Transcript for:
ისტორიული თემატიკის რომანები

მოგესალმები ძვერფასუაბით ორიანტებოვ, მე გახლავართ ირინა ნაცვლიშვილიდე, ჩვენ ინდრყევანდე რამდენათ იცით, ხვათიშორის მან წერულურს სამყაროში, კართული ლიდერატურის სამყაროში, შეაბიჯა ფ� ამ რომანისთვის აწკიდი დოსდად ეს მარჯვენისთვის ერთი ვებინარიც გიშელება არიყოს საკმარესი, ა� ისთორიული რომანი. ისევე როგორც ხვათეშორის მეცხრამეტე საუკუნე აქტიურა დუბრუნდება ისტორიას, ანუ რეპრეზენტირ როგორი იყო მეცხრამეტე საუკუნი, ესებე როგორც მეოცე საუკუნის ახალი ანიკსია, რუსეთის მიერ საქა ვახსენემე გამივსითხვებიც, რომ წარსული იმედი სხვა ფორმა. აი ამ კონტეკსჯი შეგვიძლია ჩვენ განვიხილოთ მოჩარბება ისტორიული თემატიკისა ასეთ ვითარება� რომანი დაიწერა აისწორეთ ინცლებში, როცა განსაკუთრებით წიმე იყო ვითარება საქართველოში. ერთზოთ, ოცდაათიანი წლების რეფრესიების შემდეგ, ოცდათ ფრამეთ, ოცდათ სხრამეთ შემდეგუფრო დაწრულებით ვისაობრებთ. როგორი ასახვის ტენდენციები ჩვნდება ისტორიული ვითარების, ისტორი უნტავრეს აი ჩევილება ითქვას, რომ სამი სახის მიმართება არსებობს ასახვის ფორმის, ერთიეს გახლავთ ვითარება, როცა წერალი თანამედროვე ენიდ, უბრუნდებაც არ სულს და რომ არ ვიცოდეთ ჩვენ დავუშვათ კონკრეტულად ის ეფოქა, ეს რასემ სახურება ეთი თამგვარი მიტგომა, მეთოდი, ფაქტ� არის რათ კმავნდა სხვა გვარივი თარებას, ჩვერცა არ კონქრეთდება დრო და ზოგადად წარსულს მიემართება სორედ ფლობერი სალამბო, როც ახდება დროსივრცის, დროსივრცული ქ თავისი მოქმედი პერსონაჯებით და დეტალიზაცია სწორედ აი მარქაული სამყაროსით საკულდაგულოდ.

ეს მიხვება და მიხვება და მიხვება და მიხვება და მიხვება დ ისტორიას არა აქ მხოლუდ წარსულის მნიშვნელობა, ის ეხმიანება თანამედროვეობასაც, აი ამ არქაული დროსივრცული ქრონოტოპით და ფაქტობრივად ის არის მარადიულიც იმ თვალსაზრისით, რომ ა� სწორეთინ ღირებულებებს, რაც მარადიულია, რასაც კავლი არ გასტის, რაც არის საფიქრალი ერისა თუ გაცო� დავურთოდით ოსტადის მარჯვენის აპიროლს აქონ და სხადიაი, როგორცაც გარკვეულმა, შენიშუნებმა, რაღ მისახეთ, რამი შესახებოთ. მი არ ვეცევი ხელაღებით აპოლოგიას ნაციონალური ისტორიისა. მოდით, ვიცი არაფერი ნაციონალური საგურადგებო არა, რასაც უნივერსალური სხვა დასხვათ ვალსაზრესი ტარი საინტეერესო.

რასაკურველი აქ ჩვენ უნდა დავინახოთ ეფოკის კონიუკტურაც, მოგიხსანებად ეს სოციალისტურ ბოლშე� იყო ნაგული სხმები, კონიუკტურულად რასაგვირველი ახო, რომ არარი არაფერი ნაწიონალური საპურადღე გერძოთ ის, რომ თავისი განათლებით, თავისი მენტალობით, თავისი მსოფხედვით, კოსთადინე გამსახურ მისი ნაციონალური ფასეულობების აგარ. მას აქვს განსაკუთრებული. თუ ჩვენ გავიყსენებთ გრიგოლ ხანცტელის გამგზავრებას კონსტანტინობოლ� არამეთ როგორც თანასწორი იმსიცმინდეებისა, რომელიც მანუნდა მოილოცოს საკართოლოკვე მოცხვეთილია მევროფული განვითარების წარგს მაქრა აის შინა განი ქულ� არ აუწებს როგორც დახარბებულს ამ ცივილიზაციას, მას ესმის ის იგებს ის ითვისებს და შესაბამისად ის ამ ცივილიზაციას თვლის თანასწორა, თანასწორი შინაგანი კულტულისა, რომლის მატარებელი, თავისი ფესვებით, თავისი მენტალობით ყოვე� ეს შეიძლება იყოს გირებული. და იამში მთხვევა შიცით ეროვნული გირებულება უნივერსალური გირებ ეს მეთოდიც ერთგვარად პროლოგ ეპილოგისა ერთგვარად შვა საუკუნეების ფსერულობის თვის იყო დამა� დირითად ნაწილ შორის. და თავის გვრივ პროლოგი და ეფილოგი.

