Overview
Tinalakay sa lektura ang pag-usbong ng Himagsikan laban sa mga Espanyol, ang pagtatatag ng Katipunan, at mga mahahalagang pangyayari tulad ng Sigaw sa Pugadlawin, Tejeros Convention, at Kasunduan sa Biak-na-Bato.
Pagsisimula ng Himagsikan at Katipunan
- Nabigo ang Kilusang Propaganda kaya nabuo ang Katipunan para sa kalayaan ng Pilipinas.
- Itinatag ni Andres Bonifacio ang Kataas-taasang Kagalanggalangang Katipunan ng Mga Anak ng Bayan (KKK) noong Hulyo 7, 1892.
- Layunin ng Katipunan ang tuluyang kalayaan mula sa Espanya at ang pagkakaisa ng mga Pilipino.
- Unang ginamit ang sistemang tatsulok, ngunit pinalitan ng sistemang hagdang-hagdan upang mapabilis ang pag-recruit.
- Sumasailalim ang mga bagong kasapi sa lihim na pagsubok at pumipirma gamit ang sariling dugo bilang tanda ng katapatan.
Estruktura ng Katipunan at Pamunuan
- Apat na bahagi ang pamahalaan ng Katipunan: Supreme Council, Provincial Council, Municipal Council, at mga miyembro.
- Unang nahalal na Pangulo si Deodato Arellano; naging Supremo si Bonifacio noong 1895.
- May sariling pahayagan ang samahan na tinawag na "Kalayaan".
- Si Dr. Jose Rizal ay itinuring na Pangulong Pandangal ng Katipunan.
Pagbunyag at Pagputok ng Himagsikan
- Nabunyag ang Katipunan dahil sa personal na away ng mga miyembro.
- Agosto 19, 1896: Nasamsam ang mga dokumento at dinakip ang mga kasapi.
- Agosto 23, 1896: Sigaw sa Pugadlawin, pinunit ng Katipunero ang kanilang sedula bilang tanda ng pag-aklas.
- Unang labanan sa San Juan del Monte noong Agosto 30, 1896.
Tagumpay, Alitan, at Pagkakahati
- Nagtagumpay si Aguinaldo sa Cavite at Binakayan.
- Nahati ang Katipunan: Magdiwang (kay Bonifacio) at Magdalo (kay Aguinaldo).
- Tejeros Convention noong Marso 22, 1897: Nahalal si Aguinaldo bilang pangulo; nagalit si Bonifacio at nauwi sa kanyang kamatayan.
- Lalong tumindi ang alitan sa halip na magkaisa.
Kasunduan sa Biak-na-Bato
- Itinatag ni Aguinaldo ang Republika ng Biak-na-Bato noong Nobyembre 1, 1897.
- Kasunduan: Susuko ang mga rebolusyonaryo, amnestiya, at kabayaran ng Espanya.
- Hindi tinupad ng Espanya ang kasunduan, nagpatuloy ang labanan.
Key Terms & Definitions
- Katipunan (KKK) — Lihim na samahan para sa kalayaan ng Pilipinas laban sa Espanya.
- Supremo — Pinakamataas na pinuno ng Katipunan (Bonifacio).
- Sigaw sa Pugadlawin — Pagpunit ng sedula bilang tanda ng pagsisimula ng rebolusyon.
- Tejeros Convention — Pagpupulong para pumili ng bagong lider ng rebolusyon.
- Kasunduan sa Biak-na-Bato — Kasunduan ng kapayapaan sa pagitan ng Espanya at Katipunan.
Action Items / Next Steps
- Reviewin ang mga mahahalagang petsa at mga personalidad ng Himagsikan.
- Basahin ang mga orihinal na dokumento ukol sa Katipunan at Kasunduan sa Biak-na-Bato.
- Maghanda para sa susunod na talakayan tungkol sa panibagong yugto ng rebolusyon.