Selam gençler kimya adasınız kimya adası ders kanalına hoş geldiniz canlar nasılsınız Haydi bakalım çalışmalarımızı son sürat devam ettiriyoruz 34 günde tt kimyaya fulleme çalışmalarıdır bunlar Evet çalışma deyince bir söz aklıma geldi hemen seninle paylaşmak istiyorum Madem geldin dünyaya otur çalış kimyaya Evet temel prensibimiz bu olacak arkadaşlar ve bu çalışma disipliniyle Biz TET kimyayı fırlayacağız. Hatta bak bir söz daha aklıma geldi şimdi. Evet arkadaşlar futbol goysuz, kimya molsüz düşünülemez.
Olmaz. Evet arkadaşlar bugün mol kavramına başlıyoruz. Evet mol kavramı çok önemli bir konudur. Moli şu an göreceğiz.
Zaten bir sonraki ünitede de mol alakalı çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Ama AET kimyada zaten çalışırken molu mutlaka ve mutlaka kullanmak zorundayız. Evet takvimimize bakalım.
Bugün... 21. günümüzdeyiz takvimimizde. TET kampımızda. Emin adımlarla sona doğru yaklaşırken. Şu anda mol-tancık ilişkisini bu dersinde sizlere vermek istiyorum.
O zaman ne yapıyorduk biliyorsun ki? Hemen burada ders notları kitabımız var. Sayfa 69'u açalım ve mol-tancık ilişkisini şöyle hemen bir kavratalım sizlere. Haydi bakalım dersimize başlıyoruz. Şimdi bu mol ile alakalı aslında atom, molekül, iyon sayısı, avogadro sayısı ve...
Mol atom gibi kavramları bu dersinde sana vereceğim. Peki molün ne anlama geldiğini önce bir anlayalım. Aslında hani böyle bir gazlar kısmını madde hallerinde gazlar kısmını verirken molün ne demek olduğunu az çok anladığını düşünüyorum ama gene burada biraz daha tabii ki anlatmamız lazım daha detaylı. Mol demek aslında bir kapta bulunan maddenin miktarını belirtir.
Yani miktar işte bu kütlesini gösterebilir ya da işte tanecik sayısını gösterebilir. Bakın şimdi şöyle ki hani orada kütlesi bulunabiliyor mesela bir maddenin molü bulunarak. Aynı zamanda maddenin o kaptaki kaç tane olduğunu işte kaç tane atom vardır ya da kaç tane molekül vardır kaç tane iyon vardır artık o maddenin türüne göre bunların tespiti yapılabiliyor. Hatta gaz ise onun belli şartlardaki hacmi bile bulunabiliyor.
Şimdi benim burada kullanmam gereken bir tane sayı var. Bak burada arkadaşlar görüyorsunuz çok böyle delikanlı bir adam var yani çalışmış burada ve bize bir tane sayı hediye etmiş. Bu sayı zaten kendisi de Avogadro ismi de arkadaşlar. Avogadro sabiti olarak geçer.
Bu sayı biraz büyük bir sayı. Yani biz bu sayıyı şu anda saymaya kalksak yani ömrümüz yetmez. Sayı şimdi ben buraya yazıyorum arkadaşlar.
Bu sayı Avogadro sabitimiz 6.02 çarpı 10 üzeri 23. Yani böyle bir sayı. Yani bunu şöyle yazabiliriz. 602 çarpı 10 üzeri 21 de yazabiliriz. Yani 602'nin yanına 21 tane 0 koyuyoruz. Yani bu sayı gerçekten çok büyük bir sayı.
Ve biz bu sayı tabi ki bazen kullanırız. Bazen bunun yerine sembolize ederiz. Mesela bu sayı aslında n a'dır.
Bu Avogadro sabiti aslında bazen böyle gösterilir. Hatta bazı kaynaklarda n 0 bazı kaynaklarda büyük n şeklinde de sembolize edilebilir. Hatta bakın sorularda bazen şöyle diyecek.
Avogadro sayısını 6 0 2 10 üzeri 23 al demez de şunu der. 6 çarpı 10 üzeri 23 al der. Hani işlem kolaylığı olur bazen bize. Ve artık orada, şurada... ne veriyorsa onu alacaksınız.
Bunu ezberlemek zorunda değilsiniz. Zaten bunu size verecekler ama siz bunu kullana kullana ezberleyeceksiniz. O da ayrı bir mesele tabii ki.
Evet şimdi ben burada bir çalışma yapmak istiyorum. Şimdi ne demek bu mol aslında? Şimdi bir deste kalem dediğinde ne anlarsın Fuat?
