Overview
Tinalakay sa lekturang ito ang dalawang uri ng pamahalaang itinatag ng mga Amerikano sa Pilipinas – militar at sibil – at ang mga patakarang kanilang ipinatupad upang makontrol at pamahalaan ang bansa.
Mga Uri ng Pamahalaan ng Amerikano
- Dalawang uri ng pamahalaan ang itinatag: pamahalaang militar at pamahalaang sibil.
- Itinatag ang pamahalaang militar noong Agosto 14, 1898 sa pamumuno ng gobernador militar.
- Pangunahing layunin ng pamahalaang militar: sugpuin ang paglaban ng mga Pilipino at magpatupad ng kaayusan.
- Mga naging gobernador militar: General Wesley Merritt, General Eluel Otis, at General Arthur MacArthur.
- Ang mga sundalo ang may kontrol sa batas at kapangyarihan sa panahon ng militar.
- Itinatag ang pamahalaang sibil noong Marso 2, 1901; pinamunuan ni William Howard Taft.
- Pinahintulutan ng Spooner Amendment ang pagtatatag ng pamahalaang sibil.
- Layunin ng pamahalaang sibil: itaas ang demokratikong pamumuno at bigyang kapangyarihan ang mga sibilyan.
- Sa ilalim ng pamahalaang sibil, nabigyan ng karapatan ang mga Pilipino na makilahok at mamuno sa gobyerno.
Mga Patakaran ng Pamahalaang Amerikano
- Patakarang Pasipikasyon: Layunin nitong supilin ang damdaming makabayan at pagtutol ng mga Pilipino.
- Batas Sedisyon: Ipinagbabawal ang pagpuna o paglaban sa pamahalaan; parusa ay pagkakakulong o kamatayan.
- Batas Rekonsentrasyon: Layunin mahuli ang mga gerilya na nagtatago sa liblib na lugar.
- Batas Sawatawat: Ipinagbabawal ang pagwawagayway ng bandilang Pilipino mula 1907-1918.
- Batas Brigandage: Bawal sumama sa grupo laban sa Amerikano; parusa ay matagal na pagkakakulong o kamatayan.
- Patakarang Kooptasyon: Estratehiya upang hikayatin ang Pilipino na makiisa sa pamahalaan at manumpa ng katapatan sa Amerikano.
- Sa ilalim ng kooptasyon, nabigyan ang Pilipino ng pagkakataong mamuno at bumoto sa lokal na gobyerno.
Key Terms & Definitions
- Pamahalaang Militar — Uri ng pamahalaan kung saan sundalo/militar ang may kontrol sa batas at kaayusan.
- Pamahalaang Sibil — Pamahalaang pinamumunuan ng sibilyan at binibigyang karapatan ang Pilipino sa gobyerno.
- Spooner Amendment — Batas ng Amerika na nagbigay daan sa pagtatatag ng pamahalaang sibil sa Pilipinas.
- Patakarang Pasipikasyon — Patakarang naglalayong pigilan ang paglaban at damdaming makabayan ng mga Pilipino.
- Patakarang Kooptasyon — Patakarang naglalayong isali ang mga Pilipino sa pamahalaang Amerikano.
Action Items / Next Steps
- Sagutan ang module tungkol sa mga uri ng pamahalaan at mga patakaran ng mga Amerikano.