Rodzaje połączeń w ludzkim ciele

Dzień dobry. Witam Państwa serdecznie na drugim naszym spotkaniu. Dzisiaj będziemy się zajmować syndesmologią, czyli powiemy sobie o rodzajach połączeń w obrębie naszego kośca. Jak się Państwo domyślacie... będzie połączeń ruchomych, a takie połączenie ruchome to jest staw. I bardzo bym prosiła, żebyście Państwo przy omawianiu konkretnego stawu zwracali uwagę na morfologię główki i panewki stawu i przede wszystkim... na ruchy, jakie w danym stawie się odbywają. Ruchy będziemy analizować wzdłuż jakiej osi dany ruch się odbywa i w jakiej płaszczyźnie. Także moja prośba, żebyście Państwo to przećwiczyli na ćwiczeniach ruchy i płaszczyzny do konkretnego stawu. A teraz już przechodzimy do syndesmologii i po kolei Państwu omówię rodzaje połączeń w obrębie kośćce. W obrębie kręgosłupa No i nie tylko. W obrębie całego naszego szkieletu wyróżniamy połączenia ścisłe. Tutaj mamy kilka rodzajów tych połączeń ścisłych oraz połączenia wolne, czyli stawy. Na pewno, żeby to wszystko funkcjonowało, już niedługo poznamy układ mięśniowy, gdyż szkielet, stawy i więzadła to jest tylko tzw. bierny narząd naszego ruchu. Natomiast mięśnie będą... efektorem tego narządu będą odpowiedzialne za ruchy. I proszę Państwa, w obrębie połączeń ścisłych, myślę, że one są troszkę łatwiejsze, bo połączenia ścisłe to dwie lub trzy koście, które się spotykają w jednym takim połączeniu, nie poruszają się, stąd nazwa połączenie ścisłe. Gatunkowo wyróżniamy więzozrosty, chrząstkozrosty i kościozrosty. Więzozrost jest to takie połączenie, w którym materiamy ułatwiają się w zależności od tego, co się dzieje. Połem łączącym jest tkanka łączna. Chrząskozrost analogicznie, tylko co innego spaja ze sobą kości. Tutaj elementem łączącym jest chrząstka. Przykładem takiego chrząskozrostu są połączenia trzonów kręgowych za pomocą krążka międzykręgowego. I często zdarza się tak, że więzozrost i chrząskozrost ulegają kostnieniu i wówczas powstaje kościozrost. Przykładem typowym kościozrostu jest Jest kość krzyżowa, którą już Państwo pamiętacie z poprzedniego naszego spotkania, powstała z połączenia się ze sobą pięciu kręgów krzyżowych. Innym takim przykładem jest kość miedniczna. Proszę Państwa, wśród więzozrostów wyróżniamy pewne rodzaje więzozrostów i takim więzozrostem są szwy. Najwięcej szwów występuje pomiędzy kośćmi czaszki. I innym... Specyficznym jeszcze rodzajem połączenia jest wklinowanie. Wklinowanie to jest umocowanie zęba w zębodole. Wyróżniamy jeszcze błony międzykostne. Łączą one ze sobą sąsiadujące kości oraz więzadła. W obrębie kręgosłupa te więzadła łączą ze sobą poszczególne kręgi lub też trzony. O szczegółach zaraz Państwu powiem. Tutaj już chciałam zwrócić Państwu uwagę. na taką sytuację, że więzozrost, zobaczcie, więzadła, ale przy stawach również będziemy mówili o pewnych więzadłach. I żebyście Państwo nie pomylili połączenia stałego, ścisłego więzozrostu z połączeniem stawowym. Gdyż więzadło, które organizm zużywa dla prawidłowego funkcjonowania stawu, nie przywołujemy jako przykład więzozrostu, bo więzozrost, jeszcze raz podkreślam, Jest to połączenie ścisłe, a staw jest to połączenie ruchome. I przechodzimy do połączeń ruchomych, których oczywiście w obrębie naszego organizmu będzie zdecydowanie więcej niż połączeń ścisłych. Staw po łacinie nazywa się articulatio. Jest to ruchome połączenie dwóch lub większej liczby kości ze sobą. Jeżeli łączą się dwie kości, to mówimy o tak zwanym stawie prostym. Jeżeli większa liczba kości wchodzi w skład danego stawu, to jest to tak zwany staw. W obrębie stawu wyróżniamy stałe składniki stawu, czyli bez tych stałych składników stawu staw nie istnieje, nie funkcjonuje prawidłowo, muszą wszystkie te elementy wystąpić jednoczasowo. Ale jak poznacie Państwo już konkretne przykłady stawów, to zobaczycie Państwo, że w niektórych jamach stawowych występuje coś jeszcze ekstra dodatkowo. I to jest tak zwany niestały składnik stawu. a składniki tylko w niektórych stawach będziemy odnajdywać. Ale najpierw do stałych, czyli do tych warunków, które muszą zaistnieć, aby staw prawidłowo funkcjonował. Więc w każdym stawie wyróżniamy powierzchnie stawowe. I tutaj jedna z powierzchni stawowych tworzy zwykle główkę. Główka jest tym elementem wypukłym. Druga powierzchnia, która jest adekwatna do główki, czyli będzie wklęsła, stanowi... panewkę w danym stawie. Główka i panewka pokryte są chrząstką stawową. Powierzchnie stawowe są objęte torebką stawową, która separuje staw od środowiska zewnętrznego i jednocześnie wewnątrz wytwarza jamę stawową. Ta jama stawowa jest włosowatą szczeliną wypełnioną mazią. Ta maź znajduje się pomiędzy powierzchniami stawowymi i nawilża te powierzchnie stawowe. Co jeszcze? Odżywia te powierzchnie stawowe. Mazie nie może być ani za mało, ani za dużo. Musi być jej w sam raz. Za mało mazi, to staw jest wtedy suchy. Ruchy w tym stawie będą bolesne. Główka, panewka i przede wszystkim chrząstki stawowe przy ruchu będą się szybciej zużywały. Natomiast jeśli wyobrazicie sobie Państwo sytuację przeciwną, kiedy mazi jest bardzo dużo, np. proces zapalny się toczy w obrębie... w grzebie jamy stawowej, jawa stawowa jest opuchnięta, dużo jest mazi, torebka się napina i wówczas ruchy też są utrudnione w danym stawie. Idąc dalej, do stałych składników właśnie należy ta nasza torebka stawowa. I ta torebka stawowa jest błoną, która łączy ze sobą koniec kości, czyli naszą główkę i panewkę, otacza staw, to co już powiedziałam, odgraniczając go od otoczenia środowiska zewnętrznego. Sama torebka zbudowana jest z dwóch warstw. Warstwa zewnętrzna jest to tzw. błona włóknista. Jest ona dosyć mocna, utrzymuje, zbliża do siebie końce kości. I wewnątrz mamy błonę maziową. To jest ta warstwa wewnętrzna torebki stawowej. Jest zdecydowanie cieńsza i przede wszystkim rolą jest produkcja. I teraz proszę Państwa, niestałe składniki. Co możemy się spodziewać, że w jamie stawowej jeszcze znajdziemy w niektórych stawach? No mogą być to więzadła stawowe. Sama nazwa podpowiada stawowe, czyli niewięzadła. rozrosty więzadła stawowe, mimo że zbudowane z tego samego materiału, czyli z tkanki łącznej. Są to pasma łącznotkankowe, które więcej tych poznamy więzadeł. wzmacniają torebkę stawową, mogą też hamować zbyt rozległe ruchy w konkretnym już stawie, czyli więzadła stawowe. Obrąbki stawowe. Co to takiego ten obrąbek? Są to pasma chrząstki włóknistej, które przyczepiają się do brzegu panewki i w ten sposób panewkę pogłębiają. Zwykle występuje to w takiej sytuacji, kiedy panewka jest stosunkowo płytka w stosunku do brzegu. do główki. Inny rodzaj niestałych składników to krążki i łąkotki. Są to z kolei też płytki chrząstki włóknistej, które całkowicie krążki lub częściowo łąkotki rozdzielają jamę stawu, czyli dzielą taką jamę stawu na dwa piętra. I też występują zwykle w tych stawach, w których powierzchnie stawowe są niedopasowane do siebie. rola tych elementów, wzmacniają stabilność danego stawu i też warunkują wystąpienie konkretnych ruchów. Jeszcze wróćmy na chwilę do tych więzadeł, dlatego że te więzadła, tutaj mówiliśmy o więzadłach, które... Leżą na zewnątrz torebki, ale również w jamie stawowej, w niektórych stawach, występują więzadła wewnątrzstawowe, śródstawowe. To też jest niestały składnik stawu. I teraz z tych ogólnych rzeczy to może Państwu tyle wystarczy. Teraz przejdziemy już do konkretów, czyli w obrębie każdej części naszego kośca będziemy mówić właśnie o tych rodzajach połączeń. szukać tego rodzaju połączeń, a większe stawy, te, które Państwa obowiązują, będziemy nazywać też po łacinie. Bardzo proszę zwrócić uwagę, które stawy należy właśnie znać też po łacinie. Połączenia w obrębie kręgosłupa i to już jest zrozumiałe, że będziemy szukać połączeń ścisłych, czyli więzozrostów, chrząskozrostów i kościozrostów i będziemy szukać połączeń. ruchomych, czyli stawów. Więzozrosty. Więzozrosty są to tak zwane więzadła kręgosłupa. W zależności ile kręgów ze sobą one łączą, mówimy o więzadłach długich, one będą przebiegały przez już konkretne partie kręgosłupa, albo o więzadłach krótkich, które będą łączyły ze sobą elementy sąsiadujących kręgów, czyli będą przebiegały między dwoma kręgami. Więcadło długie biegnie wzdłuż całego kręgosłupa. I tu wyróżniamy więzadło, tak zwane podłużne przednie. Widzicie Państwo, to więzadło biegnie po przedniej powierzchni trzonów kręgowych. A rozpoczyna się wysoko, bo rozpoczyna się na tak zwanym stoku kliwus, czyli na kości czasz. To jest element kości czaszki utworzony przez część kości klinowatej. i kości potylicznej. Tam się rozpoczyna, schodzi na powierzchnię przednią, czyli miedniczną kości krzyżowej. Tu jak widzicie fragment tego więzadła, więc jest to dosyć grube więzadło. Więzadło przy pochylaniu się całego tułowia ku przodowi jest zrelaksowane, natomiast zapobiega takiemu nadmiernemu przeprostowi, czyli nadmię, zgięcie i przyprostowaniu. Ono się napina, więc będzie zabezpieczało ten ruch, żeby nie był on zbyt taki duży. Więzadło z kolei podłużne tylne, tak jak tutaj Państwo widzicie, odcięliśmy sobie łuki kręgowe, czyli to więzadło na zewnątrz jest niewidoczne. Widzimy je od strony kanału kręgowego i ono biegnie też po trzonach kręgowych, tylko po powierzchniach tylnych. kręgów prawdziwych, tak? A kręgi prawdziwe to pamiętamy, że to jest odcinek szyjny, piersiowy i lędźwiowy. Nieco słabsze od przedniego. Więzadła krótkie, to już jest druga grupa więzazrostu w kręgosłupie, łączą ze sobą jednakowe elementy dwu sąsiadujących kręgów. I te, które należy na pewno pamiętać, to jest więzadło żółte. Więzadło żółte. łączy ze sobą łuki sąsiadujących kręgów, czyli uzupełnia, zamyka od tyłu kanał kręgowy. Więzadło międzykolcowe między wyrostkami kolcowymi, a z takich długich więzadeł to można jeszcze zapamiętać więzadło nadkolcowe. Są wyrostki poprzeczne, więc są też więzadła międzypoprzeczne. Chrząskozrost w obrębie kręgosłupa. I tu tym chrząskozrostem są krążki międzykręgowe. Wiem, że bardzo tak często potocznie nazywamy je dysk, ale anatomicznie nie ma takiego określenia. Jest to krążek międzykręgowy zbudowany z chrząstki. Zobaczcie Państwo, gdzie te krążki występują i co ze sobą łączą. Sąsiadujące trzony kręgów ze sobą łączą. Ostatni krążek. Ma troszeczkę inną budowę. On łączy ze sobą dolną powierzchnię trzonu L5, czyli