Podstawy Epoki Baroku

Sep 7, 2024

Epoka Baroku

Etymologia

  • Nazwa pochodzi od portugalskiego terminu "baroko" (perła o nieregularnych kształtach).
  • Symbolizuje pokrętność epoki, różnorodność nurtów myślowych.

Czas trwania

  • Rozpoczęcie: XVI wiek (około lat 80-tych).
  • Zakończenie: koniec XVII wieku.
  • W Polsce początek: lata 80. XVI wieku, zakończenie: lata 40. XVIII wieku.

Kluczowe hasła epoki

Reformacja

  • Spowodowana chciwością Kościoła katolickiego (sprzedaż odpustów).
  • Marcin Luter: 95 tez na drzwiach katedry w Wittenberdze.
  • Podstawowe zmiany:
    • Interpretacja Biblii dostępna dla każdego.
    • Odrzucenie roli papieża i sakramentów.
    • Uproszczenie obrzędów.

Kalwinizm

  • Zasady:
    • Zakaz noszenia jaskrawych strojów.
    • Niedziela jako jedyny dzień święty.
    • Ograniczona liczba komunii (cztery razy w roku).

Anglikanizm

  • Powstał z potrzeby rozwodu Henryka VIII.
  • Zachowane dogmaty katolickie, ale rozwiązano zakony.

Sarmatyzm

  • Światopogląd polskiej szlachty.
  • Uważali się za potomków Sarmatów.

Vanitas vanitatum

  • Motyw przemijalności życia i dóbr doczesnych.

Marynizm

  • Styl poetycki z nadużywaniem metafor i chwytów stylistycznych.

Filozofia baroku

Kartezjusz

  • Sentencja: "Myślę, więc jestem."
  • Uważał, że całkowite poznanie jest niemożliwe.

Blaise Pascal

  • Porównanie ludzi do trzciny myślącej.
  • Zakład Paskala: wybór wiary w Boga.

Baruch Spinoza

  • Panteizm: Bóg to natura.
  • Subiektywność piękna i brzydoty.

Sztuka i architektura

Architektura

  • Budowle barokowe różnią się lokalnie, ale mają wspólne cechy:
    • Brak logiki, oryginalność, monumentalność.

Rzeźba

  • Rzeźba właściwa vs. dekoracyjna.
  • Wrażenie ruchu, duża skala rzeźb.

Malarstwo

  • Tematyka: sceny mistyczne, alegoryczne, portrety, martwa natura.
  • Styl: kontrast, gra światła i cienia.

Podsumowanie

  • Barok to złożona epoka z różnorodnymi nurtami i znaczącymi zmianami w sztuce, filozofii i religii.
  • Zachęta do powrotu do notatek przed nadchodzącymi sprawdzianami.