Peki dersleri nasıl işleyeceğiz demiştik? Ders notunun içeriğiyle. Yani ders notunun akışına göre sırada ilk Türkiye'nin coğrafi konumu ve harita bilgisi diye bir konu var.
Ben de oradan başlayacağım. Dostlarım benim ilk başlığım ne oluyor genelde? Yine bazı hani meslektaşlarımdan farklı olarak önce ben Türkiye'yi tanıtam. Türkiye'nin böyle dünya üzerindeki yerini bilmelisin. Öğrencilerim baktığınızda böyle başlıklara biz biraz komşularımızı tanımalıyız.
Bakın ben ne demiştim? Bunlar hep ÖSM soruları. Çünkü Özlem'e böyle şeyleri sordu. Yarımada'da hangi iller var, hangi iller yok?
Ya da öğrendilerim Türkiye'nin sınır komşuları, yani bizim komşularımız kim? Hangi illerimiz hangi sınırlarla komşudur? Ve sınır kapılarıyla biz ne yapacağız? Final yapacağız. Öğrendilerim haliyle bunları iyice özümsemek için güzel bir şekilde başlayalım.
Şöyle bir aklı tahtaya gidelim. Bazen oradan harita desteği alacağız. Bazen gelip tahtada notlarımızı alacağız.
Yani beraber sanki ders ortamındaymışız gibi, yüz yüze ders işliyoruz gibi. Lütfen talimatlarımı ciddiye alın. Ben ne söylüyorsam bir bildiğim var mantığıyla bana uyarsanız memnun olurum. O zaman aklı tataya gidip bu görseli bir görelim beraber.
Ne görüyorsunuz benim de asotumda? Dünya siyasi haritası. Yani öğrencilerim ben neyi bilmenizi istiyorum.
Ben derse başladım. Bizim ülke nerede? Bizim ülke, herkes şu cümleleri biraz liseden hatırlıyor mu?
Bunlara ayrıca değineceğim diğer videolarda. Tam dünyanın ortasından geçen önemli çizgiye ekvator deniyor. Ekvatorun üstünde olan bir ülkeyiz.
Yani biz neredeyiz? Biz kuzey yarımköre'deyiz. O zaman hani bu telaffuzlara bir dilini alıştır. Türkiye bir kuzey yarımköre ülkesi. Çünkü yukarıya kuzey, aşağıya güney yarımköre deniyordu.
Türkiye'miz kuzey yarımköre'de. Bugün şöyle bazı telaffuzları, böyle bir dilleri öğren istiyorum. Peki, ikinci bilgi. Türkiye Kuzey Yarımköre'de.
Yine herkes liseden biraz şunu hatırlıyor mu? Ya başlangıç meridyeni diye bir meridyen vardı. Greenwich diye bir başlangıç meridyeni vardı.
Türkiye başlangıç meridyeninin doğu tarafında mı, batı tarafında mı? Doğu tarafında. Yani bu tarafa Doğu Yarımköre, bu tarafa Batı Yarımköre deniyordu. O zaman biz meridyen olarak ya da diğer söylemle boylam olarak Türkiye noktasında neredeyiz?
Başlangıç meridyeninin doğusundayız. Yani boylam olarak doğu tarafta olduğumuzu bilelim istiyorum. Peki başka?
Ben değerli dostlarımın neyi öğrenmesini istiyorum? İnanın bunlar hep ÖSM öncülleri seçenekleri olarak geldi. Bizim ülkenin etrafındaki ülkelere ne diyorlar?
Hani tarihte de böyle şeyleri duyacaksınız, öğreneceksiniz. Yani öğrencilerim Romanya, Bulgaristan'ın, işte böyle Makedonya'nın Arnavutlu'nun olduğu yere ne deniyor? Balkanlar deniyor. Mesela bizim altımızdaki bu Mısır, Libya, Cezayir gibi ülkeleri biliyorsunuz Afrika ülkeleri deniyor. Ya da bir tanımlama daha var.
Yakın dönemde ÖSM sorusu olarak gelmişti. Ne? Hani bu Mısır, Libya'dan başlayıp bizim ülkenin altındaki ülkeleri de kapsayıp Böyle İran, Afganistan'ı da alan, içine alan bu alana Orta Doğu deniyor.
Mesela yakın dönemde böyle bir ÖSM soru kökü gelmişti. Türkiye'nin Orta Doğu ülkelerine göre avantajını sorgulayan bir soruydu. Orta Doğu ne demek işte?
Beni kiminle kıyaslıyor? Beni Suriye ile, İran ile, Suudi Arabistan ile, Irak ile kıyaslıyor. Peki dostlarım, bu konuda bir genel kültürünüz var mı? Azerbaycan'ın, Ermenistan'ın... Gürcistan'ın olduğu yere etraf edebilir.
Ne deniyor sizin oralara? Kafkas ülkeleri. Kafkasya deniyor. O zaman Kafkas ülkeleri lafı kimin için kullanılıyor?
Ülkemizin kuzey doğusundaki ülkeler için kullanılıyor. Bunu biliniz istiyorum. Aracan hocam başka benden böyle öğrenmeni, hani öğrenmemi istediğin şey ne?
Dostlarım şunu öğrenmenizi istiyorum. Hani bizim... Akdeniz ve Karadeniz'e sınırımız var ya. Türkiye Karadeniz'e kıyısı olan bir ülke.
Peki Türkiye dışında kimin sınırı var? Gürcistan'ın var. Kimin sınırı var?
Rusya'nın var. Kimin sınırı var? Ukrayna'nın var.
Kimin sınırı var? Romanya'nın var. Ve kimin sınırı var?
Bulgaristan'ın. Bakın bu gördüğünüz bilgiyi niye verdim? Çünkü bu bir ÖSM sorusu.
ÖSM ne sordu bir ara? Şuraya geliyorum bakın. Tahtadan göstereyim isterseniz. Öğrencilerim ÖSME ne sordu bir ara?
Dedi ki... Ya dedi siz de malumunuz dedi önemli boğazlar var İstanbul Çanakkale Boğazı. Bu boğazlar yoluyla Karadeniz'e dedi, Karadeniz'e bakın hep ÖSM soruları üzerinden gideceğiz. Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler gemiyle bir yerlere gitmek istiyorlarsa dedi, İstanbul Çanakkale Boğazı'nı kullanıp öyle Akdeniz'e, öyle Atlas Okyanusu'na gidebilirler dedi. Tamam.
Hocam soru kökü. Hangi ülke, dedi ki hangi ülke gidemez dedi. Yani bana 5 tane seçenek verdi. Ne demek istiyor dostlarım? Acaba bu ülkelerden hangisinin Karadeniz'e kıyısı yoktur demeye getirdi.
Hangi ülkenin Karadeniz'e kıyısı yoktur? Çünkü 4 tane gidebiliyor dedi gemiyle ama bir tanesi deniz yolu ulaşımıyla İstanbul-Çanakkale boğazını kullanamaz. Cevap kimdi biliyor musunuz?
Cevap Etraben'in memleketi Azerbaycan'dı. Çünkü Azerbaycan Karadeniz'e kıyısı olan bir ülke değil. Haritaya geri dönüyorum.
Karadeniz'e kıyısı olan bir ülke değil. O bir Kafkas ülkesi. Hazar Gölü diye bir göle kıyısı var.
Yani hayır bak hemen araya girdin girme böyle araya. Hemen destek vereyim. Hazar Gölü Atlaslarda Hazar...
denizi diye geçer. Ama aslında coğrafyada o bir göldür. İleride bunu anlatacağım.
Yine gönderme yaparım. Hatırlatırım sana. Yani aslında o bir siyasi bir şeyden dolayı deniz diyorlar. Coğrafya olarak Hazar bir göldür. Azerbaycan'ın nereye kıyısı var?
Hazar gölüne kıyısı var. Isırarla denizleme bak. Şey diyormuş. Ben inanmıyorum sana. Ben ona denizlemeye devam edeceğim.
De. Mutlu olmak için de ama biz coğrafya diliyle konuşmak zorundayız. Azerbaycan'ın Karadeniz'i öğrendilerim.
Kıyısı olmadığını, bunun bir ölseme soru tarzı olduğunu hatırlatırım. Peki öğrendilerim başka ne öğretmek istiyorum? Biz başladık artık. Şöyle Türkiye'yi biraz yakın çekeyim istedim.
Türkiye nerede? Hep klasik bir cümle kullanıyoruz. Türkiye Avrupa'dan. Ve Türkiye Asya'dan toprakları olan bir ülkedir diyoruz. Acaba öğrenci bunun ne demek olduğunu biliyor mu?
Yani bilmeyen dostlarımız belki vardır. Ben de size yardımcı olayım. İsterseniz bir önceki haritaya geri dönüp o geniş alanı görelim.
