Nowe Ideologie i Ruchy Społeczne

Jul 9, 2024

Nowe Ideologie i Ruchy Społeczne

Wprowadzenie

  • Początki: Wczesna połowa XIX wieku, nowe idee polityczne
    • Liberalizm: większe zmiany
    • Konserwatyzm: ewolucyjne, niedrastycze zmiany
    • Socjalizm: zmiany poprzez rewolucję

Demokratyzacja Życia Politycznego

  • Społeczeństwo: Przekształcenie feudalnego w industrialne
    • Robotnicy walczą o prawa, związki zawodowe, stowarzyszenia i partie polityczne
    • Aktywność społeczna wśród robotników, inteligencji, burżuazji
  • Rozwój: Praca i agencje informacyjne
  • Trójpodział władzy: Monteskiusz
    • Wzrost znaczenia parlamentu, np. Wielka Brytania
    • Systemu republikański we Francji po obaleniu Napoleona I (1870)
    • Powszechne prawo wyborcze dla mężczyzn we Francji (1848)

Ruch Robotniczy

  • Protesty i strajki: Wzrost aktywności robotników
  • Międzynarodówka: Pierwsza międzynarodówka (1864, Londyn, Karl Marks)
    • Podział na obozy: Karol Marks vs. Michaił Bakunin (anarchiści)
    • Druga międzynarodówka (1889)
  • Komunizm: Międzynarodowa, proletariacka rewolucja
    • Walka o prawa robotników poprzez parlament
  • Socjaldemokracja: Edward Bernstein
    • Walka o równouprawnienie, sprawiedliwość społeczną, prawa socjalne w ramach systemu parlamentarnego
    • Krytyka komunizmu

Anarchizm

  • Główne postaci: Michaił Bakunin, Piotr Kropotkin
  • Idee: Wolne społeczeństwo bez państwa, władzy, granic, religii
    • Zamachy na głowy państw (m.in. McKinley, Humberto I, Sadi Carnot)

Chrześcijańska Demokracja (Chadecja)

  • Leon XIII: Encyklika Rerum Novarum
    • Krytyka komunizmu i liberalizmu
    • Solidarność społeczna, współpraca, poszanowanie godności człowieka
    • Pozytywny nacjonalizm

Nacjonalizm i Szowinizm

  • Ideologia: Interes narodu na pierwszym miejscu
    • Tożsamość narodowa, podporządkowanie interesów jednostkowych
  • Szowinizm: Skrajna odmiana nacjonalizmu, podział ludzi na lepszych i gorszych
    • Wzrost antysemityzmu

Syjonizm

  • Ideologia: Żydowski nacjonalizm, utworzenie państwa w Palestynie

Emancypacja i Sufrażystki

  • Cele: Równouprawnienie kobiet (dostęp do nauki, zawodu, dziedziczenia)
  • Prawa wyborcze: Dla kobiet – USA (1869), Finlandia (1906), Polska (1918)