რასა კვირველია თავისი სატქმელით, თავისი მიმართებით ძირითად თექსტან, ერთმანედდან არის დაკავშ იმას მიაქცეთ ხურატყება, როცა ცხენით ცხეთისკენ მიმავალი მწერალი გზად სხვადასხვა რამე სხედავს ცარსულის უთქვი მოცმეა. თხევანდელუბისთვი სავსებით უხმარი, მუზეუმის ექსპონატად ვერ გამომდგ სხვათეშორის აი ხიდი თავისთავათ სიმბოლური დათვირთვის არის. თუ ეს ხიდი აღა რადგება მომავალს, მაშინ ამ ხიდი სარსებობას აზრი არააქვს, აზრი არააქვს ცარსულში, ის მ� და იცვენ აქვე პროლოგში დავინახაბთ ბევრ რამეს, რაც სორედ ამ პრინციფით არის შერჩეული რომანის წ� იგჩნდება წყაროები, იგჩნდება შესანიშნაბის სახე ეფთიმესი, და აყველდით ეფთიმეს სახეს აითმის დ არიეა ნასეთი ადამიანები და ამ გვარ ადამიანებსაც უნდა მიეგოთ პატილი.

თუ მცა ექვთიმე სხვა რამეს თავაზობს წერალს და ფაქტოგ რომანის წირითად ნაწილს აი მისტორიას მიათე საუკუნის ადა მეთერთმეტეს საუკუნის დასაწგესის, თუ იგით არის მრუმე ღამეები და იდუმალება. მაგრამ აი ამ საიდუმლოს მრუმე ღამეებისა, ცვერალიდა ეროცა ვამბობდი, რომ ეფილოკს რომანისა აქვს დიდიმნიშვნელობა დ გახსოთვენი ქარის ასეთი, რა არსაგიძის დედას გავსდიდი ლოდი გავდაოის მართლაც ფხოველდიაც დამბობ იგივება იგივება იგაღარ დამხოდა, ესო გვეხდება რომანის დაწერის შემდეგ. რას ამოსწერალი? მე დავასწარი ქვაში ჩაკირულ საიდუმლოს ისწაუღიათ აყალ ვშენებლობაზე, მაგრამ მე დ� ინ საიდუმლოს გაცხადება, რასაც ინახავს. მეთერთმეტე საუყუნის და საცკისი, რასაც ინახავს ჩვენი ისტორია, ყომდი ისტორია, რომელიც მომავალ ეს გახლავდ მიზანი მწერლისა, რომლის პრობოცირებას ფაქტობრივად ექვთიმე ახტებს ასევთვად, ექვთი გმირობის გამომზეურებას უნდა ემ სახურებოდის.

ანუ, გმირობის დატარგვა არშეილება. ეს უნდა იქცეს მუმავლის იმედათ, მითვუმეტეს იმ ჩაკეტილ პერსპექტიბა მოკალებულ ეროვნულ განვით რა იქცა მოდით გავამახვილოდ ხურადყება წყაროებსე? აქვე ასახელებს ავტორი რა იქცა წყაროდ ამ რუმანის და წერისთვის და წყადი არის ი� უბერველეს გველის ამივაქციო თხურადგება ეპიკრაფს.

ეს არის ხალხური ლეგენდა ლეგსადდკმული ხეკორძულას წყალი მისვამს წყეთაისე ამიგია და ეგულის მე სხვა მიზეზით აცხადებს. გერძოთ არის ასეთი ვერსია ლეგენდისა, რომ სვეთი ცხოველი და სამთავისი ა� ნახელაუმა აჯობა და ოსტად მამოკიხსენებად შური გაცობრიობის დასაწყისშივე მუხვება ადამის შთამ� ადამსა და ევას და ისინი მოქვდავნიხტებია. შესაბამისად ბიბლიური არქეტიფითი ამ გვარია გააზრევისა, მაგრამ სიქვდილი სოფლად შემოხდა, შური ი სგავსი ლეგენდა სხვატეშურის დაგავშირებულია ხირთვისის კოშკებთან. თითქოს, თამარს უთხოვია ოსტატისა და შეგირტისთვის ორი კოშკის აშენება და იქა� გიბე გამოუცლია შეგირტის, თვისთე უკიბოდი დარჩენილ შეგირც, სხვა რა გზაღახ ქონდა.

გამოუცით მაღლეზე ასუს, რა ფიცარიც კონდა შემორჩენილი, იმის გამფრთები გ� ახლაც ამ ადგილს ბსხვერბლის ადგილს უჯოდებენო. მაგლეგენდის მიხედვით ვერ გამოიხათებოდა. ჩემის სურვილი და წადილი იყო მართალი სიტყვა, მეთქვა განწირული ხელოვანის ბედზე, მეფე გიორგი ფ� ლეგენტას, რომ ივხოლო, დიმაში ნარსაკიდისა და გიორგი პირველის ქებანი და აპოლუგია უნდა დამეცვერ იმე დიმა ვსომც ქვენეს იცით, რომ გვნიონიანი მარჯვენა ნამდვილა და არ ნიშნავს მოჯერილხელს. ამ გვარი ბარილი ეფები დასტურდება საქართველოს სხვათ აწრებზე� მარჯვენის ქება და არა მუჩერილი მარჯვენის ბარელიეფური ილუსტრაცია.

