Overview
Tinalakay sa leksyur na ito ang pagkakaiba ng matalinghagang pahayag at eupemistikong pahayag, pati na ang tamang paggamit ng bawat isa upang mapalalim ang masining na komunikasyon sa wikang Filipino.
Karunungang Bayan: Balikan at Pagkilala
- Salawikain: Matalinhagang aral na hindi literal ang kahulugan, tulad ng "Kung ano ang itinanim, siya rin ang aanihin".
- Kasabihan: Direktang nagsasaad ng aral, literal ang kahulugan, gaya ng "Ang ginagawa sa pagkabata, nadadala sa pagtanda".
- Sawikain: Maikli, malikhaing parirala, hal. "Basag ulo" (matigas ang ulo).
- Bugtong: Palaisipan na kailangang hulaan ang sagot, hal. "Kay lapit-lapit na sa mata, di mo pa rin makita" (tenga).
Masining na Paraan ng Pagpapahayag
- Matalinghagang Pahayag: Hindi literal, gumagamit ng tayutay at simbolismo para mas maging malikhain ang pagpapahayag.
- Halimbawa: "Kabiyak ng dibdib" (asawa); "Lakad pagong" (mabagal maglakad); "Balitang kutsero" (hindi totoo).
- Bakit ginagamit: Upang maging mabulaklak, magpakita ng damdamin, o maglarawan ng kagandahang asal sa malikhaing paraan.
Eupemistikong Pahayag
- Eupemistikong Pahayag: Mahinay na pagpapahayag upang hindi makasakit ng damdamin at maging magalang ang komunikasyon.
- Halimbawa ng Pagpapalit ng Salita:
- "Katulong" → "Kasambahay"
- "Namatay" → "Sumakabilang-buhay"
- "Baliw" → "Nawala sa katinuan"
- "Bingi" → "Mahina ang pandinig" o "May kapansanan sa pandinig"
- "Maarte" → "Pihikan" o "Mapili"
- Ginagamit sa pampublikong lugar, o kapag gusto natin maging mahinahon at magalang.
Pagsusuri sa Tula: “Sa Aking Mga Kabata”
- "Ibon ng himpapawid": Simbolo ng malayang wikang umiibig.
- "Mahigit sa hayop at malansang isda": Hindi dapat ikahiya ang sariling wika, kundi ipagmalaki ito.
- "Lunday sa lawa noong dakong una": Nawalan ng sariling wika at kultura dahil sa pananakop.
Bakit Mahalaga ang Masining na Pagpapahayag
- Nagpapayaman ng wikang Filipino at nagpapaganda ng komunikasyon.
- Nagpapakita ng respeto at pag-iwas makasakit sa iba.
- Mahalaga sa iba’t ibang sitwasyon tulad ng panliligaw, pakikipag-usap, at pagbibigay ng opinyon.
Key Terms & Definitions
- Salawikain — Matalinhagang kasabihan na nagbibigay aral.
- Kasabihan — Payak at diretsong pahayag ng aral.
- Sawikain — Maikling matalinghagang parirala.
- Bugtong — Palaisipan na kailangang hulaan.
- Tayutay — Malikhaing paraan ng paglalarawan (hal. pagtutulad, pagwawangis).
- Matalinghagang Pahayag — Hindi literal na pagpapahayag gamit ang tayutay.
- Eupemistikong Pahayag — Magalang na pagpapahayag para hindi makasakit ng damdamin.
Action Items / Next Steps
- Balikan at pag-aralan ang halimbawa ng matalinghagang at eupemistikong pahayag.
- Gawin ang gawain sa pagtukoy ng pahayag mula sa tula ni Rizal.
- Magpractice gumawa ng sariling halimbawa ng matalinghaga at eupemistikong pahayag.