Hocam diyor Fuat bir deste kalem tabii ki 10 tane kalemdir. Çok rahat bir şekilde ben bunu söyleyebilirim. Peki bir düzine kalem desem Leyla ne dersin? Hocam bir düzine Leyla eee Bir düzine kalem diyor Leyla. Kaç tane olur?
12 tane kalem olur. Değil mi? Çok rahat bir şekilde söyleyebiliriz.
Peki bir mol kalem olsa. Bir mol kalem diyoruz. O da işte 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane kalem.
Yani o kadar yani şunu sayamayacağımız kadar kalemin bir araya gelmesiyle oluşan o kalemlerin topluluğuna biz ne diyoruz? Bir mol diyoruz. Evet. Pekala.
Şimdi biz kimyada tabii ki ne kullanıyoruz? Taneciklerimiz var değil mi? Kalemdir, sıradır gibi değil de atom, molekül ve iyon biliyoruz. O zaman şimdi tanecik sayısını hesaplayacağız ya. Biz tanecik dediğimiz zaman nedir?
Bu bir atomdur. Atom olabilir. Hemen buraya ben yazabilirim. Artık o maddenin türüne göre demek ki atom hesabı yapabileceğiz.
Atomları sayabileceğiz. Daha doğru saymayacağız da. Hani bir molde şu kadar atom vardır ifadesini yapabileceğiz. Devam edelim.
Aynı zamanda bazen birleşikler molekülerdir. O zaman molekül sayısı. Molekül de bizim taneciğimizdir. Bazı bileşikler de iyonik bağlı bileşik olduğu için de orada ne vardır? İyonlar vardır.
Yani tacik dediğimiz zaman atom, molekül ve iyon. İşte bunların sayısını ifade ediyor aslında mol. Peki devam edelim mesela örnek yapalım. Şimdi ne demiştik? 1 mol demek aslında bak 1 mol eşittir neydi hatırlarsan?
Na tane yani 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane. Bunu böyle söylemiştik. Hani bir deste 10 tanedir.
Bir düzüne 12 tanedir. 1 mol da bu kadar tanedir. Hatta ben bunu Na da diyebilirim. Hani şöyle Na tane diye yazabilirim.
Pekala o zaman 1 mol karbon deyince ne anlıyoruz? Mesela elimizde 1 mol karbon varsa bu o zaman şu kadardır. Tabi ki 1 mol olduğu için 6. Nokta 0-2 çarpı 10 üzeri 23 tane karbon atomu aslında bu 1 mol demektir. Pekala.
Peki hocam kalayda da bu aynı mıdır? E tabii ki bak 1 mol kalay. E zaten her şeyin 1 molu 6-0-2 10 üzeri 23 tanedir.
O zaman 1 mol kalay deyince bakın kalay bir element. Ha bu arada bir şey söyleyeyim bakın. Karbon da element olduğu için buraya atom yazdım.
Molekül ya da iyon yazmadım. Çünkü bak bu bir molekül değil. Aynı zamanda iyon da değil.
Yüklü bir tanecik değil. Bak bu element yani atom. Atom deyince ne yapıyoruz?
Buraya tane atom şeklini yazıyoruz. Bak 1 mol kalay. Kalay da bir element. Yani atom zaten tek başına görüyorsun ki.
O zaman 1 mol kalay deyince 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane kalay atomu aslında 1 mol demektir. Peki hala devam edelim bakalım. 3 mol potasyum.
Şimdi potasyum da bir element. Şimdi 1 mol olsaydı değil mi? Bak şöyle düşünelim. 1 mol potasyum olsaydı aslında Avogadro sayısı kadar. Yani 6.02 çarpı...
10 üzeri 23 tane potasyum derdim. E pekala 1 molu bu kadarsa 3 mol potasyum ne olur? Bunun 3 katı olması lazım değil mi? Yani 6.02'nin 3 katı ne olur? Tabii ki 18.06 çarpı 10 üzeri 23. Yani 6.02 10 üzeri 23'ü 3 ile çarptım.
Bu kadar ne vardır? Potasyum atomu vardır. Pekala. Geldik şimdi 0.5 mol bakıra.
Ya şimdi elimde 1 mol bakır olsaydı aslında bu Avogadro sayısı kadar. Yani 6.02 çarpı 10 üzeri... 23 tane bakır olması lazımdı. E peki bunun yarısı olursa 0.5 mol olursa bunun yarısını da böleceğiz demek ki. 0.5 çarpı 6 0 2 10 üzeri 23. O zaman ne olur?
3.01 çarpı 10 üzeri 23 tane bakır atomu diyebilir miyiz? Evet. Bak bunu böyle çok rahat söyleyebiliriz diye düşünüyorum.