ეს გამოსახულია და ის საუბრობს გვაბლიანის შეობაში ჩულების მონასტრის შესახებ. გამოსახულია ჩაკუჩიანი მამაკაცი ასე ქვია კიდეთ ამ წერილს გეროდე კიკოძისა. თუ ის გვრადყებას ამახვილებს წარწერაზე, ხურციდზე ბასილია, მას აქავშირებს ზარზმის მონა� რატომ ცამუსცევსინის ამგვარ ფიგურებს. მოდით, რომ საინტერესუა, რომ ესვეთი წყოვლის გუმბატის ქვეშაც მიჩვიდმეტესა ოკუნის რეალობარო� ხუროთ მოწუბარი მასხელში გუნიოც უჩირავს და ჩაქუჩით. სხვათ აძრებზე ცარელეს შორს წაბურყვანის ჯვენ ამაზე საუბარი, თუ და ინტერესტები ჩეგიძლიად მოი� მევრამეს ამბოვზელა საინტერესოს, მაგრამ აი თავარი სათქმელიაკ გახლავთ ის, რომ ჩაქუჩიანი მამა გაც� ამიდ რისთ ქმა უნდა ავტორს.

ვიცით მახვილი ომთან ასოცირდება ჯვარი სარძმონოებასთა, ეთხობა აშკარად ამ წერილის გავლენაც ამ შეფასებაში, ის ასეთ რამებს ითხვის. საუკუნების განმავლობაში არსებითად სამ რამეში აირეკლა და ის სახელა ქართველმა გაცმათავი, ომში, წ რუსტაველისა მაგრამ არანაკლებს სამა კოა ჩვენთვის ბოლნისის, ჯვაარის სვეტიცხოვლის და ჩამოთვლ� ბოლოსი დყვაობაში, რომ უკა ხსენეთ, როშენდე გამოწემას და ურთო მეთკი თუ დველმცხერალმა, დაცვრილებით შეისწავლოს ეფოქის წყაროები. არაის იგივება მხოლოდ მოდითიკურდს წყაროებსე და საბრძოლო ბა� დრო კაველა ნივთია ფაქტობრივათ იმ საუკუნების აღდგენილი.

ამ კონკრეტულ შემთხვევაში. და ეს აუწილებლა თხდებაც გაროების სქრუფულოზურად შესცავლის საფუძ� გიორგი მეფის გამოსახულებით და წარწერით, მეფეთ-მეფე გიორგი მესიის მახვილი. საინტერესო არომ კართული ნომიზმატეკის ისტორიას არინცნობს ამდიბის მონეტას გიორგი მე და დასტურებული მიზმატიკის ისტორისტვის ცნობილი მონეტების მიხედვით, ასა კვირველია გამსახურდია ცვლის გარკველუწირად რიალუბას ისევე, რომ გვრც ის� მანოხწა საოცარი სინთეზი ისტორიული რიალობისა და საქუთარი ფანტაზის, ამ გვარი სინთეზით მოიტანა ეს ისტორია თანამედროვ ეფოქამდე და ბუნებრივია უყვე შემდგომ� დავითის წარწერა დანუს ხვა მეფეების მონეტებზე წიყო წარწერები და გამოსახულებები გადმუით ანა დავუცხვრომელი მებრძოლი ბიზატისდინა მდექმმას არქონია კითული კურაპალატისა. ეს ისე იგივერის შესახებ გამსახურდია გამოჯხლეტილი ესმეფე მეცოდებოდა ორ კურაპალატისშ� პათივი კურაპალატობისა.

და ცხადია ეს პათივი არუ კავშირდება მათ უფატივ ცემლობას, არამეთ უკავშირ� თვითონ რაც ზერან მოგახსენეთ, რას ამბობს გიორგი პირველი შესახე. მესულთ ორმეტიოდე წლის ავიღავ� მიხვარდა და მაოცებდა მეფე გიორგი ფირველი. სიჩაბუქეში მომიმატაბ ათივის ცემა მისდამი, დიდი მხეცი იყო ბასილი მეორე. აი გავეხსენოთ ეს ის ბასილი მეორია, რუმელიც ბასილინ შემდეგ სადაოთ აქცია. ადა აქცია პრიციბში იმიტომაც, რომ დათქმა ასეთი იყო, რომ კურა ეს ისტორიული ქართული ტერიტორიები ბიზანტიამ.

და იგიორგი ფირველ მაფელი ცხოვრებაში ალია ბიზანტიას დვან ბრძოლას ხვათეშორის მან ისარგებლა ბა რომ ვიცილილი ბასილი მეორე შემობრუნდა იმი ერთაოში და გვლავწა იყოის ტერიტორია და მაშინ საშინ� ავინ დახლობით მაინც არმოიდგეს, თუ რა დიდიმხეცი ობასილი მეორე ბულგარ� ხოფილა ინდროინდელი საქართველოს მეფე გიორგი პირველი, რომელ მაც ერთხელ, მაგრა მაინც დაამარცხ� და მიჩქმალული გმირის აპოლოგიას ვუძღვენი დიდი მხელვარება ჩემი სულისა. მოგვიდების მივაქციოთ, რას ამბობს მწერალი რომ ამან შეძრა. და რატომ არის ეს ორ ფურცელზე მოთხრობილი?

