Hejka dzisiejszy filmik dotyczy tkanek oraz rozwoju zarodkowego tutaj jest nasz plan działania a tutaj jak zawsze podstawa programowa na początek odpowiemy sobie na pytanie Czym są tkanki i skąd one się biorą a więc najprościej mówiąc tkanka to jest po prostu zespół komórek i te komórki mają podobną budowę pełnią podobne funkcje oraz mają wspólne pochodzenia tkanki mogą tworzyć narządy ale oczywiście nie muszą i tkanki zwierzęce nie występują o wszystkich zwierząt to znaczy nie każde zwierze będzie mieć budowę tkankową ponieważ istnieje na przykład gąbki których nie da się właśnie tych tkanek takich typowych wyróżnić na początku sobie omówimy Rozwój zarodkowy a następnie przejdziemy do podziału tkanek a więc Rozwój zarodkowy to inaczej embriogeneza i początkiem rozwoju zarodkowego jest po prostu powstanie zygoty i ten rozwój może nie jest skomplikowany ale ma po prostu wiele różnych etapów pierwszy etap to jest bruzdkowanie i bruzdkowanie jest to seria podziałów mitotycznych zapłodnionej komórki jajowej czyli taka zygota Ewa wielokrotnym podziałom i to jest bardzo istotne to podczas tych podziałów nie zmienia się kształt ani rozmiar zarodka to znaczy że jedyne znam się zmienia tą ilość komórek i w wyniku tych wielu podziałów powstają nam tak zwane blastomery kilkadziesiąt blastomerów które tworzą zarodek określane są jako morula i morula jest po prawej aż na trzech obrazkach następnie komórki rozsuwa ją się i Tworzy się między nimi taka przestrzeń i ona nazywana jest pierwotną jamę ciała czyli blastocel m ta przestrzeń między komórkami nie jest pusta tam się znajduje płyn i tutaj To stadium nazywa się w las tulą jeszcze jest takie pojęcie blastocysta może się gdzieś z nim spotkacie i to jest po prostu blastula ssaków łożyskowych na przykład człowieka ściana blastuli zbudowana jest najczęściej z jednej warstwy komórek i ta warstwa komórek to jest dla spodem a drugi etap to gastrulacja i tutaj blastula będzie nam się przekształcać gastronomii dokładniej mówiąc gastrulacja jest to proces tworzenia się listków zarodkowych a do listków zarodkowych zaliczamy aktor w endodermy i mezoderma tych warstw komórek będzie albo dwie albo trzy i część komórek przedostaje się do wnętrza blastuli i tworzą one wewnętrzną warstwę Tak więc ektoderma to jest warstwa zewnętrzna endoderma to warstwa wewnętrzna i jeszcze mamy mezodermy i to jest środkowa warstwa komórek zarodka i możemy powiedzieć że Mazur dermatoz jest ten trzeci listek zarodkowy i on występuje jedynie u trójwarstwowce w i on znajduje się między endodermomasaż a ektodermalną na podstawie liczby listków zarodkowych możemy wyróżnić dwuwarstwowce i 3 warstw owce Tak więc dwuwarstwowce to będą zwierzęta tkankowe które powstają z dwóch listków zarodkowych i do tej grupy należą parzydełkowce i są też trzy warstwy owce czyli to są zwierzęta które powstają z trzech listków zarodkowych i do tej grupy zaliczamy wszystkie zwierzęta tkankowe z niewieloma wyjątkami właśnie na przykład tymi parzydełkowca mi co jest jeszcze ważne to to że w obrębie mezodermy tworzy się celomatic to jest wtórna jama ciała i też tutaj jeszcze Warto dodać że trójwarstwowce dzielą się na pierwouste i wtórouste pierwouste to te u których otwór gębowy powstaje sprawę były dość logiczne a odbyt powstaje na przeciwległym końcu ciała i pierwouste mi są na przykład płazińce wrotki nicienie pierscienice stawonogi oraz mięczaki natomiast wtórouste to są te zwierzęta u których otwór gębowy powstaje na przeciwległym końcu ciała czyli tutaj mamy to jakby na odwrót a odbyt powstaje z prawem i do wtóroustych należą szkarłupnie oraz strunowce po gastrulacji mamy histogeneza i to jest proces przekształcania się listków zarodkowych tkanki to znaczy różnicowanie się komórek zarodka i później już mamy