Hocam, Avrupa kara parçası, Avrupa kıtası dediğimiz yer nereden oluşuyor? Kapaca şöyle. Yani bu mavi alanın hepsi... Avrupa toprakları, Avrupa kara parçası olarak alınıyor.
Peki Türkiye'mizden de bir yer var mı? Var. Bizim Trakya dediğimiz, bizim Avrupa yakası dediğimiz yer dostlarım Avrupa yakası, Avrupa toprakları oluyor. ÖSM bir ara böyle bir soru sordu biliyor musunuz? Bakın bunlar hep soru.
ÖSM dedi ki aşağıda verilen illerden hangisi Avrupa'da toprağı yoktur? Trakya'da toprağı yoktur. Ben de diyorum ki benim tüm dostlarım bunu biliyor mu?
Öğrendilerim bunu biliyor mu? Çizgiyi çektim. Çünkü boğazlar, denizler Asya ile Avrupa'yı ayıran taraf. Yani Avrupa ile Asya, kara parçası, kıtası nereden ayrılıyor bizde? Boğazlar ayırıyor.
O zaman İstanbul'un bir kısmı. Şöyle farklı bir renk seçelim. O zaman İstanbul'un bir kısmı.
O zaman Kırklareli ili, Tekirdağ ili, Edirne ili ve Çanakkale'nin bir kısmı Avrupa tarafında kalır. Zaten öyle değil mi? Aramızda İstanbullu dostlarımız vardır. İstanbullular kendini tanıtırken nasıl tanıtıyor? Avrupa yakasındayım, Anadolu yakasındayım, ben işte Bakırköy'de oturuyorum, o Avrupa tarafında.
Hayır hayır ben Pendik'te oturuyorum, o Anadolu tarafında. Bu telaffuz ne anlama geliyor? Boğaz'ın ne tarafındasın?
Sol tarafında mısın? Sağ tarafında mısın? Trakya tarafında mısın?
Avrupa tarafında mısın? Asya tarafında mısın? Aynı şey Çanakkale için de geçerli.
Öğrencilerim Çanakkale'nin bu... Boğazın diğer tarafına bakan kısım kim? Şu meşhur şehitler anıtının olduğu yer Gelibolu Yarımadası. O zaman Gelibolu bu tarafta kalıyor. Yani Avrupa tarafında.
O zaman Çanakkale'nin önemli bir kara parçası nerede kalıyor? Anadolu tarafında. O zaman buraya Avrupa deniyorsa buraya ne deniyor? Buraya da Anadolu Yarımadası ifadesi kullanılıyor.
O zaman sana testlerde Kayseri Anadolu Yarımadası'nda mıdır? Isparta Anadolu Yarımadası'nda mıdır? Ne bileyim Kastamonu Anadolu Yarımadası'nda mıdır? Artvin Anadolu Yarımadası'nda mıdır? Evet.
Kimin Avrupa'da toprakları var? Kırklareli, Tekirdağ, Edirne, İstanbul ve Çanakkale'nin bir kısmı. Mesela bahsettiğim ilgili ÖSME sorusunda cevap Bursa verilmişti.
Bursa'nın hiç Avrupa'ya bakan bir tarafı var mı? Yok işte. Bursa tüm il olarak ilçeleriyle, köyleriyle nerede duruyor? Tamamen Avrupa değil. Anadolu yakasında duruyor.
Onu söylemek istedim. Demek ki öğrencilerim bilmeniz gereken bir önemli detay buydu. Hadi bir önemli detay daha.
Bizim hangi illerimizin, hangi ülkeyle sınırları var? Komşularımız kim? Onları bir tanıyın.
Bizim sınırlarımız, bizim komşularımız hangi yönde hangi komşu var? Lütfen beraber bir çalışalım mı? Nereden başlayalım?
Bizim ülkenin kuzeydoğusunda kim varmış sınır komşusu? Gürcistan. Öğrencilerimizin doğu sınırlarımızda Ermenistan'la, İran'la komşuluğumuz var. Bizim güneydoğu komşumuz Irak. En uzun sınırı olan biraz sonra konuşuruz.
Güney, güneydoğu sınırımız Suriye. Ve bizim kuzeybatı diye telafiz edeceğimiz, bize göre kuzeybatıda kalan Bulgaristan ve Yunanistan ülkeleriyle sınırlarımız var. Peki bu sınırlarımız içerisinde daha doğru ifadeyle sınır komşularımız içerisinde yüz ölçümü en fazla olan kim? Bizden daha büyük var mı?
İran var. Öğrencilerim İran'ın yüz ölçümü bizden daha fazla. Notlarını al bunu bak bunlar ders sınıfında yazmıyor.
Mesela İran bizden yüz ölçüm olarak daha büyük diyorum. Ve öğrencilerim bir bilgi daha İran nüfusu olarak da biraz bizi geçiyor. Yani en son bizim nüfusumuz 86 milyondu.
Onlar biraz 90 milyona ulaştı. Yani sınır komşularımız içerisinde bizden daha kalabalık olan var mı gibi bir cümle gelirse evet var İran şu anda biraz bizden daha kalabalık. Ama diğerlerin nüfusu takdir ederseniz ki bizden de az. Akışa göre gidelim.
Akışta ne vardı? Çok önemli bir başlık bu dostlarım. Hangi ülkeyle hangi ilimizin sınırı var? Yani Türkiye'de 81 tane memleket var.
Ve bazı memleketler öğrencilerim biliyorsunuz sınırda, coğrafyada çok önemli bir şey, tahtaya geçiyorum, çok önemli bir şey, bir ara bir ÖSM sorusu olarak geldi, hafızamda 2011 ÖSM sorusu olarak kalmış, coğrafyada şöyle not alayım, coğrafyada sınır şehirlerine Serhat şehri, Serhat şehri kelimesi kullanıldığını duymanızı istiyorum. O zaman biraz sonra paylaşacağım Edirne bir Serhat şehri. O zaman öğren diyorum Hakkari bir Serhat şehri, Kars bir Serhat şehri.
Yani o uç şehirlere tam böyle sınır şehirlerine Serhat şehri deniyor. Hangi ilimiz hangi ülkeyle sınır var? Bunları biraz çalışmamız lazım. Haritaya geri dönelim. Hangi ilimizin hangi ülkeyle sınır var?
Beraber ağır ağır gidelim mi? Acele yok. Öğrenelim ne olur. Artvin ve Gürcistan.
Artvin ve Ardahan, Gürcistan'la sınır var. O zaman Gürcistan ülkesiyle Artvin ve Ardahan'dan sınırımız var. Hocam, Ermenistan ülkesiyle nereden sınırımız var?
Kars memleketi. Görüyorsun ki Iğdır memleketinin Ermenistan'la sınırı var. Yani Ermenistan'a gitmek istiyorsak, Kars üzerinden, Iğdır üzerinden biraz sonra paylaşacağız. Sınır kapıları geçmek zorundasınız.
İran ülkesiyle sınır kapılarımız ya da daha doğrusu illerimiz Iğdır'dan İran'ın sınırı var. Iğdır'ın çok az bir kısmı İran'la sınırı var. Ağrı'dan İran'la sınırı var.
Van üzerinden İran'a gidebiliriz. Bir de öğrendilerim Hakkari memleketi. Tekrar edelim.
O zaman Iğdır bunları ne olur böyle halka içine al. Bunlara böyle ok çıkar. Ya da buraya böyle küçük küçük notlar al. Çünkü bunlar önemli.
Iğdır, Ağrı, Van, Hakkari illeri İran dediğinden Doğu ülkesiyle sınırdaşımız. Yani sınır kapıları bu illerde olmalı. Silelim.
Peki bizim ülkemizin g üneydoğu tarafında Irak ülkesi var. Hakkari ve Şırnak üzerinden mi bu ülkeyle temas kuruluyor? Evet yani Irak'a geçmek için ya da oradan buraya gelmek için Hakkari üzerinden Şırnak üzerinden hareket ediliyor. Peki yine bir şey fark edin. Bizim en uzun sınırlarımızdan biri tabii ki en uzun sınırımız Suriye ülkesiyle.
Haliyle en fazla il sınırı olan da o zaman Suriye oluyor. Çünkü baktığınızda Şırnak tarafından, Mardin tarafından, Şanlıurfa tarafından, Gaziantep, lütfen bir ara ÖSM sorusu olarak geldi bak küçük oluyor ya arada kayboluyor, Kilis ve Hatay'dan sınırımız var. Hatay, Kilis, Gaziantep, Şanlıurfa, Mardin, Şırnak gibi memleketler Suriye ülkesiyle sınırdır dostlarım.
