What's up mga kaguro at mga mag-aaral! Narito na muli tayo sa panibagong video lesson para sa pag-aaral ng kasaysayan at lipunan ng Pilipinas. Narito na tayo ngayon sa quarter 2. At sa araling ito, tatalakayin natin ang iba't ibang anyo ng pakikibaka na nagbigay hugis sa kamalayang Pilipino mula noong panahon ng kolonyalismo hanggang sa kasalukuyan. Sa araling ito, inaasahan na inyong mauunawaan ang kahulugan ng pakikibaka, matutukoy ang alim na anyo nito, at mauunawaan kung bakit ito mahalaga.
Ang tanong, ano ang naaalala mo kapag naririnig ang salitang pakikibaka? Ano ba ang iyong alam tungkol sa pakikibaka ng mga Pilipino? At paano nakatulong ang ganitong uri ng pakikibaka?
Sa pagpukaw ng damdamin makabayan ng mga Pilipino, magsagawa tayo ng isang pre-activity, at ito ay pinamagatang, Bakit ako lumalaban? Isipin ng karanasan sa inyong lugar o sa sarili tungkol sa mga sumusunod. Ilagay sa iyong notebook kung bakit ka lalaban para sa edukasyon, kalikasan, kahirapan, karapatan, at syempre, hindi mawawala. Bakit ka lalaban sa iyong pagmamahal? Ano nga ba ang pakibaka?
Ang kasaysayan ng Pilipinas ay kwento ng laban at pag-asa. Sa bawat panahon ng pananakop, may mga Pilipinong tumitindig para sa bayan. Ngayon, ating kilalaning at unawain ang iba't ibang anyo ng pakikibaka na humubog sa ating kamalayan bilang isang malayang lahi. Ang pakikibaka ay samasamang pagkilos na naglalayong baguhin ang maling sistema.
Ito ang pagtatangkang makamit ang isang layunin sa kabila ng mga hadlang o pagsubok. Ang pakikibaka ay samasamang pagkilos laban sa pangapi. Ito ay nagbubunsod ng kalayaan at dignidad.
Ito ay pagtindig o paglaban para sa karapatan, patarungan o pagwabago sa lipunan. Mahabang panahon ng kolonyalismo sa Pilipinas, hindi kailanman nawalan ng tinig at lakas ang mga Pilipino sa paglaban para sa kalayaan. Sa kabila ng matinding pagsupil ng mga dayuhang mananakop na mayani ang diwa na pakikibaka sa iba't ibang anyo mula sa armadong revolusyon, mapayapang paglaban, hanggang sa paggamit ng panitikan at sining.
Ang mga anyong ito ng pakikibaka ang naging mitsya sa pag-usbong ng pambansang kamalayan at pagmamahal sa bayan. Ating isa-isahin ang mga anyo ng pakikibaka. Una na riyan ang armadong pakikibaka. Ito ay ang paggamit ng armas upang ipaglaban ang kalayaan.
Halimbawa nito ay ang katipunan ni Andres Bonifacio upang wakasan ang pananakop ng Espanya. Upang sa pumagitan nito matapos ang pananakop ng bansang Espanya. Halimbawa din ito ang pinakamahabang pag-aalsa sa kasaysayan.
na naganap sa buhol. Halimbawa pa nito ay Andigma ang Pilipino-Amerikano noong 1899 hanggang 1902 at ang Revolusyong Dagohoy noong 1744 hanggang 1829. Pangalawa ay ang Pakikibahang Kultural at Intolikwal. Ito ay ginagamitan ng pagsulat at sinig upang ipakita ang panawagan sa pagbabago.
Ginamit ito ng mga ilustrado At iba pang eskolar ang panunlat at sining upang gisingin ang damdamin ka makabayan. Halimbawa nito ay ang mga hakda ni Rizal, katulad ng No Limit Ang Here at El Filibusterismo. Meron ding mga kababaihan sa panitika na nagpahayag ng damdamin makabayan at panlipunan. Meron din tayong mapayapang pakikibaka, katulad ng patisyon at dayalogo.
Pinipiling gamitin ang diplomasya sa halip na dahas, halimbawa, sina Aporenario Mabini at Manuel L. Quezon. Gumamit sila ng dialog at petisyon upang isulong ang kalayaan. Meron din tayong tinatawag na panlipo ng pakikibaka.
Ito ay makikita sa masamang pagkilos ng maumayan gaya ng people power. Ito ay pagkilos laban sa panlipo ng diskriminasyon. pang-aabuso at kawalan ng karapatan. Isa pang halimbawa nito ang klusang sakdalista.
Noong 1930s, ito ay ang nagprotesta laban sa kolonyal na pamahala ng Amerika. Mayroon din tayong tinatawag na Gerilyang Pakibaka, kung saan may mga maliliit na grupo ng mandarigma na lumalaban sa mas malaking bukbo. Isinasagawa ito sa pumagitan ng taktika ng hit and run at gerilyang digmaan.
Halimbawa nito ay ang pakikibaka ng mga Moro laban sa pananakop ng Espanya upang mapanatili ang kalayaan at reliyon. At ang mga Gerilya ng mga nagtago sa bundok noong World War II. Pakikibaka sa Batas-Militar Musbong ang iba't ibang uri ng pakikibaka laban sa diktatura.