სამცუხა, როდ ბევრი წერილობითი ძეგლი არამ ხოლდი ხტორიული ხასიათისაც, მიმდა ლიტერატურული ხას შემორჩა გენიალური ციგნი ქართლის ცხოვრება და სხვათაშორის ესეც გახდა ერთ-ერთი მიზეზი, როგორც იმ მათლიანების და კარგვას იმ კრონიქების, რუმლებიც მიზეს თასხვატა გამოდა გამო, არ მოხოდა ამ საერ რომ ჯამთახწერის შესანიშნავი ისტორია საუკუნობანი, და არის მატიანე ქართლისა, რომელსაც ხვედჯვ� შედარებით უფრო ვცლატარი მოთხრობილი ვიდრედას აცხისი, მიუხედავად ამისა აიამ ვცელ ისტორიაში არარის როგურჩანს ხველა მეფისთვის ადგილი ვცლატ გადმოსწ და აი უნდვლად ორი ოდე ფურცელი არაც ოთა მეტია, მაგრამ ორი სამი ფურცელი შელებას ეკოს. მარკლად დაუთ გრომელი ბობო ქარიმების შესახებ, რომელიც ძალიან გამორჩეული იყ� უნდა ვიცოდეთ ჩვნა რას მივაქციოდ გიორგი პერველის სახეში ხურადგება. სამეფო სასახლის ახწერი თასევთვათ, გახალიწელის ღამმეა, ნიშნე ხან მოკლე ზავის დროს ხან გრძლივი ომებისთვის ემზადებოდა მებე. არა ლაშა გიორგივით დროს ტარების მოხვარული. უარდა ამასაც, მაგრამ ზომიერად არანს დროს ქვერყანის საგუთარ ინტერესებსე.

და მოამის მაგალითია ბოლუს და ბოლუს შეცი რამან, თავისი სიყვარული, თავისი ციტად ასაც ყურადყება მდუმარე იყო გიორგი ბუნებით განვე, კაცი არამეთ ყველი მაქრამ ფრიად და კვირვ ბეფე გიორგის შესახებ სხვადასხვა პერსონაჯების პირით, ავტორი ითვის, ის არინ დობს ქვერმის ვდრებს, საერთოთ საერის თავებში სისკლის გვრას ერიდება, ი არ დაიღვა, როს სისხლი თვითონ ქვეყანაში არ იყოს შიდა დაპირისპირება. სხვათჯერის გამსახურდეა შენიშნას, რო მე მექით ხებოდნენო რატომ არავსახე უფრომეტად გარებრძოვ მუდვივად მოუგვარებელი ინთ ვალსაზრისი, როცა ის თავსი ჩენდა, აი მაშენ ყველაზე მძიმედმიდიო და ქ� და მოთხვე არ არის გამოსავალი მაშინი სხდება დაუნდობელი დაუნდობელი კვეყნის დრის მიმატუ. რასა კვერველი აის ცდილობს განდგომილი ერისთავების რაღაც ფორმით შემორიგ ის მართლად დაუნდობლად იშორებს ამთვალსაზრისით თავის და ქვეღნის დენგრებს.

ვათიშორის გიორგი გარდაიმის არვას და უნდობელი ამდერთანის აქ მოდგულჩვილი ა� წარდიშე მოაცვება ის მიდის თავისი სიყრმის მეგობრებთან, მეხამლებთან, მალემზრბოლთან. მისი ოთხი მეგობარი მისი ოთხი მეგობარი და ხოლოდ მაშინ არის შინი ამას დალიოსყვ� ის ყობელთვის ემორჩილება უფროსი მონადირის ბრძანებას. თაუნდავლად მიდისდა ემორჩილება თითხვეს მეფე არიყოს, მი იმამბისა, რაც მოაქვთ მამამზეს შესახებ, კერძოთ იცივთხვენიყლა ამბოხებიბასთან გავშირი მისიდა, მაგრამ აი კიდევ ერთი უბედურება, რომელიც ჩანს და მუდმივი უბედურება ყოვველთვის, ამ გვარი მოღალ არ უნდა მას დაიჯეროს, იცით არ წალეს სერსანისნავი პასაჯია, რომ როგორ შეეძლო მას დაიჯერებინა, რომ და ისაიტერესო ექნად ირობის ეფიზოტს მიაქციეთ ყურადღება.

მარ� ეს იგივე კონდათ, რომ გაიკწა თავარი ტათვი, როგორც ზვიაც პასალარმა უთხრა. მოდით, მოდით, მოდით, მოდით, მოდით, მოდით, მოდით, მოდით, მოდით, მოდით, და უნდობლად ჩრის თავსმას და წამუაცმებს ქორსატებელას ციხეზე, სორეთ აი იქსა დაც მანამდე შორენას საწმერთული დაგიდა მამამზე ერის თავმა, და მანამდე მიართმევს ცი დალიან ბევრი შეილება ვისაუბროთ გიორგი პირველი შესახებ, მოავცილებლად უნდა უთქვათ მისი უბედ� ისე ნიაჩეჩეს მარია მდედოფალი და მარია მდედოფალი კოსენა ქერიმის ასული სომხედითან გავშირი ამხ სოფლის გომბიოს შიაჩეჩებენ ისე შიაჩეჩეს მასხელში. და როცა დადგადორო იგიორგი რომელის თლიალებს უამრავი და ულა მაზესი ქალების წრეში და იფირდაბირ ყ შორენა საწკი არბა დიობსის მამის თვალებს და კოლონკელიძეს, როგორც მოღალადეს თვალებს დათხრიან გიდევ რა გნებავთ მეფევ ბატყონო.

გამათას სურვილებს რუდის დასდევენ, მეფენი აი მაშინ გიორგი ით� დალიან ბევრი რამ არის გიორგის სახეში საგულის. დამოკიდებულება მისი უბრალუ ადამიანებთან. მივანიშნეთ ჩვენ მის სიქვდილზე და სიქვდილის ცინა ახსარებაზე. უბრალო დიაკვანი მომიხვანეო, მისი ფუტუნი მენადრება აბიბა.

