Genetyka Molekularna
Wprowadzenie do Genetyki
- Genetyka jest jednym z najwa偶niejszych dzia艂贸w biologii.
- Inne wa偶ne dzia艂y to metabolizm i botanik.
- Dzieli si臋 na genetyk臋 molekularn膮 i klasyczn膮.
Podstawy Genetyki Molekularnej
- Kluczowe poj臋cia: DNA i RNA.
- DNA jest materia艂em genetycznym, RNA bierze udzia艂 w ekspresji gen贸w.
- Oba s膮 zbudowane z nukleotyd贸w, ale pe艂ni膮 r贸偶ne funkcje.
Struktura DNA
- Cz膮steczka DNA ma struktur臋 podw贸jnej helisy.
- 艁a艅cuchy DNA s膮 antyr贸wnoleg艂e (5' do 3' i 3' do 5').
- Adenina 艂膮czy si臋 z tymin膮 (dwoma wi膮zaniami wodorowymi), a cytozyna z guanin膮 (trzema wi膮zaniami wodorowymi).
Struktura RNA
- RNA jest jednoniciowy i sk艂ada si臋 z adeniny, guaniny, cytozyny i uracylu (zamiast tyminy).
- Rodzaje RNA: mRNA, tRNA, rRNA.
- mRNA: Matryca do syntezy bia艂ek.
- tRNA: Transportuje aminokwasy.
- rRNA: Tworzy rybosomy.
Organizacja Materia艂u Genetycznego
- Materia艂 genetyczny jest kondensowany w formie chromatyny i chromosom贸w.
- Gen to podstawowa jednostka dziedziczno艣ci.
- Geny ci膮g艂e (prokariotyczne) vs. nieci膮g艂e (eukariotyczne).
Genom, Genotyp i Fenotyp
- Genom: Kompletny zestaw materia艂u genetycznego organizmu.
- Genotyp: Ca艂kowity zestaw gen贸w organizmu.
- Fenotyp: Zewn臋trzna ekspresja genotypu (np. kolor w艂os贸w).
Kod Genetyczny
- Kod genetyczny jest uniwersalny i zdegenerowany.
- Sk艂ada si臋 z 64 kodon贸w (3 nukleotydy = 1 kodon).
- Kodony inicjuj膮ce (start) i terminuj膮ce (stop) syntez臋 bia艂ek.
Procesy Genetyczne
Replikacja DNA
- Replikacja: Powielenie DNA.
- Semikonserwatywna: tworzy jedn膮 star膮 i jedn膮 now膮 ni膰.
- Kluczowe etapy: inicjacja, elongacja, terminacja.
- Enzymy: polimeraza DNA, helikaza, ligaza, prymaza.
Transkrypcja
- Przepisuje informacj臋 z DNA na RNA.
- Polimeraza RNA jest kluczowym enzymem.
- Etapy: inicjacja, elongacja, terminacja.
- Modyfikacje potranskrypcyjne: czapeczka 5' i ogon poli-A.
Translacja
- T艂umaczenie sekwencji mRNA na bia艂ko.
- Wymaga rybosom贸w i tRNA.
- Etapy: inicjacja, elongacja, terminacja.
Przydatno艣膰 i Zastosowanie
- Znajomo艣膰 kodu genetycznego i proces贸w genetycznych jest kluczowa w biologii molekularnej.
- Pomaga w zrozumieniu chor贸b genetycznych i proces贸w biotechnologicznych.
Te notatki podsumowuj膮 kluczowe elementy genetyki molekularnej, kt贸re by艂y omawiane podczas wyk艂adu. Zrozumienie ka偶dego z tych punkt贸w jest niezb臋dne dla dalszego studiowania i zrozumienia bardziej zaawansowanych temat贸w w biologii molekularnej.