Tornado i cyklony tropikalne

Sep 30, 2024

Tornada i Cyklony Tropikalne

Tornado

  • Definicja: Tr膮ba powietrzna wyst臋puj膮ca w Ameryce P贸艂nocnej.
  • Powstawanie:
    • Gor膮ce i wilgotne powietrze z Zatoki Meksyka艅skiej spotyka si臋 z zimnym i suchym powietrzem z G贸r Skalistych.
    • Ciep艂e powietrze spiralnie unosi si臋, tworz膮c pr膮d wst臋puj膮cy.
    • Zimne powietrze opada, tworz膮c pr膮d zst臋puj膮cy.
    • Gwa艂towny spadek ci艣nienia prowadzi do powstania leja.
  • Chmura burzowa: Znajduje si臋 w g贸rnej cz臋艣ci tornada; zachodz膮 tam wy艂adowania atmosferyczne.
  • Alea Tornad: Strefa mi臋dzy Teksasem a Dakot膮 Po艂udniow膮 z ponad tysi膮cem tornad rocznie.
  • Skala Fujita:
    • Okre艣la si艂臋 tornada od EF0 do EF5.
    • EF0 (do 137 km/h): Uszkodzenia dach贸w, 艂amanie ga艂臋zi.
    • EF5 (powy偶ej 322 km/h): Wyrwanie dom贸w z fundament贸w, przenoszenie pojazd贸w.
  • Statystyki:
    • 80% tornad to EF0 i EF1.
    • Tylko 59 tornad jako EF5 od 1950 roku w USA.
    • Tornada powoduj膮 艣rednio zniszczenia na 400 milion贸w dolar贸w rocznie.
    • W 2011 roku tornado w stanie Mizuri wywo艂a艂o straty na 2,8 miliarda dolar贸w.

Cyklon Tropikalny

  • Definicja: Pot臋偶ny uk艂ad niskiego ci艣nienia z chmurami burzowymi.
  • Powstawanie:
    • Nad silnie nagrzanymi wodami ocean贸w strefy mi臋dzyzwrotnikowej.
    • Kondensacja pary wodnej w ch艂odniejszym powietrzu tworzy chmury burzowe.
    • Na wysoko艣ci powietrze sch艂adza si臋 i opada, tworz膮c cykl.
    • Powstaj膮 silne wiatry.
    • Si艂a Coriolisa wprawia uk艂ad w ruch wirowy.
  • Struktura:
    • Centrum: Oko cyklonu o 艣rednicy 20-30 km, brak opad贸w i s艂aby wiatr.
    • Wok贸艂 oka: Strefa chmur k艂臋biastych z burzami, ulewami i wiatrem do 300 km/h.
  • Nazewnictwo regionalne:
    • Huragany: zachodni Atlantyk, wschodni Pacyfik.
    • Tajfuny: p贸艂nocno-zachodni Pacyfik.
    • Cyklony: Zatoka Bengalska, Morze Arabskie, po艂udniowy Ocean Indyjski.
    • Wili, wili: wybrze偶a Australii.
  • Skutki: Miasta zr贸wnane z ziemi膮, ulewy, powodzie.
  • Skala Safira Simpsona: Okre艣la si艂臋 cyklonu w pi臋ciostopniowej skali.