Önemli, buradan soru geldi haberiniz olsun. Peki bizim Yunanistan'la hangi ilden sınırımız var? Yunanistan ülkesiyle sadece Edirne'den sınırımız var.
Bir daha tekrar edelim. Yunanistan ülkesiyle sadece Edirne üzerinden sınırımız var. Ama Bulgaristan ülkesiyle hem Edirne... Hem de 40 lirayla üzerinden sınırımız var.
Ozan öğrencilerim, burayı anlatabildim mi? Tahtaya geri dönelim. Neymiş? Ben hangi ülkeyle il olarak sınırımız var bunu bilmeliyim. Mesela size böyle tuzakları hatırlatayım.
Bir ara kendi memleketim. Ben aslen siyirtliyim. Lise 2'ye kadar orada okudum. Lise 3'ten sonra hayatım Ankara'da şekillendi.
Mesela bir ara siyir sınır şehri midir dedim. Bir ara... Hatırlıyorum Osmaniye vardı seçenekte. Bir ara hatırlıyorum Karamanmaraş vardı.
Batman vardı. Yani böyle iller verip seni şeyden vurmaya çalışıyor. Harita bilgin iyi mi?
Sen bunların sınır şehirleri olup olmadığını biliyor musun? O zaman öğrendiğim eve Sears sınıra yakın bir yerde ama sınırda değil işte. Onun önünde şırnak olduğunu bil istiyorum.
Ya da işte Van'ın gerisinde Bitlis olduğunu, Arn'ın gerisinde Erzurum'un kaldığını hatırlamalısın. Ya da Tekirdağ'ın Edirne... Kırklarının önünde bir memleket olduğunu unutmamalısın. O yüzden bunları bil istiyorum.
Hızlıca bir tekrara var mısın? Hızlıca bir tekrara yani yazdın mı? Altını çizdin mi?
Beraber gidelim mi bir daha? Diyorum ve böyle tahtayı da çok aktif kullanmak istiyorum ben. Tekrar yapa yapa gidelim ve öğren diyorum böyle ilerleyelim. Ermenistan dedik. E pek şey yazmadık sanki değil mi orada unuttuk söylemeyi.
Nahçıvan diye bir yer var Azerbaycan'a bağlı. Özerk. bir yerdir.
Nahçıvan'da hiç akraban var mı etrafında? Hiç böyle şey bir bağlantın yok. Ama şeyi biliyorsun değil mi?
Size bağlı. Yani Azerbaycan ülkesine bağlı bir özerk yer orası. Peki onun dışında bakıyorum biz İran'ı konuştuk. Sanki Irak konuştuk.
Sanki Suriye'yi konuştuk. Bakıyorum kim vardı? Yunanistan dedik ve Bulgaristan dedik. Şimdi bana yardım et.
Gürcistan'la Hangi illerimiz sınırdı? Böyle yazdır bana. Sen söyle bana yazayım.
Kim? Hangileri vardı? Kim vardı dostlarım?
Sizi bekliyorum. Sanki Artvin vardı. Sanki kim vardı? Artvin vardı.
Başka kim vardı? Hatırlıyor musun? Ardahan vardı bak.
Güzel. Peki Ermenistan'la kimin sınırı vardı? Sanki Kars memleketi ve Iğdır demiştik. Böyle beraber check edelim. Nahçıvan'la bizim Iğdır'dan bir sınırımız var.
Sanki az önce onu söylemedik. Hani arada kaynadı hani küçük bir yer olduğu için. Ama İran çok önemli, testlerde çok gelir.
Hatta böyle önce Iğdır'a bir atıf yaptık. Dedik ki Iğdır üzerinden bir sınırımız olduğunu unutma çok az, çok az dedik. Ama soruşta öğrencilerin başı kim var dedik.
Van var dedik. Onun dışında Hakkari memleketi dedik. Bunlar böyle İran'la sınır illerimiz. Irak'a gidebilmek için Şırnak üzerinden gitmelisiniz.
Ya da Hakkari memleketi üzerinden gitmelisiniz dedik. Suriye baya il var dedik. Yani Şırnak'tan biraz var. Şırnak'ın hepsi değil bir yarısı. Halil ama Mardin'den.
Ama öğrencilerin başka Mardin'in yanında kim vardı solda? Şanlıurfa. Yanında kim vardı?
Küçüğü unutma Kilis. Gaziantep vardı. Onun dışında Hatay memleketi vardı.
Peki Yunanistan'la bizim sadece Edirne dedik. Ve Bulgaristan'la kim söyledik dostlarım? O kimdi? Bulgaristan'la hem Edirne üzerinden hem de Kırklareli üzerinden sınır var dedik.
Yani bu iller üzerinden muhtemelen sınır kapıları açılmış ve bu ülkelerle ne yapılıyor? Ticari temaslar ya da turistik ziyaretler vesaire yapılıyor. Derdimi anlatabildim mi?
Burayı hallettik mi? Yani başlık olarak şu anda iyi gidiyor muyuz? Hani ilk ders ısınma turları.
Burayı hallettik değil mi? Yani öğrencimin Türkiye'nin lokasyonunu bilmesini, Türkiye'nin komşuları derken o Balkan deyince, Orta Doğu deyince, Kafkas ülkeleri deyince ne demek istediğini, Karadeniz'e kıyısı olup olmayan ülkeleri bilmeni istedim. Kaç yarımada var Anadolu-Trakya kelimesinin ne anlama geldiğini, Türkiye'nin hangi ülkelerle sınırdaş olduğunu, hangi iller hangi ülkeyle sınırdır, e ne kaldı dersin artık son başlı sınır kapıları. Dediğim gibi bazı hoca arkadaşların bunları böyle ticarete anlatabiliyor.
Ya bazıları en sona saklayabiliyor. Ben biraz burada halledelim. Hani madem konu açılmış, madem komşuları çalıştık, madem böyle Türkiye'nin nerede olduğunu çalıştık, hangi illerin sınır olduğunu çalıştık, hadi sınır kapıları da çalışıp burayı toparlayalım. Ve buradan bir soru kaçırmayalım. Harfiye gidelim.
Size böyle tabi önümse güzel güzel kutucuklar hazırladım. Gerçekten bu kutucukları biliyor olmanız... Bizler için yeterli olacaktır.
Peki hocam, bu kutucuklarda her bilgiyi ezberlemeli miyim? Rakamlara çok takılma. Biraz yüzeysel, kulak aşinalı olsun.
Enleri bilmen yeterli. Yani Gürcistan'ın sınırının Türkiye ile 276 olduğunu böyle evhamlı bir şekilde öğrenmek için zorlanma. Ya 200'lü bir şeydi demen yeterli.
Çünkü bazen böyle madde veriyor ve böyle o maddede tanıtıyor. Diyor ki mesela Gürcistan'la sınırı budur. Daha doğrusu hani Gürcistan adını vermiyor.
Diyor ki şu kadar kilometre var. Şöyle şöyle sınır kapıları var. Şöyle şöyle önemli demir yolu var. Bu ülke kimdir diyor. Belki işte o 300 rakamından bir kulak aşinalığı sağlayıp yakalayabilirsin.
Belki de diğer bilgilerden. Hangi bilgiler? Gürcistan'la ilgili benim sınır kapılarını iyi bilmem lazım dostlarım. Sınır kapıları geliyor.
Yani bu son 10 yıla bakıldığında ÖSME buradan 3-4 kere arka arkaya soru sordu. Yani Sarp bir de en favorileri söyleyeceğim. Onların böyle altını çizmeni yıldız koymanı, fosforlu kalemle renklendirmeni istiyorum. Gürcistan'la bizim en önemli sınır kapımız, en işlek sınır kapımız Sarp'tır dostlarım. Hatta belki biliyorsunuzdur Sarp yani Artvin üzerinden Gürcistan'la olan bir sınır kapısıdır.
Gürcistan Vize istemiyor Sarp'a girmek için. Yani kimliğini göstermen yeterli. Yani Türkiye'de Doğu Karadeniz turuna çıkanlar şeye de geçiyor. Artvin'de Batum'a da geçip geliyor.
Yani Gürcistan'da Batum'a uğrayıp sonra Artvin üzerinden tekrar Türkiye'ye giriş yapıyorsun. Gürcistan üzerinden hani ne yapabiliyorsun? O giriş çıkışı Sarp sınır kapısı üzerinden gerçekleştirebiliyorsun.
Peki öğrendilerim, Murat'ta değil bir sınır kapısı da var. Çok işlek değil ama Türk özü diye bir sınır kapısı var. Çıldır Aktaş diye bir sınır kapısı var.
O zaman öğrencilerim tekrar edelim mi? Her şeyi iki defa kullanalım mı? Sarp sınır kapısı, Artvin üzerinden Gürcistan'la.