ostatni etap czyli organogeneza to znaczy powstawanie narządów i ich rozwój tutaj jeszcze na chwilę wrócę do bruzdkowania ponieważ ten proces może przebiegać na kilka różnych sposobów to znaczy bruzdkowanie bruzdkowanie nierówne i właściwie ten typ zależy od ilości i umieszczenia żółtka w jaju a nie jest ono wszystkich gatunków takie samo no więc bruzdkowanie może być albo całkowite albo częściowe Po pierwsze całkowite może być z kolei nierównomierne i równomierne troszkę tego Dużo Ale ogólnie to bruzdkowanie całkowite nierównomierne dotyczy jajo średniej ilości żółtka i takie jaja będziemy nazywać mezolecytalne mi i tutaj u nich podziału ulega cała komórka adres numery różnią się wielkością i Takie bruzdkowanie całkowite nierównomierne występuje na przykład u płazów z kolei bruzdkowanie całkowite równomierne dotyczy jaj z małą ilością żółtka To są oligolecytalne jaja podziałom ulega również cała komórka tylko że blastomery są takie same pod względem wielkości i takie bruzdkowanie występuje na przykład u ssaków łożyskowych i jeszcze mamy bruzdkowanie częściowe które dotyczy jajo dużej ilości żółtka oddziałom ulega część cytoplazmy która nie zawiera żółtka i ten typ występuje u ptak z ryb zwierzęta możemy podzielić na takie trzy grupy Jeśli chodzi o sposób w jaki przychodzą na świat to znaczy mogą być na przykład jajorodne i to będzie oznaczało że zarodek rozwija się w jaju poza organizmem matki odżywia się on tylko za pomocą żółtka i na przykład jajorodne są ryby gady płazy i niektóre ssaki Mamy również zwierzęta jajożyworodne i w tym przypadku zarodek rozwija się w drogach rodnych matki w obrębie osłaniaj owych i jajożyworodność występuje u niektórych nicieni owadów ryb gadów i tutaj na pierwszym obrazku zlewy i jest jakiś gatunek żółwia i ten żółw jest jajorodny At 2 kolejne tutaj mamy gatunki Ja już żyworodne Pierwsze z nich jest salamandra plamista Co prawda ona jest płazem a tutaj nie dopisałem płazów do jajożyworodny ponieważ ta jajożyworodność dotyczy dosłownie kilku gatunków płazów a obok mamy żmiję zygzakowatą Która właśnie też jest jajożyworodna i jeszcze trzecią grupę czyli zwierzęta żyworodne i tutaj zarodek rozwija się w drogach rodnych matki odżywianie jest Dzięki strukturą umożliwiającym przekazywanie substancji odżywczych czy innej części to będzie łożysko i żyworodność występuje U większości ssaków i niektórych ryb na przykład u rekinów tutaj jeszcze parę słów na temat Ja bym chciał zwierząt a więc jama ciała to jest po prostu wypełniona płynem przestrzeń która powstaje podczas rozwoju zarodkowego i jest ona otoczona listwami zarodkowym i mamy pierwotną oraz wtórną jamy ciała ta pierwsza pierwotna to jest inaczej blastocel i jest to jedyna jama ciała u dwu warstw owców trakcie rozwoju zwierząt trójwarstwowych pierwotną jamy ciała wypełniają komórki mezodermy wtórna jama ciała czyli celoma jest to jama ciała która powstaje w mezoderm je powstaje między komórkami mezodermy i tutaj zwierzęta też możemy podzielić na takie trzy grupy na podstawie braku lub obecności celowym a więc mamy zwierzęta acelomatyczne czyli to będą zwierzęta które nie posiadają celomy i acelomatyczne i zwierzętami są na przykład płazińce druga grupa to są pseudocelomatyczne zwierzęta i one posiadają pseudoceloma to znaczy że nie mają celomy ale między endoderma mezoderm powstaje Obszerna pierwotna jama ciała które jest podobna docelowy i ona nie jest w pełni ograniczona przez komórki mezodermy i do zwierząt pseudocelomatyczne ich należą na przykład nicienie i trzecia grupa to zwierzęta celomatyczny czyli takie które posiadają celowe i co istotne Umożliwia ona funkcjonowanie układu pokarmowego niezależnie od ruchów powłok ciała i sposobu poruszania się zwierzęcia i dzięki właśnie tej celom je zwierzęta mają