Rewolucja angielska i monarchia parlamentarna

Tło historyczne

• Przełom XVI i XVII wieku, Anglia.
• System grodzenia: połączenie gruntów gminnych i chłopskich, duże gospodarstwa nastawione na wypas owiec.
• Powstanie nowej klasy społecznej – Gentry: nowa szlachta bez praw politycznych.

Kwestie religijne

• Purytanizm: radykalni angielscy kalwiniści chcieli oczyścić anglikanizm z elementów katolickich.
• Duża część Gentry oraz mieszczaństwa i średnio zamożnych ludzi była purytańska.

Konflikty społeczne i polityczne

• Konflikty między Izbą Gmin (purytanie) a Izbą Lordów (anglikanie).
• Król Jakub I Stuart: zwolennik absolutyzmu, unia personalna Anglii i Szkocji.
• Król Karol I Stuart: kontynuacja absolutyzmu, ignorowanie parlamentu.

Wojna domowa w Anglii (1642-1649)

• Rozpoczęcie wojny między royalistami (arystokracja, duchowieństwo, katolicy) a okrągłogłowymi (zwolennicy parlamentu, Gentry, mieszczanie, chłopi).
• Oliver Cromwell: lider armii parlamentarnej, stworzenie "Armii Nowego Wzoru".
• Bitwa pod Naysby (1645): decydujące zwycięstwo parlamentu.

Konsekwencje i zmiany

• Karol I ucieka do Szkocji, zostaje wydany parlamentowi, skazany na śmierć (1649).
• Anglia staje się republiką, Oliver Cromwell jako Lord Protektor.
• Akty nawigacyjne (1651): ograniczenie importu do Anglii na statkach angielskich.
• Wojna angielsko-holenderska.

Chwalebna rewolucja (1688)

• Zdetronizowanie Jakuba II, Wilhelm III Orański przejmuje władzę.
• Bill of Rights (1689): wprowadzenie monarchii parlamentarnej, ograniczenie władzy królewskiej, zwiększenie roli parlamentu.

Parlament angielski

• Powstanie dwóch ugrupowań: torysi (arystokracja, popierali władcę) i wigowie (Gentry, mieszczaństwo, władza parlamentu).

Podsumowanie: Rewolucja angielska i okres późniejszy przyniosły istotne przemiany polityczne i społeczne, prowadzące do utworzenia monarchii parlamentarnej, która funkcjonuje w Anglii do dziś.