ostatniego kręgu lędźwiowego, z podstawą kości krzyżowej. Na przekroju strzałkowym powierzchnia przednia tego krążka jest większa niż powierzchnia tylna, więc on troszeczkę przypomina nam tutaj taki klinek wciśnięty właśnie między ostatnimi. Ostatni kręg lędźwiowy, a podstawą kości krzyżowej. Razem z kością krzyżową, z ostatnim krążkiem międzykręgowym i krawędzią tutaj jeszcze ostatniego kręgu lędźwiowego, to wszytko. To wszystko to jest promontorium na kości, czyli wzgórek. Na kości krzyżowej o promontorium mówiliśmy, wskazując tylko brzeg przedniej, powierzchni przedniej pierwszego kręgu krzyżowego. Dobrze, tak wygląda ostatni krążek. A gdzie będzie w takim razie pierwszy? Pierwszy krążek, zobaczcie, znajduje się między drugim a trzecim kręgiem szyjnym. Nie może znajdować się wyżej, dlatego że pierwszy z kręgów, pamiętacie, nie ma w ogóle trzodu, a krążki łączą ze sobą trzony sąsiadujących ze sobą kręgów. Czyli pamiętamy, pierwszy między drugim a trzecim kręgiem. a ostatni w postaci takiego klina między ostatnim lędźwiowym a kością krzyżową. Przyjrzyjmy się, jak taki krążek jest zbudowany. Utworzony jest tkanki chrzęstnej, to już wiemy, bo jest to przykład połączenia ścisłego chrząsko-zrostu. Zbudowany jest on z pierścienia. Na zewnątrz jest taki zwany pierścień włóknisty na obwodzie, a wewnątrz znajduje się jądro miażdżyste. Jądro miażdżyste jest jak taka płynna poduszeczka, czyli że domyślacie się Państwo, że te krążki też pełnią się. pełnią funkcję taką amortyzującą. I tu bardzo ładnie widzimy, jak ten trążek jest wkomponowany pomiędzy trzony dwóch sąsiadujących kręgów. Czasami zdarza się tak, że jeżeli dźwigamy zbyt duży ciężar, to pierścień włóknisty pod wpływem tego ciężaru ulega przerwaniu. Wówczas jądro miażdżyste przesuwa się zwykle w bok i do tyłu. I zobaczcie Państwo, co się wtedy... Tu mamy otwór międzykręgowy, a przez ten otwór międzykręgowy na zewnątrz z kanału kręgowego przechodzą nerwy rdzeniowe. Jeżeli taka sytuacja dzieje się nagle, to pacjent dotychczas zdrowy przy dźwignięciu dużego ciężaru doznaje bardzo silnego bólu. Ból jest spowodowany przez ucisk jądra miażdżystego na struktury nerwowe wychodzące z kół. przez otwór międzykręgowy. I przykład kościoł zrostu. Myślę, że każdy z Państwa chciałby mieć takie pytanie na egzaminie czy na zaliczeniu. Podaj przykład kościoł zrostu z kręgosłupa. No tu sytuacja jest jasna. Mamy kość krzyżową os sacrum. Szukaliśmy śladów po zrośniętych kręgach, ale funkcjonalnie jest to jedna kość os sacrum. I oczywiście kość guziczna też jest przykładem kościoł zrostu. Teraz może troszeczkę o połączeniach ruchomych. Jakie my tu połączenia wyróżniamy w obrębie kręgosłupa? Przypomnijcie sobie Państwo, że omawiając poszczególne kręgi mówiliśmy o wyrostkach. stawowych. Już sama nazwa, wyrostek stawowy sugeruje, że on będzie wykorzystany dla wytworzenia stawu. I tutaj widzicie Państwo powierzchnie stawowe, które się ze sobą spotykają, czyli tu mamy powierzchnię stawową do... dolną, to jest wyrostek stawowy dolny, to jest powierzchnia stawowa górna, wyrostek stawowy górny. Tu już mamy przysłonięte powierzchnie, bo objęte przez torebkę stawową, a tu jest jama stawowa. Więc takich stawów w obrębie kręgosłupa wyróżniamy dosyć, dosyć dużo. Bardzo ciekawie zbudowany jest odcinek górny kręgosłupa, czyli to, co dzieje się między C1, czyli pierwszym kręgiem szyjnym, a puszką mózgową, to jest tzw. staw górny głowy. Staw górny głowy, inaczej nazywamy ten staw stawem szczytowo-potylicznym. Łączy się z kujkciami kości potylicznej staw górny głowy. W tym stawie górnym głowy odbywają się ruchy potakiwania. A jak popatrzymy, jak jest ukształtowana główka i panewka. To główka to są kłykcie potyliczne, czyli będzie to staw dwuosiowy, zgięcie, prostowanie, czyli te ruchy potakiwania i nieznaczne ruchy boczne. Jeżeli popatrzymy na to, co dzieje się między kręgiem szyjnym pierwszym a drugim, to tutaj jest tak zwany staw dolny głowy. W tym stawie dolnym głowy odbywają się ruchy rzutu. ruchy przeczenia. Staw dolny głowy jest stawem takim troszkę skomplikowanym. Ja może Państwu dużo już o tym stawie nie będę mówiła, dlatego że wystarczy, żebyście pamiętali między czym a czym, jakimi jej kośćmi występuje, czyli między C1 a C2, staw dolny głowy. Jest to staw, w którym ruchy rotacyjne odbywają się wzdłuż długiej osi tego stawu. Razem z ruchem rotacyjnym jest lekki ruch po... postępowy, tak jakbyśmy wkręcali żarówkę albo śrubokręt. I to jest tak zwany staw śrubowy. To jest staw dolny głowy. Jeśli chodzi o nasz kręgosłup, to teraz w obrębie kręgosłupa wyróżniamy krzywizny. To już jest kręgosłup w rozwoju postnatalnym, czyli po urodzeniu. i jak krzywizny są tak dobrze ukształtowane, to na pewno już jest okres pokwitania też zakończony. I powiemy właśnie już o tych ustabilizowanych krzywiznach. Pierwszy odcinek, krzywizna jest skierowana wypukłością ku przodowi. To jest nasz odcinek szyjny i taką krzywiznę nazywamy lordozą szyjną. Ta lordoza szyjna, kiedy zaczyna się kształtować? Zaczyna się kształtować, kiedy dziecko po urodzeniu po prostu zaczyna unosić główkę do góry i rozgląda się po tym świecie, co tutaj ciekawego się dzieje. I wówczas ta krzywizna się kształtuje. Przeciwstawnie skierowana krzywizna, czyli wypukłością kutyłowi, To jest tak zwana kifoza. I kifoza jest krzywizną pierwotną, gdyż w życiu prenatalnym w łonie matki krzywizna ta przyjmuje właśnie taki kształt, że jest skierowana, cały kręgosłup przyjmuje taki kształt kifotyczny, czyli kifos. Odcinek z kolei lędźwiowy. Znowu mamy wypokość skierowaną ku przodowi. Jest to lordoza lędźwiowa. Zaczyna się kształtować w momencie, kiedy dziecko... zaczyna siadać, zaczyna chodzić, czyli to się dzieje też w zależności od predyspozycji i genetycznych, i danego osobnika, czyli osobniczych około 10 do 15 miesiąca po urodzeniu. I ostatnia krzywizna to jest krzywizna krzyżowo-kłusiczna, znowu mamy przeciwstawne wychylenie łuku w kierunku tylnym. Lordozy można sobie zapamiętać w ten sposób. Lord zwykle miał brzuszek. brzuszek to jest uwypuklenie ku przedowi, kifoza przeciwnie ku tyłowi. Aha, tutaj widzicie Państwo, myślałam, że tego slajdu nie ma, a on jest. To jeszcze raz sobie powtórzymy te stawy głowy, bo one są ważne. Staw górny głowy, staw szczytowo-potyliczny, połączenie kręgu szczytowego. z kurciami kości potylicznej, ruchy potakiwania czy przytakiwania i staw dolny głowy szczytowo-obrotowy, połączenie kręgu szczytowego z kręgiem obrotowym. I przechodzimy do czaszki, czaszka po łacinie cranium i szukamy tych samych rodzajów połączeń, czyli połączenia ścisłe, więzozrosty, to tutaj mamy te więzozrosty reprezentowane przez szwy i ciemiączka. Ciemiączka, wyróżniamy ciemiączka nieparzyste, czyli przednie i tylne oraz parzyste, tak zwane przednioboczne i tylnoboczne. I inny przykład więzozrostu to jest wklinowanie, czyli osadzenie zęba w zębodole. Tylko tu mamy taki typ połączenia ścisłego więzozrostu jak wklinowanie. Chrząstkozrosty występują między kośćmi podstawy czaszki. I teraz już Państwu powtarzam czasami o tym stoku, kliwus. To jest przykład w początku. w początkowej fazie chrząstko-zrostu, a później w okresie już tak około 50 roku życia na pewno już to przejdzie w kościoł-zrost. Wielkanką chrzęstną między kością klinową i kością potyliczną. Kościo zrosty to jest skostnienie szwów i cieniączek. I połączenie wolne w obrębie czaszki mamy jedyny staw, on jest symetryczny, jest prawy i lewy, jest to staw skroniowo-żuchwowy. Proszę Państwa, jeszcze na chwilę się tutaj zatrzymajmy, dlatego że tu są takie ciekawe rzeczy, bo może ktoś z Państwa sobie wybierze jako dalszą specjalizację, na przykład pediatrię, będzie pracował z pacjentem. małym, z noworodkiem będzie się spotykał. I w rozwoju poznatalnym człowieka oceniamy szybkość zarastania ciemiączek. Ciemiączko przednie jest ciemiączkiem największym i często je nazywa się nazywamy cieniączkiem dużym albo czołowym, bo znajduje się w obrębie szwa łuski kości czołowej. Ono swoim kształtem przypomina nam nieco latawiec. I oceniając proces zarastania tego cieniączka, możemy wywnioskować, czy dziecko jest prawidłowo karmione, czy prawidłowo jest pielęgnowane, czy przede wszystkim wystarczający jest poziom witaminy D3. Prawidłowo dziecko dwuletnie powinno mieć już całkowicie zarośnięte cienie. przednie. Zwykle mamy proces akceleracji, czyli przyspieszonego rozwoju. To się dzieje szybciej. Już półtoraroczne dziecko ma to ciemiączko zarośnięte. Jeśli ktoś z Państwa będzie na przykład pracował z kobietą, a Państwo pielęgniarstwo studiujecie niepołożnictwa, no to nic, ale w trakcie oceny akcji porodowej, a tak się może zdarzyć, że kobieta zacznie rodzić na ulicy albo w samolocie, to też musicie Państwo ocenić. jaka jest na przykład część przodująca w akcie porodowym, więc wyczuwając ciemiączkę, wiecie, że przodującą częścią będzie głowa, jeśli się nie wyczuwa ciemiączka, a tylko pośladki, to tylko będzie jedna bruzda międzypośladkowa. Więc to ciemiączko też jako punkt taki orientacyjny, topograficzny. Oczywiście te pozostałe ciemiączka, czyli boczne i tylne, są zdecydowanie mniejsze, więc jest to logiczne, że proces... Czas ich zarastania będzie szybszy i zwykle zarastają od 6 miesięcy do roku. Teraz bliżej 6 miesięcy one są już zarośnięte. Przejdźmy teraz do klatki piersiowej. Klatka piersiowa w całości nazywa się torax po łacinie i tu wyróżniamy połączenia stawowe, staw mostkowo-żebrowy. Staw mostkowo-żebrowy. To są połączenia, zacznijmy od drugiego żebra do siódmego. Na razie testa sobie omówimy. Czyli przypomnijmy sobie, że żebro... zbudowanej z dwóch elementów. Z elementu chrzęstnego, czyli to jest chrząstka żebrowa, położony bliżej mostka, zdecydowanie krótszy i z kości żebrowej. I te dwa elementy wytwarzają żebro. Nas interesuje połączenie chrząstki żebrowej z mostkiem. Więc chrząstki żebrowe, one są tutaj tak ścięte, łączą się z wcięciami żebrowymi na mostku i tworzą staw mostkowo-żebrowy. Tutaj ten staw mostkowo-żebrowy widzimy już na zewnątrz więzadła, może już od Państwa nie będę wymagała tych nazw więzadeł. Przejdźmy teraz do odcinka bliżej kręgosłupa. Tutaj mamy staw żebrowo-kręgowy. Dlatego, że żebro łączy się z elementami na kręgu. Jest to staw żebrowo-kręgowy. Jest to staw złożony, zbudowany z dwóch kręgów. Co się ze sobą łączy? Głowa i guzek żebra łączą się