dużą sprawność ruchową i ta celoma po raz pierwszy pojawiła się u pierścienic No więc na przykład do tej grupy będziemy właśnie te pierścienice zaliczać chciała zwierząt mogą być symetryczne lub nie i będziemy mieć na przykład zwierzęta u których występuje symetria promienista i to oznacza że można wyznaczyć wiele płaszczyzn symetrii i takie zwierzę nie ma ani strony prawej ani strony lewej i na przykład swoją ma właśnie taką symetrię promienistą mamy też symetrię dwu boczną i wyznaczana jest ona przez płaszczyznę biegnącą wzdłuż osi długiej czyli osi głównej ciała i tutaj właśnie na tym drugim rysunku ładnie to widać że ryby mają właśnie taką symetrię w boczną moją lewą i prawą stronę i też mamy zwierzęta asymetryczne i to na przykład będą pierwotniaki lub gąbki teraz już przejdę do tych właściwych tkanek do rodzajów tkanek i jako pierwszą Mamy tkanka nabłonkowa tkanka nabłonkowa to inaczej nabłonek komórki tkanki nabłonkowej są słabo wyspecjalizowane i to oznacza że plan ich budowy nie odbiega bardzo od klasycznego planu budowy komórki zwierzęcej bo jak sobie Przypomnijcie To mamy taki określony plan budowy tej właśnie komórki zwierzęcej i na przykład takimi bardzo wyspecjalizowanymi komórkami będą chociażby neurony tkanka nabłonkowa to najbardziej pierwotna tkanka i komórki tej tkanki zachowują zdolność do podziałów i to oznacza że tak będzie miała duże zdolności regeneracyjne tkanka nabłonkowa możemy klasyfikować ze względu na kształt komórek na liczbę warstw komórek oraz pełnione funkcje ale zanim do tego przejdziemy to jakie są w ogóle funkcje tkanki a więc tkanka nabłonkowa będzie pełnić funkcję ochronną wydzielniczą zmysłową oraz rozrodczo będzie też brać udział we wchłanianiu pokarmu chroni przed wnikaniem drobnoustrojów do organizmu umożliwia wymianę gazową również umożliwia odbieranie bodźców ze środowiska zewnętrznego oraz Chroni przed utratą wody i to dotyczy kręgowców lądowych i tutaj mam taką wskazówkę Jeśli macie Problem z myśleniem funkcji danej tkanki to wystarczy sobie wyobrazić po prostu nie posiadanie tej tkanki i wykombinować co by było niemożliwe no więc na przykład tutaj w tym przypadku można by było sobie wyobrazić nieposiadanie chociażby skóry i no od razu na przykład Pierwsze co mi przychodzi do głowy no to właśnie to drobnoustroje jeśli chodzi o budowę tkanki nabłonkowej to jest to najmniej zróżnicowane tkanka występująca w człowieka komórki tej tkanki posiadają jedno jądro ściśle one do siebie przylegają oraz są osadzone na błonie podstawnej i ta błona podstawna to jest warstwa substancji międzykomórkowej która zawiera stosunkowo dużo kolagenu teraz przejdę do podziału nabłonków ze względu na liczbę warstw i kształt komórek a więc możemy na przykład mówić O nabłonku jednowarstwowym i to będzie taki nabłonek który posiada jedną warstwą komórek o podobnym kształcie i wśród właśnie tych nabłonków jednowarstwowych będziemy mieć na przykład nabłonki płaskie i po prostu nazywa się wzięła stąd że komórki są płaskie jądra komórkowe umieszczone są centralnie i taki nabłonek występuje na przykład w pęcherzykach płucnych i właśnie dzięki tej budowie umożliwia wymianę gazową i też go znajdziemy w naczyniach krwionośnych Mamy również nabłonek sześcienny i komórki tego nabłonka są po prostu sześcienne Wow jądro komórkowe znajduje się w centrum komórki i ten nabłonek występuje na przykład w ścianach kanalików nerkowych oraz grup Witam państwa dokładniej w częściach wydzielniczych Następny jest nabłonek walcowaty i tutaj komórki są wydłużone cylindryczne jądra komórkowe znajdują się blisko błony podstawnej i taki typ nabłonka Wyściela jelita a dokładniej on wydziela soki trawienne oraz wchłania składniki odżywcze i też go znajdziemy w jajowodach jest również nabłonek wielorzędowy i