küçükünlü uyumunu anlatmadın? Ya büyükünlü uyumu ile küçükünlü uyumu ses olayları değildir. Şimdiye kadar hiç sorulmadı muhtemelen de sorulmayacak.
Yani diyorum ya sorsalar nenem de yapar. Neyse konumuz benim nenem değil. Ama çok içinde kaldıysa merak ediyorsan da büyük ve küçükünlü uyumu ile ilgili bir video TYT Türkçe oynatma listesinde bulunuyor. İstiyorsan girip 5 dakika onu da dinleyebilirsin.
Dil bilgisi kampının birinci gününü noktaladık. Harika bir başlangıç yaptık. İçim çok rahat, çok mutluyum.
Umarım sen de faydalanırsın. 10 günde, 10 videoda dil bilgisiyle ilgili sınavda karşına ne çıkacaksa, ne bilmen gerekiyorsa her şeyi bileceksin dostum. Kendine çok dikkat et.
Görüşürüz. Ha bu arada abone değilsen lütfen abone ol. Eğer videoyu beğendiysen bir like at.
Gel aşağıya yorum yap. İşte çok beğendim, hiç beğenmedim. İşte çok kötü olmuş. Püh sana falan.
Bak bunlara da saygım var. Ki kötü yorumlara bile... Allah şahit dürüstçe açık yüreklilikle hiç kızmadan cevap yazıyorum.
Ama şuna da çok mutlu oluyorum. Genelde iyi yorumlar kötü yorumlardan kat ve kat daha fazla oluyor. Bu da beni çok mutlu ediyor.
Çok motive ediyor. Gerçekten bir çocuk gibi mutlu oluyorum. Neyse hocam uzattın. İlk günümüzdür.
İlk benim dil bilgisi kampım. Çektiğim ilk dil bilgisi kampı. Beni de birazcık mazur görün. Tamam hocam ben gidiyorum. Sen de git lütfen.
bu konuyu anladıysan, dinlediysen birazcık soru çözmeye çalış. Bak bakayım benim dediklerim gerçekten kağıt üstünde tutuyor mu? Tutuyorsa gel yorum yap.
Bir teşekkür ederim dersen ben de rica ederim derim. Çok da mutlu oluruz karşılıklı. Bay bay.