Artvin üzerinde bir sınır kapısı daha var mıymış Gürcistan ülkesiyle? Murat'la. Peki bu Ardahan memleketi de Gürcistan'la sınır vardı. Hangi sınır kapıları varmış?
Türk özü ve Çıldır Aktaş diye geçiyor. Çok önemli bir yerdeyim. Bir şey oldu Türkiye'de.
İsterseniz böyle tahtaya geçip anlatayım. Ne oldu Türkiye'de? Çünkü buna bir ara ulaşımda da değineceğim. Çin ülkesi veya birkaç diğer videoda da sanki bir yerde bir atıf yapacağım.
Çin ülkesi bir şey yaptı dostlar. Tarih bilginiz benden daha iyi. Dedi ki ben eskiden bir ipek yolum vardı benim. Bu Ortaça'da çok kıymetliydi.
Ticari kervanlarla İngiltere'lere kadar insanlar, Avrupalılar gelip Çin'den işte ipeyi, sen söyle adını, barutu, kumaşı vs. alıp götürüyordu. Ben onu canlandırayım bir daha dedim. Yani ticaret anlamında, yük taşımacılığı anlamında bir yol, bir kuşak projesiyle Çin'den İngiltere'ye bir tren hattı yapıldı.
Peki hocam bu tren hattının bu dersle ilgisi ne? Bu dersle ilgisi şu. Bu tren hattı Çin'den şöyle yazalım. Çin'den İngiltere'ye gelirken bizim ülkenin üzerinden de gelecek. Yani rota...
bizim ülke üstü. Peki Ali Can Hocam bizim ülkeye gelirken Türkiye nereden giriş yapıyor işte? Kars tarafından giriş yapıyor.
Hangi tren hattıyla giriş yapıyor? Bakü, Tiflis ve öğrencilerim Kars tren hattı yapıldı. Yani Bakü, Tiflis tren hattı vardı ama Türkiye ayağı yoktu. İşte Türkiye ayağı tanımlanıp hani şurayı böyle zoom yapayım Evet. Hani Kars şehir merkezi burada ya mesela.
Şu kısım yoktu. O zaman bu kısmı da tamamlayıp bu Çin'den başlayan tren hattı ülkemize Kars tarafından giriş yapıp öğrencim ne yapıyor? İstanbul'dan çıkış yapıyor. Burada çok önemli bir soru var. Gelecek günlerde bize lazım olacak.
Hocam bu Türkiye'yi böyle kara yolu anlamında yani kara üzerinden daha doğru bir ifadeyle kat ediyor da demir yolu. Boğaz'a gelince ne yapıyor? Ne yapıyor?
Boğaz'a gelince burası önemli. Bak bunlar hep genel kültür bunlar bize lazım olacak. Marmaray tünelinden geçiyor.
Dostlarım İstanbul'da Marmaray diye bir şey yapıldı. Yardım edin bana. İstanbullular daha iyi bilir benden. Marmaray ne? Boğaz'ın altından geçen bir metro projesi.
İşte bu metro projesi yapılırken haritada gördüğünüz uluslararası bu yük treni düşünerek yapıldı. Nasıl yani? Denildi ki tamam.
İstanbul'da şehir içi metro anlamında gidiş geliş yapalım. Ama bir de uluslararası trenler gelip gitsin diye iki şehri daha yapalım. Yani siz İstanbul'da metro ile giderken boğazın altından yanınızdan bir uluslararası tren geçebiliyor.
Bu bir yolcu treni değil, yük treni. Ve Türkiye'de de böyle lojistik merkezleri var. Kars'ta var, Sivas'ta, Erzurum'da böyle değişik değişik illerde işte bu Çin'den İngiltere'ye giden bu önemli tren hattının bir takım lokasyonları yapıldı.
Bir takım böyle işletmeleri yapıldı. Çünkü bu ticari anlamda önemli bir şey. Dersimizle ilgisi neydi? Haritaya geri döneyim.
İşte Türkiye'ye girerken yani bu Kars memleketine gelirken bak şu Tiflis tren hattı Canbaz tren istasyonuna geliyor. Yani öğrencilerim Türkiye sınırında Canbaz Tren İstasyonu'ndan giriş yapıyor. Demiryolu ipek bağlantısı olan Canbaz Tren İstasyonu bir sınır kapısı.
Hani karayolu yok, sadece Türkiye giriş noktası olarak adına Canbaz Sınır Kapısı deniyor. Bu Canbaz Tren İstasyonu ne yapıyor işte? Tren ülkeye giriş yapıyor Ardağan üzerinden ve öğrencilerim gelip Finali Kars'ta yapıyor. Burada ürününü bırakıyor, sonra devam edip artık bahsettiğim İstanbul üzerinden, Edirne üzerinden Avrupa'ya gitmeye başlıyor. Derdimi anlatabildim umarım.
Geldim. Sınırı kapılarını böyle özümseyerek gidelim. Ermenistan ülkesiyle sınır kapımız var.
Öğrenlerim, Ermenistan'la bizim bir sınırımız var. Rakam ne yazıyor orada? Çünkü ben rakamları hiç ezberlemedim.
Sizin için böyle ödemi yapıp yazdım ama diyorum ya ezberlemek zorunda değilsin böyle göz ucuyla. Ya 320'li bir şeymiş. Hani en uzun sınır kapısı değil, en kısa değil. 300'lü bir şey. Ama şunlar önemli dostlar bak.
Kim önemli? Testlerde der ki, Türkiye'nin sınırları adına ne doğrudur? Türkiye'nin bazı ülkelerle sınırını doğal unsurlar oluşturur.
Doğal unsur ne demek? Yani Bazı sınırlar dağlar mı oluşturuyor, bazı sınırları akarsular mı oluşturuyor? Mesela Arpaçay ve Aras Nehri hangi ülkeyle sınır oluşturur Ermenistan? Bu bir ÖSME sorusu, ciddiye alalım. Arpaçay bir koldur, bir ana akarsu değil.
Yani Aras diye bir akarsu geçiyor, haliyle Arpaçay onun bir koludur dostlarım. İkisi beraber Ermenistan üzerinden Azerbaycan'a Ve Hazar Gölü'ne gidiyorlar. Deniz değil göle gidiyorlar.
Arpaçay ve Aras. Peki hocam sınır kapılarımız kim? Kars.
Akyaka ve Iğdır üzerinden benim adım olan Alican Sınır Kapısı. Peki öğrencilerim, bu Akyaka Sınır Kapısı aynı zamanda demir yolu bağlantısı olan bir sınır kapısı mı? Dikkat edin, son maddelerde buna değinmeye çalıştım genelde. Eğer bir ülkenin sınır kapısı varsa demir yolu olarak onu da ifade ettim. Ne demek istiyorum dostlar?
Tahtaya dönüyorum. Bu soru tarzına bir kalp. Şimdi bazı ülkelerle Kara yoluyla sınır kapısı var ama demir yoluyla sınır kapısı var.
Yani şöyle ki bir tane sınır kapısı var. Bakıyorsun o hem kara yoluyla geçilebiliyor hem o sınır kapısını demir yoluyla da geçebiliyorsun. Ama bazıları mesela sadece kara yolu ama bazıları da sadece demir yolu.
Yani öğrencilerim sadece kara yolu yapılmış. Yani demir yolu balansı yok. O sınır kapısında, o ülkeye giderken ya da Türkiye'de biraz sonra paylaşacağım bir sürü örnek var böyle. Bazı ülkelere giderken de demir yolu geçebiliyorsun. Yani karayolu yok.
Sadece bu ülkeye demir yoluyla gidersen bu sınır kapısını kullanmak zorundasın. Böyle şeyler var. Yani demek ki burada bir üç soru var.
Sadece karayoluyla geçilen sınır kapıları, sadece demir yoluyla geçilen sınır kapıları hepsine değineceğim. hem demiryolu Hem de karayolu yapılan, ikisini de kullanabileceğim alternatif olarak sanır kapıları var. Neden biraz tahtaya çekildim? Şu Ermenistan meselesini, bilmiyorum Etra ve Azerbaycanlı bu konuda bir ilgisi, bir merakı olmuş mudur?
Ya da işte geçen senelerde çekimi o yapmıştı, oradan hatırlıyor mu? Şimdi bu Ermenistan'la bizim bir siyasi sınırımız var. Orada bir şey yazdım ben. Aramız iyi değil. Sınır kapıları işlek değil.
Yani bu Akyaka dediğin Alican sınırı kapısı... Çok iyi değil çünkü bizim Ermenistan'la aramız iyi değil. Tırnak içinde. Biraz kimin yüzünden iyi değil?
Azerbaycan yüzünden iyi değil. Aradaki yani Aydın Hocam hiç anlatmış mı? O tarih bilgisini vermiş mi? Tarihten bu taraf iyi değil.
