Jeżeli chcesz, żeby mój kanał się rozwijał, zasubskrybuj i zostaw lajka. Antyk, czy aktualnie starożytność, to epoka, która obejmuje ponad 4000 lat. W jej skład wchodzą najstarsze cywilizacje, takie jak egipska, grecka, rzymska, czy mezopotamska.
Jak również czasy tak zwanej starożytności chrześcijańskiej, które trwały aż do V wieku naszej ery. Antyk można uznać za podwalinę współczesnej Europy. To właśnie w epoce Antyku narodziły się nauki matematyczne, fizyczne, przyrodnicze czy idee filozoficzne.
Dodajmy, że to właśnie w tej epoce w Grecji narodziła się demokracja. Dziś moim planem jest oprowadzić was po całym Antyku, żebyście byli dobrze przygotowani na kartkówkę, sprawdzian czy egzamin maturalny. Albo po prostu zaspokoić waszą ciekawość. Zacznijmy od etymologii samego Antyku. Antyk z łaciny Anticus dawny, co bardzo dobrze pokrywa się z epoką.
ponieważ jej rozpoczęcie datuje się na przełom pomiędzy wiekiem VIII a VII p.n.e., a koniec zaś na rok 476, czyli datę upadku Cesarstwa Zachodnio-Rzymskiego. Przejdźmy do podziału chronologicznego epoki. Z tego faktu, że antyk jest tak długą epoką, podzielono go na kilka okresów. Pierwszym okresem jest okres archaiczny, którego początek datuje się na VIII wiek p.n.e., a koniec... No a V wiek przed naszą erą.
Pierwszym ważnym wydarzeniem z tej epoki, o którym sobie powiemy, było powstanie pierwszych niezależnych od siebie państw miast, takich jak Korynt, Argos, Sparta, Teby oraz Ateny. Takie miasta, zwane również greckimi polis, były zamkniętymi wspólnotami. By stać się obywatelem takiego polis, trzebało się w nim urodzić.
Polegało to na wspólnocie krwi. Wszyscy obywatele musieli pochodzić od tych samych przodków. Jednak mimo tak dużej asymilacji, państwa miasta handlowały ze sobą. Dodatkowo może wam się wydawać, że jeżeli chodzi o taką dużą asymilację, to państwa miasta greckie siedziały w jednym zamku i z niego nie wychodziły.
Jednak to nieprawda, ponieważ polis prowadziły kolonizację na szeroką skalę. Głównym celem kolonizacji było wyżywienie obywateli miasta macierzystego, czyli naszego polis, na przykład powiedzmy Aten, oraz miała podłoża strategiczne. Ponieważ po pewnym czasie stały się one punktami...
handlu pomiędzy poszczególnymi polis. Analogicznie do wzrostu poziomu życia, również w okresie archaicznym wyraźnie przyspiesza rozwój piśmiennictwa. Spowodowane to było poznaniem przez mieszkańców antycznej Grecji alfabetu. W okresie archaicznym tworzył jeden z najbardziej znanych poetów świata, Homer.
Z podań naukowych okazuje się, że Homer był ślepcem i świadczy o tym jego imię, które w niektórych greckich dialektach oznacza właśnie ślepca. Jednak ciekawostka, bo w innych dialektach oznaczał również zakładnika, czy też człowieka towarzyszącego. Homer jest również znany za swoich dzieł, takich jak Iliada i Odyseja. Iliada opowiada o dziesięcioletniej walce Greków z Trojanami, z której to możecie znać m.in. Achillesa, a Odyseja opowiada o dziesięcioletniej tułaczce Odyseusza, której po wojnie z Troją próbował wrócić do swojej rodziny Itaki.
Sama postać Homera wzbudza ciągle wielkie kontrowersje, ponieważ badacze twierdzą, że Homer jest w istocie postacią fikcyjną, a jego twory zostały stworzone ze zebranych prac wielu wędrownych pieśniarzy, czyli tak jakby w mikserze. Wzięli wszystkie powieści, mikser i zrobili szejka bananowego. W kontraście do tych argumentów stoi fakt, że w Olimpie czy Delfach stawiano Homerowi pamiętne posągi. Ale jednak tu też pojawia się kolejny smaczek, ponieważ też istnieją legendy przekazywane przez całe wieki, że Homer miał być synem boga rzeki Meles.