tutaj komórki są wydłużone i cylindryczne ale w przeciwieństwie do nabłonka walcowatego jego jądra komórkowe umieszczone są na różnych poziomach i to ładnie dość widać na obrazku i ten nabłonek występuje na przykład w drogach oddechowych i na jego powierzchni znajduje się żeński i dlatego też możemy mówić o nabłonku uwięzionym też możecie się spotkać z nazwą migawkowy ale raczej ulicą się jej nie używa ponieważ nic nam nie mówi o tym nabłonku i ten nabłonek który posiada te liczne żeńskiej występuje na przykład w drogach oddechowych i może też współuczestniczyć w poruszaniu się bezkręgowców i to były na Dzięki jednowarstwowe jest też nabłonek wielowarstwowy IV Liceum omawiamy tylko nabłonek wielowarstwowy płaski a więc on posiada wiele to znaczy od 6 do 20 warstw komórek i im bliżej błony podstawnej i myślę że dobrze widać tam błony na obrazkach im bliżej tej błony tymbardziej komórki przypominają komórki nabłonka sześciennego kontakt z błoną podstawną ma tylko najgłębsza warstwa czyli ta która się znajduje najniżej przypadku nabłonka wielowarstwowego rogowaciejące go wierzchnie warstwy Stale się złuszczają komórki mające kontakt z błoną podstawną mają zdolność do podziałów pełni on funkcję ochronną i Wyściela na przykład przełyk pochwę jamę ustną następnie mamy tkankę mięśniową A więc tak komórki mięśniowe powstają z mezodermy tkanka mięśniowa odpowiada za funkcję ruchu jest dość oczywiste i to jest możliwe dzięki zdolności do kurczenia się i pobudliwości i tatranka ma również znaczenie termoregulacyjne pobudliwość to jest Dziękuję zdolność komórek do reakcji na bodźce a kurczliwość to zdolność do wykonywania skurczów komórki mięśniowe zmieniają energię chemiczną na energię mechaniczną oraz ciepło a sarkomer tutaj tak wspomnę o tym jest to jednostka czynnościowa komórki mięśniowej i na mechanizmie skurczu oraz tym wszystkim związanym z funkcjonowaniem komórek mięśniowych skupimy się jak będę omawiać układ mięśniowy a więc tutaj tak właściwie pokrótce między to są po prostu komórki mięśniowe i są one długie oraz cienkie skupione są w pęczki skurcze tych komórek są możliwe dzięki włókien kurczliwych a ty włókienka zawierają białka aktywny oraz wiosnę i mówimy na nie białka kurczliwe wyróżniamy trzy główne rodzaje tkanki mięśniowej jako pierwszą mamy tutaj tkankę mięśniową gładką i dla niej charakterystyczny jest taki nieregularny układ filamentów to znaczy nie będzie tutaj poprzecznego prążkowania komórki mają kształt podłużny wrzecionowaty w centrum mają jedno jądro komórkowe kurcze tych komórek są niezależne od naszej woli i będą one uczestniczyć na przykład perystaltyce czy w skurczach naczyń krwionośnych kurczą się one powoli i są zlokalizowane na przykład w ścianie układu pokarmowego w ścianach naczyń krwionośnych w pęcherzu moczowym oraz macicy drugi rodzaj tkanki mięśniowej to tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa ona buduje mięśnie szkieletowe my w bryle są to włókienka kurczliwe ich budowie wyróżniamy filamenty cienkie oraz filamenty grube ale o tym kiedy indziej komórki tej tkanki są długie cylindryczne są wielojądrzaste jądra komórkowe znajdują się na obrzeżach włókien mikrofilamenty cienkie i grube są ułożone naprzemiennie i jak to widać tutaj ładnie na obrazku widoczne jest takie prążkowanie skurcze tych mięśni są zależne od naszej woli ale sama tego wyjątki na przykład mięśnie ucha środkowego będą się kurczyć niezależnie od naszej woli te mięśnie kurczą się szybko i ogólnie one umożliwiają nam ruch eu3 w wyprostowanej pozycji ciała i trzeci rodzaj to tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca występuje tutaj również prążkowanie tkanka znajduje się jedynie w sercu jej komórki są rozgałęzione jesteś cecha charakterystyczna i mają kształt litery y w