📚

Kasaysayan at Panitikan sa Panahon ng Amerikano

Sep 10, 2025

Overview

Tinalakay sa lektura ang kaligirang pangkasaysayan at katangian ng panitikan sa panahon ng pananakop ng Estados Unidos, pati ang epekto nito sa kulturang Pilipino.

Mahahalagang Pangyayari sa Panahon ng Pananakop ng Estados Unidos

  • Sinakop ng Amerika ang Pilipinas matapos ang pagsabog ng barkong Maine at pagkatalo ng Espanya.
  • Idineklara ang Araw ng Kalayaan noong Hunyo 12, 1898, pero hindi pa ganap na malaya ang bansa.
  • Ginamit ng Amerikano ang edukasyon at wikang Ingles sa kolonisasyon ng mga Pilipino.

Katangian ng Panitikan sa Panahon ng Amerikano

  • Ang paksa ng panitikan ay umiikot sa kalayaan, nasyonalismo, at pagtutol sa pananakop.
  • Ang mga akda ay tulad ng dula, tula, at awitin gaya ng "Bayan Ko" at "Sa Dakong Silangan."
  • Ipinagbawal ang mga akdang makabayan sa bisa ng Sedition Act.

Epekto ng Pananakop sa Panitikan at Kultura

  • Pinatupad ng mga Amerikano ang edukasyong Ingles at pinalitan ang sistema ng pagtuturo.
  • Maraming pahayagan at manunulat ang pinatahimik dahil sa pagsusulat nila laban sa Amerikano.
  • Lumaganap ang romantisismo sa panitikan, na mas emosyonal at dumadakila sa kalikasan at kalayaan.

Pagkakaiba ng Pananakop ng Kastila at Amerikano

  • Kastila: Ginamit ang relihiyon at dahas.
  • Amerikano: Edukasyon at wikang Ingles ang ginamit, pero may kasamang dahas din.

Halimbawa ng mga Akdang Pampanitikan

  • "Kahapon, Ngayon at Bukas" ni Aurelio Tolentino.
  • "Tanikalang Ginto" ni Juan F. Amad.
  • "Walang Sugat" ni Severino Reyes.
  • Tula: "Bayan Ko" ni Jose Corazon de Jesus, "Kung Tuyo Na ang Luha Mo, Aking Bayan" ni Amado V. Hernandez.

Pagsusuri ng Simbolismo, Tauhan, at Tema

  • Ang tatlong prinsesa sa "Sa Dakong Silangan" ay sumasagisag sa mga bansang sinakop ng dayuhan.
  • Tema ng mga akda: paghahangad ng kalayaan, pagmamahal sa bayan, at paglaban sa kolonyalismo.

Key Terms & Definitions

  • Sedition Act — batas na nagbabawal ng mga akdang makabayan laban sa Amerikano.
  • Romantisismo — uri ng panitikan na nagdidiin sa damdamin at kalayaan.
  • Thomasites — tawag sa mga unang gurong Amerikano na nagturo sa Pilipinas.
  • Panitikan — mga akdang pampanitikan tulad ng tula, dula, at nobela.

Action Items / Next Steps

  • Sagutin ang mga tanong sa pagsusuri ng simbolismo mula sa akdang "Sa Dakong Silangan."
  • Gawin ang paghahambing ng pananakop ng Kastila at Amerikano sa panitikan.
  • Basahin at lagumin ang mensahe ng "Bayan Ko" at "Sa Dakong Silangan."