Haydi bakalım devam edelim. Şimdi elimizde ne var? Elimizde bak bu sefer bir bileşik var. Amonyak bileşik ve bu moleküler bir bileşiktir.
Ama bak 1 mol zaten. Her şeyin bir molu dedik ki Avogadro sayısı kadar. O zaman demek ki bir mol amonyak dediğimiz zaman gene 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane amonyak ama atomu diyemem. Neden? Çünkü bu bir bileşik ve moleküler yapıda bileşik.
İçerisinde azot ve hidrojen atomlarından meydana gelen bir moleküldür. O zaman ne diyeceğiz? 6.02 10 üzeri 23 tane amonyak molekülüdür bu aslında.
Hee bak elementse atom diyoruz, bileşikse molekül diyoruz yani. Devam edelim. Mesela şimdi diyelim ki bak 2 mol C2H4.
E şimdi 1 mol olsaydı zaten bak şimdi 1 mol C2H4 olsaydı aslında ne diyecektik? 6, 0, 2 çarpı 10 üzeri 23 tane molekül diyecektik değil mi? Çünkü neden arkadaşlar?
Bu bir moleküler bir bileşik. O zaman ama 2 mol var. 2 mol olursa ne olur?
12.04 çarpı 10 üzeri 23 tane C2H4 molekülü etilen molekülü şeklinde ben buraya yazarım. Evet. Peki devam edelim.
0.3 mol HF ne olur? Evet bak şimdi düşünsene elimde 1 mol HF olsaydı bu aslında 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane HF molekülüydü. E 0.3 mol olursa ne olur? Tabii ki bak şöyle işler dışarı çarpımdan görüyor musunuz? 0.3 ile 6.02 10 üzeri 23 çarpmam lazım.
Bak şimdi 3 ile çarpsaydım şöyle olurdu. 18.06 10 üzeri 23 olur değil mi? Ama 0.3 ile çarpınca ne olur? 18.06 10 üzeri 22 olur.
Hani 0.3 ile çarpınca bir de 10 üzeri eksi 1 geliyor ya oradan. Mantık bu. Demek ki burada ne olur?
18.06 çarpı 10 üzeri 22 tane HV molekülü. Aslında 0.3 mol HV demektir. Ben bu sayı şöyle de yazabilirim. 1.86 çarpı 10 üzeri 23 yazamaz mıyım?
E matematik siz biliyorsunuz. Yani şurayı bir küçültürsem 10 üzeri 23 yaparsam pardon şurayı da bir 10 küçültürüm 10'a bölelim. O zaman böyle yazabilirim. Bu şekilde görebiliyorsunuzdur diye düşünüyorum.
Hatta bak şöyle de düşünebiliriz. Bak şimdi bak şöyle de illaki böyle sayı açık açık yazmak zorunda değilsiniz. Mesela bak şimdi. 1 mol HV molekülü kaç tane HV molekülü?
NA tane yani Avogadro sayısı kadar değil mi? 6, 0, 2, 10, 10, 15, 15 tane. Yani bu sayı zaten NA Avogadro sayısı kadardır. Direkt ben bu sembolü de kullanabilirim. NA tane HV molekülü şeklinde yazabilirim.
Değil mi? Evet 1 mol bu kadar. Peki 0.3 mol hv ne olur?
O zaman 0.3 çarpı... Na tane olmaz mı? Bak böyle yazabiliriz.
0.3 çarpı Na tane demek aslında 18.06 10 üzeri 22 tane demektir. Aynı şey geliyor yani. Tamam mı? Böyle gözükebiliyor zaten.
4 mol magnezyum artı 2 ne olur dersek o zaman? Bak şimdi magnezyum artı 2 yalnız bir iyon. Görüyor musunuz?
Şurayı bir silmem lazım arkadaşlar. Şimdi ne olur? Şimdi 1 mol magnezyum dediğimde, 1 mol magnezyum artı 2 iyon dediğimde zaten ne olur? 6, 0, 2, 10 üzeri 23 tane.
Yani her şeyin bir molü bu kadar. Bu kadar ne olur? Magnezyum artı iki iyonu.
Evet görüyorsunuz ki bu kadar söyleyebiliriz. Ama dört mol olursa bunun dört katı tabii ki. Ne olur bu durumda? Yani yirmi dört nokta sıfır sekiz çarpı on üzeri yirmi üç tane magnezyum artı iki iyonu vardır diyoruz.
Bu şekilde ben bunu belirtirim. Pekala başka bir örnek üzerine daha konuşmak istiyorum seninle. Şimdi elimde bir tane sadece bak bir tane ama bir tane C2H4 molekülü olursa. Hatta bunun örneğini de göstermek istiyorum sana.
Elinde model olarak var. Bak buradaki siyah atomlar karbon. Şuradaki turuncularda hiyrojen.