takiej pojedynczej komórce znajduje się jedno jądro gd2 jest ono położone centralnie skurcze tej tkanki są niezależne od naszej woli No bo nie potrafimy regulować skurcze naszego serca tako jej komórki łączą się ze sobą za pomocą wstawek następna jest tkanka nerwowa istotka pobudliwa i ona ogólnie składa się z neuronów czyli komórek nerwowych oraz gleju węgle jest bardzo ważne a dość często się o nim zapominam I dalej to po prostu komórki glejowe Jeśli chodzi o funkcje tkanki to ona umożliwia nam odbiór przetwarzanie i transmisję informacji oraz kontrolowania czynności życiowych teraz przejdę do budowy tkanki nerwowej i na początku mam neurony które są podstawowymi jednostkami układu nerwowego tutaj jeszcze taka ważna definicja bodźce to są zmiany środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego odbierane są one przesyłka służbowym i te neurony odbierają bodźce pochodzące ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego To środowisko wewnętrzne to po prostu wnętrze naszego organizmu przetwarzają je i przekazują dalej w postaci impulsów elektrycznych które nazywamy impulsami nerwowymi jest jeszcze coś takiego jak Synapsa i Snapchat jest miejsce Komunikacji neuronów inną komórką a dokładniej mówiąc jest to miejsce Komunikacji błony kończącej axon z błoną komórkową drugiej komórki i tą drugą komórkę Może być komórka nerwowa komórka mięśniowa lub komórka gruczołowa i też często przy omawianiu tkanki nerwowej wspomina się o nerwach a nerwy to są pęczki zebranych razem aksonów neuronów i czapeczki są okryte wspólną otoczką teraz Przedstawię wam szczegółowo budowę neuronu tego tutaj pokazanego na obrazku i po kolei najpierw mamy dendryty podpisany jako literka i to są krótkie rozgałęzione wypustki przewodzą impulsy nerwowe do ciała komórki i tutaj bardzo ważne jest to że impulsy nerwowe przekazywane są tylko w jednym kierunku zgodnie z strzałką na obrazku następnie Afrykarium i to jest po prostu ciało komórki i w nim znajdują się liczne organella na przykład jądro komórkowe czyli ta zielona kropeczka na rysunku jest jeszcze axon inaczej neuryt i to jest pojedyncza Długa najczęściej nierozgałęziony wypustka przekazuje impulsy nerwowe od ciała komórki czyli od perykarionu do komórek nerwowych lub efektowych i tymi komórkami efektownymi będą komórki mięśniowe bądź gruczołowe aksony są osłonięte dwoma rodzajami osłonek wewnętrzna to jest osłonka mielinowa aksony mogą być bezrdzenne inaczej bezmielinowe lub rdzenne czyli mielinowe potencjały czynnościowe przemieszczają się z większą prędkością w aksona które są zmielinizowane ale o tym bardziej szczegółowo powiem Przy omawianiu układu nerwowego A więc taka osłonka mielinowa to jest taka osoba która oplatam aksony czyli na obrazku jest to ta żółta struktura pełni ona funkcję izolatora zwiększa prędkość przekazywania impulsów nerwowych i ona Składa się głównie z lipidów tworzona jest przez oligodendrocyty i te komórki występują w centralnym układzie nerwowym ich odpowiedniki w obwodowym to komórki schwanna komórki schwanna należą do komórek glejowych tworzą wzdłuż aksonów osłonkę mielinowa ze swojej błony komórkowej poprzez wielokrotne owinięcie się jednej komórki wokół fragmentu aksonu i mamy jeszcze przewężenia inaczej węzły rentiera czyli to są przerwy pomiędzy segmentami osłonki mielinowej teraz dwa słowa na temat wyleją on pełni funkcje związane z odżywianiem i osłoną komórek nerwowych bierze udział w procesie regeneracji tkanki oraz tworzy osłonki mielinowe i do kleju zaliczamy takie komórki jak astrocyty czyli One są zielone na tym obrazku oligodendrocyty komórki ependyma inaczej ependymocyty makrofagi oraz odpowiedniki oligodendrocytes czyli komórki schwanna i została nam jeszcze tkanka łączna ona się dzieli na takie trzy główne