馃摎

Przemiana i konsekwencje w Zbrodni i karze

May 2, 2025

Zbrodnia i kara - Fiodor Dostojewski

Wprowadzenie

  • Historia ludzko艣ci obfituje w pr贸by r贸偶nicowania ludzi, wskazywania na lepszych i gorszych.
  • M贸wi si臋 o inspiracji Nietzschea艅sk膮 koncepcj膮 nadcz艂owieka, cho膰 nie jest to oryginalna my艣l.

Tytu艂 i jego znaczenie

  • Polski tytu艂: "Zbrodnia i kara" (przest臋pstwo i kara).
  • Oryginalny, rosyjski tytu艂 "Prestuplenie i nakazanie" oznacza zar贸wno zbrodni臋, jak i przekroczenie norm spo艂ecznych oraz przestrog臋.

Cel powie艣ci

  • Dostojewski planowa艂 powie艣膰 nie tylko jako krymina艂, ale przede wszystkim jako tekst o wymiarze etycznym.
  • Powie艣膰 ma uczy膰 i przestrzega膰 czytelnik贸w, cho膰 w spos贸b nie zawsze jednoznaczny.

Posta膰 g艂贸wnego bohatera

  • Rodion Raskolnikow, m艂ody student z Petersburga, 偶yje w biedzie.
  • Decyduje si臋 na morderstwo lichwiarki celem poprawy sytuacji finansowej, ale te偶 z powod贸w ideologicznych.
  • Postrzega lichwiark臋 jako osob臋 niepotrzebn膮 spo艂ecznie, ludzk膮 "wsz臋".
  • Swoje dzia艂anie usprawiedliwia artyku艂em, kt贸ry napisa艂, dziel膮c ludzi na zwyk艂ych i niezwyk艂ych (nadludzi i podludzi).

Raskolnikow i jego idea

  • Raskolnikow widzi siebie jako nadcz艂owieka, ponad prawem.
  • Zbrodnia ma potwierdzi膰 jego wy偶szo艣膰 i prawo do dzia艂ania poza normami spo艂ecznymi.

Konsekwencje zbrodni

  • Po zbrodni, Raskolnikow zmaga si臋 z moralnymi i psychicznymi konsekwencjami.
  • Przyznaje si臋 do winy pod wp艂ywem Soni, kt贸ra dostrzega jego wewn臋trzne ub贸stwo.

Posta膰 Soni

  • Sonia, c贸rka alkoholika, zmuszona do prostytucji, by utrzyma膰 rodzin臋.
  • Jest jedyn膮 osob膮, kt贸ra rozumie i akceptuje Raskolnikowa takim, jakim jest.
  • Towarzyszy mu na zes艂aniu na Syberi臋, wierz膮c w jego odrodzenie.

Motyw przemiany

  • Historia Raskolnikowa pokazuje, jak ideologia mo偶e prowadzi膰 do moralnego upadku.
  • Raskolnikow na zes艂aniu nie potrafi odnale藕膰 odkupienia ani moralnej przemiany.
  • Raskolnikow jest postaci膮 wyalienowan膮, odszczepie艅cem, co podkre艣la jego nazwisko.

Zako艅czenie

  • "Zbrodnia i kara" to nie tylko historia o przest臋pstwie, ale o konsekwencjach przekraczania norm moralnych.
  • Dostojewski pokazuje dylematy moralne i etyczne zwi膮zane z ideologi膮 nadludzi.

Dodatkowe informacje

  • Dla przygotowuj膮cych si臋 do matury z j臋zyka polskiego, kana艂 i strona "matura na maksa" oferuj膮 dodatkowe materia艂y edukacyjne.

Full transcript