Nieważne, która z tych wszystkich teorii jest prawdziwa, napiszcie w komentarzu, jaką wy uważacie za prawdziwą. Najważniejsze jest to, że wszystkie te teorie pokazują, jak ważny Homer był dla Greków, jaką miał rangę kulturową starożytnej Grecji. To jest po prostu niezwykłe. Dlatego przypisywano mu półboskie pochodzenie, dlatego stawiano mu posągi, co dlatego teraz ludzie wątpią w jego istnienie.
Czy naprawdę istniał, czy jak nie istniał. Cóż, odpowiedni z pewnością już się poznamy, ale możemy się nad tym głowić. Obok Homera drugim najważniejszym przedstawicielem epiki greckiej okresu archaicznego był Hesiod.
Pochodził z bogatej rodziny handlowej. Jego ojciec był kupcem morskim i żył on po Homerze, co jest bardzo ważne, ponieważ jego największe dzieło, Teogonia, bazuje właśnie na dziełach Homera. Ale o czym mówi to dzieło?
Mówi on o stworzeniu świata i narodzin bóstw. Stworzył te bóstwa w sposób hierarchiczny, opierając się właśnie na dziełach Homera. Również w tym okresie zapoczątkowała się grecka filozofia. Według legendy początek filozofii dało siedmiu mędrców.
Pitakos z Miteeleny, Bias z Pryene, Solon z Aten, Hliona ze Sparty, Tales z Miletu, Klebo... Kolus z Lindos i Myzona z Hena. Stanowili oni siedmiu najmądrzejszych ludzi w całej Grecji, którzy zebrali się w Delfach i spośród znanych wskazań etycznych wybrali najważniejsze, które miały stać się drugowskazem etycznym dla wszystkich Helenów, czyli Greków.
Ten etyczny drugowskaz nosił swoją nazwę. Maksymy Delfickie. Maksymy dotyczą wszystkich najważniejszych aspektów życia.
I są przede wszystkim bardzo, bardzo liczne. Jest ich aż 140. Niestety nie starczy nam czasu, by przytoczyć je wszystkie, ale żeby pokazać wam je głębie, zacytuję wam jedno. Jako dziecko bądź dobrze wychowany, jako młodzieńcy zdyscyplinowany, w wieku średnim sprawiedliwy, jako starzec rozsądny i osiągnij koniec bez żalu.
Kolejnym okresem w Antyku był klasycyzm. W tym okresie przeważał rozwój teatru. Teatru.
Rozwija się również proza literacka i naukowa, obejmując filozofię i... sztukę wymowy. Okres klasyczny to również czas potęgi militarnej Grecji. Dzięki podbojom i wojnom z Persami udało się sfinansować przebudowę najwspanialszego założenia architektonicznego starożytnie Grecji.
Wzgórza Akropol, co po grecko oznacza górne miasto. Klasycyzm w Grecji uważany za złoty wiek. Demokracja ateńska bardzo się umocniła.
Teatr się również rozwinął. I jakby nie patrzeć w tym okresie powstały Dwa podstawowe gatunki literackie dramatu. Tragedia i komedia. Jednak na początku teatr nie był tym, co dzisiaj sobie wyobrażamy, czyli powiedzmy zamkniętą budowlą z wieloma krzesełkami i sceną, albo teatrem letnim. Teatr był pewnego typu wielbieniem greckiego boga Dionizosa.
Oczywiście było to pewnego typu święto, podczas którego odbywały się sztuki teatralne. Teatr był konkursem poetyckim, przeglądem tańców i popisem muzycznym. a przede wszystkim odświętnym miejscem spotkań mieszkańców miasta. Wszystkie te występy odbywały się w greckim amfiteatrze, który ma swoją specyficzną budowę. Zazwyczaj jest zbudowany w dolinie, ponieważ wszyscy widzowie muszą doskonale widzieć odgrywane na scenie dzieło, a głos aktorów musiał się doskonale rozchodzić po całej widowni.