Bak bir tane C2H4 etilen molekülünü görüyor musun? İki tane karbon, dört tane hiyrojen atomundan oluşuyor. Hadi bunu yazalım o zaman hemen oraya.
Evet bir tane C2H4 molekülüne bakarsan ne varmış? İki tane karbon atomu varmış. Evet bunu hemen görebiliyorsun.
Ve dört tane de elinde hiyrojen atomu olması gerekir bu molekülün içerisinde. Pekala. O zaman bir tane molekül de böyleyse 3 tane molekülde ne olur?
Tabi ki bak bu bir molekül, bu başka bir molekül, bu da başka bir molekül. Bak 3 tane etilen molekülü ben buraya koydum. Bu arada bir şey söylemek istiyorum.
Şuradaki gri atomlarla turuncu atomlarını aynı atom olarak algılayacaksınız. Olur mu arkadaşlar? Çünkü elinde aynı renkten o kadar sayıda atom yoktu. O zaman ne yapacaksınız bakın? 1, 2, 3 tane molekül var.
Her molekülde 2 karbon, 4 hidrojen atomu varsa o zaman 3... tane molekülde ne olur? Bunun 3 katı kadar olmayacak mı yani görüyorsunuz ki arkadaşlar.
O zaman 3 kere 2'den 6 tane ne yaptık? Karbon atomu olduğunu anladık. Aynı zamanda da 3 kere 4'ten ne oluyor bu durumda? 12 tane hirojen atomu olduğunu anladık mı? Bak ne yaptık aslında?
Burada dağılma özelliği yaptık. Yani 3 kere 2'den 6, 3 kere 4'ten 12 gibi yaptık değil mi? Dağılma özelliğini yaptık.
Peki şimdi şöyle bir şey olsaydı arkadaşlar elimde 6.02 0,2 çarpı 10 üzeri 23 tane C2H4 molekülü olsaydı ne olurdu? Bak yine dağılma özelliğini yapmayacağım mı? O zaman ne olur burada arkadaşlar? 4 kere 6, 0, 2, 10 üzeri 23 tane.
Demek ki 24, 0, 8 çarpı 10 üzeri 23 tane hidrojen atomu vardır. Ve 2 çarpı 6, 0, 2, 10 üzeri 23 tane. Çünkü bak bir molekülde zaten 2 tane karbon var. E bu kadar molekül olursa bunun 2 katı kadar.
Yani 12... 0.04 çarpı 10 üzeri 23 tane ne vardır? Karbonatum vardır der miyiz? E zaten bak şu ne?
Bak bu aslında 1 mol demek değil mi? Yani şunu demek istiyorum aslında. Elimizde 1 mol C2H4 molekülü varsa aynı dağılma özelliği gibi düşünebiliriz.
Zaten 1 mol C2H4 molekülü aslında 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane moleküldür. Bak bunu biliyoruz değil mi? Ne molekülü tabii ki?
C2H4 molekülü değil mi? E pekala biz ne yapıyorduk? Dağılma özelliğini yapıyorduk.
O zaman 1 mol C2H4 molekülünde 1 çarpı 2 den o zaman demek ki 2 mol demek ki karbon atomu vardır. Evet. Ve 1 çarpı 4 den de 4 mol de elimde ne vardır?
Hidrojen atomu vardır. Evet. Hatta ben bak bunlar mol sayıları.
Hemen bunun ben tabii ki ne yapayım? Tanesine geçeyim. 1 mol karbon Avogadro sayısı kadar. 6, 0, 2, 10, 15, 23 tane karbon demektir.
O zaman 2 mol karbon ne olur? Bunun iki katı yani 12.04 çarpı 10 üzeri 23 tane karbon atomu demektir değil mi? Evet tane olarak da bu.
Yani 2 mol karbon bu kadar karbon atomu. Peki 4 mol hidrojen ne demektir? 1 mol hidrojen 6.02 10 üzeri 23'te.
4 katı o zaman ne olur bu durumda? 24.08 çarpı 10 üzeri 23 tane hidrojen atomu deriz. Anladın değil mi? Bence anlıyorsun. Hadi bir örnek daha yapalım şimdi bak.
Elimde bu sefer 0.2 mol C2H4 molekülü var tamam mı? Şimdi 0.2 mol C2H4 molekülü acaba bu molekülün mol sayısı. Peki elementlerin atomların mol sayısında ne yapıyoruz?
Hani böyle dağılma özelliği. 0.2 çarpı 2'den o zaman demek ki elimizde 0.4 mol karbon atomu var demektir. Bunu hemen söyleyebiliriz.