და ის ახსარება, რომილსაც ცინუწყვის ხვატეშორის შესანიშნავის ამდენად, მივხედავთ იმსა, სხათიშორის აი ამ ეფიზოტი შესახებ გრიგოლრო ბაკითეს აქვს ნათკვამერო გავითურებული ავაქმეფე, ა� გზადრო მუიშშორა ყველა კონკურენტი არ საკიძე დიდი ხუროთ მოწყარი. ამესტანავე ჩიაბერი ფაქტობრივად ჩიაბერიც არივა ახსარებაში ითყვის იგუაის აზრი, რომ გირშელმათ ქვართული ქორსატრეველას დღესავიღებ, მე ორე დღესვე შევირთა შორენა� აეყო ქორსატეველა, რომ აშეერთ ომე ორედ ყესმეთ შორენა. და ძალიას საინტერესუ აიცით, რა გიორგის ხმლი თქვდება გირშელი, იმ ხმლით, რომელიც გადაცმულმა ხატ� საინტერესუა იმ ხრივრო არ კლავს, გიორგის მოქვეთილი მარჯვენით არ კუდება არ საკიძეს, ამას მივაქც� და მოკიდებულები შესახებაც მიმშელები.

თუ მცად როგ გადისწალი ას წრაფად და როგორ ჩანს უნდა დავაჯგაროთ ჩვენ საუბარი რამ რაღას დეტალებეა ო� და როგორც ეყან გითხარით ის წელითაჩი ორჯერ და ზოგჯერს სხვა დროსაც იყსნის ამ მეფობის თვირც, მაგ მომები და ძლიერი ცხობელები, მიტორო სუსტს არ უჯერს იმდენათ, რამდენათ ათზწიერს. ინდერო ეს თვირთი აძლება მას, რუმლის გაძლება არ არის ადვილი, მეფობის თვირთი, ქვეყნის მარ ისუკვე კუდება და სვაჯვეს თვითო ეწირება შორენას ისტორიას. შორენას სიგუდილს როცა გაიგებს ისტოვებს ასახლეს, შემდეგ შენიშნავს შორენას ნებიერას, მიამზ� რამე გონა ბიბას.

და იროცა გახადა, თელ მაც ხოვრება გიორგი მეფისამ გაიარად, ჩვენ თვალწინდა უფრო მე� მასაც აველებს ერთა დამდენი ჭრილობა. და ეს ვიზუალური ხატი, რომელსაც სპეციალურად გამოიტანს ინა პლანზე წერალი მანამ ვიდრე მოგვასმე� მოდით, ჩვენ არ გვაქვდრო ეხლა დაწყვრილებით ვისაობროთ ამ ახსარებაზე, მაგრამ მიაქციეთ ხურა დღება და პელა ნაკლი ჩემი ხალხის ამიტარებია ამბობს გიორგი პირველის. არ ამბობს რომის უნაკლოა.

და ჩამოთვლის კიდეც ნაკლს და გულის ცხვეტით ითხვის, რომ ბევრი მოღალატე გავს ქვეყ უცხოური სადმი და იდავაკურდეთ, რამდენად აქთუალურია პრინციფში, ბევრირა თანამედროვე საზოგადო� ანთებული ქელაპტარი მას გუნია ჯავარდენი, ის ხედავს პიპას და ხედავს ჯავარდენს. ორ უერდგულეს რამეზდა ვინმეს ფიპას, მიგობარს და ჯავარდენს, რომელსაც არ უყალადი ამისთვის და არც� ეს არი ერთკვარი ხილბა, მიღმიერ სამ ყაროში ნახევრად გადასული კაცისა. მინდამა იმისა რომ გარგოვლი კომფლიქტი მუზდის კიდეთ სასახლიდან წასვლ� მოვიდების მიმართის მიმართის მიმართის მიმართის მიმართის მიმართის მიმართის მიმართის მიმა� მაგრა გუდება უბედურად, გუდება საქართველოზე დარდით, და ასევე ყურადგება მისაკწევის ითხვებია, რ� მეფე გიორგის ბედი იმდრომ საოცაც ვიმდათ ვურმე იმდღეს.

არწ სიკუდილში. აი სიმართლეც მე ფისშე სახებ უბრალო ადამიან მათქვა, ამ უბრალო ადამიანად ყოფნა ი� სვეთი ცხოვლის ესოში, როგორ მაგრაჩა მუართმევსი სხელს არ საკიძეს, რომელიც თავისსფხრივ ერიდე მითუმეტეს, რომ სასახლეში არ შემოვიდოდა ეს დავადება, ჯერ გუბირველეს ყოვლისა ყარიფთა კვარტლე� ნეთ ავშენს მაგივრად მეშემე ყაროსო ჯირი. ასეთი შინაგანე სამკაროს გმირი დაგვიხადა კოსთატინა გავსახურდიამ და ნუ ძალიამ ბევრი რამ არის კი� რასაკ ვირველია მნუგახზენებდით, რო� და მდგარა შემთხვებაში მთავარი გმირის შესახებ.

და მინდავისი გამსახურდია წერსოზოგიერთ კრიტიქოს აგრე მოეჩვენა თითქოს მთავარი გმირი ამ რუმა� მოვლენათა ფოქუში მოკცეულია მკლავის წაკვატი სამბავი, ესე იგი განცირული ბედი, დიდი ხელოვანის� ოსტატი ზჯის შეგირც უკეთე სობისთვის და არა მეფე. ეს ერთგვარად გამოძახილიც უნდა იყოს მისი თანადროულის ინამბვილისა, როცა ეოზდათიან წლებში მარ� თუ ესი გერთი მხრივ ხელოანის ბედი რხთულია თირანულ სახემცი ფოშიდა ეს კონიუკთურულად შენიღობ� იმდენიას არის რომ დარვიცი ერთვე ბინარში, როგორ ჩავათიო და ამიტომ ვჩქარობ. სვანეეთლი კეისრის ნაჩუკარი აგდებული დამუკიდებულება ძაღლებს შიკმით, არჯდება იმ ეტლშ გეგმები გაიხსენეთ, დაიცუნამა გეგმა, რომელიც განასახიერებდა ბიზანკიურ გავლენას ისევ ქართულ� და იამითომაც არის, რომ ის მიანდობს სვეტი ცხოვლის აშენებას ქართველს, კართველ ხუროთმოწგვარს წ� თული სვეტი ცხოველი ხარას ნიშნავ სვეტი ცხოველი საქართველოსდვის მემგონი ამას შვყესენება არ� დაგვერდით სათაურსო.

