Witajcie na odwróconej lekcji jeśli jesteście w pierwszej klasie liceum i chcecie zrozumieć biologię na poziomie podstawowym to trafiliście w dobre miejsce zaczynamy Witajcie [Muzyka] dziś o białkach a więc substancjach które pełnią wiele ról w organizmie są budulcem z jednej strony ale też regulują pracę tegoż organizmu przenoszą tlen i umożliwiają Pracę mięśni jednym słowem białka to szalenie ciekawe substancje Jak są zbudowane najprościej mówiąc są złożone z aminokwasów których to dobudowy białek jest około 20 rodzajów No i różne konfiguracje tych 20 cegiełek tworzą łańcuch białkowy mogący się składać nawet z dziesiątek tysięcy aminokwasów niestety ale żeby dobrze zrozumieć budowę białka musimy przyjrzeć się jednemu aminokwas na szczęście mają wspólny plan budowy mamy więc centralny atom węgla grupę aminową mamy grupę karboksylową oraz podstawnik aminokwasy różnią się od siebie właśnie tą ostatnią częścią która decydować będzie o właściwościach danego aminokwasu oprócz atomów węgla wodoru i tlenu mamy tu jeszcze azot to w tej grupie aminowej i niekiedy jeszcze siarkę poszczególne aminokwasy łączą się w taki sposób że grupa aminowa jednego aminokwasu oddziałuje z grupą karboksylową drugiego i łączą się tak zwanym wiąz [Aplauz] jeśli chodzi o podział białek to temat jest dosyć prosty jeśli białka składają się tylko z aminokwasów mamy do czynienia z białkami prostymi z białkami złożonymi zaś jeś nieb znaczenie białek dla organizmów jak wspomniałem Tych funkcji jest bardzo dużo Przyjrzyjmy się im na przykładach hemoglobina białko będące składnikiem czerwonych krwinek No i oczywiście jej funkcja to transport tlenu fibrynogen funkcja ochronna zapobiegając utracie krwi poprzez uczestniczenie w tworzeniu skrzepów mioglobina podobna do hemoglobiny i jest magazynem tlenu w mięśniach kolagen to z kolei białko strukturalne budujące skórę i ścięgna keratyna również budulec i wchodzi w skład włosów i paznokci podobnie strukturalnymi białkami są histony ale te stabilizują i stanowią rusztowanie dla DNA pepsyna to białko enzymatyczne odpowiada za trawienie białek Tak pepsyna to białko które trawi białko przejdźmy do rozdziału o właściwościach białek Zacznijmy od zniszczenia struktury białka Pamiętacie że mówiliśmy że białka mogą mieć tysiące aminokwasów i zwykle ułożone są w bardzo pokręcone formy Innymi słowy białka zwykle mają skomplikowaną strukturę przestrzenną i ta struktura umożliwia im pełnienie określonych funkcji możemy jednak tę strukturę przestrzenną zniszczyć różnymi czynnikami takie nieodwracalne naruszenie struktury przestrzennej pod wpływem czynników fizycznych bądź chemicznych to denaturacja białka zatem wszystkie wiązania i oddziaływania które nie są wiązaniami peptydowymi ulegają zniszczeniu i białko traci wspomnianą strukturę przestrzenną denaturacja białka to na przykład robienie jajecznicy czynniki fizyczne jakim jest na przykład wysoka temperatura denaturujące A jakie inne czynniki mogą zdenaturowane UV Czy promieniowanie rentgenowskie na przykład jeśli chodzi o chemiczne to alkohole a także stężone kwasy czy zasady drugim ciekawym zjawiskiem związanym z białkami będzie koagulacja tym razem jest to proces odwracalny ale od początku białka zwykle rozpuszczają się w wodzie tworząc układ zwany koloidem jest to mieszanina niejednorodna dwóch substancji C Białka są oddzielone od innych cząsteczek białka cząsteczkami wody kiedy jednak zajmiemy czymś te drobiny wody na przykład dodając soli cząsteczki białka zyskują możliwość łączenia się ze sobą w coraz to większe struktury białko zaczyna być widoczne w takim roztworze pojawiają się różne osady ale zwróćcie uwagę że nie ma tu ingerencji w budowę chemiczną nie naruszamy struktury przestrzennej białek jedyne co robimy to pozwalamy na łączenie się poszczególnych cząsteczek koagulacja białka w roztworze wodnym przy pomocy Sol to wysalanie białka jest to proces odwracalny bo wystarczy dodać więcej wody która znów otoczy poszczególne cząsteczki białka i znikną nam te pływające w wodzie białkowe [Aplauz] farfocle podsumujmy białka zbudowane są z aminokwasów połączonych wiązaniem peptydowym Dzielimy je na białka proste zawierające tylko aminokwasy i białka złożone które oprócz ków mają coś jeszcze jakąś część nie białkową pełnią mnóstwo różnych funkcji na przykład hemoglobina przenosi tlen mioglobina go magazynuje kolagen buduje skórę a keratyna buduje paznokcie proces denaturacji jest nieodwracalne i polega na niszczeniu przestrzennej struktury białka tymczasem koagulacja jest odwracalna i nie ma tam ingerencji w strukturę cząsteczek denaturacja mogą wywołać czynniki fizyczne na wysoka temperatura zwykle Powyżej 40 stopni lub na przykład promieniowanie UV a chemicznie mogą ją wywołać stężone kwasy i alkohole jeśli podoba wam się ten materiał to koniecznie zajrzyjcie do pełnej wersji kursu który znajdziecie w linku poniżej w opisie w kursie znajdziecie wszystkie lekcje bez reklam a do tego mnóstwo dodatkowych materiałów rozbudowane notatki notatki graficzne testy Zadania praktyczne doświadczenia to kompletny przewodnik po całej biologii klasy pierwszej poziomu podstawowego w cenie zaledwie kilku korepetycji idealny żeby skutecznie przygotować się do egzaminów i sprawdzianów Sprawdźcie sami to inwestycja która się opłaci to tyle o białeczko Dzięki za uwagę i do następnego razu