Notatki z wykładu: Zmysły ludzkie

Wprowadzenie do ludzkiego nosa

• Ludzki nos potrafi rozpoznać do 1 miliarda kompozycji zapachowych.
• Podkreślenie znaczenia zapachu w naszym życiu.

Zapach a system sprawiedliwości karnej

• Osmologia kryminalistyczna: Specjaliści mogą zbierać i zabezpieczać ślady zapachowe na miejscach zbrodni, porównując je z zapachami podejrzanych.
• Przykład przestępcy zidentyfikowanego dzięki zapachowi, mimo że nie pozostawił dowodów fizycznych.

Rola zapachu w atrakcyjności

• Podświadomie oceniamy atrakcyjność potencjalnych partnerów po ich zapachu.
• Koncepcja histokompatybilności: Większe różnice chemiczne między dwiema osobami prowadzą do większej atrakcyjności.
• Fraza "czuć chemię" ma podstawy biologiczne.

Przegląd zmysłów

• Skupienie na trzech głównych zmysłach: smak, węch i dotyk.
• Omówienie roli każdego zmysłu i lokalizacji ich receptorów.

Zmysł smaku

Funkcje smaku

• Ocena przydatności jedzenia: Pomaga zidentyfikować potencjalnie trujące substancje (np. gorzkość symbolizuje jad).
• Efektywność trawienia: Stymulacja smaku zwiększa wydzielanie enzymów trawiennych i perystaltykę.

Anatomia smaku

• Kubki smakowe: Zlokalizowane na języku i są organami smaku.
• Złożone z komórek smakowych lub chemoreceptorów.
• Zdolność do rozpoznawania pięciu podstawowych smaków: słodkiego, słonego, kwaśnego, gorzkiego i umami (smak glutaminianu).
• Ostry smak: Nie jest uznawany za smak. Powodowany przez kapsaicynę, która podrażnia receptory bólu w ustach.

Zmysł węchu

Rola węchu

• Kluczowy w odróżnianiu różnych smaków i wzbogacaniu doświadczeń z jedzenia.
• Przykład: Odoryzacja gazu ziemnego: Dodawany tetrahydrotiofen dla bezpieczeństwa.

Anatomia węchu

• Nabłonek węchowy: Zlokalizowany w górnej jamie nosowej, około 4 cm² powierzchni.
• Zawiera receptory węchowe (komórki węchowe).

Zmysł dotyku

Receptory i funkcja

• Receptory dotyku obejmują wyspecjalizowane ciała czuciowe lub wolne zakończenia nerwowe w skórze.
• Funkcja: Ochronna, informuje o zagrożeniu i wywołuje odruchy chroniące przed szkodą.

Zakończenie

• Wyrażenie uznania dla wsparcia i udziału studentów.
• Przypomnienie o dbaniu o zdrowie i oczekiwanie na kolejną lekcję.