Epoka Baroku

Etymologia

• Nazwa pochodzi od portugalskiego terminu "baroko" (perła o nieregularnych kształtach).
• Symbolizuje pokrętność epoki, różnorodność nurtów myślowych.

Czas trwania

• Rozpoczęcie: XVI wiek (około lat 80-tych).
• Zakończenie: koniec XVII wieku.
• W Polsce początek: lata 80. XVI wieku, zakończenie: lata 40. XVIII wieku.

Kluczowe hasła epoki

Reformacja

• Spowodowana chciwością Kościoła katolickiego (sprzedaż odpustów).
• Marcin Luter: 95 tez na drzwiach katedry w Wittenberdze.
• Podstawowe zmiany:
  • Interpretacja Biblii dostępna dla każdego.
  • Odrzucenie roli papieża i sakramentów.
  • Uproszczenie obrzędów.

Kalwinizm

• Zasady:
  • Zakaz noszenia jaskrawych strojów.
  • Niedziela jako jedyny dzień święty.
  • Ograniczona liczba komunii (cztery razy w roku).

Anglikanizm

• Powstał z potrzeby rozwodu Henryka VIII.
• Zachowane dogmaty katolickie, ale rozwiązano zakony.

Sarmatyzm

• Światopogląd polskiej szlachty.
• Uważali się za potomków Sarmatów.

Vanitas vanitatum

• Motyw przemijalności życia i dóbr doczesnych.

Marynizm

• Styl poetycki z nadużywaniem metafor i chwytów stylistycznych.

Filozofia baroku

Kartezjusz

• Sentencja: "Myślę, więc jestem."
• Uważał, że całkowite poznanie jest niemożliwe.

Blaise Pascal

• Porównanie ludzi do trzciny myślącej.
• Zakład Paskala: wybór wiary w Boga.

Baruch Spinoza

• Panteizm: Bóg to natura.
• Subiektywność piękna i brzydoty.

Sztuka i architektura

Architektura

• Budowle barokowe różnią się lokalnie, ale mają wspólne cechy:
  • Brak logiki, oryginalność, monumentalność.

Rzeźba

• Rzeźba właściwa vs. dekoracyjna.
• Wrażenie ruchu, duża skala rzeźb.

Malarstwo

• Tematyka: sceny mistyczne, alegoryczne, portrety, martwa natura.
• Styl: kontrast, gra światła i cienia.

Podsumowanie

• Barok to złożona epoka z różnorodnymi nurtami i znaczącymi zmianami w sztuce, filozofii i religii.
• Zachęta do powrotu do notatek przed nadchodzącymi sprawdzianami.