Sinir Sistemi Konusunda Notlar

Giriş

• İlk ünite: Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler
• İlk başlık: Sinir Sistemi
• İki ana konu: Sinir Sistemi ve Endokrin Sistem

Sinir Sistemi

• Sinir Sistemi Yapısı:

  • Duyu organlarımız aracılığıyla dışarıdan gelen uyarıları algılamak için özelleşmiş hücreler: reseptör
  • Merkezi Sinir Sistemi: Beyin ve Omurilik
  • Uyarılar beyin ve omurilikten cevap organına (efektör) iletilir.

• Efektörler: Tepki organları (kaslar, bezler)

Sinir Hücreleri

• İki hücre tipi:
  • Nöron: Sinir hücresi
  • Glia: Yardımcı hücreler
    • Görevleri: Nöronları korur, besler, destekler.
    • Meşhur glia hücreleri: Şivan, Oligodendrosit, Ependim, Mikroglia, Astrosit

Nöron Yapısı

• Nöronda bulunan 3 ana kısım:
  • Dendrit: Uyarıyı alan kısım
  • Hücre Gövdesi: Çekirdek ve organeller bulunur
  • Akson: Tepkileri ileten uzantı
  • Mielin Kılıf: İletimi hızlandırır (yağ ve protein yapılı)
  • Ranvier Boğumu: Mielin kılıfın olmadığı boşluklar

Nöron İletişimi

• Nöronlar arasındaki iletişim: Nörotransmitter ile sağlanır.
• Nörotransmitterler: Asetilkolin, Serotonin, Dopamin, Noradrenalin, Histamin
• İletim süreci:
  1. Uyarı akson ucuna gelir.
  2. Kalsiyum girişi: Sinaptik kesecikler açılır.
  3. Nörotransmitterler salgılanır.
  4. Reseptörlere tutunarak bir sonraki nöronu depolarize eder.

İmpuls Oluşumu ve İletimi

• İmpuls: Uyaranın nöronda oluşturduğu elektriksel ve kimyasal değişim.
• Polarizasyon: Dinlenme hali
• Depolarizasyon: Uyarının geldiği an
• Repolarizasyon: Hücrenin eski haline dönmesi
• Hiperpolarizasyon: Dinlenme halinin altına inmesi.

İletim Hızı Etkileyen Faktörler

1. Mielin Kılıf: Varsa iletimi 10 kat hızlandırır.
2. Akson Çapı: Çap arttıkça direnç düşer.
3. Sıcaklık: Optimum değere kadar iletimi hızlandırır.

Sonuç

• Nöronlar, gelen uyarı ile tepki vererek, sinir sisteminin çalışma prensiplerini oluşturur.
• Sinir sistemi yapısını, işleyişini ve iletişim mekanizmalarını öğrenmiş olduk.