z dołkami żebrowymi trzonu i wyrostków poprzecznych kręgów piersiowych. Czyli ten staw żebrowo-kręgowy możemy rozłożyć na staw głowy żebra. i staw żebrowo-żebrowo-poprzeczny. Jeśli chodzi o funkcjonowanie, to funkcjonalnie jest to taka jedna całość. Ruch będzie wypadkowy z tych dwóch stawów. Dobrze, to były te stawy, tak? Proszę Państwa, wróćmy jeszcze na chwilę tutaj do góry. Pierwsze żebro. Widzicie, że to pierwsze żebro jest żebrem wyjątkowym. Troszkę inaczej zbudowane niż pozostałe żebra. Ma ono powierzchnię górną, powierzchnię dolną, ma brzeg przedni, brzeg tylny. I zobaczcie Państwo, to pierwsze żebro z mostkiem łączy się też w spód. w sposób wyjątkowy, a mianowicie łączy się chrząstko z rostem. Pamiętajcie, przykład chrząstko z rostu to właśnie połączenie pierwszego żebra z mostkiem, czyli to jest chrząstko z rost mostkowo-żebrowy pierwszego żebra. Przechodzimy do kończyny górnej. W obrębie kończyny, pamiętacie, mamy obręcz i część wolną kończyny. W obrębie obręczy dwa stawy. Staw mostkowo-obojczykowy, utworzony przez wcięcie obojczyka. I koniec mostkowy obojczyka. Tu jest wcięcie obojczykowe, a na końcu mostkowym jest powierzchnia stawowa. I te dwa elementy się ze sobą spotykają. I tu w jamie stawowej... Widzimy właśnie ten dodatkowy element, coś ekstra. To jest tak zwany krążek stawowy. Na zewnątrz oczywiście to, co musi być, żeby staw funkcjonował, czyli torebka stawowa, jama stawowa. stawowa maś, na zewnątrz są jeszcze więzadła wzmacniające, Państwa to już nie obowiązuje. I zobaczymy, co znajduje się w odcinku barkowym. W odcinku barkowym mamy staw barkowo-obojczykowy, utworzony przez wyrostek barkowy łopatki i koniec barkowy obojczyka. Oczywiście pamiętamy, że tam są też te powierzchnie stawowe. I tak jak patrzymy na te dwa stawy, staw mostkowo-obojczykowy i staw barkowo-obojczykowy, obojczykowy, to główka do panewki tak nie do końca nam pasują. Ta główka nie jest tak ładnie ukształtowana, jakbyśmy chcieli, więc rolą tego krążka, który znajduje się zarówno w stawie mostkowo-obojczykowym i barkowo-obojczykowym, jest dopasowanie główki do panewki. Te stawy to są stawy wieloosiowe, czyli w nich będą odbywały się ruchy, tylko te ruchy troszeczkę inaczej nazywamy. Kiedy obojczyk wysuwa się ku przodowi, to mówimy, że to jest tak zwany ruch wysuwania. Jeżeli w przeciwną stronę się porusza, bliżej klatki piersiowej, to jest to ruch cofania. Możemy unieść barki ku górze i cały obojczyk będzie się ponosił ku górze, czyli unoszenie ku górze i przeciwny ruch to będzie ruch opuszczania. Jeżeli obojczyk byłby złamany, to w tym stawie chociaż i przyżyciowo... można wykonać ruchy obwodzenia. Podobne zachowują się ruchy w stawie barkowo-obojczykowym. Stawy kończyny górnej, ale już wolnej, to jest staw ramienny, articulatio humeri, już tu Państwa obowiązuje nazwa łacińska tego stawu, articulatio humeri. Utworzone jest to staw ruchy w stawie barkowo-objczykowym. jest przez wydrążenie stawowe łopatki. Zobaczcie Państwo, tu coś mamy ekstra. To wydrążenie stawowe łopatki pogłębia obrąbek stawowy, czyli dodatkowy element. w jamie stawowej, obrąbek stawowy. I drugim elementem tworzącym staw jest duża głowa kości ramiennej. Widzicie Państwo dysproporcje między główką i panewką. Jaki to jest typ stawu? Jest to staw kulisty. Zwykle morfologia główki decyduje o typie stawu i o swobodzie ruchów, o ilości osi swobodzie ruchu w danym stawie. W każdym stawie kulistym możliwe są do wykonania następujące ruchy. Ruch zgięcia i prostowania. Zgięcie i prostowanie odbywa się wzdłuż osi poprzecznej, ale w płaszczyźnie strzałkowej. Z kolei ruch odwodzenie i przywodzenie odbywa się wzdłuż osi strzałkowej, ale w płaszczyźnie czołowej. I ruchy obrotowe wzdłuż osi długa. długiej, one zbudowane są z dwóch takich elementów, z nawracania i odwracania, czyli nawracanie i odwracanie razem daje nam pełen obrót, czyli ten ruch taki obrotowy. I zawsze proszę Państwa, jeżeli mamy chociaż dwie osie, w których wokół których odbywają się ruchy, to w takim stawie możliwy jest ruch złożony, który nazywamy obwodzeniem. Połączenie odcinka dystalnego kości ramiennej z odcinkiem proksymalnym kości przedramienia to jest duży staw, staw łokciowy, articulatio cubiti. że ten staw, żeby utworzyć ten staw, spotykają się ze sobą trzy kości. Kość ramienna, kość łokciowa, kość promieniowa. Czyli jest to przykład stawu złożonego. i spotykają dwie kości, to był to staw prosty. Tutaj mamy przykład stawu złożonego. I ten staw zbudowany jest z trzech stawów. Powiemy sobie, tutaj na razie widzimy to, co znajduje się na zewnątrz, czyli torebka, więzadła biegnące po torebce, wzmacniające torebkę. Jakie stawy wyróżniamy? Staw ramienno-łokciowy, staw ramienno-promieniowy i staw promieniowo-łokciowy bliższy. Bloczek, widzimy bloczek, znajduje się na kości ramiennej, na kości łokciowej. Z kolei mamy wcięcie, wcięcie nie łokciowe, tylko bloczkowe. Wcięcie bloczkowe i tu, jeżeli widzicie Państwo panewkę zbudowaną w postaci bloczka, to jest to przykład, taki gatunek stawu zawiasowego. Taki staw zawiasowy jest stawem jednousiowym. czyli odbywają się ruchy tylko zgięcia i ruchy prostowania, czyli staw ramienno-łokciowy. W odcinku dystalnym, czyli na kłykciu kości ramiennej, od bloczka leży główka kości ramiennej. Ta główka łączy się z głową kości promieniowej i pamiętamy, że ta głowa z kolei była niekompletna, bo tutaj na tej głowie... znajdował się taki dołek głowy i między tymi dwoma powierzchniami utworzony jest staw ramienno-promieniowy. I trzeci jeszcze staw utworzony jest między głową kości promieniowej, na głowie znajduje się powierzchnia stawowa, którą nazywamy obwodem głowy, a na kości łokciowej położone jest tzw. wcięcie promieniowe. I właśnie między... głową, a w cięciem kości łokciowej mamy staw promieniowo-łokciowy bliższy. Dobrze, jeszcze może troszeczkę o mechanice stawów. Więc tak, jeżeli chodziłoby o staw ramienno-promieniowy, jak patrzycie Państwo, główka jest ładnie ukształtowana, więc jest to staw typu... kulistego. Tylko czy wszystkie ruchy w takim stawie będą mogły być wykonane? Te, o których przed chwilą mówiliśmy. No nie do końca. Tu na pewne ruchy sobie ten staw nie może pozwolić. W stawie łokciowym, articulatio qubiti, kiedy jest połączenie takim specjalnym więzadłem między kością promieniową a kością łokciową, jeżeli te kości są w pewnym takim związku, to niestety te ruchy muszą iść na pewien kompromis, tak jak w każdym zresztą innym związku. Więc to będzie, tak, ruchy zgięcia, prostowania będą możliwe. ruchy rotacyjne, tak, przywodzenie, odwodzenie, przywodzenie, właśnie odwodzenie będzie zredukowane w tym stawie. Natomiast staw, który znajduje się między kością promieniową, a kością łokciową, to jest też typowy staw jednoosiowy i też proszę uważać, typ tego stawu to jest tak zwany typ obrotowy i w tym stawie tylko jednoosiowy jest. To jest ruch rotacyjny, czyli nawracanie i odwracanie. Połączenia kości przedramienia między sobą, czyli staw promieniowo-łokciowy bliższy, który już Państwo poznaliście. W odcinku dystalnym mamy staw promieniowo-łokciowy dalszy, tylko troszeczkę inaczej położone są powierzchnie stawowe. Na głowie kości łokciowej znajduje się obwód stawowy, a wcięcie łokciowe w odcinku dystalnym kości promieniowej. Pomiędzy brzegami międzykostnymi przedramienia znajduje się więzozrost, czyli jest to błona międzykostna przedramienia. Stawy promieniowo-łokciowe bliższe i dalsze, w nich ruchy odbywają się jednoczasowo. I połączenie przedramienia z ręką to jest staw promieniowo-nadgarstkowy. Artikulatio radio carpalis, promieniowo-nadgarstkowy. W kształcie kudystalnym kość łokciowa jest krótsza od kości promieniowej, więc nie bierze udziału w wytworzeniu stawu promieniowo-nadgarstkowego. Zobaczmy, jak jest ukształtowana panna. Panewka zbudowana jest z chrząski pokrywającej powierzchnię nadgarstkową kości promieniowej. I tu dochodzi nam coś ekstra. Tak, żeby wyrównać krótszą kość łokciową, to tutaj dochodzi krążek stawowy. I uwaga, ten krążek stawowy oczywiście będzie znajdował się w obrębie jamy stawowej, ale jednocześnie będzie budował nam panewkę stawową. stawu, articulatio radiocarpalis. Natomiast główka tego stawu utworzona jest przez szereg bliższych kości nadgarstka, z wyjątkiem kości grochowatej, bo to nie wchodzi w skład główki stawu. Główka przypomina nam kłykcie potyliczne, więc taka jest kształtu elipsoidalnego. Ten staw też ma taką budowę elipsoidalną, więc będą na pewno dwie osie tego stawu, będzie można wykonać. Zgięcie, prostowanie, przywodzenie, odwodzenie. Skoro dwie osie to również ruch złożony, czyli cirkumdukcją. Jeżeli chcecie Państwo operować tylko samym pojęciem zgięcie, to wtedy trzeba je określić. Czy będzie to zgięcie grzbietowe czy dłoniowe, wtedy już nie używamy prostowania, tylko zgięcie grzbietowe i zgięcie dłoniowe. Przywodzenie też możemy określać, czy będzie łokciowe czy dłone. czy promieniowe, to wtedy odwodzenia nie musimy używać, ale obwodzenie jak najbardziej jako ruch wypadkowy, bo mamy dwie osie stawowe. Stawy ręki. Jest taki staw śródnadgarstkowy. Ten staw śródnadgarstkowy łączy szereg bliższych kości nadgarstka z szeregiem dalszym. Tu jest bardzo bogaty taki system więzadeł, czyli ruchomo. W zasadzie tutaj jest bardzo mała tego stawu. Inne stawy, które wyróżniamy to jest staw nadgarstkowo-śródręczny. Łączy szereg dalszy kości nadgarstka z podstawami kości śródręcza. Te stawy, które mamy, to nie jest jeden staw, to są stawy. I tutaj zobaczmy, co się dzieje na poziomie kciuka. Czyli tu, gdzie mamy staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka. Ten staw warto sobie dokładnie... zapamiętać, bo to jest staw też o takiej wyjątkowej budowie. Tu główka i panewka są do siebie podobne. One troszeczkę przypominają takie siodło jeździeckie, tylko przeciwstawnie ułożone. Staw ten należy do stawów dwuosiowych, natomiast ruchy, które się odbywają w stawie nadgarstkowo-śródręcznym kciuka, będą się też inaczej nazywały. Kciuk może przeciwstawić się pozostałym palcom. Jeżeli ktoś się przeciwstawia czemuś czy komuś, to jest w stosunku do tej osoby w opozycji. I taki ruch też nazywamy przeciwstawianiem. Jeżeli wraca do swojej pozycji wyjściowej, to jest tak zwana repozycja. Mogą być ruchy jeszcze przywodzenia i ruchy odwodzenia. Proszę zapamiętać, że w tym stawie nie możemy wykonać