Bir daha söyle. Çünkü tarihte de öyle yazıyor. Ta yıl öncesinden.
Bir hani şöyle ki Türkiye hani Azerbaycan'ın tarafını tuttuğu için Azerbaycan'la Ermenistan'ın arası iyi değil biliyorsunuz. Haliyle Bir taraf tutmak zorunda kaldı Türkiye ve tarafını Azerbaycan'dan dolayı seçti. Çok uzatmayayım.
Hangi konudan dolayı? Biliyorsunuz pandemi döneminde hatta bir savaş çıktı. Etrafı hatırlayacaktır.
Dağlık Karabağ sorunu. Yani öğrendiğim Dağlık Karabağ diye bir yer var. Bu yer Ermenistan'la Azerbaycan'ın arasında bir kavga sorunu.
Yani diyelim ki dostlarım o sınır burada mıydı? Hani Dağlık Karabağ, Ermenistan tarafı, şu Azerbaycan. Denilir ki SSCB'den ayrılınca Ermenistan ve Azerbaycan, ben dürüst olayım, bu bilgi Azerbaycan tarafından dinlemiştim. Yani hiç Ermenistanlı makale ya da o taraftan hiç dinlemedim.
Azerbaycanlılar diyor ki, hani etrafa eden değil de başka bir makale okumuştum. Diyor ki SSCB'den, hani SSCB ayrılıp Azerbaycan, Ermenistan bağımsız ülke olunca aslında bu kırmızı yer Azerbaycanlılar Ermenistanlarla da hani konuşup burayı biz alıyoruz değil mi? Burası bizim. Azerbaycan Ermenistan tarafı tamam demiş.
Alabilirsiniz orası sizin. Ama sonra yakın birkaç hani zaman geçmiş Ermenistan orası bizim demiş. Tırnak içinde çökmüş. Yani aslında İV başlarken Azerbaycan o tarafı alırken Ermenistan konuşmamış.
Sonrasında bir şeyler olmuş. Ve bu sorun... 91 yılından sonra günümüze kadar hep ara ara geliyordu. Her çok tarih dersine girmek istemiyorum, özetliyorum. Yani bu bir sorun.
Burası bizim mi sizin mi sorunu? Ve öğrendiğim bu günümüze kadar geldi. Hatta hatırlayın işte pandemi dönemleri olan bu 21-22 dönemlerinde bildiğiniz Azerbaycan bir hareket başlattı. Ve gitti Ermenistan'dan bu hani kısmın önemli bir tarafını aldı. Tam her yeri alıyorken...
Rusya araya girip her yeri alamazsın. Bu kısmı kabul et, bu kısmında Ermenistan'ın olsun, Rusya ile Türkiye askeri de arada tampon bölge olsun deyip ateşkes ilan edildi. Hatırlayın o günleri. Ama merhaba bizim hocam.
Şey çıkarıyormuşum, bayrağı çıkarıyormuşum falan diye. Ya şimdi biz kendi ülkemizle ilgili meselelerde biraz milliyetçilik yapıyoruz. Sizinle ilgili meselelerde. bilmiyorum ben çok yorum yapmak istemişim.
Ermenistan tarafını ben hiç dinlememişim. Hani bilgim bu kadar benim bu tarih bilgim. Hani eksik bir şey varsa yorumlara da yazarsınız. Ama hani şeyi anlayın istedim.
Benim derdim neydi biraz? Tarih bilgimi size sunmak değil. Benim derdim şuydu. Niye siyasi anlamda bir sorun var?
Size biraz o meseleyi anlatmak istedim. Dönelim hemen. Peki bu Nahçıvan denilen yer dedik ya o bir devlet değil biliyorsunuz. Özerk bir yer.
Azerbaycan ülkesine bağlı bir yer. Peki hocam bizim onunla sınırımız var ve işte bu bir en. Ne anlamda en? En kısa sınırımız.
O zaman sen de testlerde söyle bakalım. Türkiye'nin en kısa sınırı kiminle? Nahçıvan'la.
Nahçıvan bir ülke midir? Hayır. O zaman belki seçeneklerde...
Azerbaycan ülkesiyle derse de kabul edecek ona bağlı bir yer. Peki en kısa sınır olduğunu söyledik. Sınır kapısının adı ne? Iğdır Dilucu. Iğdır Dilucu kim?
Aynı zamanda bizim notlarını al hep bunları çalışacağız. Aynı zamanda bizim en doğu sınırımız. Yani bizim hep paylaşacağım diyorum en doğu meridyenimiz 45 doğu meridyeni.
O zaman bizim en doğu ucumuz da olduğunu biliniz. Dilucu sınır kapısı. Şimdi önemli yerlere yavaş yavaş geliyorum dostlar bak.
Önemli. Şu Gürcistan çok önemliydi, testlerde çok favoridir, çok sorulur ama bu İran, Irak, Suriye, Yunanistan, Bulgaristan daha da sorulur. Bir nefeslen, şöyle videoyu bir durdur, güzel bir soğuk içeceğini al eğer yaz ayında dinliyorsan, yavaş yavaş kıştaysan bir sıcak içeceğini al. Şimdi diğerleri önemli çünkü bak yavaş yavaş gidelim. Der ki, İran'la sınırımız var mıdır?
Vardır. Peki önemli midir? Bizim doğu sınırımızın önemli bir kısmını o kaplıyor.
500 kilometre yakın sınırımız var biliyorsunuz. Hatta bazen haber izlerken şeye şaşırıyorsunuz. Ya böyle Afganistan'dan ya da başka ülkelerden böyle kaçak girişler oluyor. Bunlar nasıl giriyor böyle?
Dostlarım 500 kilometre az bir rakam değil. Yani çok uzun bir sınır. Her yere duvar yapsam bile yetmiyor bir yerden kaçıyorlar. Sınırdan geçebiliyorlar.
Peki bunu tarih anlamda soruyor. İran'la sınırımız ne zaman çizildi? Ta 1639'lar.
Yani sanateslerde çok önemli bir cümle altını çiz. En eski sınır mıdır? Benden daha iyi biliyorsunuz, yanlış söylüyorsam düzeltin yorumlarda.
Kasr-ı Şirin Anlaşması ile mi yapılmıştı? En eski sınırlardan biri midir? Evet diyeceksiniz.
Bizim en eski sınırımız burası. Çok önemli bir yere geldim. Notlarını iyi al.
İran'la ve Irak'la... sınırımız daha çok su bölümü çizgisinden geçiyor diyor. Dostlarım bu önemli bir şey.
Tahtaya geri dönmeliyim. Bu önemli bir şey. Buradan önce bir tahtayı yazıp sonra sana bir öğretmek istiyorum. Bakın size böyle 2 senedir işte İndeks Akademi ile çalışıyorum.
2 senedir her sene bana buradan bir sürü mesaj gelir. Hocam su bölümü çizgisi diyor ama cevap yanlış çıktı. Bakın ne kastettiğini anlatayım. Soru diyor ki mesela İran sınırıyla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur? İran sınırını akarsular mı oluşturur diyor.
Arpaçay gibi, Aras gibi. Şimdi öğrenci de altyapısı kötüyse su bölümü, su, su, akarsu o zaman doğru diyor. Şimdi cümleye dikkat. Şimdi bugün bunu bir öğren istiyorum. İlk dersin önemli anahtar kelimelerinden biri çünkü ÖSM bir ara bunu bir öncül olarak sordu dostlarım ya bunlar hep diyorum ya ÖSM soruları bunlar İran ve Irak'la bizim özellikle bu iki ülke bizim için çok kıymetli su bölümü çizgisi üzerinden sınırımız var.
Şimdi ben size bunu biraz Türkçeleştireyim. Ali Can hocam su bölümü çizgisi derken nereyi kastediyor? Aslında dağların zirvelerini kastediyor.
Aslında sana şunu söylemeye çalışıyor mealen. Sence İran ve Irak'la dağların zirvelerinden mi sınırınız var? Yani dağlık yer mi sınır oluşturuyor?
Çünkü İran ve Irak'ta sıra dağlar var sınırda. Ve bu sıra dağların zirve yerlerinin bir kısmı Türkiye toprakları, bir kısmı İran. Bir kısmı Türkiye toprakları...
Bir kısmı Irak. Yani burada su bölümü çizgisi denilen yer aslında dağların zirveleri. Bir kelime daha not almanı isteyeceğim. Bak bunlar ders notunda yok.
Not al bunları. Hocam... Peki coğrafyada bu su bölümü çizgisine başka ne deniyor?
Yer şekli adıyla, bunu liselilere öğretiyoruz, yer şekli olarak sırt kelimesi kullanılıyor. Yani sana şöyle dese de doğru, İran ve Irak'la sırt denilen yer şekli üzerinden mi sınırlar geçirilmiş? Evet.
