Overview
Tinalakay sa lektura ang buhay ng mga mangingisda sa San Ramon, Rapu-Rapu, Bicol, ang hirap ng kanilang kabuhayan, at ang epekto ng pagkaubos ng yaman ng dagat.
Buhay ng Mangingisda sa San Ramon
- Ang pangarap at kabuhayan ng mga taga-San Ramon ay nakaasa sa dagat.
- Kadalasang bata pa lang ay tinuturuan nang mangisda dahil sa pangangailangan.
- Mahirap makakuha ng isda ngayon kumpara dati; madalas konti lang ang huli.
- Kadalasang kinikita sa isang araw ng pangingisda ay sapat lang para sa bigas at ilang ulam.
Paraan ng Pangingisda
- "Pagboso-boso" — pangingisda gamit ang pana.
- "Pagtatamba" — paghuli ng isda sa pamamagitan ng pagpalo sa tubig para mapasok sa lambat.
- "Wus-wus" — paghuli ng pusit sa pamamagitan ng pagpalo ng tubig at paglalatag ng pabilog na lambat.
- "Taksay" — malaking bangka na ginagamit para pumalaot ng malayo at manghuli ng maraming isda.
Suliranin at Hamon
- Madalang na ang isda sanhi ng sobrang pangingisda at paggamit ng mapanirang paraan tulad ng dinamita.
- Nababaon sa utang o lugi ang mga mangingisda kapag kaunti ang huli.
- Minsan, hindi nakakapasok sa paaralan ang mga bata dahil kailangan nilang tumulong maghanapbuhay.
- Kulang sa pera para sa pagpapagamot at mga pangunahing pangangailangan ng pamilya.
Pananampalataya at Pag-asa
- Mahalaga ang pista ng Peña Francia para sa komunidad bilang pasasalamat at paghingi ng biyaya.
- Tiwala ang mga mangingisda na magbabalik ang biyaya ng dagat kapag ito ay hindi inabuso.
Pangarap at Hinaharap
- Pangarap ni B-Boy na maging pulis para mahuli ang mga gumagamit ng dinamita at makatulong sa pagbabalik ng dami ng isda.
- Naniniwala ang mga taga-San Ramon na may hangganan ang biyaya ng kalikasan.
Key Terms & Definitions
- Pagboso-boso — tradisyonal na paraan ng pangingisda gamit ang pana.
- Pagtatamba — pangingisda sa pamamagitan ng pagpalo sa tubig para itaboy ang isda sa lambat.
- Wus-wus — pagkuha ng pusit gamit ang lambat at pagpalo ng tubig.
- Taksay — malalaking bangka para sa malayuang pangingisda.
- Dinamita — ilegal at mapanirang paraan ng pangingisda gamit ang pampasabog.
Action Items / Next Steps
- Maghanda ng maikling ulat tungkol sa epekto ng ilegal na pangingisda sa kabuhayan ng mangingisda.
- Basahin ang kasunod na aralin tungkol sa mga solusyong pangkalikasan para sa mga komunidad sa baybayin.