ruchu zgięcie i prostowanie. Takie stawy są nieidealne. Taki ruch jest niemożliwy. Typ stawu jest to staw siodełkowaty, dwuosiowy. Siodełkowy czy siodełkowaty, tak i tak możecie Państwo spotkać, różnie jest nazywany. Staw śródręczno-paliczkowy. Czyli jesteśmy tu na poziomie, gdzie mamy odcinek dystalny kości śródręcza i przypominamy sobie, że w tym odcinku dystalnym znajduje się głowa. Ta głowa będzie łączyła się z częścią proksymalną paliczka. czyli w tej części znajduje się I to, co byłoby teraz obiektem torebką stawową, wytworzy nam staw śródręczno-paliczkowy. W obrębie palców od drugiego do piątego mamy też stawy międzypaliczkowe. Staw międzypaliczkowy bliższy między dystalnym odcinkiem paliczka proksymalnego i proksymalnym odcinkiem paliczka środkowego. I już jest to. Jeżeli Państwo zwrócicie uwagę, w odcinku dystalnym paliczków znajdują się bloczki, czyli już po morfologii domyślacie się, że będzie to staw typu zawiasowego, czyli będzie możliwe tylko zgięcie i prostowanie, czyli staw jednoosiowy. Przechodzimy do kończyny dolnej. W kończynie dolnej mamy już całkowity pierścień zamknięty. Ten pierścień nazywamy miednicą, pelvis i będziemy szukać. chociaż po jakimś przykładzie, żebyście Państwo wymienili z połączeń ścisłych więzozrostu, chrząskozrostu i kościozrostu. I połączenie ruchome to jedyny staw krzyżowo-biodrowy, który też... też swoją, że tak powiem, ruchomość ma małą, bo jest to przykład takiego stawu płaskiego, kiedy powierzchnia jednej kości ślizga się nieznacznie po powierzchni drugiej kości. Rozluźnienie tych więzadek w stawie może mieć znaczenie przy porodzie pod wpływem hormonów, może dojść do rozluźnienia, a tym samym powiększają się wymiary kanału rodnego. Dobrze, wracajmy w więzostro. Co tutaj takiego nazywamy więzozrostem? Popatrzcie Państwo, od kolca biodrowego przedniego do guzka, który znajduje się na kości łodowej, czyli guzka łodowego przebiega więzadło. To więzadło nazywamy więzadłem pachwinowym, ligamentum inguinale. Jest to jednocześnie granica między jamą brzuszną a kończyną dolną, jeśli dojdą nam tu już elementy miękkie. To jest przykład więzozrostu. Innym przykładem więzozrostu jest błona zasłonowa, która wypełnia otwór zasłonowy. Od kości krzyżowej przebiegają jeszcze więzadła krzyżowe. Jedno biegnie do kolca kulszowego, więc jest to krzyżowo-kulszowe, a drugie biegnie niżej do guza kulszowego, więc jest to więzadło krzyżowo-krzyżowo-guzowe. Staw krzyżowo-biedrowy. Widzimy już torebkę na zewnątrz, to co powiedziałam Państwu, to wystarczy. Tutaj te powierzchnie uchowate się ze sobą spotykają. Na bocznej powierzchni kości krzyżowej znajduje się powierzchnia uchowata, tak jak też na kości miednicznej, też w tej części kości biodrowej też macie Państwo podobną powierzchnię uchowatą. Aha, i jeszcze, przepraszam, jeszcze chrząskozrost, bo jeszcze musimy zobaczyć, gdzie jest ten chrząskozrost. Więc spojenie łonowe... fyzis pubica. Tutaj mamy tzw. discus interpubicus, czyli krążek międzyspojeniowy i to jest przykład chrząstka wzrostu, spojenie łonowe. Połączenie kończyny dolnej, duży staw biodrowy, artikulacjo-kokce, olbrzymia głowa, głowa kości udowej i panewka. Panywka należy do kości biednicznej. Panywka dodatkowo pogłębiona jest przez obrąbek panywkowy. Jeśli teraz na chwilkę się zatrzymamy i wrócicie Państwo do stawu. do stawu raminnego, to tam też był obrąbek panewkowy. Zobaczcie, elementy stawowe kończyny górnej i dolnej mają tzw. budowę homologiczną. Pełnią inną funkcję, więc troszeczkę ona będzie zróżnicowana w zależności od pełnionej funkcji. Tu widzimy, panewka jest zdecydowanie głębsza niż w stawie ramiennym. I w związku z tym ruchomość tego stawu będzie mniejsza niż w stawie ramiennym. Jest to typ stawu kulistego, pamyfkowego. Te same ruchy jak w stawie ramiennym, tylko ich zakres nieco mniejszy. W obrębie jamy stawowej widzimy też jeszcze więzadło głowy kości udowej. Takiej funkcji związanej z motoryką tego stawu, bardziej tu jest funkcja odżywcza. I cóż jeszcze Państwu powiedzieć? Po urodzeniu oceniamy, czy panewka stawu biodrowego... jest prawidłowo ukształtowana. Dlatego, że to jest bardzo ważne. Zanim dziecko zacznie chodzić, musimy wiedzieć, jak ukształtowane są panewki. Znaczy, jak zacznie chodzić, to już troszkę za późno, dużo wcześniej. Teraz mamy dobre... bo możemy zrobić USG stawu biodrowego i porównać sobie budowę anatomiczną główki i panewki. Natomiast część dzieci rodzi się z dysplazją stawu biodrowego. Co to jest ta dysplazja? Jest to zaburzenie w rozwoju panewki. Jeśli takie dziecko jest podejrzane na dysplazję, nauczycie się Państwo jak to rozpoznawać, to można zapobiec albo sprowokować. że ta panewka na skutek odpowiednich jeny i łożenia dziecka będzie w życiu postnatalnym nadal modelowana. Chodzi o to, żeby dziecko leżało w odwiedzeniu. Kiedyś zakładaliśmy szerokie po prostu pieluchy. Dobrze, proszę Państwa, przechodzimy do stawu, który chyba ma największą taką skomplikowaną budowę. To jest duży staw. Łączy on ze sobą koniec dystalny kości udowej. z kością piszczelową. Jest to staw, który często ulega różnym dysfunkcjom, szczególnie u piłkarzy, u osób, które dużo ćwiczą, biegają. W piłkę, tak? To jest articulatio genus, staw kolanowy, genus, można powiedzieć genialnie zbudowany. Zobaczmy, co stanowi głowę. Głowę tworzą kłykcie, kłykcie kości udowej. A panewkę, kłykcie kości piszczelowej i nie zapominajmy o rzepce. Rzepka też tworzy panewkę w stawie kolanowym. Widzicie Państwo, otwarta jest jama stawowa, nie widać torebki, ale widzimy ten element, który występuje w obrębie jamy stawowej, są to tzw. łąkotki. Tu patrzymy na te łąkotki od góry. Jest to łąkotka boczna i łąkotka przyśrodkowa. Oprócz członkotek w stawie kolanowym występują potężne więzadła, takie, które zapobiegają i stabilizują staw, żeby główka i panewka nie rozjeżdżali. się ze sobą, to są więzadła krzyżowe. Proszę pamiętać o tych więzadłach. Więzadło krzyżowe przednie, jak patrzymy od przodu na staw, to głównie widzimy te więzadło, natomiast gdybyśmy patrzyli od tyłu na staw, to wtedy bardziej eksponowałoby nam się więzadło krzyżowe tylne. Przy dużych urazach może dojść albo do rozfragmentowania łąkotek, albo nawet do zerwania więzadek. Jeśli chodzi o mechanikę w stawie kolanowym, articulatio genus, to też zobaczcie Państwo, że kotki podzieliły nam staw na dwa piętra. Na piętro górne i na piętro górne. I w tym piętrze górnym odbywają się ruchy zgięcia i prostowania, natomiast w piętrze dolnym odbywają się ruchy rotacyjne, tylko musi być spełniony pewien warunek, a mianowicie ma być zgięte lekko kolana, żeby taki ruch wykonać. Na zewnątrz torebki będzie jeszcze dużo więzadeł, ale to już dla Państwa na razie nie będziemy mogły zawracać tym więzadłami. Połączenia kończyny dolnej, czyli połączenie kości goleń między sobą. I tu w górze macie Państwo... staw piszczelowo-strzałkowy między powierzchnią, która znajduje się na głowie kości piszczelowej i powierzchnią stawową, która znajduje się z boku na kłykciu kości. piszczelowej, tu na strzałce, tak? Strzałka i kość piszczelowa. Staw o małej ruchomości. Więzozrost, tak jak na kończynie górnej, czyli mamy tutaj więzozrost piszczelowo-błonem międzykostną podudzia. Ważne, żebyście Państwo, jak będziecie opisywać nam, czy mówić o jakiejkolwiek błonie, to żeby zróżnicować, czy... Będzie to podłudzia czy przedramienia. I w odcinku dystalnym nie mamy połączenia stawowego. Tutaj mamy więzozrost piszczelowo-strzałkowy. szokowy, dodatkowo wzmocniony jeszcze przez więzadła. Dlaczego tak to jest? Z tego powodu, że odcinek dystalny kości goleni będzie wytwarzał panewkę dla stawu skokowego dolnego, więc on musi... musi być tutaj stabilny. Proszę bardzo, przypominamy sobie, że w odcinku dystalnym mamy kostkę przyśrodkową, która związana jest z elementem piszczeli i kostkę boczną, czyli dystalny odcinek fibula strzałki. Dobrze, i właśnie tak, mamy panewkę, staw skokowy górny, czyli połączenie goleni ze stopą, staw skokowo-goleniowy, to jest inna nazwa tego stawu, artikulacjo-tallog. panewkę już widzimy, czyli to jest powierzchnia dolna kości piszczelowej, powierzchnia stawowa kostki przyśrodkowej, powierzchnia stawowa kostki bocznej. Natomiast na kościach stępu mamy pierwsza kość, to jest kość skokowa. Na tej kości skokowej znajduje się bloczek i ten bloczek objęty jest przez panewkę. Jak już bloczek, to widzicie Państwo już i mechanikę tego stawu, staw zawiasowy, typu zawiasowego, staw bloczkowy, czyli ruchy to będzie tylko zgięcie i prostowanie. Będziemy posługiwać się zgięciem, to zgięcie grzbietowe i zgięcie podeszwowe. Wstawy stopy. Pomiędzy kością skokową, piętową i łódkową, czyli piętro niżej schodzimy, znajduje się staw skokowo-piętowo-łódkowy. Ten staw też jest... Zobaczcie, jest z trzech kości, więc jest to taki staw złożony. Dzielimy go na mniejsze stawy, ale już tutaj może zostańmy przy tej ogólnej nazwie. Staw skokowo- piętowo-łódkowo. Czynnościowo zachowuje się jak staw kulisty. Ruchy, jakie ruchy? Odwracanie jest skojarzone z przywodzeniem, a nawracanie z odwodzeniem. Proszę sobie te ruchy przećwiczyć na własnej stopie. Dziękuję proszę Państwa, był to ostatni ze slajdów, które przygotowałam na dzisiejsze nasze spotkanie. Podsumowując, ważne jest to, żebyśmy pamiętali... o dwóch typach połączeń. O połączeniu ścisłym i połączeniu ruchomym. Połączenie ścisłe w zależności od tego, jakim elementem, jaką tkanką dane kości są ze sobą połączone. Mówimy o więzozroście, chrząskozroście i kościozroście. Natomiast połączenie ruchome, jest to staw. Tutaj interesuje nas motoryka tego stawu. I piszczą. Wiecie Państwo, że aby dane połączenie funkcjonalnie sprawowało się w pełnym zakresie ruchu, muszą być spełnione jednoczasowo wszystkie warunki. Czyli musi być główka, panewka tego stawu, torebka obejmująca i zbliżająca do siebie główkę, maź wewnątrz stawu i jama stawowa oczywiście również musi się znajdować. Nie może być ona zarośnięta np. pod wpływem jakichś procesów zapalnych. W stawach... Pamiętajcie Państwo i zwróćcie uwagę na te stawy, które mają dodatkowo jeszcze jakiś element, czyli tak zwane niestałe elementy stawu. Dziękuję dzisiaj za nasze spotkanie i zapraszam na przyszłe ćwiczenia i na przyszły wykład. Zajmiemy się już narządem ruchu czynnym, czyli omówimy sobie układ mięśniowy. Dziękuję bardzo i do widzenia.