Şimdi bu sırt kelimesini sana bir göstermek istiyorum bak. Az önce dersi hazırlık yaparken böyle bir fotoğraf buldum bakın. Şu fotoğraf.
Şimdi coğrafyada biz buna ne diyoruz? Sıra dağlar. Gördüğünüz gibi böyle peş peşe, görüyor musunuz böyle peş peşe bir dağ sırası uzanıyor. İşte bu dağ sırasının şu anda zirvesini takip ediyorum bakın.
Bu zirveye coğrafyada su bölümü çizgisi deniyor. O zaman sıra dağların böyle sivri yerlerine iki eğimli yamacın gelip birleştiği o sınır yerlerine, sivri yere... Coğrafyada sırt ya da sub bölümü çizgisi deniyor.
Az önce söylemek istediğim buydu. Bakınız şunu anlatıyor işte. Bu taraf Türkiye, bu taraf İran.
Yani sınır dağın bir yamacı Türkiye toprakları, dağın diğer yamacı, öğrencilerim İran toprakları. Ya da işte bunu ters çevirip Irak içinde ne yapabilirsin sunabilirsin. Derdini anlatabildim mi?
Güzel bir örnek olduğunu düşünüyorum. Şimdi dönüyorum bir daha. Bir daha dönelim notlarımıza çok güzel. İran'la ilgili söylememiz gereken bir şey kaldı mı? Sınır kapıları.
Bizim hangi ilden isim olarak hangi sınır kapımız var? Bak diyor. Cürbulak diye bir yerden yani Ağrı'nın Doğu Beyazıt şöyle siyahla gösterelim.
Ağrı'nın Doğu Beyazıt diye bir ilçesi var. Biliyorsunuzdur belki Aydın hocamızın memleketi, Zeynep hocamızın memleketi oralar, Doğu Beyazıt ilçesi, Evan Kapıköy diye diyor bir sınır kapısı var İran'la ve Hakkari üzerinden de Esendere sınır kapısı var. Hocam bunlar için de en favorisi kim? Gürbulak testlerde daha çok sorulur.
Sonra Kapıköy, Esendere bir tık daha az sorulur. Ama Gürbulak çok gelir testlerde bilelim. Gürbül'a şu niyetle de çok soruyor dostlar, şimdiden paylaşayım, yeri geleneceğini hatırlatırım.
Diyor ki, özellikle böyle İran ve arkasındaki ülkeler olan Azerbaycan gibi, Pakistan gibi, Hindistan gibi ülkelere diyelim ki Rusya bir şey göndermek istiyor, Ukrayna bir şey göndermek istiyor. Bazıları bu ülkeler şöyle yapıyor, Trabzon limana getiriyor, limandan karayolu tırlarını aktarıyor. Ve Ağrı Doğu Beyazıt İran üzerinden o ülkelere ticari sevkiyat yapıyor. O zaman Gürbulak işlek bir sınır kapısı mı? Yani İran transit yolu diye bir yol var bu ağrıda.
İşte böyle İran'a ve arkasındaki ülkelere yapılan ticaret adına önemli bir yer. Kapıköy bir karayolu sınır kapısıdır ama aynı zamanda demir yoluyla da geçilir. Ölsem'e bir ara bunu sordu. Dedi ki bana demir yoluyla geçebileceğim bir sınır kapısı söyle dedi.
Ve test tekniğinde cevap Kapıköy'dü. Demek ki Kapıköy'ün hem karayolu hem demir yolu bağlantısı olduğunu unutmuyorsun. Geldim Irak ülkesine.
Umarım iyi gidiyoruzdur. İlk dersler çünkü ben de etrafa da heyecanlıyız. Yani her şey güzel başlasın istiyoruz. Hani şeyin ancımız var.
Nasıl başlarsa... öyle biter. Güzel başladık. Şu anda ben heyecanım, hırsım çok yerinde.
Ama umarım bu sana da geçmiştir. Irak diye Güneydoğu'da bir komşumuz var. Sınırımız ne kadar?
378'ler. Diyor ki sınır su bölümü çizgisinden mi geçiyor? Evet.
Artık biliyoruz. Su bölümü çizgisine akarsu demeyecekmişiz. Aslında dağların zirveleriymiş.
Aslında sırt demeye geliyormuş. Peki nasıl sınır kapı isimlerimiz var? Şırnak, Habur.
Özümlü diye bir sınır kapımız var. Hakkari üzerinden Derecik diye bir sınır kapımız var. Öğrencilerim yine. Bunlar için de en güçlü kim?
Habur. Habur bizim bu ülkenin bu doğu tarafında en işlek sınır kapılarından biridir evet. Ticari aktivite olarak en önemli sınır kapılarından biridir.
Haburu bana unutmuyorsun. Peki hocam, tahtaya dönüp yine bir şey hatırlatmalıyım. Bunlar hep tecrübe.
Bize mesela mesajlarda şey çok gelir. En son sınır kapısını bilmeli miyim? Ben de diyorum ki bakın ben size bunu anlatacağım böyle her derste ne biliyorsak. Örseğime şu ana kadar hani böyle ilk açılan sınır kapısı, en son açılan sınır kapısı kimdir diye bir soru sormadı açıkçası. Ama öğrenci hani böyle haklı olarak bazı konu başlıklarında böyle ilkler ve sonlar sorulduğu için sınır kapısında da sorulur mu diye bir telaş yapıyor.
Ve şey sorusu çok geliyor. Derecik acaba en son açılan sınır kapısı mı? Şimdi burası şöyle karışık bir konu.
Hani biraz siyasi mevzular ya bu sınır kapıları. Şöyle dostlarım. Bazen bir sınır kapısı 80'li yıllarda açılmış.
Sonra bir şey oluyor. O ülkeyle aranıyor olmuyor. O ülkede bir savaş çıkıyor.
Karışıklık oluyor ki etrafımız. Hani maalesef ateş çemberi. Her gün bir şey oluyor bir yerde. Ve bazen Türkiye tedbir olarak sınırları kapatıyor.
Peki hocam sınırları kapatınca ne oluyor? Atıyorum 10 yıl 20 yıl. Sınırları kapatıyor.
Sonra bir şeyler yumuşayınca tekrar açıyor. Şimdi derece eski bir sınır aslında. Sadece faal değildi, aktif değildi. Son dönemlerde bir daha aktifleştirildi. Yani aslında bizim tarihsel olarak en son açılan sınır kapımız değil.
Zaten geçmişte açılmıştı. Bir ara verildi sonra bir daha açıldı. O zaman en son açılan sınır kapısı kim? İşte oraya gidip konuşalım bunları.
O zaman burayı da hallettik mi? Suriye bizim en uzun sınırımız. O sınırın rakamı önemli midir? Ya biraz duy böyle.
900 kilometreler, 1000 kilometreye yakın tarzında bir rakam olduğunu hafızana al istiyorum. Peki öğrencilerim, en yeni sınır diyor. O ne demek?
Yani Osmanlı'nın son dönemleri, hani denir ya benden daha iyi biliyorsunuz tarih bilgisi olarak, Cumhuriyet İlk Dönemlerinde işte o yapılan anlaşmalarla ne oldu? Cedvellerle çizildi bu Orta Doğu Afrika ülkeleri. O yüzden hatta şey tartışılır ya hatırlar mısınız?
Hani yaşınız gereği belki küçüktünüz, belki tarih okumaları yapmışsınızdır. Yani öyle sınırlar çizildi ki Şanlıurfa'da hani sülale iki ayrıldı. O sülalenin bir kısmı aşiretin burada kaldı, bir kısmı burada kaldı. Yani eskiden bu daha Suriye'de iş savaş olmadan önce bilmiyorum hatırlıyor musunuz? Yakın kameraya mı bakayım etrafa?
Hatırlıyor musunuz? Şöyle şeyler oluyordu. Bu Suriye olayları başlamadan önce ben çok iyi hatırlıyorum. Diyordu ki bayram var. Bayram dolayısıyla Suriye ile ilgili sınırlar esnetildi.
Şanlıurfa'lı Mardinli aileler akrabalarına geçiyordu Suriye tarafına. Ya da Suriyeli insanlar Şanlıurfa Mardin tarafına gelip akrabalarını ziyaret edip bayramdan sonra geri dönüyordu. 2011 öncesinden bahsediyor.
Böyle bir kültür vardı. Yani aslında hani cedvelle çizilmiş. Orası da bir sürü akrabanın olduğu yer.
O yüzden hani bir Şanlıurfa, Gaziantep o sınır şehirleri aslında iç içe yerler. Akraba kültürünün, tanıdık kültürünün olduğu yerler. Peki bu Suriye'ye geri dönüyorum.