grupy Pierwsza to jest tkanka łączna właściwa droga to jest tkanka łączna podporowa oraz jeszcze jest tkanka łączna płynna ogólnie jeśli chodzi o tą tkankę to jej komórki powstają z mezenchymy Amazon chyba to jest zarodkowe oraz głowa postać tkanki łącznej komórki tkanki łącznej są luźno ułożone mają różne kształty oraz różną budowę i tutaj dobrym przykładem jest krew ponieważ sami pewnie już wiecie jak bardzo różne są te komórki które składają się na tę tkankę wytwarzają dużą ilość substancji międzykomórkowej i tkanka może być twarda czyli zmineralizowana może być galaretowata lub płynne i wypełnia ona wolne przestrzenie pomiędzy komórkami substancja międzykomórkowa składa się z bezpostaciowej substancji podstawowej i można ją porównać do żelu oraz włókien białkowych na przykład kolega nowych jako pierwsza jest tkanka łączna siateczkowata które Składa się głównie z fibroblastów i one są tutaj zaznaczone na obrazku po angielsku it fibroblasty to są po prostu gwiaździste bądź wrzecionowate komórki i one produkują składniki substancji międzykomórkowej łączą się ze sobą i tworzą sieć tkanka łączna siateczkowata tworzy szpik kostny węzły limfatyczne oraz śledzionę następna jest tkanka łączna włóknista i wyróżniamy tkankę łączną włókna luźną oraz bitą luźna Czyli wiotka składa się z różnych rodzajów komórek dużej ilości substancji międzykomórkowej oraz włókien jest ona elastyczna oraz giętka tworzy część błon śluzowych torebki narządu wypełnia wolne przestrzenie między narządami i ona też stanowi zrób narządów czyli tak prościej mówiąc rusztowanie tych narządów i jest jeszcze tkanka łączna włóknista zbita ona składa się z różnych rodzajów komórek małej ilości substancji komórkowej i wielu ściśle upakowane włókien ten rodzaj tkanki łącznej włóknistej tworzy więzadła ścięgna oraz skórę właściwą kręgowców Do tkanki łącznej właściwej zaliczamy również tkankę łączną tłuszczową i tutaj znowu mamy takie dwie grupy Pierwsza to tkanka tłuszczowa żółta i komórki zawierają jedną dużą kroplę tłuszczu i ta tkanka jest przedstawiona tutaj na tych obu grafikach ona pełni funkcję termoizolacyjną amortyzacyjną oraz zapasową znajduje się ona wokół narządów wewnętrznych oraz pod skórą jest jeszcze tkanka tłuszczowa był zna jej komórki zawierają wiele kropli tłuszczu i u człowieka utrzymuje się do okresu niemowlęctwa a potem stopniowo przekształca się w tkankę tłuszczową żółtą ale to nie oznacza że my dorośli w ogóle tej tkanki tłuszczowej brunatnej nie mamy ponieważ ona jest ale w bardzo takiej znikomej ilości i ona głównie występuje u zwierząt które zapadają w sen zimowy i taka Powiedziałbym ciekawostka Ale dość istotna też informacja to to że tkanka tłuszczowa jest narządem wydzielania wewnętrznego i ona produkuje chociażby leptynę aleftyna jest to hormon sytości następnie mamy tkankę łączną chrzestną inaczej chrząstkę i ogólnie tkanka łączna podporowa czyli i chrzestna i kostne występuje u wszystkich kręgowców i głowonogów pełni funkcję ochronną i mechanicznym oraz umożliwia ruch a już tak wracając do tej chrząstki to charakteryzuje ją duża elastyczność odporność na rozciąganie oraz sprężystość ona zbudowana jest z komórek chrzęstnych czyli inaczej chondrocytów oraz substancji międzykomórkowej chondrocyty znajdują się w Jankach chrzęstnych po jej 2 bądź 3 substancje komórkowa zawiera dużo włókien białkowych głównie kolagenowych i to z przypadku chrząstki nie będziemy mieć naczyń krwionośnych i nerwów A w przypadku tkanki kostnej będą odżywianie chrząstki zachodzi na drodze dyfuzji wśród komórek chrzęstnych czyli chondrocytów wyróżniamy na przykład komórki chrząstki twórczy czyli chondroblasty ich niedojrzała postać wytwarza substancje międzykomórkowa mont-r i uczestniczą one w budowie i regeneracji chrząstki są też