I bardzo bym prosiła, żebyście Państwo przy omawianiu konkretnego stawu zwracali uwagę na morfologię główki i panewki stawu i przede wszystkim... na ruchy, jakie w danym stawie się odbywają. Ruchy będziemy analizować wzdłuż jakiej osi dany ruch się odbywa i w jakiej płaszczyźnie.

Także moja prośba, żebyście Państwo to przećwiczyli na ćwiczeniach ruchy i płaszczyzny do konkretnego stawu. A teraz już przechodzimy do syndesmologii i po kolei Państwu omówię rodzaje połączeń w obrębie kośćce. W obrębie kręgosłupa No i nie tylko.

W obrębie całego naszego szkieletu wyróżniamy połączenia ścisłe. Tutaj mamy kilka rodzajów tych połączeń ścisłych oraz połączenia wolne, czyli stawy. Na pewno, żeby to wszystko funkcjonowało, już niedługo poznamy układ mięśniowy, gdyż szkielet, stawy i więzadła to jest tylko tzw. bierny narząd naszego ruchu.

Natomiast mięśnie będą... efektorem tego narządu będą odpowiedzialne za ruchy. I proszę Państwa, w obrębie połączeń ścisłych, myślę, że one są troszkę łatwiejsze, bo połączenia ścisłe to dwie lub trzy koście, które się spotykają w jednym takim połączeniu, nie poruszają się, stąd nazwa połączenie ścisłe.

Gatunkowo wyróżniamy więzozrosty, chrząstkozrosty i kościozrosty. Więzozrost jest to takie połączenie, w którym materiamy ułatwiają się w zależności od tego, co się dzieje. Połem łączącym jest tkanka łączna. Chrząskozrost analogicznie, tylko co innego spaja ze sobą kości. Tutaj elementem łączącym jest chrząstka.

Przykładem takiego chrząskozrostu są połączenia trzonów kręgowych za pomocą krążka międzykręgowego. I często zdarza się tak, że więzozrost i chrząskozrost ulegają kostnieniu i wówczas powstaje kościozrost. Przykładem typowym kościozrostu jest Jest kość krzyżowa, którą już Państwo pamiętacie z poprzedniego naszego spotkania, powstała z połączenia się ze sobą pięciu kręgów krzyżowych.

Innym takim przykładem jest kość miedniczna. Proszę Państwa, wśród więzozrostów wyróżniamy pewne rodzaje więzozrostów i takim więzozrostem są szwy. Najwięcej szwów występuje pomiędzy kośćmi czaszki. I innym...

Specyficznym jeszcze rodzajem połączenia jest wklinowanie. Wklinowanie to jest umocowanie zęba w zębodole. Wyróżniamy jeszcze błony międzykostne. Łączą one ze sobą sąsiadujące kości oraz więzadła.

W obrębie kręgosłupa te więzadła łączą ze sobą poszczególne kręgi lub też trzony. O szczegółach zaraz Państwu powiem. Tutaj już chciałam zwrócić Państwu uwagę. na taką sytuację, że więzozrost, zobaczcie, więzadła, ale przy stawach również będziemy mówili o pewnych więzadłach.

I żebyście Państwo nie pomylili połączenia stałego, ścisłego więzozrostu z połączeniem stawowym. Gdyż więzadło, które organizm zużywa dla prawidłowego funkcjonowania stawu, nie przywołujemy jako przykład więzozrostu, bo więzozrost, jeszcze raz podkreślam, Jest to połączenie ścisłe, a staw jest to połączenie ruchome. I przechodzimy do połączeń ruchomych, których oczywiście w obrębie naszego organizmu będzie zdecydowanie więcej niż połączeń ścisłych. Staw po łacinie nazywa się articulatio. Jest to ruchome połączenie dwóch lub większej liczby kości ze sobą.

Jeżeli łączą się dwie kości, to mówimy o tak zwanym stawie prostym. Jeżeli większa liczba kości wchodzi w skład danego stawu, to jest to tak zwany staw. W obrębie stawu wyróżniamy stałe składniki stawu, czyli bez tych stałych składników stawu staw nie istnieje, nie funkcjonuje prawidłowo, muszą wszystkie te elementy wystąpić jednoczasowo. Ale jak poznacie Państwo już konkretne przykłady stawów, to zobaczycie Państwo, że w niektórych jamach stawowych występuje coś jeszcze ekstra dodatkowo. I to jest tak zwany niestały składnik stawu.

a składniki tylko w niektórych stawach będziemy odnajdywać. Ale najpierw do stałych, czyli do tych warunków, które muszą zaistnieć, aby staw prawidłowo funkcjonował. Więc w każdym stawie wyróżniamy powierzchnie stawowe.

I tutaj jedna z powierzchni stawowych tworzy zwykle główkę. Główka jest tym elementem wypukłym. Druga powierzchnia, która jest adekwatna do główki, czyli będzie wklęsła, stanowi... panewkę w danym stawie.

Główka i panewka pokryte są chrząstką stawową. Powierzchnie stawowe są objęte torebką stawową, która separuje staw od środowiska zewnętrznego i jednocześnie wewnątrz wytwarza jamę stawową. Ta jama stawowa jest włosowatą szczeliną wypełnioną mazią. Ta maź znajduje się pomiędzy powierzchniami stawowymi i nawilża te powierzchnie stawowe. Co jeszcze?

Odżywia te powierzchnie stawowe. Mazie nie może być ani za mało, ani za dużo. Musi być jej w sam raz.

Za mało mazi, to staw jest wtedy suchy. Ruchy w tym stawie będą bolesne. Główka, panewka i przede wszystkim chrząstki stawowe przy ruchu będą się szybciej zużywały.

Natomiast jeśli wyobrazicie sobie Państwo sytuację przeciwną, kiedy mazi jest bardzo dużo, np. proces zapalny się toczy w obrębie... w grzebie jamy stawowej, jawa stawowa jest opuchnięta, dużo jest mazi, torebka się napina i wówczas ruchy też są utrudnione w danym stawie. Idąc dalej, do stałych składników właśnie należy ta nasza torebka stawowa.

I ta torebka stawowa jest błoną, która łączy ze sobą koniec kości, czyli naszą główkę i panewkę, otacza staw, to co już powiedziałam, odgraniczając go od otoczenia środowiska zewnętrznego. Sama torebka zbudowana jest z dwóch warstw. Warstwa zewnętrzna jest to tzw.

błona włóknista. Jest ona dosyć mocna, utrzymuje, zbliża do siebie końce kości. I wewnątrz mamy błonę maziową. To jest ta warstwa wewnętrzna torebki stawowej.

Jest zdecydowanie cieńsza i przede wszystkim rolą jest produkcja. I teraz proszę Państwa, niestałe składniki. Co możemy się spodziewać, że w jamie stawowej jeszcze znajdziemy w niektórych stawach?

No mogą być to więzadła stawowe. Sama nazwa podpowiada stawowe, czyli niewięzadła. rozrosty więzadła stawowe, mimo że zbudowane z tego samego materiału, czyli z tkanki łącznej.

Są to pasma łącznotkankowe, które więcej tych poznamy więzadeł. wzmacniają torebkę stawową, mogą też hamować zbyt rozległe ruchy w konkretnym już stawie, czyli więzadła stawowe. Obrąbki stawowe. Co to takiego ten obrąbek?

Są to pasma chrząstki włóknistej, które przyczepiają się do brzegu panewki i w ten sposób panewkę pogłębiają. Zwykle występuje to w takiej sytuacji, kiedy panewka jest stosunkowo płytka w stosunku do brzegu. do główki. Inny rodzaj niestałych składników to krążki i łąkotki. Są to z kolei też płytki chrząstki włóknistej, które całkowicie krążki lub częściowo łąkotki rozdzielają jamę stawu, czyli dzielą taką jamę stawu na dwa piętra.

I też występują zwykle w tych stawach, w których powierzchnie stawowe są niedopasowane do siebie. rola tych elementów, wzmacniają stabilność danego stawu i też warunkują wystąpienie konkretnych ruchów. Jeszcze wróćmy na chwilę do tych więzadeł, dlatego że te więzadła, tutaj mówiliśmy o więzadłach, które...

Leżą na zewnątrz torebki, ale również w jamie stawowej, w niektórych stawach, występują więzadła wewnątrzstawowe, śródstawowe. To też jest niestały składnik stawu. I teraz z tych ogólnych rzeczy to może Państwu tyle wystarczy. Teraz przejdziemy już do konkretów, czyli w obrębie każdej części naszego kośca będziemy mówić właśnie o tych rodzajach połączeń.

szukać tego rodzaju połączeń, a większe stawy, te, które Państwa obowiązują, będziemy nazywać też po łacinie. Bardzo proszę zwrócić uwagę, które stawy należy właśnie znać też po łacinie. Połączenia w obrębie kręgosłupa i to już jest zrozumiałe, że będziemy szukać połączeń ścisłych, czyli więzozrostów, chrząskozrostów i kościozrostów i będziemy szukać połączeń. ruchomych, czyli stawów. Więzozrosty.

Więzozrosty są to tak zwane więzadła kręgosłupa. W zależności ile kręgów ze sobą one łączą, mówimy o więzadłach długich, one będą przebiegały przez już konkretne partie kręgosłupa, albo o więzadłach krótkich, które będą łączyły ze sobą elementy sąsiadujących kręgów, czyli będą przebiegały między dwoma kręgami. Więcadło długie biegnie wzdłuż całego kręgosłupa. I tu wyróżniamy więzadło, tak zwane podłużne przednie.

Widzicie Państwo, to więzadło biegnie po przedniej powierzchni trzonów kręgowych. A rozpoczyna się wysoko, bo rozpoczyna się na tak zwanym stoku kliwus, czyli na kości czasz. To jest element kości czaszki utworzony przez część kości klinowatej. i kości potylicznej. Tam się rozpoczyna, schodzi na powierzchnię przednią, czyli miedniczną kości krzyżowej.

Tu jak widzicie fragment tego więzadła, więc jest to dosyć grube więzadło. Więzadło przy pochylaniu się całego tułowia ku przodowi jest zrelaksowane, natomiast zapobiega takiemu nadmiernemu przeprostowi, czyli nadmię, zgięcie i przyprostowaniu. Ono się napina, więc będzie zabezpieczało ten ruch, żeby nie był on zbyt taki duży. Więzadło z kolei podłużne tylne, tak jak tutaj Państwo widzicie, odcięliśmy sobie łuki kręgowe, czyli to więzadło na zewnątrz jest niewidoczne.

Widzimy je od strony kanału kręgowego i ono biegnie też po trzonach kręgowych, tylko po powierzchniach tylnych. kręgów prawdziwych, tak? A kręgi prawdziwe to pamiętamy, że to jest odcinek szyjny, piersiowy i lędźwiowy. Nieco słabsze od przedniego.

Więzadła krótkie, to już jest druga grupa więzazrostu w kręgosłupie, łączą ze sobą jednakowe elementy dwu sąsiadujących kręgów. I te, które należy na pewno pamiętać, to jest więzadło żółte. Więzadło żółte.

łączy ze sobą łuki sąsiadujących kręgów, czyli uzupełnia, zamyka od tyłu kanał kręgowy. Więzadło międzykolcowe między wyrostkami kolcowymi, a z takich długich więzadeł to można jeszcze zapamiętać więzadło nadkolcowe. Są wyrostki poprzeczne, więc są też więzadła międzypoprzeczne.

Chrząskozrost w obrębie kręgosłupa. I tu tym chrząskozrostem są krążki międzykręgowe. Wiem, że bardzo tak często potocznie nazywamy je dysk, ale anatomicznie nie ma takiego określenia. Jest to krążek międzykręgowy zbudowany z chrząstki. Zobaczcie Państwo, gdzie te krążki występują i co ze sobą łączą.

Sąsiadujące trzony kręgów ze sobą łączą. Ostatni krążek. Ma troszeczkę inną budowę. On łączy ze sobą dolną powierzchnię trzonu L5, czyli ostatniego kręgu lędźwiowego, z podstawą kości krzyżowej. Na przekroju strzałkowym powierzchnia przednia tego krążka jest większa niż powierzchnia tylna, więc on troszeczkę przypomina nam tutaj taki klinek wciśnięty właśnie między ostatnimi.

Ostatni kręg lędźwiowy, a podstawą kości krzyżowej. Razem z kością krzyżową, z ostatnim krążkiem międzykręgowym i krawędzią tutaj jeszcze ostatniego kręgu lędźwiowego, to wszytko. To wszystko to jest promontorium na kości, czyli wzgórek. Na kości krzyżowej o promontorium mówiliśmy, wskazując tylko brzeg przedniej, powierzchni przedniej pierwszego kręgu krzyżowego.