მაგრამ არის ასითი ვერსიაც იცით, რომ ამით ერთგვარად მთავარგმირად გამოცხად გავლენების ცინა მდეგ ბრძოლისა, და მოვკი დებლობისთვის ბრძოლისა. და ბიზანტია ერთგვარი საფარია მისი ეფოქის რუსეთისა, როცა მოგიხსენება თავსმოხვეულ არის ისრეალობა, რომელსიც სწყოვრობდა ამეოცე საუკუნის ქართველობა. ამიტომ ერთგვარათ მან თითქოს კი არ გამოვიდაო რომანსში, რომ უკანდაეწია გიორგი პირველი, ჩვენც ავ მანეა მისთვის გამოიყ� ნაწ არ მოებში მე ორე იდეა ამ პირველის პარალელურად და ტოლფარდად ვლინდება. და ეს არის სორეთ ხელოვ� მენტალურ პასეულობებზე, რიალუბებზე ისიც რასაგუროლეა უგავშირდება გიორგი პირველის. გიორგი პირველი აგებინებს ვედის ხოვოზდას ხვატაშვერის მაში, რო� ამხელად აძრი საგებას უზარ მაზარი სახსრებიც ერდება და მუშახელი, რომლის საშუალება არა აქ ქვეყანას იმიტომ, რომ მან ასე თრტულვი თარებაში მაშინ უარი უნდათვას ციხეე რომლის თვისაც იბრძების კვეყანა და სვეთ იცხოვლით ის იბრძების სული ერიდა მოვკიდემლობის თვი თუ კონსტანტინი არ საგიძე მიღვება აი ამ იდეა, სასევეთ კვათ მისი ხელობა, მისი საქმიანობა არ ის ცორ� მაგრამ მე ორე მხრივ ის ღამით ერკინება უფალს და მივხედავათ იმისა, რომ ისიც ხოვრება გრძელდება ი� რჩება მერთან შებრძოლები და არის ტექრჩი ასე ტირავხო, ისკი დაავიცხდავო ფეხი, რომ დაუბუზა ამ ბრძო გამოვიდების მასმორიელი.

აი, ესეც ერთგვარი ანალოგია გმერთან მურკინალი იაკობის. რამდეიჯერ მი არის ნაწარმოებში ნახზენები ამის შესახებხო, რომ სვეთი ცხოველ� ოლფარდი თავისი ყირებულები, თავისი ამაღლებულობი. ხორ ასთნიშნავზგ მერთან შერკინება.

შემოქმედსთან შერკინება. ყირებული თუ კი რამ გინდა შექმნა უნდა გაეჯი� მოვთის შემოქმედებას და მე ურე მხრივს წორეთ ეს არის ჩიდილი წარმავლობის ნისლთან, როგორც არის შემოქმედიეც იდება ამ ლოდების ქაოს, რომ შექმნასიკი და ხელოვნების ნიმუში სვეტი ცხოველი. მართლად, როცა ყველახმას სქარი წაიღებს, როცა დაილეძება ათასი ტაზარი, სვეტი ცხოველი და� რამდენი მე პერსონარზე მაინც ფარსმასა და შორენაზე მაინც ვისა უბროდ და აუცილებლად მწერლის ტილ� მოგლეთ, გიორგიც ინდგას დურახეთს ნარიად ჩვენ მართლაც გიორგის სახემას, მაგრამ საინტერესო სახ� ცილობ ჩაებას ფხოველების ამბოხში ისმას ეტყვის, რომ მე არც მელკისედე გათალიკოსის მეხოთვება� როცა მეფე თუნდაც რაღაც შემთხვებებში გულბოროდი, მას მიაჩნია სიმბოლოდ ერთიანი საქართოლოსი, როცა ის შორენასაც უშლის მეფისწინაავდეგ წასულას, რამდენად ცხვარს თუ ყოჭი არწა უმძღვარე გაბოდეზე გადაითშეხება სულელი ცხვარი. და სრულია ჩემთ ხვევით ათღდება თავს ესი ყვარულიროცა იგებს, რომის არ ასაკიძე აკეთებს არჩევანს შორენას თვის მიუღებელს აკეთებს არჩევანს სვეთი წყოველსა და შორენა დიმიტორი კარის საუბარი, რომ ქვა შენ სიცო წყლეზე მეტად ქვარებია უტა მიმართავს დავისი ლაზურის ახ რამდენად ხატავს ავტორი სარწმუნოების მიმართ ქართველთა დამოგიდებულებას. აიც ხვატაშორის ისწერს, რომ ვერვითხვით ნამდვილად, რომ აქ ურძმუნოება ადახატული, მაგრამ საუბარი როგორ ჩანს საერთოთ დალაკვერდებით ჩვენ ისტორიას, ფანატიზმი ქართული რელიგიისთვის არაზდ როს ა რაღაც ნაირად მისი სარწამუნუებრივი სინდისის ქენჯნა.

