Overview
Tinalakay sa leksyong ito ang mga mahahalagang konsepto ng wika: kahulugan, katangian, uri ng wika (pambansa, panturo, opisyal), at ang papel ng wika sa komunikasyon at kultura.
Kahulugan at Katangian ng Wika
- Ang wika ay masistemang balangkas ng mga tunog na sinasalita at isinasaayos sa paraang arbitraryo, ayon kay Gleason.
- Binubuo ito ng ortograpiya (sistema ng pagsulat), ponolohiya (tunog), morpolohiya (salita), sintaksis (pangungusap), at semantika (kahulugan).
- Sinusunod ng wika ang proseso: may tagapagdala, tagatanggap, at daloy ng mensahe.
- Ang wika ay bahagi ng kultura; hindi napaghihiwalay ang wika at kultura.
- Ang wika ay dinamiko, nagbabago ayon sa panahon, henerasyon, at grupo ng tao.
- Ginagamit ang wika sa pakikipagtalastasan—verbal, di-verbal, pasalita, pasulat, o kilos.
Mga Uri ng Wika at Kanilang Gamit
- Wikang Pambansa: Wikang pinagkasunduan ng buong bansa, kasalukuyang Filipino ayon sa 1987 Konstitusyon.
- Wikang Panturo: Wikang ginagamit sa pormal na edukasyon at pagtuturo sa mga paaralan.
- Wikang Opisyal: Wikang ginagamit sa pormal na komunikasyon ng pamahalaan at mga dokumentong legal.
- Nagkakaiba ang bawat uri ayon sa gamit: pambansa (lahat ng Pilipino), panturo (paaralan), opisyal (gobyerno).
Pagsasanay at Halimbawa
- Binigyan ng pagsasanay ang mga mag-aaral para matukoy ang pagkakaiba ng wikang pambansa, panturo, at opisyal.
- Binanggit na mahalagang malinaw ang pagkakaintindihan sa paggamit ng wika, lalo na sa komunikasyon at edukasyon.
Key Terms & Definitions
- Masistemang Balangkas — pagkakaayos ng tunog at salita ayon sa tiyak na sistema.
- Ortograpiya — sistema ng pagsulat.
- Ponolohiya — pag-aaral ng tunog.
- Morpolohiya — pag-aaral ng mga morpema (pinakamaliit na makabuluhang yunit ng salita).
- Sintaksis — pagbuo ng pangungusap.
- Semantika — pagbibigay-kahulugan sa salita o pangungusap.
- Arbitraryo — pinagkakasunduan ng isang grupo ang kahulugan ng salita.
- Wikang Pambansa — wika ng buong bansa (Filipino).
- Wikang Panturo — wika sa pagtuturo/pag-aaral.
- Wikang Opisyal — wika ng pamahalaan/legal na dokumento.
Action Items / Next Steps
- Sagutan ang mga sumusunod na aktibidad: Tukuyin at ibigay ang halimbawa ng wikang pambansa, panturo, at opisyal.
- Basahin at suriin ang Artikulo 14, Seksyon 6 ng 1987 Konstitusyon tungkol sa wika.
- Magsumite ng sariling halimbawa ng mga sitwasyon kung kailan ginagamit ang bawat uri ng wika.