En yeni sınır dedik orayı anlattık. Peki hocam bizim bir sürü sınır kapımız mı var? E çok il olduğu için haklı olarak bir sürü sınır kapısı da var.
Ve maalesef dostlarım böyle sorular geldi bak. Birkaç kere ÖSME şöyle sorular sordu. Dedi ki söyle bana.
Sence aşağıda verilen sınır kapılarından hangisi Suriye ile ilgili değildir? Suriye ile ilgili olmayan sınır kapısını bulur musun dedi. Yani sence Nusaybin, işte bunları bir duyman lazım. Bir sınır kapısı mıdır Suriye ile? Evet.
Çünkü o Mardin'de. Hani Şenyurt sınır kapısının Mardin'de olduğunu hatırlaman lazım. Bunları işte dersten sonra sana o dediğim talimatlarla çalışmamız lazım. Mürşit Pınar, Akçakale, öğrencilerim Ceylan Pınar. Bakın bunlar hep Şanlıurfa sınırlarında.
Peki hocam Karkamış, Gaziantep, Çobanbey, Kilis, Öncüpınar, Kilis. Bak bunlar aynı zamanda bana ne işareti veriyor? Bunlar sınır illeri. Hatay, Cilvegöz çok böyle haberlerde geçiyordu.
Yayladağ yine Hatay'da. Bakınız az önceki soruya cevap. En son açılan sınır kapısı şu anda elimizde bu. Komulo Zeytindalı denilen Hatay'daki sınır kapısı en son açılan sınır kapısı. Peki hocam, Nusaybin, lütfen önemli bir şey söylüyoruz.
Nusaybin, lütfen acele etme. Hem karayolu hem demiryolu. Akçakale görüyor musun?
Hem karayolu hem demiryolu. Çobanbey görüyor musun? Hem karayolu hem demiryolu.
O zaman bu üç tane yani Nusaybin, Akçakale, Çobanbey hem karayoluyla geçebildiğimiz hem de demiryoluyla geçebildiğimiz sınır kapıları. Gerçi bu 2011'den sonra ortalığın karışmasıyla beraber bu özellikle tren kültürü biraz durdu. Yani şu anda bu tren hat... atları aktif çalışmıyor dostlarım.
Ama duyunuz. Islahiye biraz farklı. Yani hangi anlamda? Bakın Islahiye karayolu olarak yok. Sadece demir yolu olarak var.
Demek ki bunu not almalıyız. Sadece demir yoluyla geçilen sınır kapısı Islahiye. Peki öğrencilerim hadi az kaldı toparlayalım.
Kuzeydoğu'ya odaklanalım. Bizim Yunanistan, Bulgaristan denilen ülkelerle sınır komşuluğumuz var. Yunanistan bizim kuzeybatımızda.
Yaklaşık 200 kilometre sınırı var ve işte önemli bir soru. Doğal unsur yani insanlar değil, insanlar değil de Meriç Nehri mi sınırı oluşturmuş evet. Hani cedvelle çizilmemiş. Meriç Nehri'nin bu tarafı Yunanistan denilmiş. Meriç şöyle geçiyor dostlarım.
Meriç Nehri'ni hatırlayın ileride akarsularda çalışacağız. Asapa Almanyalardan çıkıp geliyor. Orta Avrupa'yı Balkanları kat ediyor ve gelip... Yunanistan'la sınır oluşturup Saros Körfesi diye bir yerden Ege denizine dökülüyor.
Meriç bizim ülkede sınırdır. Kiminle sınırdır Yunanistan'la? Yunanistan'la sınır kapılarımız İpsala, Pazar Kule, Uzunköprü.
Bunlar için de en önemlisi kim? İpsala dostlar. İpsala bunlar içerisinde en işlek, en aktif sınır kapısıdır. Yine yakalayın istiyorum, Uzunköprü aynı zamanda. Demir yolu bağlantısı da mı olan bir sınır kapısıymış?
Evet. Uzun köprünün özelliği hem karayolu hem demir yoluyla geçebiliyor olmanızdır. Ve öğrendim. Hadi gelin son çalışmamız. Bulgaristan bizim sınırımız.
Bulgaristan ülkesiyle sınırımız varmış yine yaklaşık 270 km civarında. Peki kiminle? Hani hangi sınır kapıları varmış? Kapıkule var. Kapıkule haberlerde çok gelir.
Özellikle öğrencilerimiz, gurbetçilerimiz Türkiye'ye giriş yaparken, tatil için gelirken ya da ülkemizi terk edip kendi ülkelerine, gurbet yolunda çalışacakları ülkelere geri dönerken Kapıkule'yi çok kullanırlar. En işlek, ticari anlamda da tır, lojistik firmaları da Kapıkule'yi çok kullanır. O zaman Kapıkule ile Habur'un özellikle ticari sorularında en işlek, En önemli sınır kapılarımız olduğunu, bu tır dediğimiz, önemli kamyon dediğimiz yük firmalarının bu sınır kapılarını çok kullandığını bilelim. Hamza Beyli ikinci planda, Aziziye Dereköy ikinci planda sınır kapıları. Bakınız az önce bir soru sormuştum.
Dedim ki Ösemi bir ara şey sordu. Aşağıdaki sınır kapılarından hangisi? Suri ile ilgili bir sınır kapısı değil.
Mesela cevap Aziziye Dereköy'dü. Meğer Aziziye sınır kapısı, kiminle bir sınır kapısıymış? Bulgaristan.
Hangi memleket üzerinden? Kırklar eli memleketi üzerinden. Yine anekdodu yakala. Kapıkule meğer neymiş?
Hem karayolu aracıyla, hem de Bulgaristan'a demir yolu aracıyla geçebildiğimiz bir sınır kapısı. Öğrencilerim demek ki, bugünkü çalışmamızda biz ne yaptık? Başlıklar neydi? Türkiye'nin biraz lokasyonu.
Türkiye'nin komşuları, öğrencilerim onun dışında ne dedim? Sınır illeri, sınır kapıları ve sınır kapılarının özellikleri. Yani ne yaptık?
Bunları güzel güzel çalıştık. Peki tahtayı niye siliyorum? Çünkü sana soru sormak istiyorum.
Tahtayı neden siliyorum? Çünkü sana soru sormak istiyorum. Bu arada geçen videolarda söylemedim ama belki benim eski videolarımı dinlemişsindir. Hani bir tarzımı daha anlamışsındır, yakalamışsındır.
Neyi? Ben her dersin sonunda bugün ne işledik tekrarını yaparım. Bir sonraki videoda da...
Geçen videoda ne işledik diye soru sorarım. Yani ne istiyorum tarz olarak sürekli tekrar edelim. Sen tekrar et ayrıca, derse gel benimle tekrar et. Hani derler ya bir şey yüz kere öğrenirsek artık unutmayız ya.
Nasıl böyle kimlik numarasını bir anda sana söyleyince hemen pat diye söylüyorsun ya. Niye? Çünkü meleke olmuş.
Artık biliyorsun. Ya da böyle araba kullanırken Allah'ım... Fren hangisiydi, gaz hangisiydi, niye şaşırmıyorsun?
Çünkü artık meleke olmuş. Hatta bazen şeye şaşırma böyle, eğitim seviyesi ne olursa olsun, bak üstüme araba kullanmayı biliyor, yani çok eğitimli de biliyor, hani ilkokul mezunu da biliyor. Niye? Çünkü başka bir şey o, meleke haline getirip, tekrarlanan bir davranış haline geliyor. İşte ben de coğrafyada bunu yaptırmak istiyorum.
O zaman sorular, bugün ne öğrendik? Bana yardım eder misin? Bugün şöyle ülkeleri bir yazmak, hatta biraz daha çılgınca bir şey yapalım.
Çılgınca bir şey yapalım. Etraba kaç dakika geçti? Rica etsem. Efendim? 54. Maşallah.
Maşallah. Maşallah. Hep dostlarım, ders videosunun kaç video olacağına takılmayın.
Ders videosunun kaç dakika olacağına takılmayın. Şunu hedefleyin. Ben bu adamdan ne öğrenebilirim?
Bizim taktiğimiz bu. İsterse 70 video olsun, isterse 40 video olsun. Önemli olan hepsini dinlemek zorundasın.
Çünkü bunlar gereksiz şeyler değil. Bugün hiç gereksiz muhabbet ettiğimi hatırlamıyorum. Söylediğim her şey bir şeye dokunuş.
O konuda diyorum ne olur sabır ve beni iyi dinle. Peki ne yapacağım ben? Hadi son sorular. Gürcistan diyorum. Öğrencilerim kim vardı yanında, Gürcistan'ın yanında?
Yardım et bana. Ermenistan diyorum. Etrafı desteklenen katıl bize istersen. Nahçıvan vardı yani Azerbaycan.