მათირკოს თუ მწალით არ დააწვევინა ხორობორც მერე ირკვევა აი ერთი მიაძახა ჩაქრეთო, მაგრამ არ დიდადმორც მონი ადამიანი, მას აღვედურობს გიდეც გათალიქოს იყო, რომ ვერკხედავთ წირვებსე მაგრამ სვეთი ცხოველი მისთვის ხრთი სახლი არარია ეს წალიად ნიშვნელოვანია, იმიტო� როცა ავადგობთან სანახავად მივიდა, მან შენიშნა და ფარსმანი ჯგვიანი გაცია, ჩვენ მაინდრამდენი მე ს არსე ნიშნოს მისი მუნა ხაზები, მაგრამ ის მიხუდება, რომ სორეთ იაკოპის ადაღმერთი შეფძოლების ცე� გმერც სმელკიზებე კათალიკოსის თვალებიაგ. ერთგვარად კრისტიანული თვალსაზრის დეს გრეხეური სურატი ამიტომაც ვერბეიდალს შემდეგ კათალიკ და ეთყვის ფარს მას ფარსი, რომ კველაზე კარგი სურათი იგია, როცა, სულს მოსდხოვენ დამხადველს. და ერუცა მომაქვდავი არ საკიძე აგუნიაშია მას დავუჩოქებს კიდეთ სუ� დავუჩვებს შორენა, მაგრამ ბერაძლებს სულს, ბერავის ბერაძლებსის სულს, რად გადმისუკვე სვეტი წყ� ერთგვარად საქუთარი თავიხვარ გამოინყვანა, როგორ ჩემოკმედი.

მამგვარი მისტიფიკაციას არ არიც უწყო ქართული მწერლობისთვი შორცაგველ ყვანსეხლა ამაზე საუბარ� რაც შეხება რათობუკვია კონსტანტინებუფრო ის შელება ეყრდნობოდეს წარწერის წველ წაკითხვას, კე და კარაგმე გულია. რომ შემდეგი წაკითხვა იყო არ საკიძის, უკვერ ვცა კაგაბადენ წაიკითხა, და ნუ საბულ� მიტით ამაზე ერთნი შვნელოვანი პასუხის გაცემა ძნელია. აიხლა მუდით ჩვენ ძალიან ცოტად, რომ დაკვრჩად ამიმაინც მინდა ორი ოტესი თქვა, თუნდაც თქვა ორ მთავარ არის მისი უსსამშობლობა. ის კდებათვის ტომთა შორის, მაგრამ უთვის ტომოდ. თავის სამშობლოში, მაგრამ უსსამშობლოდ.

ეს ყურა� მისი ასე თატკცევის მიზეზიც, აი ესეც ძალიამ ნიშვნელუანია. ახოდეს არ უნდა იყო შემთხვევითი ფაქტ� უდაბუნოს და ამ ცხოვრებას გარც შემოვა, როს და რაღაც ნაირათ იყოს შორიდან მაღურებელი. და ზოგვიშემთხვევაში ფირიკით, თვითონაც გამდეს სცე� ეს მეორე შეგუნებაც ვარდამზრდელისა ძალიან საინტერესო. სულს რომ უნდა ფლობდე და ეს რომ არის თავისუფლება ნამდვილი, ამასაც სხვა გვა� მეკი არ განსაზყვრა ფარსმანის ბუნება, იცირს დავაკვეტეთხოს სათავეს. რათხომ დაუდგა ფარსმას ასითხვრებას არ უნდა იყოს შემთხვებით იმინიშნება ნაწარმოებში საიდან იც აღიარებენ ქვეშევრდომობას ბაგრადმეფისა.

აი ეს აქცევს მათწხოვრებას მინდს ცოცყალი დარჩება, ახლა ვიცი� თელი ცხოვრება ფარს მანი გადადის ერთი კველნიდან მეორეში. თავისი ჯგუიც ეს წალიანი ჯერი კაცია. მივაქციოთ ყურადრება, რომ ბევრი რა მიხრის თავს მასში წალიან დიდი ცოდნა და მისი ცოდნაც, მისი ხელოვნებაც, რომელიც ამ ცოდნას ემ კარებაებთ, გვარად ეკლეკტურია, ნაზავია ყველ როგორ შეშურდება ოსტან შეგირდისა. და ფაქტობრივად ის დაღუბავს არ საგიძეს ხვამია. ახარ გავიმე ურეფამას თვენ გაყსოთალბან ნაწარმოები და სორეთ, რ� და ეს დაღუბავს ხვათეშორის არსაკითესეთ, დაღუბავს გიორგისიას და დაღუბავს შორენასაც.

მიუხედევათ იმისა, რომ ას აი ამხელა ცოდნაგ ვერთსა თავისოდ და ვერთსა ქვეყნოთ მანეს ცოდ� მისი აშენებული ექლესიები ინგრევა. და იდა მოკიდებულება ნახეთმისი როგორია, არა დარდებს დაიუყვება თვარა ფებრონია პარსმანი და უბიცო გოგონებს, რომ იტაცებდა მუნასტრიდან და აუბატიურებდა. სხვათიშორს მიაქცია და ამშელთხვაში ყურადღება ასეთ, რამეს როცა მას გადასწემენ სასამართლოზე მიც მიტომ დახეთ ფანასკერტელის ქალის გაუფაკიურება მცირე ღელი გონია მიტომ რომ იმდენი ცოდვა აქ თავ� მივაქციოთ ყოდადრე როცა ფარსმანი შემუაკვიდებაც, ან ამ შემეს არა ფრით არ გათკვამ საიდუმლოს რგინის გვნეტელი ხმლებ� რომელიც არარი გამოსადეგი არავის თვის იმ ინტელეკც ფასი არა.