komórki chrząstką główne czyli chondroklasty one z kolei uczestniczą w rozkładzie tkanki chrzęstnej tkankę chrzestną możemy podzielić na trzy grupy czyli na tkankę chrzestną szklistą sprężystą oraz włóknistą ta pierwsza czyli szklista posiada gęsto i nie regularnie ułożone włókna kolagenowe jest ona wytrzymała na ścieranie Dzięki zawartości tych włókien kolagenowych okresie zarodkowym i płodowym tworzy ona szkielet i z czasem ten szkielet ulega mineralizacji i zmienia się w tkankę kostną znajduje się na powierzchniach stawowych ścianie ulicy oskrzeli i krtani buduje również połączenia żeber tkanka chrzęstna sprężysta posiada grube pęczki włókien kolagenowych ułożymy one są nieregularnie i buduje na przykład małżowinę uszną krtań nagłośnione tkanka chrzęstna włóknista posiada grube pęczki włókien kolagenowych ułożone są równolegle i znajduje się na przykład w dyskach międzykręgowych spojeniu łonowym ścięgnach bądź więzadłach tkanka kostna z kolei buduje kości jest przyczepem dla mięśni ochrania również narządy wewnętrzne i magazynuje jony wapniowe i fosforanowe jest twarda i elastyczna jak już wspomniałam zawiera naczynia krwionośne oraz nerwy Składa się ona z komórek kostnych i substancji międzykomórkowej w tym przypadku substancja międzykomórkowa jest zmineralizowana Składa się ona z soli mineralnych i włókien kolagenowych i właśnie dzięki temu jest i twarda i elastyczna w jej budowie wyróżniamy osteocyty i są dojrzałe komórki kostne są one stałym składnikiem kości włączam ze sobą za pomocą wypustek i osteocyty odpowiadające wymianę substancji odżywczych oraz metabolitów w kości Powstają one z osteoblastów z kolei te osteoblasty to komórki kościotwórcze one budują kości odpowiadają za regenerację wytwarzają ważne składniki substancji międzykomórkowej A osteoklasty czyli komórki kościogubne odpowiedzialne są za przebudowę i niszczenie tkanki kostnej i tutaj widać to podobieństwo bo tutaj w tkance chrzęstnej Też mieliśmy plastyki klasy także to chyba dość łatwo będzie wam zapamiętać Zresztą ja na początku sobie to tak kojarzyłam że tutaj w osteoblast jest literka b czyli budowa a&k to koniec komórki kostne znajdują się w Jankach kostnych i tutaj w takiej jednej Jance z reguły będzie jedna komórka kostna pianki połączone są ze sobą kanalikami kostnymi tutaj w budowie kości jeszcze będziemy wyróżniać blaszki kostne i to jest taka struktura ułożenia włókien substancji międzykomórkowej tkanki kostnej i blaszki są zbudowane z ułożonych równolegle włókien kolagenu kształt cylindrów mogą one być ułożone w nieregularną sieć czyli tworzyć beleczki lub koncentrycznie układające się krążki dookoła kanału osteonu i ten kanał to kanał haversa z kolei Osteon to podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna tkanki kostnej zbitej Składa się ona z blaszek kostnych leżących jedna w drugiej i ułożone są równolegle względem siebie i wspomniany kanał haversa to kanał znajdujący się wewnątrz osteonu i w nim biegną naczynia krwionośne naczynie limfatyczne oraz nerwy tutaj również mamy podział i będziemy wyróżniać tkankę kostną zbitą a gąbczastą zbita jest sztywna odporna na złamania buduje ona trzony kości długich otacza jamę szpikowa w której znajduje się szpik kostny i w tym przypadku blaszki kostne układają się w osteonem Tkanka kostna gąbczasta składa się z beleczek kostnych at beleczki składają się z blaszek kostnych układ beleczek zależy od kierunku sił działających na kość i ten rodzaj tkanki występuje w nasadach kości długich centrum kości płaskich krótkich oraz różnokształtnych i mamy jeszcze krew która jest tkanką łączną płynną jeśli chodzi o i funkcje to krew transportuje substancje odżywcze tlen dwutlenek węgla zbędne produkty przemiany materii hormony enzymy i też bardzo ważną funkcją krwi