Wykład z Historii Państwa i Prawa Polskiego

Kwestie organizacyjne

• Kontakty w sprawie referatów poprzez e-mail służbowy wykładowcy.
• Referaty prezentowane na ćwiczeniach, nie na wykładach.
• Terminy ćwiczeń z historii prawa nie są jeszcze ustalone.
• Referaty niewygłoszone w październiku będą prezentowane w styczniu.
• Zachęta do nadsyłania prac na e-mail wykładowcy.
• Prośby o pytania dotyczące organizacji przesyłać e-mailem.

Wykład: Prawo małżeńskie

• Prawo małżeńskie osobowe
  • Tradycje małżeńskie w okresie pogańskim i zmiany wprowadzone przez Kościół.
  • Dwa etapy pogańskiego małżeństwa: zmówiny i zdawiny.
  • Wprowadzenie zaręczyn i małżeństwa kanonicznego przez Kościół.
  • Kościół walczył z pogańskimi zwyczajami, jak porywanie żon.
  • Małżeństwo jako sakrament, nauka o nierozerwalności.
  • Zapowiedzi przedmałżeńskie jako forma weryfikacji przeszkód.

• Przeszkody małżeńskie

  • Zrywające: spokrewieństwo, powinowactwo, święcenia kapłańskie, brak chrztu.
  • Wzbraniające: różnica wyznań, wiek.
• Ustanie małżeństwa
  • Możliwe przez śmierć lub jednostronne odtrącenie w czasach pogańskich.
  • Kościół głosił nierozerwalność małżeństwa.
  • Procesy o stwierdzenie nieważności małżeństwa.
  • Instytucja separacji w prawie kanonicznym.

Prawo małżeńskie majątkowe

• Elementy majątkowe
  • Wyprawa: rzeczy osobistego użytku kobiety.
  • Posag: część majątku rodzinnego dla kobiety.
  • Wiano: zabezpieczenie w razie śmierci męża.
• Ustrój majątkowy między małżonkami
  • Wspólność majątkowa i rozdzielność majątkowa.
  • Rząd posagowy oraz instytucja dożywocia.

Prawo rzeczowe

• Pojęcie rzeczy
  • Rzeczami są obiekty materialne.
  • Podział na nieruchomości i ruchomości.
• Posiadanie a własność
  • Własność: najpełniejsze prawo do rzeczy.
  • Posiadanie: stan faktyczny.
  • Własność podzielona: właściciel zwierzchni i użytkowy.

Ograniczenia prawa własności

• Regalia: monopole królewskie na działalność gospodarczą.
• Prawo bliższości: pierwokup dla krewnych.
• Prawa sąsiedzkie: regulacje dotyczące sąsiadujących nieruchomości.
• Ordynacje: kompleksy dóbr ziemskich niepodlegające podziałowi.

Nabycie własności

• Pierwotne: bez udziału poprzednika (np. zawłaszczenie, zasiedzenie).
• Pochodne: z udziałem poprzedniego właściciela (np. sprzedaż, darowizna).

Uwagi

• Zalecana literatura: książki Katarzyny Sójki-Zielińskiej.
• Wykład jest nagrywany zgodnie z wymogami Polskiej Komisji Akredytacyjnej.

Plan

• Następne ćwiczenia z powszechnej historii państwa i prawa w styczniu.
• Po przerwie omówienie prawa rzeczowego.