Peki 0.2 çarpı 4'ten de 0.8 mol elimde ne vardır? Hidrojen atomu vardır öyle değil mi? Peki hemen ben bunun tane sayısına da bakmak istiyorum. Mesela şimdi bak 1 mol C2H4 molekülü olsaydı bu aslında Avogadro sayısı kadar. 0, 2, 10, 12, 23 tanedir.
Hatta bak bunu sayıda kullanmayayım şöyle yapayım. Na tane nedir? Avogadro sayısı demek.
Na demek. Na tane 6, 0, 2, 10, 12, 23 tane demek yani. Bu kadar molekül demektir değil mi? 1 mol bu kadar molekül içeriyorsa o zaman 0.2 mol C2H4 demek ne demektir? Aslında şu demek.
Hemen buraya yazayım. 0.2 çarpı Na tane molekül. C2H4 molekülüdür değil mi? Evet. Bunu yani sayı olarak da şöyle yazarız.
0.2 yazayım isterseniz daha iyi anlayın. 0.2 çarpı 6 0 2 10 üzeri 23 derseniz aslında ne olur bu da 2 ile çarpalım. 12 0 4 ama 0.2 ile çarptığımızı göre 10 üzeri eksi 1 ile çarpacağız bir de üstü. 10 üzeri 22 tane demektir. Hani ya bunu böyle 0.2 şeklinde yazacaksınız ya da 0.2 çarpı en alt şeklinde yazacaksınız.
Ya da böyle yazacaksınız. Peki hala peki diğerine bakalım. 0.8 mol hidrojen ne demektir? Zaten bak şimdi 1 mol hidrojen olsaydı bu en alt tane hidrojen demektir değil mi? O zaman 0.8 mol hidrojen ne demektir?
0.8 çarpı değil mi? Na tane demek değil mi? Evet 0.8 çarpı Na tane ne ama?
Hidrojen atomu. Çünkü element olunca atom oluyor. Peki devam edelim.
Karbona bakalım. 10'a kadarmış 0.4 mol karbon demektir. Zaten hidrojenin sayısı karbonun sayısının 2 katı olması lazım.
Çünkü 2 karbonu 4 hidrojen. Yani her zaman 2 katı kadar hidrojen oluyor bir molekülde görüyorsun ki. O zaman şöyle düşünürüz. 1 mol elimde karbon olsaydı bu NA tane karbon demekti. O zaman 0.4 mol karbon demek zaten ne demektir?
0.4 çarpı NA tane karbon demektir. İstersen NA yerine 6, 0, 2, 10, 15, 23 yazarak da tam net sayısını da bulabilirsin. Yeni bir uygulamaya geçiyoruz şimdi. Bakın demiş ki 12, 0, 4, 10, 15, 22 tane molekül içeren amonyak bileşiği demiş.
Kaç moldur? Kaç mol? atom bulundurur. Kaç artan hirojen ve azot atomları içerir demiş.
Öncelikle bileşiğin molunu bulmak lazım. Bak bileşiğin molu insanların TC kimlik numarası gibidir. TC kimlik numarasına bakınca ne buluyoruz? Her şeyi biliyoruz değil mi arkadaşlar? Hani geçirdiğimiz hastalıklar biliniyor.
Borcumuz bulunuyor falan. Üzerimize olan mallar falan. Her şey biliniyor, bulunuyor. İşte bu da öyle. Yani bileşiğin biz mol sayısını bulursak bileşiğin molekül sayısını bulabiliyoruz.
Elementlerin sayılarını bulabiliyoruz. Atomların böyle sayılarını... Kütlelerini bulabiliyoruz falan filan.
Her şey bulunuyor. O yüzden ilk yapman gereken bileşiğin mol sayısını bulmak. Şimdi diyor ki kaç moldur? Zaten oradan yürüyeceğiz.
Şimdi elinde 1 mol amonyak olsaydı. E bu kaç tanedir zaten? Her şeyin 1 molü 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane.
Yani bu kadar amonyak aslında 1 mol demektir. Bunu böyle yazabiliriz. Peki ne diyor? 12.04 çarpı 10 üzeri 22 tane amonyak molekülü. Evet.
Bu kaç moldur? Bak ne yapmış arkadaşlar? 2 ile çarpmış ama 10 üzeri hani 23 değil 10 üzeri 22 yapmış. Bak işler dışlar çarpımı yaparsan şöyle bir şey görüyorsun.
Hani işler dışlar şununla şunu çarpıyorsun zaten. Şununla şunu çarpıyorsun. Bununla bunu çarpıyorsun ya. Soru işlerle çarptığımızı paydaya alırız zaten bu durumda. Hani 12 0 4 çarpı 10 üzeri 22'yi niye böleceğiz zaten?
