Portal Hipertansiyon ve Komplikasyonları
Dersin Öğrenme Hedefleri
- Portal hipertansiyon tanımı
- Portal hipertansiyon etiyolojisi
- Klinik bulgular
- Temel tanı yöntemleri
- Portal hipertansiyon komplikasyonları
- Portal hipertansiyon tedavi yöntemleri
Tanımlar
- Portal hipertansiyon: Portal ven basıncının 5-10 mmHg arasında olması normal, 12 mmHg üzerinde kalıcı olarak ölçülmesi hipertansiyon gösterir.
- Normal portal akım: 1.5 litre/dakika, kalp debisinin %25'i
- Portal ven basıncı: 7 mmHg, çeşitli faktörlerden etkilenebilir.
Etiyoloji
- Hepatik yükler, intrahepatik direncin artması
- Pre-hepatik nedenler: Portal ven trombozu
- İntrahepatik nedenler: Karaciğer hastalığı (ör. siroz)
- Post-hepatik nedenler: Hepatit ven trombozu, kalp yetmezliği
Klinik Bulgular
- Varis kanamaları: Genç hastalarda daha sık.
- Siroz: Kronik karaciğer hastalığı, skar dokusu, en yaygın nedenleri alkol kullanımı, kronik hepatit, NASH
- Fizik muayene bulguları: Kaput medusa, splenomegali, karında şişlik
Tanı Yöntemleri
- Ultrasonografi: Portal ven çapı (>13 mm), karaciğer parankim yapısı incelenir.
- CT/MR: Portal sistem anatomisi ve trombozu değerlendirilir.
- Endoskopi: Özofagus varislerini tespit etmek için
- Direkt ölçüm: Teknik olarak zor ve komplikasyonlu
Tedavi
- Profilaktik tedavi: Varis gelişimini önlemek
- Akut kanama tedavisi: Hayati tehlike, hızlı müdahale gerektirir
- Cerrahi: Şant operasyonları, endoskopik bant ligasyonu
- Medikal tedavi: Beta-blokerler, vazopressin, somatostatin
Komplikasyonlar
- Varis kanamaları: Yüksek mortalite ve morbidite
- Asit: Periton sıvısının birikimi
- Hepatoselüler karıncalanma: Hipoksi sonucu
- Akut kanama tedavi: Farmakolojik tedavi (
, somatostatin), endoskopik bant ligasyonu
- Gastropati: Yılan derisi görünümü, konjestif
- Spontan bakteriyel peritonit: Asit sıvısının enfeksiyonu
- Hepatorenal sendrom: Azalmış böbrek kan akışı, ciddi böbrek hasarı
- Hepatopulmoner sendrom: Artmış arteriyel gradyan, oksijen saturasyonu düşer
Portal Hipertansiyonun Temel Nedenleri
- Pre-hepatik: Portal ven trombozu
- İntra-hepatik: Siroz, fibrozis, kronik hepatit
- Post-hepatik: Karaciğer hastalıkları sonrası gelişir - konstriktif perikardit, kalp yetmezliği
Patofizyoloji
- Portal venin daralması veya tıkanması sonucu hepatik arter kan akımı artar
- Portal basıncın artışı ile hepatik vasküler direnç artışı ile ilişkilidir
- Nitrat oksit ve diğer vazodilatör mediatörler artar
- Sodyum retansiyonu ve plazma volüm ekspansiyonu
İleri Komplikasyonlar
- Asit tedavisi: Primer hastalık tedavisi, medikal tedavi (diüretikler)
- Hepatorenal sendrom: Azalmış böbrek kan akımı
- Portopulmoner sendrom: Akciğer komplikasyonları
- Kardiyomiyopati: İstirahatte normal kalp debisi, eforla azalabilir
Ekstra Bilgiler
- Oftalmik bulgular: Kaput medusa, varisler
- Varis kanamaları riski: 24 ay içinde %60-70 tekrar kanama
- Tanı kesinleştirici: Klinik bulgular, ultrason, endoskopi
Eğitimle ilgili sorularınızı ve anlamadığınız noktaları hocaya sorabilirsiniz. Chat üzerinden sorularınızı iletin.