Hellada i Helenowie

Wprowadzenie do starożytnej Grecji

• Początki życia starożytnych Greków w południowej części Półwyspu Bałkańskiego.
• Miasta-państwa nazywane polis, w liczbie mnogiej poleis.
• Grecy nazywali swój teren Helladą, a siebie Helenami.

Geografia Grecji

• Grecja Właściwa obejmowała część kontynentalną i półwysep Bałkański.
• Liczne wyspy na Morzu Egejskim i zachodnie wybrzeże Azji Mniejszej.
• Tereny górzyste i nieurodzajne z ograniczonymi skrawkami urodzajnych ziem.
• Uprawa winorośli i oliwek na zboczach gór.

Kultura Minojska

• Zlokalizowana na Krecie, nazwa od mitologicznego króla Minosa.
• Sieć pałaców, m.in. pałac w Knossos.
• Rozwinięta kanalizacja i zdobienia malarskie.
• Pismo sylabiczne, nieodczytane do dzisiaj.
• Upadek około 1450 roku p.n.e. pod naciskiem cywilizacji mykeńskiej.

Cywilizacja Mykeńska

• Zlokalizowana na półwyspie Peloponeskim.
• Założona przez Achajów.
• Ważne miasta-państwa, m.in. Mykeny.
• Ufortyfikowane pałace i kultura wojny.
• Upadek w XIII wieku p.n.e. przez najazdy ludów morza (Dorowie).

Polis

• Miasta otoczone murami, poza murami wsie.
• Samorządność i miejsce kultu, najczęściej Akropol.

Ustroje w starożytnej Grecji

• Monarchia: rządy króla.
• Oligarchia: rządy nielicznych, timokracja (najbogatsi) lub arystokracja (najlepiej urodzeni).
• Tyrania: władza przejęta bezprawnie, rozwój kulturalny pod rządami tyrana (np. Pizystrat w Atenach).
• Demokracja: rządy ludu, demokracja bezpośrednia.

Kultura i religia

• Wspólnota języka, wierzeń, mitów, tradycji i rywalizacji sportowej.
• Igrzyska olimpijskie w Olimpii co 4 lata, pierwsze w 776 p.n.e.
• Politeizm i antropomorfizm.
• Wyrocznie, najważniejsza w Delfach z kapłanką Pythią.
• Herosi, np. Achilles, Tezeusz, Herakles.

Wielka kolonizacja grecka

• Od VIII do VI wieku p.n.e.
• Przenoszenie się Greków z powodu nieurodzajnych terenów i przeludnienia.
• Zakładanie nowych miast-państw poza Półwyspem Bałkańskim.

Podsumowanie

• Główne pojęcia: Polis, Hellada, Hellenowie, Olimpia, Akropol, Podatki, Liturgie, Obywatele, Metojkowie, Politeizm, Antropomorfizm, Mity, Wyrocznie, Herosi, Wielka Kolonizacja, Monarchia, Oligarchia, Tyrania, Demokracja.
• Postacie: bogowie greccy.
• Daty: Wielka kolonizacja grecka (VIII-VI wiek p.n.e.), pierwsze igrzyska (776 p.n.e.).

Dziękuję za uwagę i do następnego razu!