Overview
Tinalakay ang iba't ibang uri ng karapatan at tungkulin ng tao sa lipunan, pati na rin ang kaugnayan at balanse ng mga ito sa pang-araw-araw na buhay.
Mga Uri ng Lipunang Sibil
- Samahang Sibil: grupo ng mamamayan na tumutulong sa komunidad (hal. community pantry).
- Media: tagapaghatid ng mahalagang impormasyon sa mga tao.
- Simbahan: nagpapalakas ng moral at espiritwal na buhay ng tao.
- Social Media: ginagamit sa pag-update ng impormasyon at public service.
- Partylist Group: kumakatawan sa mga sektor na nangangailangan ng pagkalinga.
Karapatan ng Tao
- Karapatan sa buhay: pangunahing karapatan, dapat mangibabaw sa lahat.
- Karapatan sa pribadong ari-arian: maaaring magmay-ari at gamitin para sa kapakanan ng sarili at kapwa.
- Karapatang magpakasal at magkaroon ng pamilya: bumuo ng sariling pamilya sa legal na paraan.
- Karapatang pumunta sa ibang lugar: malayang makalipat o makapaglakbay.
- Karapatang sumamba: malayang pumili ng relihiyon o pananampalataya.
- Karapatang magtrabaho: makahanap ng marangal na hanapbuhay.
Tungkulin ng Tao Bilang Kabalikat ng Karapatan
- Pangalagaan ang sariling kalusugan at paunlarin ang talento.
- Alagaan at gamitin ng tama ang sariling ari-arian sa pagtulong sa kapwa.
- Suportahan at maging mabuting halimbawa sa pamilya.
- Igalang ang batas at mga tao sa mga binibisitang lugar.
- Igalang ang relihiyon ng kapwa at palalimin ang ugnayan sa Diyos.
- Magtrabaho ng marangal at pagbutihin ang gawain.
Espesyal na Tungkulin Bilang Mag-aaral at Kabataan
- Mag-aral ng mabuti, linangin ang kakayahan, makilahok sa paaralan.
- Maging mapagmahal at masunurin na anak o kapatid.
- Panatilihing malinis at maayos ang sariling katawan at paligid.
- Mag-ingat sa paggamit ng media—"THINK Before You Click" (True, Helpful, Inspiring, Necessary, Kind).
- Maging responsable sa kalikasan at tumulong sa paglilinis.
- Sumali sa mga programang pangkabataan at maging tapat sa komunidad.
- Magdasal at makilahok sa mga gawain ng simbahan.
Key Terms & Definitions
- Karapatan — Kapangyarihang moral na gawin o angkinin ang bagay na makakatulong sa tao.
- Tungkulin — Obligasyong moral na gawin o iwasan ang isang gawain para sa sarili at kapwa.
- Dignidad — Halaga ng tao na nagmumula sa pagiging nilikha ayon sa wangis ng Diyos.
- Lipunang Sibil — Organisadong grupo ng mamamayan na tumutulong sa komunidad.
Action Items / Next Steps
- Sagutan ang Gawain 1 at 2 sa module (paglilista ng karapatan at kaakibat na tungkulin; paggawa ng collage).
- Basahin at unawain pa ang module.
- Makipag-ugnayan sa guro kung may hindi nauunawaan.
- Magtanong o sumali sa group chat para sa klaripikasyon.