Możecie się już domyślać, że ci najbogatsi siedzieli z przodu, a Biedota i Plebs z tyłu. Teatr grecki miał swoją spokojną... specyficzną budowę. Na środku znajdowała się orchestra, na której występował chór.
Za nią, w proscenium, występowali aktorzy. Za proscenium znajdowała się skena, która była pewnego rodzaju przebieralnią dla aktorów oraz wieszono tam dekoracje. Oczywiście teatr grecki posiadał również widownię. Nazywała się ona teatron.
Pomiędzy właśnie ów teatronem, a sceną, dokładnie częścią orchestry, znajdował się Parodos, czyli paradne przejście, służące do wprowadzenia aktorów. Po roku 460 wprowadzono urządzenie mechaniczne, służące do niespodziewanego pojawienia się aktora. Deus ex machina.
Zazwyczaj zawieszono tam człowieka i jego zadaniem było wydać osąd. Oczywiście grał on w pewnym sensie jakieś bóstwo, boga jakiegoś greckiego. W okresie helenistycznym tak mocno się to rozwinęło, że skene, czyli to miejsce dla aktorów, było na ozdoby, było kilkukondygnacyjne. Ale dobra, skoro już wiemy o budowli, to musimy teraz powiedzieć sobie, co wystawiano w takim teatrze.
A wystawiano nic innego jak tragedię. Oczywiście nie mam na myśli, że to, co było wystawione, było tragedią. Ha ha ha, beka. Chodzi mi o gatunek dramatu, obejmujący utwory, których głównym założeniem jest walka człowieka z potęgą bóstwa.
Z losem, wolą bogów oraz normą moralną. Konflikt ten nieustannie prowadził do klęski bohatera. Oczywiście tragedia antyczna była...
pod ściśle ustalonymi regułami. Otwierał ją prolog, zazwyczaj dialog lub monolog, opisujący w skrócie wydarzenia, które odbyły się przed rozpoczęciem akcji na scenie. Po prologu rozpoczynał się parodos, czyli pierwsza pieśń chóru.
Następnie rozpoczynały się epizodiony, czyli sceny dialogowe, monologi i fragmenty narracyjne. Między epizodionami występują stasimony, czyli pieśni chóru. Kommos, lament monolog głównego potera, świadomego o swojej... Rychłej klęski Zwieńczeniem całej sztuki zawsze był Eksodus Końcowa pieśń chóru przedstawiająca losy postaci Rzecz jasna te losy musiały być tragiczne Następną zasadą tragedii była Zasada trzech aktorów Czyli jednocześnie na scenie mogło znajdować się trzech bohaterów Nie licząc chóru Również poziom prowadzonej rozmowy Poziom akcji był podniosły I uroczysty Nad głównym bohaterem musiało panować Fatum Czyli jego los był z góry przesądzony Następnie Zasada trzech jedności, czyli jedność miejsca, jedność czasu, akcja trwała od 12 do 24 godzin oraz jedność akcji, czyli występowanie jedynie jednego wątku. Oczywiście teatr nie był...
W jedynie smutnym miejscu nie wystawiana tam również komedia. Jak już wcześniej wam mówiłem, celem tragedii było opowiedzenie historii w doniosły i podniosły sposób, zaś komedia wszystko trywializowała. Cóż, skoro już omówiliśmy sobie to, jak wyglądała sztuka starożytnej Grecji, jak wyglądał teatr w antyku, możemy przejść do największych twórców tragedii antycznej. Takim ojcem tragedii klasycznej jest nazywany Aeschylus. Urodził się on w roku 525. I umarł w roku 466, oczywiście przed naszą erą.