6 0.2 10 üzeri 23'e bölebilirsin. Evet bak buradan mol çıkacak zaten. Evet bak şurada zaten 2 katı olduğunu görüyorsunuz. Burada tam 10'da biri oluyor.
O zaman 0.2 mol işte görüyor musunuz? Demek ki elimizde 0.2 mol amonyak molekülü varmış. Evet.
Peki bu kaç mol atom içerir demiş. Bak bileşiğin mol sayısı 0.2 mol. Şimdi bak buradaki atom deyince elementlere geçeceksin tabii ki.
0.2 mol amonyak dediğinde ne yapacaksın tabii ki? Hemen. 3 çarpı 0.2'den. Evet 0.2 çarpı 3'den.
Demek ki elimizde 0.6 mol ne var? Hidrojen atomu var. Çünkü 3 tane değil mi? 3 katı var.
Peki devam edelim. Zaten azot bir tane görüyorsun ki bir molekülde. O zaman 0.2 mol birleşik mol sayısıydı.
1 ile çarpıyoruz. O zaman demek ki elimizde 0.2 mol'de azot atomu var. Peki bize toplamını sormuş. Toplam ne olur? 0.8 mol atom demektir.
Yani birleşik de görüyorsun ki 0.2 mol olabilir ama bileşiğin toplam mol sayısı atom mol sayısı 0.8. Zaten bak bileşiğde kaç atom var? Toplam 4 atom var değil mi? Bir azot, 3 hidrojen. O zaman bileşiğin mol sayısıyla 4'ü çarpacağız ki bu şekilde toplam mol yani mol atomunu bulabiliyoruz.
Peki kaç tane azot ve hidrojen vardır demiş. Hemen ona da bakalım isterseniz. E şimdi bak. 1 mol azot olsaydı bu zaten 6 0.2 çarpı 10 üzeri 23 tane azot. demekti değil mi?
Bunu biliyoruz zaten. Peki 0.2 mol var yalnız. 0.2 mol azot olursa ne olur? Bunun 0.2 katı o zaman 12.04 çarpı 10 üzeri yalnız 22 tane azot oluyor.
Evet bak bunu böyle yakaladık. Şimdi şurayı bir sileyim. Çünkü yerim kalmamış arkadaşlar.
Diğerini de şuraya yapayım. Evet. Neymiş o?
Hidrojeni soruyor. Şimdi elimde 1 mol hidrojen olsaydı bu aslında 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tanedir. Yani Na tanedir diyoruz. O zaman 0.6 mol hirrojen olursa ne olur dersek arkadaşlar burada. Tabii ki o zaman bunun 0.6 katı yani 6 ile çarpayım 36 12 çarpı 10 üzeri ama 22 tane diyeceğim değil mi?
Evet böyle yazabiliriz. Ya da şöyle bak 1 mol demek ena tane demektir. O zaman 0.6 mol demek 0.6 çarpı ena tanedir de diyebilirdik. Bak böyle bırakabilirdim.
Devam ediyorum bak şimdi demiş ki 18.06 10 üzeri 22 tane atom içeren H2S bileşiği demiş. Nedir? Kaç moldür?
Kaç tane hiyrojen içerir? Kaç tane atom içerir? Falan sorularımız var. Şimdi ne yapacağız? Önce bileşiğin molünü bulacağız bak.
Bileşikli diyor ki şu kadar atom diyor. Peki hemen şöyle yapacağız. Acaba bu kaç mole denk gelir?
Şimdi elimde 1 mol atom olsaydı zaten bu ne demekti? Bak Avogadro sayısını vermişiz. 6.02 çarpı 10 üzeri... 23 tane atom demek değil mi? Bak her şeyin bir molü bu kadar zaten.
Peki diyor ki 18 06 çarpı 10 üzeri 22 tane atom diyor. O zaman bu kaç moldür? Evet bakın 3 de çarpmış ama 10 üzeri 22 yapmış.
Yani o zaman demek ki elimizde 0.3 mol. Ama bak bu bileşiğin molü değil. Bu bileşiğin atom molü. Yani bu kadar mol atom içerir bu bileşik.
Evet bak bileşik o kadar. Çünkü bak bileşiğin molekül sayısını vermemiş. Atom içeren demiş.
H2S bileşiği. Yani H2S bileşiğine bakarsak bak diyelim ki X mol diyelim bu bileşiğe. X mol bileşikte X mol H2S bileşiğine bakarsak aslında dağılma özelliğinden X mol elimde kükürt vardır.
2 çarpı X'den 2 X mol elimde hidrojen vardır. Aslında bu bileşik toplamda nedir? 3 X mol atom içerir. İşte bu 3 X mol atom 0.3'e eşitse X buradan 0.1. Yani bileşiğin mol sayısı neymiş?