Armadong Pilosan sa Kanayunan, lumaban sa diktaturya ni Marcos, upang igiit ang demokrasya. Ito ay naganap noong 1972 hanggang 1986. Kasama rin dito ang mga protesta ng mga estudyante. Matapos natin ipuklasin ang iba't ibang uri ng pakikibaka, ano nga ba ang kahalagahan ng kolektibong pakikibaka?
Ito ay nagpapalakas ng pagkakaisa, kapangyarihan laban sa pang-abuso, at pagsisulong ng demokrasya. Mahalaga ang kolektibong pakikibaka dahil dito nagmumula ang lakas ng bayan. Ating tuklasin kung ano nga ba ang kaugnayan ng pakikibaka sa kamalayang Pilipino.
Umili ng isang halimbawa ng pakikibaka sa kasaysayan ng Pilipinas mula sa mga ipinaliwanag kanina. Ano ang mga naging layunin ng mga kiliswang ito at paano ipinaglaban ang mga Pilipino? Paano nakatutulong ang mga karanasan sa pakikibaka?
sa paghubog ng pambansang identidad at pagkakaisan ng mga Pilipino. Matapos sagutan ang mga tanong, malinaw na ba ang kahulugan at katuturan ng pakikibaka bilang salik sa pag-usbong ng kamalayang Pilipino? Sa anong paraan mo maipagpapatuloy ang kanilang pakikibaka sa makabago at mapayapang paraan?
Ang pakikibaka ay nakatutulong upang mapaunlad ang kamalayang Pilipino o ang malalim na pag-unawa, pagkilala at mapahalaga sa pagiging isang tunay na Pilipino. Bako naman tayo sa isang post-activity. Bibigyan ang bawat grupo ng dalawa hanggang tatlong minuto para mag-usap at bumuo ng paliwanag kung ano ang pipiliin posisyon tungkol sa mga isyong babanggiting. At ang bawat grupo ay dapat may tagapagsalita. Ang mga pagpipilian ay Sangayon, hindi sangayon, hindi sigurado o maaaring sangayon.
Hayaang magsalita ang bawat grupo upang ipaliwanag ang kanilang panig. Ang mga paksa ay ang mga sumusunod. Ang kabataan ay may malaking papel sa lipunan. Hindi na kailangan ng protesta sa panahon ito. Ang paggamit ng wikang Filipino ay isang anyo ng pakikibaka.
Ang social media ay mas nakasisira. kaysa nakakatulong sa mga kabataan. Pagkatapos ilahad ang mga panig, sagutin ang mga pamprosesong katanungan.
Anong uri ng pakikibaka ang ipinakita sa mga sitwasyon? Paano ito ay pinapakita ang pamalayang Pilipino? Ngayon naman ay sagutan natin ang mga tanong na tama o mali. Na, ang pakikibaka ay may palaging nanggangahulugang paggamit ng dahas upang makamit ang layunin.
Ito ay maliit. Pangalawa, ang kamalayang Pilipino ay nahubog sa mga gita na makaranasan ng mga Pilipino sa kolonyalismo at pananakop. Ito ay tama. Ang pangkibaka ay hindi mahalaga sa paghubog ng pangbansang pagkakakilanlan.
Ito ay mali. Si Andres Bonifacio ay isang halimbawa ng leader na gumamit ng pakikibaka upang ipaglaban ang kalayaan ng bansa. Ito ay tama.
Ang pakikibaka ay maaaring ding ipakita sa pamamagitan ng edukasyon at pagsusulat. Ito ay tama. Ang kamalayan Pilipino ay hindi naapektuhan ng mga kilusang makabayan noong panahon ng Espanyol.
Ito ay mali. Ang pakikibaka ay isang paraan upang ipaglaban ang karapatan at digdignan ng isang tao o grupo. Tama. Ang mga kabataan ay walang papel sa kasaysayan ng pakikibaka sa Pilipinas.
Ito ay mali. Ang pakikibaka ay mahagi ng kasaysayan patuloy na umiiran hanggang sa kasalukuyan. Tama. Ang pagunawa sa pakikibaka ay mahalaga upang mapalalim ang pagmamahal sa bayan.
Ito ay tamas. Para sa extension activity, gumawa ng poster o sanaysay tungkol sa pakikibaka sa kasalukuyan. Pakita ang isang anyo ng pakikibaka rito.
Ang pakikibaka ay may iba't ibang anyo, ngunit iisang layunin, kalayaan, katarungan at pagkakaisa. Sa kabuuan ng pag-aaral na ito, makikita natin na ang pakikibaka ay may iba't ibang anyo. Ngunit iisa lamang ang layunin nito. At yan ang tatapos ng ating video lesson tungkol sa mga anyo ng pakikibaka at kaugnayan nito sa kamalayang Pilipino. Maraming salamat sa bumuon sa pagsulat ng banghay aralin kung saan ibinase ang video lesson na ito.
Muli ang ako inyong online teacher, Rolly Franco. Maraming salamat sa inyong panonood.