მიტომ ფაქტობრივად ფარსმანის დადაყული შუბლი მისი დადაყული ინტელეკთიალა, გამოუხენებელი მის ეს და ნუცხადი ამის ფონზე შემდეგუბე შურიი მისა, რომან ადგილი ვერიბოვაც ხოვრებაში ხანიკარი. ხანიკარი ბოლოს სამშობლო მოენადრება და ჩამუდის, მაგრამ ისე ვერამ ბობს, რომ ეს მისი ს ეს როლეს ფასმანს ოსტაც როგორც მციფე ნაკობს. მის ადგილს დავისი მის ადგილს დავისი მის ადგილს დავისი მის ადგილს დავისი მის ადგილს დავისი მი� და იყორი ორიოტესით ვას შორენაზე, ჩორენა წავოწარი სახეა, არა მიცერი სილამაზის, ანგელოზებრივი თავდა პირველად როგორც ანგელუზმა ისე გაშალაფთები, ხოლოხო შემდეგ, როგორც მიცერი ადამიანის ენ� არ საკიძე და გიორგი პირველი. სხვასაკითხია გირშელის, რომ იქაც ერთგვარი პოლიტიკური ქორძინება, ისევე როგორც ბოტიში ჩიაბე� ეს გველითების მივაქციოთ და გამრადგაბრად რომ თუ ძალიან გაჩირდეს მაშინთგვირო შოვრენას მიათხ� ჩუქვრთმები. სიქნახეთ რახტება განწირული ათითქოს შორენა, ესე უხურებს.

გიორგი უხურებს როგორც მიუწუდომელს იყვარუს, უხვარს, მაგრამ როგორ შეილება არცერთი არ უგვრებს. აი, თითქოს თავიდამე დაღდასმულია შორენა. აი, ამ ტრაგედიითა ნოხას ხვა საკითხი აკიდერო ბევრის სიქვდილიც არის შორენას და აკავშირებულის შ� რაც ხშირად უჯირ თხოლმეა ბევრ თემაზე საუბრისას რახაცნაერად ვახსენეთ ეს სტილიც ფხა� სხაჩვას დიტომ გამსახურდია ამბობს, რო ორმაგად იყო მისთვის საინტერესო შეჭიდებოდ ამ თემას, ნო ჩ� და დიახ გამსახურდიას პროზას ამ რომანში განსაკუთრებით ახასიათებს ეს რაღაცნაერი ლირიზმი ერთი რამდენად გაუბრალობდა სტილი ქართული მწერლობის ამ მუშურ, გლეხურ, ბოლშევიქურ რიალობაში, მოხვთები თალბათ ეს ცინ ეფოკის თვალსაზე, დროის თვალსაზე ცინ არი� ცინიყო ენუბრივად და მხატრულად სორეთ მერჩვლეს ებოქის რიდერატურავიდრე მისი თანამედროვე.

ამიტომ ის იღებს მიზარ მიმართულად ამ რომანში სწორეთ თლიანი არქაიზაციის თვის გამ� დროის ლიტერატურის განამიტომ, აქ სტილიზებული ართმისი. ენა ოგონდ არ არის ხელოვნური. ვიღაც ასე შელება ხელოვნურად მოედჩვენოს, მაგრამ ნამდვილად არ არის ხელოვნური, მთვიმთ, რომ აქ მხ� ხურადგება მივაქციოთ რითმულობას, მეტაფორუს სისტემას, აი ფერი. საოცარი ფერებიაგ, ის ძირეულფერსკი არ იღებს, აი წარმოქმნის ამ ფერებს, აი თ� საცვნერთული ხოყპის ხელის ფერი და უამრავირამ. მია ძალიან მიშვნელოვანია, ხორ მაშეის წავლა უამრავიც ყარო და შესაბამისათ აი დეტალები კველა იმ ეფ მივაქციოთ ყურადყება ნიფთებს აი სიმბოლურიმდა.

თავის ისტორის მატარებლები ხუარი ან მერა სიმბოლური მნიშვნელობაც ენიჩება და ამიტომ ყურადყებ ინტონაციაც სხვაგვარია, აი მეცითხეს როცავ საუბრობდის, დევრეთ გამსახურდიაზე, აი რამდენჯერმე პოეთურებაზევ საუბრობდით შვენ, ხომ ნაწარმოვში ჩვენ შექვთება ორი რეფრენი, რომელი ძირითადად თესხის პროელი ხმლების სხილვით და იქარის ეხა ღამევსულისა ჩემის აებრმელო მამცნეი დუმალნის რ� დეტალიზები შესახებ გითხარით დროსივრცული ქრონოტიპი არ ქაულია, შესაბამის ამას ახერხებს ის ენ� სარდ ნახევრის ფარგლებში ამ ხელა რუმანის განხილვამ დენი სახით. საინტერსო პერსონაჯებია კიდე სვიაც პასალარი მამამზერის ტავიდ ედოფალი მარიამი ჩვემ ხოლოთ რავ რომლებსაც მართან დაგავშირებით წარმოგვით გენს ბზერალი. ახლა დაგიმშვიდობებით და ჩვენ დავჭაკიდევერთის შეხვედრა, ბოლოი შეხვედრაზე წარმატებებს გისურვებთ, მოახლოვდა უკვე რონული გამოცდები და იმედი მაქვს, რომ ყველად გვენგანი