0.1 molmuş. Evet. Gördünüz mü?
Pekala. Kaç mol hidrojen atomu içerir demiş. Şimdi yerine koyacağım artık.
Elimde 0.1 mol H2S var ya. E şimdi kaç mol hidrojen atomu içerir diyor. Bak kükürtü de bulalım. Kükürtün sayısı 1 zaten. 0.1 mol elimde ne var?
Kükürt atomu var. 2 çarpı 0.1'den 0.2 mol elimde hidrojen atomu var. Bak bunu da burada yakalamış olduk. O zaman ne kadar? 0.2 mol hidrojen atomu var diyoruz.
Peki kaç tane atom içerir demiş. Bak görüyorsun ki bak ne kadar mol atom 0.3 mol atom içeriyor görüyor musun? Zaten arkadaşlar burada şunu söyleyebiliriz.
Hemen bunu düşünebiliriz. 1 mol atom dediğimiz zaman aslında bu 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane atom demektir. Peki 0.3 mol olursa ne olur? 18 06 çarpı 10 üzeri 22 tane olur.
Bak. Buradan bunu da ispatlamış olduk. Görüyor musunuz? Zaten buradan başlamıştık. Aslında ben bunu bu şekilde özellikle sordum normalde.
Hani görüyorsunuz ki nereden geldiğimizde aslında sağlamasını da yapmış olduk. Devam ediyoruz. Şimdi demiş ki 0.4 mol karbon atomu içeren C4H8 bileşiği ile ilgili.
Burada bize bazı sorular sormuş. Bunları bulacağız. Şimdi bakın. Bileşiğin molünü vermemiş. İçindeki karbonun mol sayısını vermiş.
O zaman şimdi bak bileşiğine biz X mol diyelim. X mol C4H8'e baktığında. Şimdi ne olur bu durumda zaten bakarsan aslında 8x mol hidrojen atomu içerirken çünkü dağılma özelliğine göre bakıyorsun ki o zaman 4x mol elinde karbon atomu var mı?
İşte bu 4x mol atom 0.4 mol karbon. Evet çünkü karbonun mol sayısını bu şekilde bulduk. O zaman arkadaşlar x buradan ne gelir? 0.1 gelir mi?
İşte birleşik mol sayısı demek ki 0.1 mol x mol demiştik çünkü c4 h8 yakaladık. Peki devam edelim. Kaçar tane karbon ve hidrojen atomu var diye sormuş. Şimdi bileşiğimiz 0.1 mol C4H8 ne yapacağız?
Dağılma özelliğine göre 0.8 mol elinde hidrojen var. Tabii dağıtıyoruz. 0.4 mol de elinde ne var? Karbon var diyoruz. İşte bu şekilde bulduk.
Peki kaçar tane diye soruyor. 1 mol hidrojen en ağa tane değil mi? Hani bakın 1 mol hidrojen demek aslında. Avogadro sayısı kadar 6.02 10 üzeri. 23 tane ki biz buna ne diyoruz?
Na tane diyoruz. O zaman 0.8 mol demek aslında. 0.8 çarpı Na tane oluyor mu? Yani biz tane bulmak istiyorsak o maddenin mol sayısını Avogadro sayısı ile çarpıyoruz. O zaman 0.4 mol karbon olursa ne olur?
0.4 çarpı Na tane elimde ne var? Karbon atomu vardır diyoruz. Peki kaç tane moleküldür diye sormuş.
Molekül deyince bileşiğin molüne geçeceğiz. Zaten bak. 1 mol bileşik olsa 1 mol C4H8 olsa NA tane yani 6.02 23 tane C4H8 molekülüdür. Ama diyor ki 0.1 mol o zaman ne olur bu durumda? Tabii ki 0.1 çarpı NA tanedir diyoruz.
NA'yı yerine koyabilirseniz 6.02 10 üzeri 23'ü o zaman ne gelir? 6.02 çarpı 10 üzeri 22 tane de yazabilirsiniz böyle de olabilir. Devam ediyoruz gençler bakın test sorularımıza gelmiş olduk. Demiş ki düzenli olarak koşu yapan Kadir Alp günde 100 km koşmaktadır. Bu bilgiyi vermiş ve 10 yıl boyunca her gün aralıksız bu temposunu devam ettiren Kadir Alp'in koştuğu yol kaç moldür diye sormuş.
Şimdi arkadaşlar bakın öncelikle 10 yıl boyunca ne kadar yol koşuyor, kaç km koşuyor buna bakacağız tabi ki. Bu ne yapıyor? Bir günde zaten ne kadar koşuyormuş? 100 km koşuyormuş.
