सामाजिक विषयः सामाजगीकरण

परिचय

• सामाजगीकरण: समाजमा सिक्ने र सिकाउने प्रक्रिया।
• महत्त्व: व्यक्तिले समाजमा रहन सिक्छन्, नियम, संस्कृति, नीतिहरूमा तालमेल गर्छन्।

सामाजगीकरणको प्रक्रिया

• स्रोतहरू:
  • परिवार
  • विद्यालय
  • साथिभाई
  • सामाजिक संस्थाहरू
• सिकाइका माध्यमहरू:
  • भाषा (भाषाको प्रयोगले मानिसहरू नजिक आउँछन्)
  • प्रेम र सहयोग (सम्बन्ध मजबुत बनाउन मद्दत गर्छ)
  • सम्मान (अरूलाई सम्मान गर्दा समाजमा मेलमिलाप हुन्छ)

सामाजगीकरणका तत्त्व

1. भाषा: संचारको माध्यम, सम्बन्ध स्थापित गर्न महत्त्वपूर्ण।
2. प्रेम र सहयोग: मानिसहरूबीचको सम्बन्ध मजबुत बनाउने तत्व।
3. सम्मान: अरूको विचार र सोचाइलाई सम्मान गर्ने महत्त्व।

सामाजगीकरणका निकाय

1. प्राथमिक निकाय: परिवार, साथीभाई, छरछिमेक, मेला, पर्व, जात्रा।
2. द्वितीयक निकाय: विद्यालय, धार्मिक संस्था, आर्थिक संस्था, सामाजिक संस्था।

सामाजगीकरणका विशेषताहरू

• सिकाइ प्रक्रिया: जीवनभर सिक्ने प्रक्रिया।
• समय र समाज अनुसार फरक: समय र समाजको परिवर्तन अनुसार फरक हुन्छ।
• सम्बन्ध स्थापना: बच्चा देखि वृद्ध सम्म सबैका लागि लागु।
• स्थायी प्रकृति: जीवनभर जारी रहने प्रक्रिया।

सामाजगीकरणको महत्त्व

• व्यक्तित्व विकास: नयाँ कुराहरू सिकेर व्यक्तित्वको विकास।
• सामाजिक सिपको विकास: नयाँ सिपहरू सिकेर समाजमा प्रयोग।
• नियम र मूल्यहरूको पालन: समाजका मूल्य र मान्यताहरूलाई पालना गर्न मद्दत।
• अनुशासन: अनुशासित बन्न सहयोग।
• कला र संस्कृति संरक्षण: कला र संस्कृतिको संरक्षण र निरन्तरता।

निष्कर्ष

• सामाजगीकरणले व्यक्तिगत र सामाजिक विकासमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।
• यसले मानिसलाई समाजमा जीवन जिउने तरिका सिकाउँछ।