Dobrze, tak wygląda ostatni krążek. A gdzie będzie w takim razie pierwszy? Pierwszy krążek, zobaczcie, znajduje się między drugim a trzecim kręgiem szyjnym.

Nie może znajdować się wyżej, dlatego że pierwszy z kręgów, pamiętacie, nie ma w ogóle trzodu, a krążki łączą ze sobą trzony sąsiadujących ze sobą kręgów. Czyli pamiętamy, pierwszy między drugim a trzecim kręgiem. a ostatni w postaci takiego klina między ostatnim lędźwiowym a kością krzyżową. Przyjrzyjmy się, jak taki krążek jest zbudowany. Utworzony jest tkanki chrzęstnej, to już wiemy, bo jest to przykład połączenia ścisłego chrząsko-zrostu.

Zbudowany jest on z pierścienia. Na zewnątrz jest taki zwany pierścień włóknisty na obwodzie, a wewnątrz znajduje się jądro miażdżyste. Jądro miażdżyste jest jak taka płynna poduszeczka, czyli że domyślacie się Państwo, że te krążki też pełnią się. pełnią funkcję taką amortyzującą.

I tu bardzo ładnie widzimy, jak ten trążek jest wkomponowany pomiędzy trzony dwóch sąsiadujących kręgów. Czasami zdarza się tak, że jeżeli dźwigamy zbyt duży ciężar, to pierścień włóknisty pod wpływem tego ciężaru ulega przerwaniu. Wówczas jądro miażdżyste przesuwa się zwykle w bok i do tyłu. I zobaczcie Państwo, co się wtedy... Tu mamy otwór międzykręgowy, a przez ten otwór międzykręgowy na zewnątrz z kanału kręgowego przechodzą nerwy rdzeniowe.

Jeżeli taka sytuacja dzieje się nagle, to pacjent dotychczas zdrowy przy dźwignięciu dużego ciężaru doznaje bardzo silnego bólu. Ból jest spowodowany przez ucisk jądra miażdżystego na struktury nerwowe wychodzące z kół. przez otwór międzykręgowy. I przykład kościoł zrostu.

Myślę, że każdy z Państwa chciałby mieć takie pytanie na egzaminie czy na zaliczeniu. Podaj przykład kościoł zrostu z kręgosłupa. No tu sytuacja jest jasna.

Mamy kość krzyżową os sacrum. Szukaliśmy śladów po zrośniętych kręgach, ale funkcjonalnie jest to jedna kość os sacrum. I oczywiście kość guziczna też jest przykładem kościoł zrostu. Teraz może troszeczkę o połączeniach ruchomych. Jakie my tu połączenia wyróżniamy w obrębie kręgosłupa?

Przypomnijcie sobie Państwo, że omawiając poszczególne kręgi mówiliśmy o wyrostkach. stawowych. Już sama nazwa, wyrostek stawowy sugeruje, że on będzie wykorzystany dla wytworzenia stawu.

I tutaj widzicie Państwo powierzchnie stawowe, które się ze sobą spotykają, czyli tu mamy powierzchnię stawową do... dolną, to jest wyrostek stawowy dolny, to jest powierzchnia stawowa górna, wyrostek stawowy górny. Tu już mamy przysłonięte powierzchnie, bo objęte przez torebkę stawową, a tu jest jama stawowa. Więc takich stawów w obrębie kręgosłupa wyróżniamy dosyć, dosyć dużo.

Bardzo ciekawie zbudowany jest odcinek górny kręgosłupa, czyli to, co dzieje się między C1, czyli pierwszym kręgiem szyjnym, a puszką mózgową, to jest tzw. staw górny głowy. Staw górny głowy, inaczej nazywamy ten staw stawem szczytowo-potylicznym.

Łączy się z kujkciami kości potylicznej staw górny głowy. W tym stawie górnym głowy odbywają się ruchy potakiwania. A jak popatrzymy, jak jest ukształtowana główka i panewka. To główka to są kłykcie potyliczne, czyli będzie to staw dwuosiowy, zgięcie, prostowanie, czyli te ruchy potakiwania i nieznaczne ruchy boczne.

Jeżeli popatrzymy na to, co dzieje się między kręgiem szyjnym pierwszym a drugim, to tutaj jest tak zwany staw dolny głowy. W tym stawie dolnym głowy odbywają się ruchy rzutu. ruchy przeczenia.

Staw dolny głowy jest stawem takim troszkę skomplikowanym. Ja może Państwu dużo już o tym stawie nie będę mówiła, dlatego że wystarczy, żebyście pamiętali między czym a czym, jakimi jej kośćmi występuje, czyli między C1 a C2, staw dolny głowy. Jest to staw, w którym ruchy rotacyjne odbywają się wzdłuż długiej osi tego stawu.

Razem z ruchem rotacyjnym jest lekki ruch po... postępowy, tak jakbyśmy wkręcali żarówkę albo śrubokręt. I to jest tak zwany staw śrubowy. To jest staw dolny głowy. Jeśli chodzi o nasz kręgosłup, to teraz w obrębie kręgosłupa wyróżniamy krzywizny.

To już jest kręgosłup w rozwoju postnatalnym, czyli po urodzeniu. i jak krzywizny są tak dobrze ukształtowane, to na pewno już jest okres pokwitania też zakończony. I powiemy właśnie już o tych ustabilizowanych krzywiznach. Pierwszy odcinek, krzywizna jest skierowana wypukłością ku przodowi. To jest nasz odcinek szyjny i taką krzywiznę nazywamy lordozą szyjną.

Ta lordoza szyjna, kiedy zaczyna się kształtować? Zaczyna się kształtować, kiedy dziecko po urodzeniu po prostu zaczyna unosić główkę do góry i rozgląda się po tym świecie, co tutaj ciekawego się dzieje. I wówczas ta krzywizna się kształtuje. Przeciwstawnie skierowana krzywizna, czyli wypukłością kutyłowi, To jest tak zwana kifoza.

I kifoza jest krzywizną pierwotną, gdyż w życiu prenatalnym w łonie matki krzywizna ta przyjmuje właśnie taki kształt, że jest skierowana, cały kręgosłup przyjmuje taki kształt kifotyczny, czyli kifos. Odcinek z kolei lędźwiowy. Znowu mamy wypokość skierowaną ku przodowi.

Jest to lordoza lędźwiowa. Zaczyna się kształtować w momencie, kiedy dziecko... zaczyna siadać, zaczyna chodzić, czyli to się dzieje też w zależności od predyspozycji i genetycznych, i danego osobnika, czyli osobniczych około 10 do 15 miesiąca po urodzeniu.

I ostatnia krzywizna to jest krzywizna krzyżowo-kłusiczna, znowu mamy przeciwstawne wychylenie łuku w kierunku tylnym. Lordozy można sobie zapamiętać w ten sposób. Lord zwykle miał brzuszek.

brzuszek to jest uwypuklenie ku przedowi, kifoza przeciwnie ku tyłowi. Aha, tutaj widzicie Państwo, myślałam, że tego slajdu nie ma, a on jest. To jeszcze raz sobie powtórzymy te stawy głowy, bo one są ważne. Staw górny głowy, staw szczytowo-potyliczny, połączenie kręgu szczytowego.

z kurciami kości potylicznej, ruchy potakiwania czy przytakiwania i staw dolny głowy szczytowo-obrotowy, połączenie kręgu szczytowego z kręgiem obrotowym. I przechodzimy do czaszki, czaszka po łacinie cranium i szukamy tych samych rodzajów połączeń, czyli połączenia ścisłe, więzozrosty, to tutaj mamy te więzozrosty reprezentowane przez szwy i ciemiączka. Ciemiączka, wyróżniamy ciemiączka nieparzyste, czyli przednie i tylne oraz parzyste, tak zwane przednioboczne i tylnoboczne.

I inny przykład więzozrostu to jest wklinowanie, czyli osadzenie zęba w zębodole. Tylko tu mamy taki typ połączenia ścisłego więzozrostu jak wklinowanie. Chrząstkozrosty występują między kośćmi podstawy czaszki.

I teraz już Państwu powtarzam czasami o tym stoku, kliwus. To jest przykład w początku. w początkowej fazie chrząstko-zrostu, a później w okresie już tak około 50 roku życia na pewno już to przejdzie w kościoł-zrost. Wielkanką chrzęstną między kością klinową i kością potyliczną. Kościo zrosty to jest skostnienie szwów i cieniączek.

I połączenie wolne w obrębie czaszki mamy jedyny staw, on jest symetryczny, jest prawy i lewy, jest to staw skroniowo-żuchwowy. Proszę Państwa, jeszcze na chwilę się tutaj zatrzymajmy, dlatego że tu są takie ciekawe rzeczy, bo może ktoś z Państwa sobie wybierze jako dalszą specjalizację, na przykład pediatrię, będzie pracował z pacjentem. małym, z noworodkiem będzie się spotykał. I w rozwoju poznatalnym człowieka oceniamy szybkość zarastania ciemiączek. Ciemiączko przednie jest ciemiączkiem największym i często je nazywa się nazywamy cieniączkiem dużym albo czołowym, bo znajduje się w obrębie szwa łuski kości czołowej.

Ono swoim kształtem przypomina nam nieco latawiec. I oceniając proces zarastania tego cieniączka, możemy wywnioskować, czy dziecko jest prawidłowo karmione, czy prawidłowo jest pielęgnowane, czy przede wszystkim wystarczający jest poziom witaminy D3. Prawidłowo dziecko dwuletnie powinno mieć już całkowicie zarośnięte cienie.

przednie. Zwykle mamy proces akceleracji, czyli przyspieszonego rozwoju. To się dzieje szybciej.

Już półtoraroczne dziecko ma to ciemiączko zarośnięte. Jeśli ktoś z Państwa będzie na przykład pracował z kobietą, a Państwo pielęgniarstwo studiujecie niepołożnictwa, no to nic, ale w trakcie oceny akcji porodowej, a tak się może zdarzyć, że kobieta zacznie rodzić na ulicy albo w samolocie, to też musicie Państwo ocenić. jaka jest na przykład część przodująca w akcie porodowym, więc wyczuwając ciemiączkę, wiecie, że przodującą częścią będzie głowa, jeśli się nie wyczuwa ciemiączka, a tylko pośladki, to tylko będzie jedna bruzda międzypośladkowa.

Więc to ciemiączko też jako punkt taki orientacyjny, topograficzny. Oczywiście te pozostałe ciemiączka, czyli boczne i tylne, są zdecydowanie mniejsze, więc jest to logiczne, że proces... Czas ich zarastania będzie szybszy i zwykle zarastają od 6 miesięcy do roku. Teraz bliżej 6 miesięcy one są już zarośnięte. Przejdźmy teraz do klatki piersiowej.

Klatka piersiowa w całości nazywa się torax po łacinie i tu wyróżniamy połączenia stawowe, staw mostkowo-żebrowy. Staw mostkowo-żebrowy. To są połączenia, zacznijmy od drugiego żebra do siódmego. Na razie testa sobie omówimy.

Czyli przypomnijmy sobie, że żebro... zbudowanej z dwóch elementów. Z elementu chrzęstnego, czyli to jest chrząstka żebrowa, położony bliżej mostka, zdecydowanie krótszy i z kości żebrowej.

I te dwa elementy wytwarzają żebro. Nas interesuje połączenie chrząstki żebrowej z mostkiem. Więc chrząstki żebrowe, one są tutaj tak ścięte, łączą się z wcięciami żebrowymi na mostku i tworzą staw mostkowo-żebrowy. Tutaj ten staw mostkowo-żebrowy widzimy już na zewnątrz więzadła, może już od Państwa nie będę wymagała tych nazw więzadeł.

Przejdźmy teraz do odcinka bliżej kręgosłupa. Tutaj mamy staw żebrowo-kręgowy. Dlatego, że żebro łączy się z elementami na kręgu.

Jest to staw żebrowo-kręgowy. Jest to staw złożony, zbudowany z dwóch kręgów. Co się ze sobą łączy? Głowa i guzek żebra łączą się z dołkami żebrowymi trzonu i wyrostków poprzecznych kręgów piersiowych. Czyli ten staw żebrowo-kręgowy możemy rozłożyć na staw głowy żebra.

i staw żebrowo-żebrowo-poprzeczny. Jeśli chodzi o funkcjonowanie, to funkcjonalnie jest to taka jedna całość. Ruch będzie wypadkowy z tych dwóch stawów. Dobrze, to były te stawy, tak? Proszę Państwa, wróćmy jeszcze na chwilę tutaj do góry.