jest wspomaganie reakcji odpornościowych krew również zapewnia homeostazę i do tej homeostazy będziemy zaliczać równowagę wodno-elektrolitową regulację wartości ph oraz temperatury ciała w tym przypadku substancja międzykomórkowa jest płynna i to substancja międzykomórkowa jest po prostu osocze ona stanowi 55 procent objętości krwi jeśli chodzi o skład osocza to głównym składnikiem jest woda ale oprócz niej Mamy również związki organiczne głównie białka ale też glukozę aminokwasy witaminy mocznik kwas moczowy oraz hormony i też są związki nieorganiczne czyli głównie jony osocze bez fibrynogenu czyli bez czynnika krzepnięcia to jest surowica krwi oprócz osocza mamy też elementy morfotyczne i One stanowią 45 procent objętości krwi powstają w szpiku kostnym jako pierwszy mam tutaj erytrocyty one transportują tlen i dwutlenek węgla dzięki obecności hemoglobiny i tutaj jest taka różnica bo u kręgowców są to owalne komórki zawierające jądro komórkowe natomiast u ssaków mają kształt dwuwklęsłej dysku tak jak na obrazku i on nie posiadają jądra komórkowego i większości organelli kolejnym bardzo ważnym składnikiem krwi są leukocyty jest to bardzo zróżnicowana grupa jak się zaraz przekonacie są one mniej liczne i większe od erytrocytów żyją od kilku dni do nawet 20 lat posiadają jądro komórkowe są zdolne do ruchu i fagocytozy powstają w szpiku kostnym i węzłach chłonnych i co bardzo istotne to biorą udział w reakcjach obronnych organizmu leukocyty możemy podzielić na takie dwie główne grupy czyli na granulocyty i agranulocyty granulocyty posiadają ziarnistości w cytoplazmie a z kolei agranulocyty ich nie posiadają i wśród granulocytów możemy wyróżnić między innymi neutrofile czyli inaczej granulocyty o thonny i ich taką główną charakterystyczną cechą jest to że one są zdolne do fagocytozy drobnoustrojów Mamy również eozynofile czyli granulocyty kwasochłonne one niszczą obce Białka są zdolne do fagocytozy niszczą również jaja i larwy pasożytów mamy też Bazofile czyli granulocyty zasadochłonne one z kolei uczestniczą w reakcjach alergicznych i wytwarzają histaminę oraz heparynę agranulocyty jak już wspomniałam nie posiadają ziarnistości w cytoplazmie i tutaj wyróżniamy limfocyty t one dojrzewają w grasicy i są odpowiedzialne za odpowiedź immunologiczną typu komórkowego i tutaj wyróżniamy limfocyty pomocnicze regulatorowe oraz cytotoksyczne oprócz limfocytów T Mamy również limfocyty b one z kolei dojrzewają w szpiku kostnym i węzłach chłonnych odpowiedzialne są za odpowiedź immunologiczną typu humoralnego I one rozpoznają antygeny wytwarzają przeciwciała oraz prezentują antygeny limfocytom t i tutaj mamy jeszcze monocyty to są największe z leukocytów mają one dużą zdolność do fagocytozy gdy dojrzeją przekształcają się w makrofagi i jako przed ostatnią mamy tutaj limfę czyli chłonkę jest to bezbarwny płyn który przeniknął z przestrzeni międzykomórkowych to naczyń limfatycznych mam zbliżony skład do osocza krwi Ale tutaj mamy taką różnicę że limfa zawiera mniej białek więcej tłuszczów i więcej limfocytów limfa transportowana jest do węzłów chłonnych skąd następnie trafia do krwioobiegu i ona pełni funkcje transportowe oraz odpornościowe i ostatnio jest hemolimfa Jest to odpowiednik limfy oraz krwi hemolimfa występuje u niektórych zwierząt bezkręgowych o otwartym układzie krwionośnym Czyli hemolimfa będzie występować po stawonogów dokładnie u pająków owadów oraz skorupiaków oraz będzie też u mięczaków hemolimfa składa się z komórek pełzakowa tych które mają zdolność do fagocytozy i w osoczu hemolimfy może być rozpuszczony barwnik oddechowym i takim barwnikiem może być na przykład hemocyjanina bądź hemoerytryna To tyle jeśli chodzi o tkanki zwierzęce Bardzo wam dziękuję za oglądanie i do usłyszenia w następnym z