Pinagmulan ng Universe at Earth

Overview

Tinalakay sa lecture ang pinagmulan ng universe, pagbuo ng solar system, at kung bakit ang Earth ay kayang suportahan ang buhay.

Big Bang Theory ang pinaka-tinatanggap na paliwanag sa pinagmulan ng universe.
Universe ay nagsimula mga 13.8 billion years ago mula sa isang single point na nag-expand.
George Lemaitre ang nagpanukala ng ideya; sinundan ni Edwin Hubble sa obserbasyon ng expanding galaxies.
Sa simula, universe ay binubuo ng hot, tiny particles, light, at energy.
Habang nag-expand, lumamig ang universe, at nabuo ang mga light elements gaya ng hydrogen at helium.
Pinagdugtong-dugtong ng gravity ang atoms para makabuo ng stars at galaxies.

Oscillating Theory: May period ng expansion at contraction; possible na magkaroon ng "Big Crunch".
Steady State Theory: Universe ay laging nandyan, walang simula, at matter ay patuloy na nade-develop; hindi nito naipaliwanag ang Cosmic Microwave Background (CMB).
CMB ay ebidensya ng Big Bang—remnant energy na makikita pa rin sa universe.

Universe nabuo 13.8 billion years ago, galaxies after 3-4 billion years, solar system 4.6 billion years ago.
Unang buhay nag-umpisa 3.8 billion years ago.
Dinosaurs: 228 million years ago; unang tao: 1.8 million years ago; Homo sapiens: mas bago pa.

Solar system: sistema ng sun at lahat ng objects na umiikot dito dahil sa gravity.
Walong planets: Mercury, Venus, Earth, Mars, Jupiter, Saturn, Uranus, Neptune.
Mnemonics: Mang Victor Espinosa Mag-Jagging Sa Umaga ng Lumakas (M, V, E, M, J, S, U, N).
Asteroid belt sa pagitan ng Mars at Jupiter; Kuyper's Belt sa paligid ng Pluto.

Encounter Hypothesis: Nag-interact ang sun at isang rogue star; ejected materials naging planets.
Nebular Hypothesis: Malaking gas at dust nag-contract, nag-form ng disk at naging sun at planets.
Protoplanet Hypothesis: Pinakabagong bersyon ng nebular; disk nag-collide at compressed, naging planets.

Earth at Mars ay nasa habitable zone (Goldilocks zone)—hindi mainit o malamig para manatiling liquid ang tubig.
Habitable zone: lugar sa paligid ng star kung saan puwedeng mag-exist ang liquid water.
Earth lamang ang may kondisyon para sa buhay; Mars ay malamig, manipis ang atmosphere, walang liquid water.
Sun mag-e-expand bilang red giant; habitable zone lilipat, pero matagal pa mangyayari.

Big Bang Theory — Teorya kung paano nagsimula ang universe mula sa isang punto.
Oscillating Theory — Universe ay nag-e-expand at nagko-contract.
Steady State Theory — Universe ay laging nandyan, walang simula o katapusan.
Cosmic Microwave Background (CMB) — Remnant energy mula sa Big Bang.
Habitable Zone/Goldilocks Zone — Lugar sa paligid ng star kung saan posible ang liquid water.
Nebular Hypothesis — Teorya na ang solar system ay nabuo mula sa nag-rotate na cloud ng gas at dust.
Protoplanet Hypothesis — Pinahusay na nebular hypothesis; eddies ng matter naging planets.

Pagnilayan: Ano ang magagawa mo para mapanatili at maprotektahan ang Earth bilang ating tahanan?