Proteinler ve Amino Asitler Üzerine Ders Notları

Dersin Başlangıcı

• İnsan iskeleti, akciğerler, dalak, mide, bağırsak ile insan vücudunu tanıttık.
• Canlıların temel bileşenleri konusunda proteinlere odaklanacağız.
• Önceki ders lipitleri işledik, şimdi proteinleri inceleyeceğiz.

Proteinlerin Yapısı

• Proteinler: Organik bileşiklerdir.
  • İçerdikleri atomlar: Karbon (C), Hidrojen (H), Oksijen (O) ve Azot (N).
  • Kükürt veya fosfor da içerebilirler.
• Enerji Sağlaması: Proteinler solunum tepkimeleriyle enerji sağlarlar.

Amino Asitler

• Yapı Taşı: Proteinlerin yapı taşı amino asitlerdir.
• Ribozomda Sentez: Protein sentezi ribozomlarda gerçekleşir.
• Peptit Bağları: Amino asitler peptit bağlarıyla birleşir.
• Çeşitlilik: 20 çeşit amino asit vardır, farklılık radikal grup ile sağlanır.

Amino Asit Yapısı

• Karbon atomuna bağlı:
  • Bir Hidrojen
  • Bir Amino Grubu (NH2)
  • Bir Karboksil Grubu (COOH)
  • Radikal (R) Grup
• Amfoterik Özellik: Amino asitler hem asit hem de baz özellik gösterebilir.

Protein Sentezi

• Peptit Bağı: Karboksil grubu ile amino grubu arasında kurulur.
• Dipeptit ve Tripeptit: İkili ya da üçlü amino asitler.
• Polipeptit: Çoklu amino asit birleşimleri.

Denatürasyon ve Renatürasyon

• Denatürasyon: Protein yapısının bozulması (ısıl işlem, pH vb.).
• Renatürasyon: Bazı proteinler eski haline dönebilir (örneğin saçların kıvırcıklaşması).

Proteinlerin Görevleri

• Kas Proteinleri: Aktin ve miyozin.
• Kanın Pıhtılaşması: Fibrinojen.
• Savunma: Antikorlar.
• Oksijen Taşıma: Hemoglobin.
• Enzim ve Hormon Yapısı: Proteinler bu yapıların bir kısmını oluşturur.
• Yapısal Proteinler: Keratin, kollajen.
• Enerji Kaynağı Olarak Kullanım: Sonda kullanılır, yıkımda amonyak oluşabilir.

Beslenme ve Amino Asitler

• Esansiyel Amino Asitler: Dışarıdan alınması gerekenler (8 çeşit).
• Bitkiler ve Hayvanlar: Bitkiler 20'sini sentezleyebilir, hayvanlar 12'sini.

Örnek Sorular ve Çözümleri

• Amino Asitlerin Yapısı: Karbon, hidrojen, radikal grup ile amino ve karboksil grubu bulunur.
• Proteinlerin Yıkımı: Amonyak oluşumu.
• Polipeptitlerin Oluşumu: Protein sentezi ve bağ yapımı.

Genel Tekrar

• Karbonhidratlar ve Lipitler: Enerji kaynakları, yapı taşları karşılaştırıldığında proteinlerin 3. sırada kullanıldığı.
• Yapısal Görevler: Hücre zarı ve organel yapısında bulunmaları.
• Enerji Eldesi: Proteinlerden enerji eldesinde ekstra olarak amonyak oluşması.

Notlar

• Zedu van.com sitesinde dersle ilgili tüm notlar bulunabilir.
• Uzun süreli açlıkta enerji kaynaklarının kullanım sırası: Karbonhidratlar, lipitler, proteinler.

Bu ders notları, proteinleri ve amino asitleri anlama konusunda temel bilgileri sağlar ve konunun anlaşılması için gerekli temel detayları içerir.