Pierwsze żebro. Widzicie, że to pierwsze żebro jest żebrem wyjątkowym. Troszkę inaczej zbudowane niż pozostałe żebra. Ma ono powierzchnię górną, powierzchnię dolną, ma brzeg przedni, brzeg tylny. I zobaczcie Państwo, to pierwsze żebro z mostkiem łączy się też w spód.

w sposób wyjątkowy, a mianowicie łączy się chrząstko z rostem. Pamiętajcie, przykład chrząstko z rostu to właśnie połączenie pierwszego żebra z mostkiem, czyli to jest chrząstko z rost mostkowo-żebrowy pierwszego żebra. Przechodzimy do kończyny górnej.

W obrębie kończyny, pamiętacie, mamy obręcz i część wolną kończyny. W obrębie obręczy dwa stawy. Staw mostkowo-obojczykowy, utworzony przez wcięcie obojczyka.

I koniec mostkowy obojczyka. Tu jest wcięcie obojczykowe, a na końcu mostkowym jest powierzchnia stawowa. I te dwa elementy się ze sobą spotykają. I tu w jamie stawowej...

Widzimy właśnie ten dodatkowy element, coś ekstra. To jest tak zwany krążek stawowy. Na zewnątrz oczywiście to, co musi być, żeby staw funkcjonował, czyli torebka stawowa, jama stawowa. stawowa maś, na zewnątrz są jeszcze więzadła wzmacniające, Państwa to już nie obowiązuje.

I zobaczymy, co znajduje się w odcinku barkowym. W odcinku barkowym mamy staw barkowo-obojczykowy, utworzony przez wyrostek barkowy łopatki i koniec barkowy obojczyka. Oczywiście pamiętamy, że tam są też te powierzchnie stawowe. I tak jak patrzymy na te dwa stawy, staw mostkowo-obojczykowy i staw barkowo-obojczykowy, obojczykowy, to główka do panewki tak nie do końca nam pasują. Ta główka nie jest tak ładnie ukształtowana, jakbyśmy chcieli, więc rolą tego krążka, który znajduje się zarówno w stawie mostkowo-obojczykowym i barkowo-obojczykowym, jest dopasowanie główki do panewki.

Te stawy to są stawy wieloosiowe, czyli w nich będą odbywały się ruchy, tylko te ruchy troszeczkę inaczej nazywamy. Kiedy obojczyk wysuwa się ku przodowi, to mówimy, że to jest tak zwany ruch wysuwania. Jeżeli w przeciwną stronę się porusza, bliżej klatki piersiowej, to jest to ruch cofania. Możemy unieść barki ku górze i cały obojczyk będzie się ponosił ku górze, czyli unoszenie ku górze i przeciwny ruch to będzie ruch opuszczania. Jeżeli obojczyk byłby złamany, to w tym stawie chociaż i przyżyciowo...

można wykonać ruchy obwodzenia. Podobne zachowują się ruchy w stawie barkowo-obojczykowym. Stawy kończyny górnej, ale już wolnej, to jest staw ramienny, articulatio humeri, już tu Państwa obowiązuje nazwa łacińska tego stawu, articulatio humeri.

Utworzone jest to staw ruchy w stawie barkowo-objczykowym. jest przez wydrążenie stawowe łopatki. Zobaczcie Państwo, tu coś mamy ekstra.

To wydrążenie stawowe łopatki pogłębia obrąbek stawowy, czyli dodatkowy element. w jamie stawowej, obrąbek stawowy. I drugim elementem tworzącym staw jest duża głowa kości ramiennej.

Widzicie Państwo dysproporcje między główką i panewką. Jaki to jest typ stawu? Jest to staw kulisty.

Zwykle morfologia główki decyduje o typie stawu i o swobodzie ruchów, o ilości osi swobodzie ruchu w danym stawie. W każdym stawie kulistym możliwe są do wykonania następujące ruchy. Ruch zgięcia i prostowania.

Zgięcie i prostowanie odbywa się wzdłuż osi poprzecznej, ale w płaszczyźnie strzałkowej. Z kolei ruch odwodzenie i przywodzenie odbywa się wzdłuż osi strzałkowej, ale w płaszczyźnie czołowej. I ruchy obrotowe wzdłuż osi długa. długiej, one zbudowane są z dwóch takich elementów, z nawracania i odwracania, czyli nawracanie i odwracanie razem daje nam pełen obrót, czyli ten ruch taki obrotowy. I zawsze proszę Państwa, jeżeli mamy chociaż dwie osie, w których wokół których odbywają się ruchy, to w takim stawie możliwy jest ruch złożony, który nazywamy obwodzeniem.

Połączenie odcinka dystalnego kości ramiennej z odcinkiem proksymalnym kości przedramienia to jest duży staw, staw łokciowy, articulatio cubiti. że ten staw, żeby utworzyć ten staw, spotykają się ze sobą trzy kości. Kość ramienna, kość łokciowa, kość promieniowa.

Czyli jest to przykład stawu złożonego. i spotykają dwie kości, to był to staw prosty. Tutaj mamy przykład stawu złożonego.

I ten staw zbudowany jest z trzech stawów. Powiemy sobie, tutaj na razie widzimy to, co znajduje się na zewnątrz, czyli torebka, więzadła biegnące po torebce, wzmacniające torebkę. Jakie stawy wyróżniamy? Staw ramienno-łokciowy, staw ramienno-promieniowy i staw promieniowo-łokciowy bliższy. Bloczek, widzimy bloczek, znajduje się na kości ramiennej, na kości łokciowej.

Z kolei mamy wcięcie, wcięcie nie łokciowe, tylko bloczkowe. Wcięcie bloczkowe i tu, jeżeli widzicie Państwo panewkę zbudowaną w postaci bloczka, to jest to przykład, taki gatunek stawu zawiasowego. Taki staw zawiasowy jest stawem jednousiowym.

czyli odbywają się ruchy tylko zgięcia i ruchy prostowania, czyli staw ramienno-łokciowy. W odcinku dystalnym, czyli na kłykciu kości ramiennej, od bloczka leży główka kości ramiennej. Ta główka łączy się z głową kości promieniowej i pamiętamy, że ta głowa z kolei była niekompletna, bo tutaj na tej głowie...

znajdował się taki dołek głowy i między tymi dwoma powierzchniami utworzony jest staw ramienno-promieniowy. I trzeci jeszcze staw utworzony jest między głową kości promieniowej, na głowie znajduje się powierzchnia stawowa, którą nazywamy obwodem głowy, a na kości łokciowej położone jest tzw. wcięcie promieniowe.

I właśnie między... głową, a w cięciem kości łokciowej mamy staw promieniowo-łokciowy bliższy. Dobrze, jeszcze może troszeczkę o mechanice stawów. Więc tak, jeżeli chodziłoby o staw ramienno-promieniowy, jak patrzycie Państwo, główka jest ładnie ukształtowana, więc jest to staw typu...

kulistego. Tylko czy wszystkie ruchy w takim stawie będą mogły być wykonane? Te, o których przed chwilą mówiliśmy. No nie do końca. Tu na pewne ruchy sobie ten staw nie może pozwolić.

W stawie łokciowym, articulatio qubiti, kiedy jest połączenie takim specjalnym więzadłem między kością promieniową a kością łokciową, jeżeli te kości są w pewnym takim związku, to niestety te ruchy muszą iść na pewien kompromis, tak jak w każdym zresztą innym związku. Więc to będzie, tak, ruchy zgięcia, prostowania będą możliwe. ruchy rotacyjne, tak, przywodzenie, odwodzenie, przywodzenie, właśnie odwodzenie będzie zredukowane w tym stawie.

Natomiast staw, który znajduje się między kością promieniową, a kością łokciową, to jest też typowy staw jednoosiowy i też proszę uważać, typ tego stawu to jest tak zwany typ obrotowy i w tym stawie tylko jednoosiowy jest. To jest ruch rotacyjny, czyli nawracanie i odwracanie. Połączenia kości przedramienia między sobą, czyli staw promieniowo-łokciowy bliższy, który już Państwo poznaliście. W odcinku dystalnym mamy staw promieniowo-łokciowy dalszy, tylko troszeczkę inaczej położone są powierzchnie stawowe. Na głowie kości łokciowej znajduje się obwód stawowy, a wcięcie łokciowe w odcinku dystalnym kości promieniowej.

Pomiędzy brzegami międzykostnymi przedramienia znajduje się więzozrost, czyli jest to błona międzykostna przedramienia. Stawy promieniowo-łokciowe bliższe i dalsze, w nich ruchy odbywają się jednoczasowo. I połączenie przedramienia z ręką to jest staw promieniowo-nadgarstkowy.

Artikulatio radio carpalis, promieniowo-nadgarstkowy. W kształcie kudystalnym kość łokciowa jest krótsza od kości promieniowej, więc nie bierze udziału w wytworzeniu stawu promieniowo-nadgarstkowego. Zobaczmy, jak jest ukształtowana panna. Panewka zbudowana jest z chrząski pokrywającej powierzchnię nadgarstkową kości promieniowej. I tu dochodzi nam coś ekstra.

Tak, żeby wyrównać krótszą kość łokciową, to tutaj dochodzi krążek stawowy. I uwaga, ten krążek stawowy oczywiście będzie znajdował się w obrębie jamy stawowej, ale jednocześnie będzie budował nam panewkę stawową. stawu, articulatio radiocarpalis. Natomiast główka tego stawu utworzona jest przez szereg bliższych kości nadgarstka, z wyjątkiem kości grochowatej, bo to nie wchodzi w skład główki stawu.

Główka przypomina nam kłykcie potyliczne, więc taka jest kształtu elipsoidalnego. Ten staw też ma taką budowę elipsoidalną, więc będą na pewno dwie osie tego stawu, będzie można wykonać. Zgięcie, prostowanie, przywodzenie, odwodzenie.

Skoro dwie osie to również ruch złożony, czyli cirkumdukcją. Jeżeli chcecie Państwo operować tylko samym pojęciem zgięcie, to wtedy trzeba je określić. Czy będzie to zgięcie grzbietowe czy dłoniowe, wtedy już nie używamy prostowania, tylko zgięcie grzbietowe i zgięcie dłoniowe. Przywodzenie też możemy określać, czy będzie łokciowe czy dłone.

czy promieniowe, to wtedy odwodzenia nie musimy używać, ale obwodzenie jak najbardziej jako ruch wypadkowy, bo mamy dwie osie stawowe. Stawy ręki. Jest taki staw śródnadgarstkowy. Ten staw śródnadgarstkowy łączy szereg bliższych kości nadgarstka z szeregiem dalszym. Tu jest bardzo bogaty taki system więzadeł, czyli ruchomo.

W zasadzie tutaj jest bardzo mała tego stawu. Inne stawy, które wyróżniamy to jest staw nadgarstkowo-śródręczny. Łączy szereg dalszy kości nadgarstka z podstawami kości śródręcza.

Te stawy, które mamy, to nie jest jeden staw, to są stawy. I tutaj zobaczmy, co się dzieje na poziomie kciuka. Czyli tu, gdzie mamy staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka.

Ten staw warto sobie dokładnie... zapamiętać, bo to jest staw też o takiej wyjątkowej budowie. Tu główka i panewka są do siebie podobne.

One troszeczkę przypominają takie siodło jeździeckie, tylko przeciwstawnie ułożone. Staw ten należy do stawów dwuosiowych, natomiast ruchy, które się odbywają w stawie nadgarstkowo-śródręcznym kciuka, będą się też inaczej nazywały. Kciuk może przeciwstawić się pozostałym palcom. Jeżeli ktoś się przeciwstawia czemuś czy komuś, to jest w stosunku do tej osoby w opozycji.

I taki ruch też nazywamy przeciwstawianiem. Jeżeli wraca do swojej pozycji wyjściowej, to jest tak zwana repozycja. Mogą być ruchy jeszcze przywodzenia i ruchy odwodzenia. Proszę zapamiętać, że w tym stawie nie możemy wykonać ruchu zgięcie i prostowanie. Takie stawy są nieidealne.

Taki ruch jest niemożliwy. Typ stawu jest to staw siodełkowaty, dwuosiowy. Siodełkowy czy siodełkowaty, tak i tak możecie Państwo spotkać, różnie jest nazywany. Staw śródręczno-paliczkowy.

