Wprowadzenie do wirusów

• Istnieją wirusy większe od bakterii, np. mimiwirusy, które infekują ameby.
• Największy znany mimiwirus można zobaczyć pod mikroskopem optycznym.
• Mimiwirus ma własnego wirusa (Sputnik), który jest dla niego zabójczy, gdyż wirusy nie są żywe.

Definicja życia

• Żywe istoty:
  • Zbudowane z komórek (przynajmniej jednej).
  • Reagują na zmiany w środowisku.
  • Zdolne do wzrostu i ruchu.
  • Utrzymują stabilne środowisko wewnętrzne.
  • Potrafią się naprawić i powielać.

Problem z wirusami

• Wirusy:

  • Nie są zbudowane z komórek.
  • Nie rosną ani się nie poruszają.
  • Nie oddychają ani nie pozyskują energii.
  • Bez gospodarza są tylko pakietami związków chemicznych.

• Pierwszy wirus wyizolowany przez naukowca dotyczył mozaiki tytoniu, co skutkowało nagrodą Nobla z chemii.

Cechy wirusów

• Wirusy mają cechy organizmów żywych:
  • Powielają się w organizmie gospodarza.
  • Zmieniają się w odpowiedzi na zmiany w otoczeniu.

Przykład: wirus grypy

• Wirus grypy:
  • Mikroskopijny, kulisty/jajowaty kształt.
  • Zawiera informację do powielania i otoczkę z substancjami nadającymi indywidualność.
  • Potrzebuje gospodarza do powielania się.

Transmisja wirusów

• Wirusy przenoszą się poprzez:
  • Powietrze (np. wirus grypy).
  • Kontakt z zarażonymi przedmiotami (np. klawiatura).
  • Bezpośredni kontakt z krwią i wydzielinami (np. HIV, wirus wścieklizny).
  • Wodę i glebę (np. żółtaczka pokarmowa).
  • Żywe organizmy (np. kleszcze, komary).

Metody zapobiegania

• Mycie rąk, noszenie maseczek, unikanie kontaktu z zainfekowanymi.
• Szczepienia ochronne:
  • Obowiązkowe szczepienia w Polsce przeciwko odrze, śwince, różyczce, polio, biegunkom rotawirusowym, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.

Podsumowanie

• Wirusy nie są organizmami, ale potrafią wykorzystać komórki gospodarza do powielania.
• Rozprzestrzeniają się przez różne kanały, a ich profilaktyka opiera się na podstawowych zasadach higieny oraz szczepieniach.