Karbon Ayak İzi ve Büyük Şirketlerin Rolü

Karbon Ayak İzi Nedir?

• Karbon ayak izi: Bir kişi veya kurumun ürettiği sera gazlarının (CO2, metan) ölçüsü.
• Örnekler:
  • Araba sürmek: Direkt sera gazı üretimi.
  • Cep telefonu kullanmak: Elektrik üretiminden dolaylı sera gazı üretimi.
• Karbon ayak izini çeşitli hesaplayıcılarla ölçebilirsiniz.

Karbon Ayak İzini Hesaplama

• Bireysel: Evin ısıtma şekli, ampuller, elektrikli aletler, ulaşım şekli, atık üretimi gibi faktörlere göre hesaplanır.
• Kurumsal: Scope 1 (kapsam 1), Scope 2 (kapsam 2), Scope 3 (kapsam 3) olarak üç kategori:
  • Scope 1: Şirketin sahip olduğu tesisler ve araçlar.
  • Scope 2: Satın alınan enerji üretiminden oluşan karbon ayak izi.
  • Scope 3: Ürünün varoluşundan ve sürdürülmesinden doğan tüm karbon ayak izi.

İklim Değişikliğinin Gerçekleri

• 100 yıldır yapılan çalışmalar, sera gazlarının atmosferde birikerek gezegenin ortalama sıcaklığını artırdığını gösteriyor.
• İnsan faaliyetleri yılda 37 milyar ton karbondioksit üretiyor.
• 1800'den bu yana gezegenimiz 1.1 derece ısındı.

Karbon Ayak İzinin Küresel Dağılımı

• Yüksek Karbon Ayak İzi Ülkeler: Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Kuveyt (kişi başı 25-38 ton).
• ABD: Yılda 15.3 ton.
• Türkiye: 5.1 ton (dünya genelinde 73. sırada).
• Düşük Karbon Ayak İzi Ülkeler: Burkina Faso, Tanzanya, Etiyopya (çok düşük üretim ve tüketim).

Karbon Ayak İzi Kavramının Tarihi

• İlk olarak 1999'da BBC tarafından kullanıldı.
• 2005'te BP tarafından popüler hale getirilen reklam kampanyalarıyla yaygınlaştı.

Büyük Şirketlerin Rolü ve Manipülasyonu

• BP gibi petrol şirketleri karbon ayak izi kavramını bireylere yüklemek için reklamlar yaptı.
• Şirketler, iklim krizi sorumluluğunu bireylere yıkmaya çalışarak kendi sorumluluklarından kaçıyor.
• Fosil yakıt devleri, sera gazı emisyonlarının %15'ine sebep oluyor.
• Son 30 yıldaki karbon emisyonlarının %60'ı sadece 100 şirket tarafından üretilmiş.

Bireysel Çabalar ve Sınırlamaları

• Karbon ayak izini düşürmek için yeşil tercihler yapmak önemli, ancak etkisi sınırlı.
• Bireysel karbon ayak izi potensiyel olarak %30 düşürülebilir.
• Şirketlerin küçük bir değişimle karbon ayak izini daha büyük bir ölçüde azaltabildiği örnekler:
  • İkea'nın ürün parçalarını değiştirme politikası.
  • Boeing'in üretim süreçlerini yeşil enerjiye geçirmesi.

Sistemik Değişim Gerekliliği

• Şirketler ve devletler iklim değişikliğiyle mücadelede en büyük rolü oynuyor.
• Gelişmiş ülkeler, gelişmekte olan ülkelere enerji ve teknoloji konusunda destek vermeli.
• Küresel işbirliği şart.

Harekete Geçme Zamanı

• Bireysel çabalar önemli, fakat sorumluluğun asıl kısımlarını şirketlerin ve devletlerin alması gerekiyor.
• Yeşil tercihler yaparak, atıkları azaltarak ve enerji tasarrufu sağlayarak bireysel katkı sağlanabilir.
• İklim krizi, bilimsel bir gerçek ve bireysel çabalarla sınırlı kalmamalı.