Ziemie Polskie w drugiej połowie XIX wieku

Wprowadzenie

• Powtórzenie materiału podzielone na pojęcia, wydarzenia, postacie, obrazy.
• Definicje pojęć będą pojawiały się na ekranie wraz z wyjaśnieniami.

Pojęcia

Praca Organiczna

• Naród jako żywy organizm potrzebujący rozwoju ekonomicznego, gospodarczego, edukacyjnego, kulturalnego.

Litwacy

• Żydzi migrujący na ziemie polskie z terenów rosyjskich.

Germanizacja

• Próba wynarodowienia Polaków przez narzucenie im kultury i języka niemieckiego.

Wieszatiel

• Michał Murawiow, odpowiedzialny za represje po Powstaniu Styczniowym.

Żuawi śmierci

• Elitarne jednostki Powstania Styczniowego, biały krzyż na czarnym tle.

Uwłaszczenie

• Nadanie chłopom ziemi na własność, zainicjowane przez Aleksandra II w 1864 roku.

Odwilż posewastopolska

• Liberalizacja prawa po wojnie krymskiej, służąca m.in. organizacji Powstania Styczniowego.

Konwencja Alvenslebena

• Umowa Prus z Rosją o współpracy granicznej z 1863 roku.

Branka

• Przymusowy pobór Polaków do wojska rosyjskiego, zainicjowany przez Aleksandra Wielopolskiego.

Kraj Przywiślański

• Przemiana nazwy Królestwa Polskiego po represjach powstania styczniowego.

Noc Apuchtinowska

• Okres rusyfikacji w edukacji pod nadzorem Aleksandra Apuchtina.

Kibitki

• Wozy konne do transportu polskich więźniów na Syberię.

Kulturkampf

• Walka z Kościołem Katolickim w Niemczech, m.in. uwięzienie arcybiskupa Ledóchowskiego.

Trójlojalizm

• Koncept lojalności wobec zaborców; najlepiej przyjęty w Galicji.

Rugi pruskie

• Wysiedlenie Polaków z terenów zaboru pruskiego, zwłaszcza opornych germanizacji.

Ustawa kagańcowa

• Zakaz mówienia po polsku w publicznych miejscach, gdzie mniej niż 60% ludności było Polakami (1908).

Skróty partii politycznych

• PPS: Polska Partia Socjalistyczna.
• SDKPiL: Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy.
• PPSD: Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego.
• PSL: Polskie Stronnictwo Ludowe, później podzielone na PSL Lewica i Piast.
• ND: Narodowa Demokracja (Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne).

Wydarzenia

Wybuch Powstania Styczniowego

• 22 stycznia 1863

Dekret o uwłaszczeniu chłopów przez cara Aleksandra II

• 2 marca 1864

Strajk dzieci we Wrześni

• 1901

Zniesienie granicy celnej z Rosją

• 1851

Założenie pierwszej polskiej partii politycznej

• Wielki Proletariat, Ludwik Waryński, 1882

Krwawa niedziela w Petersburgu

• 22 stycznia 1905

Konwencja Alvenslebena

• 1863

Postacie

Otto von Bismarck

• Żelazny Kanclerz, Kulturkampf

Michał Drzymała

• Symbol oporu wobec zaborców

Maria Konopnicka

• Autorka „Roty”

Kazimierz Badeni

• Premier rządu austro-węgierskiego

Franciszek Stefczyk

• Twórca kas oszczędnościowo-pożyczkowych

Róża Luksemburg

• Liderka SDKPiL

Ludwik Waryński

• Założyciel Wielkiego Proletariatu

Wincenty Witos

• Lider PSL Piast, premier II RP

Stefan Bobrowski

• Lider czerwonych podczas Powstania Styczniowego

Maria i Bolesław Wysłouchowie

• Działacze chłopscy

Stanisław Wojciechowski

• Działacz PPS, późniejszy prezydent II RP

Ignacy Daszyński

• Lider PPSD

Dezydery Chłapowski

• Propagator pracy organicznej

Karol Marcinkowski

• Inicjator budowy Bazaru

Hipolit Cegielski

• Założyciel fabryki maszyn rolniczych

Stanisław Brzóska

• Ksiądz walczący w Powstaniu Styczniowym, zmarł po schwytaniu

Agenor Gołuchowski

• Namiestnik Galicji, modernizator Austrii

Aleksander Wielopolski

• Odpowiedzialny za Brankę

Theodor Berg

• Rosjanin, represjonista po Powstaniu Styczniowym

Aleksander Apuchtin

• Kurator oświaty, rusyfikator

Aleksander Świętochowski

• Propagator pozytywizmu

Dyktatorzy Powstania Styczniowego

• Ludwik Mierosławski, Marian Langiewicz, Romuald Traugutt

Obrazy

Polonia 1863 (Zakuwana Polska) - Jan Matejko

• Ilustracja przeżyć powstańczych Jana Matejki

Żydówka z pomarańczami - Aleksander Gierymski

• Realizm polski

Patrol powstańczy - Maksymilian Gierymski

• Scena z Powstania Styczniowego

Kucie Kos - Artur Grottger

Pożegnanie Europy - Aleksander Sochaczewski

• Wywózka na Sybir

Wigilia na Syberii - Jacek Malczewski

• Obraz z podręczników

Bociany - Józef Chełmoński

Hamlet polski - Jacek Malczewski

• Aleksander Wielopolski jr., symbolika zniewolenia i gotowości do działania

Święto trąbek - Aleksander Gierymski

• Żydowskie święto nad Wisłą

Macierzyństwo - Stanisław Wyspiański

• Autor „Wesela”

Uwagi końcowe

• Prośba o komentarze i sugestie do ulepszania lekcji.