Wprowadził on drugiego aktora, czym urozmaicił akcje i ożywił dialogi. Miedkowo wprowadził możliwość opisu akcji, jaka odgrywała się poza sceną. W swoich dziełach podkreślał on odpowiedzialność człowieka za swoje czyny i ich skutki, które zazwyczaj były cierpieniem.
Dużą inspiracją Ainschilosa były eposy Homera. Kolejnym twórcą był Sophocles. Żył około...
496 roku aż do roku 406. Znany do swoich wielkich dzieł, które z pewnością przerabialiście. Antygona, Król Edyp. Sofokles do teatru antycznego dodał trzeciego aktora. Kolejnym tragikiem był Eurypides. Prowadził on tą słynną Deus Ex Machina, o której wam wcześniej wspominałem.
Dodatkowo odsłonił on przeżycia psychiczne bohatera. I to by było na tyle, jeżeli chodzi o tragików. Kończąc nasze przypomnienia na temat teatru, powiemy sobie o stroju aktorów. Aktorami w teatrze greckim, antycznym, byli wyłącznie mężczyźni. Grali oni także role kobiece.
Ich strój składał się z perułki, po grecku onkos. Wnosili oni również maskę, której wyraz twarzy był zależny od odgrywanej roli. Jeżeli postać grała w komedii, to mężska była oczywiście rzecz jasna uśmiechnięta.
lecz gdy w tragedii maska musiała być Zadumiona bądź smutna. Maska miała bardzo rezystencję głosu z racji tego, że aktor musiał dość głośno mówić, żeby każdy na publiczności usłyszał co mówi. Oczywiście aktor ubrany również w szatę oraz w buty, które były sandałami na grubych podeszwach nazywanych koturnami.
Czemu? Żeby każdy na publicy mógł go dokładnie widzieć. Kolejnym okresem jest okres rzymski.
Jest to okres, który nazywam okresem kopii w klej. Z racji tego, że Rzymianie bardzo dużo czerpali z kultury greckiej. Rzymianie posiadali tych samych bogów co Grecy, jednak zmienili im jedynie imiona. Również struktury polityczne oraz architektoniczne bardzo mocno wzorowały się na Starych Grecji. Jednak nie wszystko co rzymskie jest skopiowane.
W czasach Cezarów żyli i tworzyli m.in. Ovidiusz, Vergiliusz, Horacy i Tacyt. Ovidiusz napisał metamorfozy. Vergiliusz zatroszczył się natomiast o to, by stworzyć piękną historię początków Rzymu, Eneidę. Horacyt tworzył pieśni, czy kto woli ody oraz satyry.
Jego najbardziej znanym dziełem jest pieśń rozpoczynająca się od słów Wzniosłem pomnik trwalszy od Spirzu. W tym otóż dziele sławi on sztukę poetycką i mówi, że zapewnia ona realną nieśpiertelność poecie. Horacyt natomiast był wielkim rzymskim historykiem.
Jako historyk miał prawdopodobnie nieograniczony dostęp do archiwum państwowych, dzięki czego jego książki obfitują fakty i doskonałą chronologię. Był to również okres, kiedy to cesarstwo rzymskie przejęło Grecję i stało się supermocarstwem. Z tego powodu Rzymb stał przed wieloma zagrożeniami, m.in.
atakami barbarzyńców. Dodatkowo zaczęło kiekować chrześcijaństwo. W tym okresie chrześcijańskim, który jest ostatnim okresem epoki antycznej, górowały teksty moralizatorskie.
których celem było dotrzeć do tłumu. Ostatecznie epoka antyczna kończy się w roku 476, upadkiem czesarstwa zachodnio-rzymskiego. Wiem, że w tym materiale nie mówiłem nic o mitologii, ani o filozofii antyku, ponieważ to jest tak duży materiał, że warto przeznaczać na niego kolejny odcinek. Więc zapraszam was do oglądania.
Mam nadzieję, że ten odcinek pojawi się w tym tygodniu lub na dniach. Więc subskrybujcie, by nie przegapić, zostawcie dzwoneczek. Cóż, do zobaczenia. Pa pa.