Czyli jesteśmy tu na poziomie, gdzie mamy odcinek dystalny kości śródręcza i przypominamy sobie, że w tym odcinku dystalnym znajduje się głowa. Ta głowa będzie łączyła się z częścią proksymalną paliczka. czyli w tej części znajduje się I to, co byłoby teraz obiektem torebką stawową, wytworzy nam staw śródręczno-paliczkowy. W obrębie palców od drugiego do piątego mamy też stawy międzypaliczkowe.

Staw międzypaliczkowy bliższy między dystalnym odcinkiem paliczka proksymalnego i proksymalnym odcinkiem paliczka środkowego. I już jest to. Jeżeli Państwo zwrócicie uwagę, w odcinku dystalnym paliczków znajdują się bloczki, czyli już po morfologii domyślacie się, że będzie to staw typu zawiasowego, czyli będzie możliwe tylko zgięcie i prostowanie, czyli staw jednoosiowy.

Przechodzimy do kończyny dolnej. W kończynie dolnej mamy już całkowity pierścień zamknięty. Ten pierścień nazywamy miednicą, pelvis i będziemy szukać.

chociaż po jakimś przykładzie, żebyście Państwo wymienili z połączeń ścisłych więzozrostu, chrząskozrostu i kościozrostu. I połączenie ruchome to jedyny staw krzyżowo-biodrowy, który też... też swoją, że tak powiem, ruchomość ma małą, bo jest to przykład takiego stawu płaskiego, kiedy powierzchnia jednej kości ślizga się nieznacznie po powierzchni drugiej kości.

Rozluźnienie tych więzadek w stawie może mieć znaczenie przy porodzie pod wpływem hormonów, może dojść do rozluźnienia, a tym samym powiększają się wymiary kanału rodnego. Dobrze, wracajmy w więzostro. Co tutaj takiego nazywamy więzozrostem?

Popatrzcie Państwo, od kolca biodrowego przedniego do guzka, który znajduje się na kości łodowej, czyli guzka łodowego przebiega więzadło. To więzadło nazywamy więzadłem pachwinowym, ligamentum inguinale. Jest to jednocześnie granica między jamą brzuszną a kończyną dolną, jeśli dojdą nam tu już elementy miękkie.

To jest przykład więzozrostu. Innym przykładem więzozrostu jest błona zasłonowa, która wypełnia otwór zasłonowy. Od kości krzyżowej przebiegają jeszcze więzadła krzyżowe.

Jedno biegnie do kolca kulszowego, więc jest to krzyżowo-kulszowe, a drugie biegnie niżej do guza kulszowego, więc jest to więzadło krzyżowo-krzyżowo-guzowe. Staw krzyżowo-biedrowy. Widzimy już torebkę na zewnątrz, to co powiedziałam Państwu, to wystarczy. Tutaj te powierzchnie uchowate się ze sobą spotykają.

Na bocznej powierzchni kości krzyżowej znajduje się powierzchnia uchowata, tak jak też na kości miednicznej, też w tej części kości biodrowej też macie Państwo podobną powierzchnię uchowatą. Aha, i jeszcze, przepraszam, jeszcze chrząskozrost, bo jeszcze musimy zobaczyć, gdzie jest ten chrząskozrost. Więc spojenie łonowe...

fyzis pubica. Tutaj mamy tzw. discus interpubicus, czyli krążek międzyspojeniowy i to jest przykład chrząstka wzrostu, spojenie łonowe.

Połączenie kończyny dolnej, duży staw biodrowy, artikulacjo-kokce, olbrzymia głowa, głowa kości udowej i panewka. Panywka należy do kości biednicznej. Panywka dodatkowo pogłębiona jest przez obrąbek panywkowy. Jeśli teraz na chwilkę się zatrzymamy i wrócicie Państwo do stawu.

do stawu raminnego, to tam też był obrąbek panewkowy. Zobaczcie, elementy stawowe kończyny górnej i dolnej mają tzw. budowę homologiczną.

Pełnią inną funkcję, więc troszeczkę ona będzie zróżnicowana w zależności od pełnionej funkcji. Tu widzimy, panewka jest zdecydowanie głębsza niż w stawie ramiennym. I w związku z tym ruchomość tego stawu będzie mniejsza niż w stawie ramiennym.

Jest to typ stawu kulistego, pamyfkowego. Te same ruchy jak w stawie ramiennym, tylko ich zakres nieco mniejszy. W obrębie jamy stawowej widzimy też jeszcze więzadło głowy kości udowej. Takiej funkcji związanej z motoryką tego stawu, bardziej tu jest funkcja odżywcza.

I cóż jeszcze Państwu powiedzieć? Po urodzeniu oceniamy, czy panewka stawu biodrowego... jest prawidłowo ukształtowana. Dlatego, że to jest bardzo ważne. Zanim dziecko zacznie chodzić, musimy wiedzieć, jak ukształtowane są panewki.

Znaczy, jak zacznie chodzić, to już troszkę za późno, dużo wcześniej. Teraz mamy dobre... bo możemy zrobić USG stawu biodrowego i porównać sobie budowę anatomiczną główki i panewki.

Natomiast część dzieci rodzi się z dysplazją stawu biodrowego. Co to jest ta dysplazja? Jest to zaburzenie w rozwoju panewki.

Jeśli takie dziecko jest podejrzane na dysplazję, nauczycie się Państwo jak to rozpoznawać, to można zapobiec albo sprowokować. że ta panewka na skutek odpowiednich jeny i łożenia dziecka będzie w życiu postnatalnym nadal modelowana. Chodzi o to, żeby dziecko leżało w odwiedzeniu. Kiedyś zakładaliśmy szerokie po prostu pieluchy. Dobrze, proszę Państwa, przechodzimy do stawu, który chyba ma największą taką skomplikowaną budowę.

To jest duży staw. Łączy on ze sobą koniec dystalny kości udowej. z kością piszczelową. Jest to staw, który często ulega różnym dysfunkcjom, szczególnie u piłkarzy, u osób, które dużo ćwiczą, biegają.

W piłkę, tak? To jest articulatio genus, staw kolanowy, genus, można powiedzieć genialnie zbudowany. Zobaczmy, co stanowi głowę.

Głowę tworzą kłykcie, kłykcie kości udowej. A panewkę, kłykcie kości piszczelowej i nie zapominajmy o rzepce. Rzepka też tworzy panewkę w stawie kolanowym. Widzicie Państwo, otwarta jest jama stawowa, nie widać torebki, ale widzimy ten element, który występuje w obrębie jamy stawowej, są to tzw. łąkotki.

Tu patrzymy na te łąkotki od góry. Jest to łąkotka boczna i łąkotka przyśrodkowa. Oprócz członkotek w stawie kolanowym występują potężne więzadła, takie, które zapobiegają i stabilizują staw, żeby główka i panewka nie rozjeżdżali. się ze sobą, to są więzadła krzyżowe.

Proszę pamiętać o tych więzadłach. Więzadło krzyżowe przednie, jak patrzymy od przodu na staw, to głównie widzimy te więzadło, natomiast gdybyśmy patrzyli od tyłu na staw, to wtedy bardziej eksponowałoby nam się więzadło krzyżowe tylne. Przy dużych urazach może dojść albo do rozfragmentowania łąkotek, albo nawet do zerwania więzadek.

Jeśli chodzi o mechanikę w stawie kolanowym, articulatio genus, to też zobaczcie Państwo, że kotki podzieliły nam staw na dwa piętra. Na piętro górne i na piętro górne. I w tym piętrze górnym odbywają się ruchy zgięcia i prostowania, natomiast w piętrze dolnym odbywają się ruchy rotacyjne, tylko musi być spełniony pewien warunek, a mianowicie ma być zgięte lekko kolana, żeby taki ruch wykonać. Na zewnątrz torebki będzie jeszcze dużo więzadeł, ale to już dla Państwa na razie nie będziemy mogły zawracać tym więzadłami. Połączenia kończyny dolnej, czyli połączenie kości goleń między sobą.

I tu w górze macie Państwo... staw piszczelowo-strzałkowy między powierzchnią, która znajduje się na głowie kości piszczelowej i powierzchnią stawową, która znajduje się z boku na kłykciu kości. piszczelowej, tu na strzałce, tak? Strzałka i kość piszczelowa.

Staw o małej ruchomości. Więzozrost, tak jak na kończynie górnej, czyli mamy tutaj więzozrost piszczelowo-błonem międzykostną podudzia. Ważne, żebyście Państwo, jak będziecie opisywać nam, czy mówić o jakiejkolwiek błonie, to żeby zróżnicować, czy... Będzie to podłudzia czy przedramienia.

I w odcinku dystalnym nie mamy połączenia stawowego. Tutaj mamy więzozrost piszczelowo-strzałkowy. szokowy, dodatkowo wzmocniony jeszcze przez więzadła.

Dlaczego tak to jest? Z tego powodu, że odcinek dystalny kości goleni będzie wytwarzał panewkę dla stawu skokowego dolnego, więc on musi... musi być tutaj stabilny. Proszę bardzo, przypominamy sobie, że w odcinku dystalnym mamy kostkę przyśrodkową, która związana jest z elementem piszczeli i kostkę boczną, czyli dystalny odcinek fibula strzałki.

Dobrze, i właśnie tak, mamy panewkę, staw skokowy górny, czyli połączenie goleni ze stopą, staw skokowo-goleniowy, to jest inna nazwa tego stawu, artikulacjo-tallog. panewkę już widzimy, czyli to jest powierzchnia dolna kości piszczelowej, powierzchnia stawowa kostki przyśrodkowej, powierzchnia stawowa kostki bocznej. Natomiast na kościach stępu mamy pierwsza kość, to jest kość skokowa.

Na tej kości skokowej znajduje się bloczek i ten bloczek objęty jest przez panewkę. Jak już bloczek, to widzicie Państwo już i mechanikę tego stawu, staw zawiasowy, typu zawiasowego, staw bloczkowy, czyli ruchy to będzie tylko zgięcie i prostowanie. Będziemy posługiwać się zgięciem, to zgięcie grzbietowe i zgięcie podeszwowe. Wstawy stopy.

Pomiędzy kością skokową, piętową i łódkową, czyli piętro niżej schodzimy, znajduje się staw skokowo-piętowo-łódkowy. Ten staw też jest... Zobaczcie, jest z trzech kości, więc jest to taki staw złożony.

Dzielimy go na mniejsze stawy, ale już tutaj może zostańmy przy tej ogólnej nazwie. Staw skokowo- piętowo-łódkowo. Czynnościowo zachowuje się jak staw kulisty.

Ruchy, jakie ruchy? Odwracanie jest skojarzone z przywodzeniem, a nawracanie z odwodzeniem. Proszę sobie te ruchy przećwiczyć na własnej stopie.

Dziękuję proszę Państwa, był to ostatni ze slajdów, które przygotowałam na dzisiejsze nasze spotkanie. Podsumowując, ważne jest to, żebyśmy pamiętali... o dwóch typach połączeń.

O połączeniu ścisłym i połączeniu ruchomym. Połączenie ścisłe w zależności od tego, jakim elementem, jaką tkanką dane kości są ze sobą połączone. Mówimy o więzozroście, chrząskozroście i kościozroście. Natomiast połączenie ruchome, jest to staw. Tutaj interesuje nas motoryka tego stawu.

I piszczą. Wiecie Państwo, że aby dane połączenie funkcjonalnie sprawowało się w pełnym zakresie ruchu, muszą być spełnione jednoczasowo wszystkie warunki. Czyli musi być główka, panewka tego stawu, torebka obejmująca i zbliżająca do siebie główkę, maź wewnątrz stawu i jama stawowa oczywiście również musi się znajdować. Nie może być ona zarośnięta np.

pod wpływem jakichś procesów zapalnych. W stawach... Pamiętajcie Państwo i zwróćcie uwagę na te stawy, które mają dodatkowo jeszcze jakiś element, czyli tak zwane niestałe elementy stawu.

Dziękuję dzisiaj za nasze spotkanie i zapraszam na przyszłe ćwiczenia i na przyszły wykład. Zajmiemy się już narządem ruchu czynnym, czyli omówimy sobie układ mięśniowy. Dziękuję bardzo i do widzenia.

Transcript for:Rodzaje połączeń w ludzkim ciele

Transcript for:
Rodzaje połączeń w ludzkim ciele