Pekala. 1 yılda ki bu 1 yıl demek ne demek aslında? Ki burada bakın 360 gün olarak almışız.
1 yıl 360 gün demektir. 360 günde bunun 360 katı. Yani o zaman 360'ın yanına ne yapacağız? 2 tane 0 koyacağız. Bu kadar kilometre gitmez mi?
Peki bunu 10 yıl boyunca zaten koşmuş. O zaman bir de bunu 10 ile çarpacağız. Arkadaşlar bunun yanına bir tane daha 0 koyacağız o zaman. Bunun yanına bu kadar böyle bir şey oldu. Hatta bu sayı şöyle yazabiliriz.
36 çarpı 10 üzeri 4 kilometre. Bak bu kadar yol koşmuş ömrü boyunca ki çok... uzun bir yol aslına bakarsan değil mi? Peki bu acaba kaç moldur?
Şimdi bakın. 1 mol kilometre dediğinde aslında arkadaşlar. Bu hani bakın 1 molu ne alacağız?
6, 0, 2, 10, 15, 23 alacağız. Görüyorsun ki Avogadro sayısını böyle vermiş. Kolaylık olsun diye. Çok güzel.
1 mol kilometre o zaman 6 çarpı 10 üzeri 23 kilometredir. Peki 36 çarpı 10 üzeri 4 kilometre acaba kaç moldur? Evet görüyor musunuz? Bunu böyle yakalayabiliriz diye düşünüyorum.
Peki arkadaşlar bunu böyle bakarsanız aslında ne yapacaksınız? Şöyle tabii ki burada soru işaretle çarptığınızı paydaya yazacaksınız. O zaman 36 çarpı 10 üzeri 4'ü 6 çarpı 10 üzeri 23'e bölerseniz.
Bak buradan 6 gelir. Buradan da 6 çarpı 10 üzeri eksi 19 değil mi? Bakın şuraya da eksi 19 geliyor. Yani bakın o kadar koşuyor.
Ancak ve ancak 6 çarpı 10 üzeri eksi 19 mol geliyor. Demek ki 1 molün ne kadar büyük bir değer olduğunu anlayın arkadaşlar siz. O yüzden cevap da bu durumda D'dir diyoruz.
Evet bir soru da soru bankamdan almak istedim sizlere. Daha iyi anlayabileceğinizi düşündüğüm için. Zaten bu dersten sonra bir de kütleye geçeceğiz arkadaşlar bugün. Hem de onun bağlantısını kurmak için güzel bir soru olabileceğini düşünüyorum.
Şimdi elimizde 3 tane madde var. 1 tane hidrojen atomu, 1 tane hidrojen molekülü, 1 mol hidrojen atomu demişiz. Bunları demişiz. Kütlelerinin karşılaştırılması.
Bakın hepsi hidrojen aslında görüyor musunuz? Şöyle yapalım mı? Bakın şimdi şu bir hidrojen atomu görüyorsun ki. Bu hidrojen atomu bir tane bu sadece. Bu bir atom.
Peki bu H2 molekülü. Bak iki tane hidrojen atomu bir araya gelince H2 molekülü meydana getiriyor. Şimdi sizce hangisinin kütlesi daha büyüktür? Bunun kütlesi mi daha büyüktür?
Bunun kütlesi mi daha büyüktür? Tabii bunun kütlesi daha büyüktür tabii ki. Neden? Çünkü iki tane hidrojen atomu var. Demek ki o zaman H2 molekülün kütlesi hatta hidrojen atomunun kütlesinin 2 katıdır diyebiliriz.
Peki... Yani bak şimdi bu bir tane hidrojen zaten. Bu ise H2. Evet o yüzden demek ki bunun kütlesi zaten buradan daha büyük.
Bu H2. Peki devam edelim. Ama diyor ki 1 mol hidrojen. Bak 1 mol deyince ne olur? Ooo 1 mol hidrojen demek 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane hidrojen atomu demektir.
Eee hangisi daha fazla? Yani 2 mi fazla 1 mi fazla bu sayı mı fazla? Tabii ki bu daha fazla.
O zaman ne olur bu durumda? En fazla 3'ün kütlesi olacak. Sonra 2'nin kütlesi olacak.
Sonra da 1'in kütlesi olacak. Cevap da bu durumda tabi ki E şıkkıdır diyoruz gençler. Evet bu şekilde ilk dersimizi hallettik. Günümüzün ilk dersini halletmiş olduk arkadaşlar.
Şimdi ne yaptık? Tancık sayısına şöyle bir vurgu yaptık. Bir sonraki dersimizde de tancık sayısı kütle mol ilişkisini yapacağız.
Böyle böyle bu konuları ilerleteceğiz. Hedefimiz full. Görüşürüz. Müzik