Onun dışında kim vardı dedik? İran. E sonra dedik Irak.
Böyle tahta yetmedi bize. Sonra kim vardı? Suriye.
İstersen şöyle yapalım. Bir aşağıda gelelim şuraya da. Yunanistan ve Bulgaristan yazalım. Hadi son sorular. Hocam böyle video uzun olunca ne yapayım?
Bazen diyorum ya. Yorulunca bırak. Durdur.
Yarın bir daha başla. Yani önemli olan... Doğru yerde kes.
Mesela atıyorum, çok yoruldun, sınır kapılarına geçmek istemeyebilirsin. Orada dur, diğer videoda devam et. Bir videoyu illahi dinlemek zorunda gibi hissetme. Verimliliği esas tut. Tekrar.
Hocam bu ülkelerin neden yazdığınız sınır kapıları çalışması yapmak istiyorum. Mesela, bana yardım edin. Suri ile ilgili sınır kapılarından 2-3 tane söyleyin.
Ne vardı? Etrabe gelir mi? Gelir mi? Kopya çekmeden ama.
Seni önde duruyor da aslında. Akçakale sınır kapısı diye bir şey vardı. Mesela Nusaybin vardı. Hadi ben birkaç tane yazayım, illerini sorayım.
Mesela Öncüpınar vardı. Mesela Yayladağ vardı. Peki bir çırpıda şey söyleyebilecek mi öğrenci bir şeye bakmadan? Neyi? Akçakale hangi ille sınır kapısıydı?
Şanlıurfa üzerinden. Nusaybin, Mardin. Öncüpınar neredeydi? Kilis, değil mi? Peki Yayladağ, Hatay memleketi üzerinden.
Peki öğrencilerim, Irak'la ilgili bir sınır bilgisi verdim. Su bölümü çizgisi üzerinden mi sınır vardı? Akarsu üzerinden mi sınır vardı? Ne öğrendik?
Meğer Irak ve İran dağlarının zirveleri üzerinden sınır var. Akarsu yanlış olur. Su bölümü ciddisiz demek dağların zirveleri demekti.
Merak ettim. Su bölümü çizgisinin diğer adı neydi? O yer şeklinin adı neydi?
Fotoğraf açtım gösterdim. Etrabe. Seyli bir şey.
Etrabe. Dinlemiyorsun. Etrabe var mı öğrenciler?
Öyle değildir. konsantrasyon konsantrasyon ders almam seni valla almazsan nasıl ders işleyeceksin etrafım vazgeçtim senin burada olman lazım sana ihtiyacım var kıymetlisin bizim için İran'la ilgili merak ettim en önemli sınır kapısı şimdi 2-3 tane saydım ya ama yıldız koydum bir tanesine Kimdi? Söyle, söyle, söyle.
Seni dinliyorum. O ses bana geçiyor. Gür Bulak'tı. Hatırladın mı? Hangi memleket üzerindendi?
Ağrı memleketi. Aydın Hoca'nın Zeynep Hoca'nın. Bak kopya çekiyor etrafa. Memleketi.
Nahçıman'la ilgili sınır kapımızın adını söyle. Dil ucu. Aynı zamanda bizim en doğu sınırımız.
Ermenistan'la kavgalıyız dedik. Siyasi muhabbetler. Şu anda gerilimli. O yüzden sınır kapıları çok açık değil.
Biri benim adımdı, diğeri neydi? Akya kaydı bak tekrar et benimle. Gürcistan'la ilgili en önemli sınır kapısı hangisiydi?
Dostlarım seyli bir şey vardı. Artvin üzerinden Gürcistan'a gidiyordum. Sarp sınır kapısı.
Hatta Gürcistan batıma millet gitmek için bu sınır kapısından geçiyordu. Vize sorunu kaldırılmıştı demiştim. Yunanistan'la en önemli sınır kapımız kim?
İpsala vardı, Uzunköprü vardı, başka ne vardı öğrencilerim? İpsala dedik, Uzunköprü dedik, Pazarkule vardı. Ama İpsala içlerinde en önemlisiydi.
Bulgaristan'la ilgili en önemli sınır kapısı. Bulgaristan'la ilgili birkaç tane vardı. Azize, Derenköy vardı. Öğrencilerim başka kim vardı?
Çok önemli bir tane vardı. Çok önemli. Hamza Beyli mi en önemlisi?
Hayır. Kapıkule vardı. O zaman Kapıkule... Aynı zamanda ticari işleklik olarak lojistik firmalarının o bizim ülke transit ticarette önemli diyoruz.
Bir sürü yabancı firmaların, Türk şirketlerin bizim üstümüzden geçerek başka ülkelere ticari anlamda yük taşımacılığı yaptığı, geçiş yaptığı önemli bir sınıf kapısı mıydı? Kesinlikle. Demek ki öğrencilerim biz bugün böyle şeyler öğrendik.
O zaman gelecek buluşmada yine bir soru cevapla başlayacağız. ve ikinci videoya Türkiye'nin coğrafi konumu iki başlığını açacağız. Peki bugün sizden ne istiyorum? Öğren diyorum, sizden ricam şu. Ben sizden özel ricalarda bulunuyorum.
Mesela, bugün derse gelirken etrafa bir şey merak ettim. Hani kitlemizi bir tanıyalım istiyorum ben özellikle coğrafyada. Değil mi ya? Ben bunların hepsini teker teker okuyacağım. Mesela birinci videonun altına şunu yazmanı istiyorum.
Birinci video, hani yeni başladık. Sıkça sorulan videolarınız vardı ya. Mesela şeyi yaz.
Sen kimsin? Hangi açıdan söylüyorum? Lisans öğrencisi misin? Ön lisans mısın? Orta öğretim misin?
Önce bir kategoriyi bir yazsana bana. Bunu çok merak ediyorum. Ve mezuniyet. Yani Ali Can hocam, lisans öğrencisiyim, merhabalar, lisans öğrencisiyim.
Örnek veriyorum, hemşerilik okuyorum, şunu okuyorum. Herkese sınavda başarılar diliyorum. Bir cümle.
Kimsiniz? Hangi bölümsünüz? Hani o kitlemiz kim?
Bizi genelde kim dinliyor? Onu görmek. Bu bir özel rica yaparsanız memnun oluruz. İkinci özel rica, ikinci videonun altına memleket yazmanı istiyorum. Yani nereden bağlanıyorsun?
Ankara'dan mı, Trabzon'dan mı, Hatay'dan mı? Yani bu videoyu dinlediğinde senden ikinci videoya dönüp altına yazmanı. Ve gelelim bu videoya. Hocam üçüncü videoda ne yazmamı istiyorsun? Ben bunu çok seviyorum.
Bunu yaparsanız beni daha bir memnun edersiniz. Şu öğrencilere biraz hayranım bence o güzel bir davranış. Üçüncü videoda yani ilk dersi işlediğim bu videonun altına da birçok öğrenci şöyle bir şey yapıyor. O benim çok hoşuma gidiyor. Örnek, bugün ne günlerden?
Diyor ki, bugün 14 Temmuz 07 2025 ve hadi hayırlısı başladık diyor. Ve bir temelli cümlesi yazıyor, bir güzel cümleyle. Onu bir hatıra olarak belgelendiriyor.
Ya da şeyi diyor bazen. Umarım buraya atandığımı da yazarım. İlk videoya her şeyi dinliyor dinliyor atananlar bazen ilk videoya geri dönüp hocam atandım sağ olun tarzında cümleler.
O yüzden bu üçüncü videoyu dinleyen her öğrenci açtığın an yani dersin bittiğinde işte söylüyorum ya sen de haricam yoruma hangi anda dinledin bizi? Çünkü o şeyi görmek istiyorum. Başlarken kaç kişiydik? İlerleyen zamanda kaç kişi olduk?
Ve bir. Temelli cümlesi. Mesela kaç net hedefliyorsun? Hani 18'de 18 için geldim, hadi hayırlısı. 18'de 10 yapsam Allah'a şükür diyeceğim, hadi hayırlısı.
Coğrafyam çok iyi, umarım daha iyi olur. Coğrafyam hani bunlar böyle öğrencilerin yazdıkları geçmiş senelerde cümleler. Benim de çok hoşuma gidiyor bu. Hani neydin, ne oldun?
Seni nereye getirdik? Nereden nereye geçtik? O şeyi bir beraber bir görelim istiyorum. Yani o yüzden yorum.
O yüzden diyorum ya Instagram'da etkileşim bizim için önemli. Çünkü ben sürekli beraber olalım diyorum. O yüzden bu talimatlarıma da uyarsan beni ayrıca memnun edersin. O zaman çok sağ olun bugün için.
Diğer buluşmada görüşmek üzere. Kendinize iyi bakın.